«Η προσωδιακή διαταραχή λόγου των παιδιών
με εγκεφαλική παράλυση»
“The prosodic speech-disorder in the
children suffering from cerebral palsy”
Βασιλική Δημ. Χατζηγιαννακίδου
Vasiliki
D.Chatzigiannakidou
Αθήνα 11 Μαΐου 2012
Περίληψη
Η λογοθεραπεία ασχολείται με τις διαταραχές λόγου –
ομιλίας και επικοινωνίας. Ο λογοθεραπευτής με την συμβολή άλλων ειδικοτήτων,
νευρολόγων, αναπτυξιολόγων, ψυχολόγων, φυσικοθεραπευτών, εργοθεραπευτών και ειδικών παιδαγωγών, προσαρμόζει το
πρόγραμμα θεραπειών των παιδιών με εγκεφαλική παράλυση,
Η παιδική εγκεφαλική παράλυση, είναι η διαταραχή του
κεντρικού νευρικού συστήματος. Η πάθηση συνδέεται με βλάβες των κινητικών
περιοχών και αγωγών του εγκεφάλου, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την κίνηση και
θέση του σώματος. Ταυτόχρονα όμως, επηρεάζουν τον λόγο, την όραση και την
αντίληψη.
Μία από τις συνηθέστερες διαταραχές λόγου είναι η
δυσαρθρία, η οποία πλήττει το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών με εγκεφαλική
παράλυση. Η δυσαρθρία, συμπεριλαμβάνει μια ομάδα διαταραχών στη φώνηση, στην
άρθρωση, στην αναπνοή και στην προσωδία.
Η δεδομένη μελέτη πραγματεύεται, την διαταραχή
προσωδίας των παιδιών με εγκεφαλική παράλυση, πιο συγκεκριμένα την μελωδικότητα
της φωνής τους. Στα πλαίσια της μελέτης, εξετάσαμε είκοσι ένα παιδιά με
εγκεφαλική παράλυση και ερευνήσαμε την δυνατότητα αντίληψης και παραγωγής, της
μελωδικότητας της φωνής αυτών των παιδιών. Πραγματοποιήθηκαν δύο αξιολογήσεις,
μετά την πρώτη αξιολόγηση καθορίστηκε το πρόγραμμα λογοθεραπευτικής παρέμβασης,
κατάλληλα προσαρμοσμένο για το κάθε παιδί, για το διάστημα έξι μηνών. Στη
συνέχεια ακολούθησε η δεύτερη αξιολόγηση.
Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε κατά την διάρκεια της
εξέτασης, ήταν μελωδίες διαφορετικής κλίμακας, τις οποίες έπρεπε αρχικά το
παιδί να αντιληφθεί και μετέπειτα να αναπαράγει.
Τα αποτελέσματα κρίθηκαν με τη στατιστική μέθοδο, PAIRED TWO SAMPLE t-test
(paired difference test). Το συμπέρασμα
που προέκυψε είναι ότι:αν εφαρμοστεί το κατάλληλο εξατομικευμένο πρόγραμμα
λογοθεραπευτικής παρέμβασης, η δυνατότητα αυτοματοποίησης του βασικού τόνου της
μελωδίας είναι εφικτή. Τα παιδιά, κατανοούν σε μεγάλο ποσοστό τις διαφορετικές
κλίμακες και μερικά από αυτά, φτάνουν στο σημείο να κατακτήσουν μελωδικότητα
στην φωνή τους.
Abstract
Speech –therapy
deals with the disorders of speech – conversation and communication. The
speech-therapist along with the contribution of other fields, neurologists,
child development specialists, psychologists, physiotherapists, occupational
therapists and special pedagogues adjusts the therapy programme for children
with cerebral palsy.
Childhood cerebral
palsy is a disorder of the central nervous system. The disease is associated
with the damages of kinetic areas and ducts of the brain, which are responsible
for the movement and position of the body. They do however affect rather at the
same time vision and perception.
One of the most
common disorders of speech is dysarthria which afflicts the greatest percentage
of children with cerebral palsy.Dysarthria encompasses a group of disorders in
voicing, articulation, breath and prosody.
The particular
study treats of the prosodic disorder for children with cerebral palsy, to be
more precise the melody of their voice. In the context of our study we have
examined twenty one children suffering with cerebral palsy and explored the
possibility of perceiving and producing the melodiousness of voice of these
children.Two appraisals have been carried out and since the first appraisal the
speech – therapy intervention programme has been conditioned, suitably adapted
to every child for the period of six months, then a second assessment followed.
The material used
during the examination was melodies of different scale, which the child
initially should comprehend and reproduce afterwards.
The results have
been made an appraisal of with the statistical method Paired Two sample t-test
(paired difference test).The conclusion was that: if the suitably –
individualized programme of speech – therapy intervention is applied, the
possibility of automatizing the basic key of melody may be feasible. A high
percentage of children understand the different scales and few of them reach as
far as gain melodiousness to their voice.
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1.
Ορισμός
Η παιδική εγκεφαλική παράλυση, είναι διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος, η οποία εμφανίζεται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης (προγεννητικά), την περίοδο της γέννησης (περιγεννητικά), και τριάντα μέρες μετά από την γέννηση του παιδιού (μεταγεννητικά). Η πάθηση συνδέεται με βλάβες των κινητικών περιοχών και των κινητικών αγωγών του εγκεφάλου, οι οποίες, είναι υπεύθυνες για την κίνηση και την θέση του σώματος. Ταυτόχρονα επηρεάζουν τον λόγο, την όραση και την αντίληψη. Πολύ μεγάλη σημασία δίνεται, στην ομαλή ένταξη του παιδιού στην κοινωνία, και στην δραστηριοποίηση του μέσα σε αυτήν. Η συγκεκριμένη πάθηση οδηγεί συχνά σε αναπηρία. Έχει αντίκτυπο τόσο στην σωματική, όσο και στην ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού. Η παιδική εγκεφαλική παράλυση, είναι σύνδρομο στο οποίο εμπεριέχονται ομάδα νευρολογικών υποσυνδρόμων, αποτέλεσμα εγκεφαλικών βλαβών στην προγεννητική, περιγεννητική και μεταγεννητική περίοδο ( Р.Раичев, 2001)
Πίνακας 1
|
Αιτιολογία και παράγοντες κινδύνου της εγκεφαλική παράλυσης |
|
ΠρογεννητικοίΠεριγεννητικοί Μετά τη γέννηση Συγγενείς λοιμώξεις έρπης προωρότητα εγκεφαλική κάκωση τοξοπλάσμωση επιπλοκές τοκετού λοιμώξεις ερυθρά λοιμώξεις ΚΝΣ ενδοκράνια αιμορραγία μεγαλοκυτταροϊός υπερχολερυθριναιμία επίκτητη εγκεφαλοπάθεια σύφιλη υπογλυκαιμία νεογνικοί σπασμοί τερατογόνες ουσίες τραύματα τοκετού αγγειακά (υποξία ισχαιμία, θρομβώσεις) έλλειψη ιωδίου Προγεννητικές μαιευτικές
επιπλοκές Τοξιναιμία, προβλήματα γονιμοποίησης, πρόδρομος πλακούντας, αποκόλληση πλακούντα, αιμορραγία στην κύηση, πολλαπλή κύηση, υποσιτισμός, δυσθρεψία, χρωματοσωμικές ανωμαλίες, οικογενές ιστορικό ΕΠ ή επιληψίας. |
Ο όρος εγκεφαλική παράλυση, χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ομάδα συνδρόμων, με κύριο χαρακτηριστικό την κινητική αναπηρία, που οφείλεται σε μια μη προϊούσα βλάβη ή διαταραχή στον αναπτυσσόμενο (ανώριμο) εγκέφαλο, αλλά συχνά με μεταβαλλόμενη πορεία. Ο όρος δεν αναφέρεται ούτε στην αιτιολογική προέλευση του προβλήματος, αλλά ούτε και στην σοβαρότητά του. Στην ομάδα αυτή, περιλαμβάνονται κυρίως στατικές εγκεφαλοπάθειες μέχρι το τέλος της νεογνικής ηλικίας και κατά ορισμένους και των πρώτων παιδικών χρόνων. Πρόκειται επομένως, για μια ομάδα με σύνθετη συμπτωματολογία, που αφορά στατικές εγκεφαλοπάθειες οι οποίες χαρακτηρίζονται από :
α) συγκεκριμένη νευρολογική διαταραχή, σπαστικότητα δυσκινησία ή αταξία,
β) εγκαθίστανται πριν από το τέλος της νεογνικής περιόδου,
γ) δεν είναι προϊούσες
δ) συχνά συνοδεύονται από άλλες διαταραχές.
Δεν περιλαμβάνονται παθήσεις που έχουν σχέση με δυσραφίες του μυελικού σωλήνα, προϊούσες εκφυλιστικές παθήσεις και βλάβες στο νωτιαίο μυελό,χωρίς συμμετοχή του εγκεφάλου ή παθήσεις περιφερικών νεύρων και παθήσεις, χωρίς σαφή νευρολογική εικόνα που προσβάλλουν την κίνηση. Οι εγκεφαλοπάθειες αυτές, προκαλούν κινητική δυσλειτουργία (κίνησης και στάσης), εξαιτίας της διαταραχής του μυϊκού τόνου ή και εμφάνισης ακούσιων κινήσεων. Παρόλο που η εγκεφαλική βλάβη είναι στάσιμη, ή μη προοδευτικά επιδεινούμενη, παρατηρείται μεταβαλλόμενη εξέλιξη των κλινικών χαρακτηριστικών (Χρ.Παντελιάδης 2002).
Η Εγκεφαλική
Παράλυση (Cerebral Palsy), ή νόσος του Little, είναι πάθηση του Κεντρικού
Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ, δηλαδή εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός και παρεγκεφαλίδα),
και προέρχεται από μη εξελισσόμενη βλάβη αυτών. Η νόσος περιγράφηκε για πρώτη
φορά από τον Άγγλο χειρουργό William Little το έτος 1860.
Οακριβήςαγγλικόςορισμόςτηςπαθήσεωςείναι: «Cerebral palsy (CP) is an umbrella term encompassing a group of
non-progressive, non-contagious condition that cause physical disability in
human development». Εκδηλώνεται με διάφορες κινητικές διαταραχές
(σπαστικότητα, αθέτωση, αταξία, δυσκαμψία, ατονία), και η οποία ενίοτε αλλά όχι
πάντα συνοδεύεται από διανοητική καθυστέρηση. Αποτελεί σοβαρό ιατρικό και
κοινωνικό πρόβλημα, λόγω της μεγάλης δυσκολίας αν όχι της αδυναμίας, στη
θεραπεία αυτής της σοβαρής παθήσεως. (N.Milloy&R.Morgan-Berry,1990)
1.2.
Επιδημιολογία
Η Εγκεφαλική Παράλυση εκδηλώνεται με συχνότητα, 1,0-2,5/1000 παιδιά που γεννιούνται ζωντανά. Έτσι, υπολογίζονται στην Ελλάδα περίπου 10.000 άτομα που πάσχουν από Εγκεφαλική Παράλυση, ενώ γεννιούνται 300 παιδιά πάσχοντα το χρόνο. Έχει δημοσιευθεί διεθνής στατιστική μελέτη, η οποία αναφέρει συχνότητα 2,12-2,45 περιστατικά ανά 1000 γεννήσεις ζωντανών παιδιών, σε ευρωπαϊκές χώρες. Η παραμονή αυτού του ποσοστού αποδίδεται στο ότι, ναι μεν γεννιούνται πιο «ασφαλή» νεογνά με την σωστότερη περίθαλψη των εγκύων, και τη σωστότερη επιλογή είδους τοκετού, αλλά ανέκυψε ένα νέο πρόβλημα που διατήρησε στα ίδια ποσοστά την επίπτωση της παθήσεως. Είναι το γεγονός ότι χάρις στην τεχνολογία διατηρούνται στη ζωή πλέον πολλά λιποβαρή νεογνά, γεγονός πού επέφερε αύξηση του ποσοστού της παθήσεως, ενώ θα έπρεπε να έχει ελαττωθεί. Πάντως, σε μια στατιστική μελέτη με καταχώρηση 17.000 ασθενών κάθε ηλικίας σε ηλεκτρονικό υπολογιστή επί 20 χρόνια (1989-2008), διαπιστώθηκε ότι τα περιστατικά εγκεφαλικής παράλυσης κάθε ηλικίας με προβλήματα σχετιζόμενα με την πάθηση ανέρχονται σε ποσοστό 0,58%.Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι το έτος 2007 σε παιδιά της ηλικίας των 6 ετών υπήρχαν 0,23% περιστατικά εγκεφαλικής παραλύσεως.
1.3.
Διαταραχές
λόγου στα παιδιά με εγκεφαλική παράλυση
Σύμφωνα με τον ορισμό του L.L.LaPoint (1992), στην δυσαρθρία συμπεριλαμβάνονται μια ολόκληρη ομάδα δυσκολιών, αποτέλεσμα του διαταραγμένου ελέγχου, εκείνων των μυών που μετέχουν στο μηχανισμό της ομιλίας. Εμφανίζεται και ως διαταραχή της ανάπτυξης, αλλά και ως επίκτητη διαταραχή. Επηρεάζει την κίνηση και τον συγχρονισμό των μυών, που συμμετέχουν στην παραγωγή του προφορικού λόγου, με κύρια αιτία το μη φυσιολογικό μυϊκό τόνο. Ο μυϊκός τόνος, επιδρά καταλυτικά στην παραγωγή, όλων των φωνημάτων και όχι μόνο, σε μεμονωμένους συνδυασμούς του φωνολογικού συστήματος. Δυσαρθρία λοιπόν, είναι μια καθολική διαταραχή της ομιλίας, με μερική έλλειψη συντονισμού, μεταξύ φώνησης, άρθρωσης, αναπνοής και προσωδίας, εξαιτίας νευρολογικών διαταραχών, που προκλήθηκαν από συγκεκριμένες εγκεφαλικές βλάβες. Η δυσαρθρία της ανάπτυξης είναι άμεσα συνδεδεμένη, με τη παιδική εγκεφαλική παράλυση.
Ο όρος της δυσαρθρίας της ανάπτυξης, διατυπώθηκε από τον M.Morley και την ομάδα του.Η παιδική δυσαρθρία,είναι μία βαριά νευρολογική διαταραχή του λόγου. Αφορά το μηχανισμό παραγωγής της ομιλίας, είναι επίκτητη ή συγγενής και οφείλεται σε βλάβη των εγκεφαλικών κέντρων, των νευρώνων και των πυρήνων τους. Ο όρος δυσαρθρία, αναφέρεται στις κεντρικές οργανικές διαταραχές του κινητικού συστήματος της ομιλίας, του σχηματισμού της φωνής, της άρθρωσης και της προσωδίας, (μελωδία, δυναμική και ρυθμός της ομιλίας) και της αντήχησης. Εμφανίζεται ως εκ γεννηθείς ή επίκτητη διαταραχή της παιδικής εγκεφαλικής παράλυσης και είναι σύμπλεγμα διαταραχών με μεγάλη επίδραση, στην λεκτική και γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού (Ц.Ценова ,2009).
1.4.
Τύποι
δυσαρθρίας – Κύρια χαρακτηριστικά ομιλίας
1.ΥΠΕΡΤΟΝΙΚΗ
Σοβαρή ανακρίβεια στην άρθρωση, η φωνή ακούγεται βαθιά, βραχνή, μονότονη και παράγεται με μεγάλη προσπάθεια.
2. ΥΠΟΤΟΝΙΚΗ
Έντονη ρινολαλία, ασαφής άρθρωση φθόγγων, μονότονη ομιλία, ηχηρή εισπνοή, βραχνή φωνή, μικρές προτάσεις.
3. ΑΤΑΞΙΚΗ
Ανακρίβεια στην άρθρωση φθόγγων, παραμόρφωση φωνηέντων, αλλαγή στην προσωδία και ένταση της φωνής, γενικά αργός ρυθμός.
4. ΥΠΟΚΙΝΗΤΙΚΗ
Εξασθενημένη μονότονη φωνή, αυξημένη ταχύτητα και απότομες παύσεις.
5. ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΗ
Υπάρχουν δύο μορφές
Α) ΤΑΧΕΙΑ ΜΟΡΦΗ
Π.χ. Χορεία: Χαρακτηρίζεται από πολλές μεταβολές στην άρθρωση, υπερβολική ρινική χροιά, ξαφνικές παύσεις, δυσανάλογο τονισμό, ποικίλη ταχύτητα.
Β) ΒΡΑΔΕΙΑ ΜΟΡΦΗ
Π.χ. Αθέτωση: Χαρακτηρίζεται από παραποιημένη άρθρωση συμφώνων και φωνηέντων, βραχνάδα, παύση στην φώνηση, άκουσμα του αέρα κατά τη διάρκεια της εισπνοής, τρέμουλο φωνής.
6. ΜΕΙΚΤΗ
Συνυπάρχουν χαρακτηριστικά των παραπάνω τύπων.
Οι διαφορετικοί τύποι εξαρτώνται από τις
κινητικές δυσκολίες πάρεσης, αθέτωσης, αταξίας και άλλων. Τα συμπτώματα
δυσφαγίας, οφείλονται στην μη φυσιολογική αντίδραση της κατάποσης, τα οποία
παρατηρούνται ακόμα και την περίοδο του θηλασμού. Το νεογνό αντιδρά υπερευαίσθητα
στο άγγιγμα, στην γεύση, στην μυρωδιά και στην θερμοκρασία. Η στοματοπροσωπικές
αντιδράσεις των χειλών, της κάτω γνάθου, της γλώσσας, είναι μη φυσιολογικές.
Επίσης σημαντική είναι, η αδυναμία στήριξης κεφαλής και γενικότερα κατά την
ανάπτυξη του παιδιού, οι δυσκολίες της καθολικής στάσης του σώματος του. Η
υποτονία των κινήσεων των χειλιών, οδηγεί στην ασυμμετρία των χειλιών, της κάτω
γνάθου και της γλώσσας. Το άγγιγμα των δοντιών, μπορεί να φέρει μη ελεγχόμενο,
αυτόματο δάγκωμα και αυτό γιατί το δάγκωμα ενεργοποιείται σχετικά εύκολα (Ц.Ценова
,2010).
Διαταραχή της αναπνοής: Διαταραγμένη εννεύρωση των μυών της αναπνοής, όταν είναι προσβεβλημένα τα πολυκλαδικά κέντρα για την ρύθμιση της αναπνοής, η λειτουργία της αυτοματοποίησης της είναι αργή ή διαταράσσεται. Η αναπνοή είναι ρηχή, επιφανειακή, άνω θωρακική. Το παιδί δεν μπορεί εύκολα να συντονίσει την εκπνοή με την ομιλία. Η φάση της εκπνοής είναι διακοπτόμενη, εκπνέει από την μύτη, παρόλο που το στόμα του παιδιού σχεδόν όλη την ώρα παραμένει ανοικτό. Η κίνηση των μυών δεν συμβαδίζει μεταξύ της αναπνοής και της εκπνοής. Πολλές φορές αποδεικνύεται, ότι το παιδί μιλάει κατά την διάρκεια της εισπνοής. Ο αέρας που εισπνέει το παιδί δεν είναι επαρκής, για να καταφέρει να ολοκληρώσει αυτό που θέλει να πει. Επομένως, δυσκολεύεται να εκφέρει τα τελευταία φωνήματα μιας λέξης ή η εκφορά γίνεται σε πολύ μικρή ένταση. Στα παιδιά παρατηρείται τρόμος,ένταση και στον λόγο τους, εμφανίζονται συχνά κραυγές. (P.Moore ,1971)
Διαταραχή της φώνησης: η διαταραχή της φώνησης, εμφανίζεται ποικιλοτρόπως, εξαρτώμενη από την κυριαρχούσα συμπτωματολογία του τύπου δυσαρθρίας. Στην κεντρική παράλυση, εμφανίζονται διαταραχές τύπου δυσφωνίας και στην περιφερειακή παράλυση, εμφανίζεται αφωνία. Τα παιδιά με δυσφωνία, έχουν μη μελωδική φωνή,εξαντλημένη, αδύναμη, χαμηλή,βραχνή. Τα ηχηρά σύμφωνα, πολλές φορές μετατρέπονται σε άηχα, στην προσπάθεια τους τα παιδιά να παράγουν φωνή. Εντείνουν διάφορες μυϊκές ομάδες, του λάρυγγα, του φάρυγγα, της κορυφής της γλώσσας,οι οποίες οδηγούν σε βραχνή εκφορά των φωνηέντων. Οι διαφορές μεταξύ φωνηέντων και συμφώνων εξαλείφονται.Ο λόγος παύει να γίνεται κατανοητός από τους γύρω. Στα παιδιά με αθέτωση, η φωνή χαρακτηρίζεται με διαταραχή της έντασης.Από την μία είναι χαμηλή ως ψιθυριστή και από την άλλη δυνατή ως τσιριχτή. Πολύ χαρακτηριστικό είναι,ότι είναι μονότονη. Οι διαταραχές του μυϊκού τόνου και του συντονισμού των μυών, είναι η αιτία για τις παραλύσεις στη μαλακή υπερώα, η οποία κλίνει την είσοδο προς την ρινική κοιλότητα και έτσι προκαλείται ρινοφωνία.
Διαταραχές άρθρωσης: η μικτή δυσαρθρία έχει ποικιλότροπες και σοβαρές ενδείξεις διαταραχής στην άρθρωση. Ειδικότερα παρατηρείται δυσκαμψία στην γλώσσα, στο κάτω χείλος, στην κάτω γνάθο, καθώς και στην μαλακή υπερώα. Τα όργανα άρθρωσης έχουν σπαστικότητα,ακαμψία ή ατονία, όταν πρόκειται να πραγματοποιήσουν ακούσιες ή αργές κινήσεις. Οι κινήσεις αυτές, χαρακτηρίζονται ασυντόνιστες και χωρίς συνέχεια, όσον αφορά την κατεύθυνση και την έκταση. Η υπερδιέγερση, καθώς και η παθολογική αντίδραση, επιπλέον επιβαρύνουν, την εκούσια πραγματοποίηση της αρθρωτικής κίνησης. Σε γενικές γραμμές, όλη η διαταραχή της άρθρωσης, είναι δύσκολο να καθοριστεί πλήρως, γιατί εξαρτάται από την γενική εικόνα και τις σύνοδες διαταραχές του παιδιού. Όταν κυριαρχεί η σπαστικότητα, οι μύες που μετέχουν στην διαδικασία της άρθρωσης, είναι άκαμπτοι, τα χείλη είναι σφιγμένα, η γλώσσα είναι τραβηγμένη προς τα πίσω και η άκρη της γλώσσας έχει δυσκαμψία. Η υπερτονία μπορεί να υφίσταται σε ολόκληρη τη γλώσσα. Οι κινήσεις προς τα εμπρός,είναι πολύ περιορισμένες και ιδιαίτερα η άκρη της γλώσσας,δύσκολα μπορεί να κινηθεί προς τα επάνω. Υπάρχει ιδιαίτερη δυσκολία συντονισμού εκούσιων και ακούσιων κινήσεων. Παρόλο που το παιδί δυσκολεύεται στην μίμηση, την διατηρεί κατά την διάρκεια εκδήλωσης συναισθημάτων. Υπάρχει έντονη σιελόρροια, εξαιτίας της υπερλειτουργίας των σιελογόνων αδένων. Η παράλυση των γλωσσικών μυών, δημιουργεί ανωμαλίες στην προφορά των συμφώνων (ν, λ, ρ, τ, δ ), ενώ η παράλυση των μυών των χειλιών, επιφέρει ανωμαλίες στην προφορά των χειλικών φωνημάτων (π, β, φ ).
Διαταραχές προσωδίας:Εκτός από τις
παραπάνω διαταραχές, έντονη είναι και
διαταραχή της προσωδίας. Παρατηρείται αργός λόγος και με άνισο τέμπο.
Κατά την διάρκεια της ομιλίας προκύπτουν μεγάλες χασμωδίες, ιδιαίτερα στη μέση της
λέξης. Στην δυσαρθρία, λόγω εξωπυραμυδικών βλαβών,η διαταραχή της άρθρωσης, δεν
είναι τόσο έντονη, όσο είναι η προσωδία καθώς ο μυϊκός τόνος, είναι κατά βάση
ασταθής. Το τέμπο παρουσιάζεται, άλλοτε αργό και άλλοτε επιταχυμένο, με συχνά
διαλλείματα στην ροή του λόγου. Η προσωδία είναι φαινόμενο μόνο του προφορικού
λόγου, μέσω της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματα του. Στην
σύγχρονη γλωσσολογία, όλο και περισσότερες μελέτες γίνονται, γύρω από την δομή
του τόνου. Τα στοιχεία του τόνου, έχουν άμεση συνάρτηση με την μελωδία, το
λογικό τονισμό, τον ρυθμό και το τέμπο. Είναι εκείνα τα βοηθητικά στοιχεία,
μέσα από τα οποία ολοκληρώνεται η επικοινωνία. Η μελωδικότητα της φωνής, παίζει
καθοριστικό ρόλο, για την λειτουργία της λεκτικής επικοινωνίας, της αναπνοής,
καθώς και της εκφώνησης. Πιο αναλυτικά, η μελωδία περιλαμβάνει τις εναλλαγές
στον τόνο της φωνής, καθώς εκφέρεται η λέξη ή η φράση. Μέσω των φωνητικών
χορδών, διαφοροποιείται η συχνότητα, η ένταση και η κλίμακα, στην οποία
εκφέρεται ο λόγος. Το ανοδικό περίγραμμα τόνου, είναι χαρακτηριστικό, για τη
διατύπωση της ερώτησης ή του θαυμασμού. Ενώ το πτωτικό περίγραμμα τόνου,
εκφράζει ολοκληρωμένες προτάσεις, είτε
καταφατικές, είτε αρνητικές. Ως μεμονωμένο στοιχείο, η μελωδία, εμφανίζεται
στην διάρκεια του λόγου: αφήγησης, διατύπωση ερώτησης και θαυμασμού. (J. Locke, 1983 )
2.
ΠΑΡΟΥΣΑ
ΕΡΕΥΝΑ
Στα πλαίσια της μελέτης μας, ερευνήσαμε τη δυσαρθρία των παιδιών με εγκεφαλική παράλυση. Εξετάσαμε είκοσι ένα παιδιά ηλικιακής ομάδας, από πέντε έως επτά ετών. (πειραματική ομάδα). Ο τόπος διεξαγωγής της έρευνας, είναι η Σόφια της Βουλγαρίας. Τα συγκεκριμένα παιδιά, επισκέπτονται το Ιατρικό Κέντρο Παιδιών με προβλήματα ανάπτυξης και το Κέντρο Ψυχολογικών Μελετών. Τα παιδιά, υποβλήθηκαν σε λογοθεραπευτική αξιολόγηση και έπειτα από έξι μήνες, επαναξιολογήθηκαν με το ίδιο ακριβώς πρωτόκολλο αξιολόγησης. Στο μεσοδιάστημα των έξι μηνών, υποβλήθηκαν σε εντατική θεραπεία, προσαρμόζοντας το ατομικό τους πρόγραμμα, ανάλογα με τις ελλείψεις και τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού ξεχωριστά,σύμφωνα με τα στοιχεία, που προέκυψαν από την πρώτη αξιολόγηση. Στην παρούσα εργασία, θα αναφερθούμε στα αποτελέσματα που παρουσίασαν τα παιδιά, στην μελωδία, (προσωδιακή εξέταση) πριν και μετά από την λογοθεραπευτική παρέμβαση.
3.
ΜΕΘΟΔΟΣ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
3.1.Η εξέταση της μελωδίας.
Επεξηγήθηκε στο παιδί, ότι η ανθρώπινη φωνή μπορεί να ανεβαίνει και να κατεβαίνει τόνο, να τρέχει, να ανεβαίνει και κατεβαίνει σκαλιά, όπως και να σκαρφαλώνει σε λόφο και να κατηφορίζει από λόφο τρέχοντας. Επιπλέον δόθηκαν στα παιδιά, χαρτόνια με γραφικές παραστάσεις, που απεικόνιζαν,την κατεύθυνση προς τα πάνω, προς τα κάτω και ίσια.
|
|
|
|
Έγινε η εκμάθηση και ο συγχρονισμός της φωνής, σε συνδιασμό με την ανάλογη γραφική παράσταση. Τα παιδιά υποβλήθηκαν σε δύο ασκήσεις:
A. Η πρώτη άσκηση είχε ως σκοπό, να βαθμολογηθεί η αντίληψη της μελωδίας. Έπρεπε το παιδί, να ακούσει από τον εξεταστή μελωδίες και να καταφέρει να συγκρίνει, αν είναι ίδιες ή όχι.
Α_Ο_Ι_Α↑
Α_Ο_Ι_Α↓
B. Η δεύτερη άσκηση είχε ως σκοπό, να βαθμολογηθεί η αναπαραγωγή της μελωδίας. Έπρεπε το παιδί, να ακούσει από τον εξεταστή δύο μελωδίες και να τις αναπαράξει ακριβώς το ίδιο.
ΤΑ_ΤΑ_ΤΑ_↓
ΤΑ_ΤΑ_ΤΑ_↑
Δείχνοντας ταυτόχρονα και τις αντίστοιχες εικόνες.
Η βαθμολόγηση ορίστηκε ως εξής:
0 => όταν τα παιδιά,δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν, σε καμία από τις ασκήσεις.
1 => όταν τα παιδιά, έκαναν λάθη και στην άσκηση αντίληψης και στην άσκηση αναπαραγωγής.
2 => όταν τα παιδιά, ολοκλήρωναν με επιτυχία την άσκηση της αντίληψης, αλλά παρόλα αυτά έκαναν λάθη στην άσκηση της αναπαραγωγής.
3 => όταν μπορούσαν επιτυχώςνα ολοκληρώσουν, τις ασκήσεις και της αντίληψης και της αναπαραγωγής.
3.2.
Αποτελέσματα της μελωδίας:
Η ανάλυση των ληφθέντων δεδομένων από τον παρακάτω πίνακα, δείχνει ότι, σε δεκάξι παιδιά από τα είκοσι ένα, παρατηρούνται δυσκολίες στην κατανόηση,αντίληψη και παραγωγή μελωδίας. Οι παραπάνω δυσκολίες οφείλονται, στην αδυναμία του μηχανισμού της ακουστικής διάκρισης και στην έλλειψη ικανότητας των ελεγχόμενων διαμορφώσεων της φωνής.Ακολουθήθηκε εξάμηνηλογοθεραπευτική παρέμβαση, με την οποία τέθηκε ο στόχος, της αποκατάστασης των αδυναμιών των παιδιών με εγκεφαλική παράλυση, τόσο στο επίπεδο της αντίληψης, όσο και στο επίπεδο τηςπαραγωγής.
Πίνακας 2
|
Βαθμολογία |
Αριθμός παιδιών με Ε.Π. Πριν την λογοθεραπεία |
Αριθμός παιδιών με Ε.Π. Μετά την λογοθεραπεία |
|
0 βαθμός |
4 (19,05%) |
1 (4,76%) |
|
1 βαθμός |
8 (38,10%) |
4 (19,05%) |
|
2
βαθμοί |
8 (38,10%) |
9 (42,86%) |
|
3
βαθμοί |
1 (4,76%) |
7(33,33%) |
Αποτελέσματα πριν την λογοθεραπευτική παρέμβαση
Αποτελέσματα μετά την λογοθεραπευτική παρέμβαση
Συγκριτικός πίνακας
3.3.
Στατιστική ανάλυση:
Παίρνουμε τα αποτελέσματα της βαθμολογίας των παιδιών, στην αξιολόγηση της μελωδίας και στην αντίληψη και στην αναπαραγωγή,πριν και μετά την λογοθεραπευτική παρέμβαση. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα στο κάθε ζευγάρι δειγμάτων, εφαρμόζουμε τη στατιστική μέθοδο PAIRED TWO SAMPLE t-test ( paired difference test) με τα εξής στοιχεία :
null hypothesis H0: Η μέση διαφορά των αποτελεσμάτων του πληθυσμού μετά την εφαρμογή της λογοθεραπείας, σε σχέση με πριν την εφαρμογή της, είναι μικρότερη ή ίση από το μηδέν MEAN (XD)<=0
alternative hypothesis H1: Η μέση διαφορά των αποτελεσμάτων του πληθυσμού μετά την εφαρμογή της λογοθεραπείας, σε σχέση με πριν την εφαρμογή της, είναι μεγαλύτερη από το μηδέν MEAN (XD)>0
Βαθμοί ελευθερίας του τεστ = 20
Επιλέγουμε επίπεδο σημαντικότητας α=0,02
Με βάση τα παραπάνω, εφαρμόζοντας one-tail t-test παίρνουμε τα εξήςαποτελέσματα: t=9,078 με pvalue=7,81817E-09.
Με βάση τα ευρήματα αυτά, μπορούμε να απορρίψουμε με αρκετή βεβαιότητα τονnullhypothesisκαι να αποδεχτούμε τονalternativehypothesis.
Όπως βλέπουμε και στα αποτελέσματα του συγκριτικού πίνακα, κατά την πρώτη εξέταση, μόνο ένα παιδί είχε καταφέρει να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στη διαδικασία της εξέτασης.Στην εξέταση μετά την ολοκλήρωση της λογοθεραπευτικής παρέμβασης, ανταποκρίθηκαν επιτυχώς επτά παιδιά και όπως προκύπτει από τα υπόλοιπα στοιχεία της στατιστικής ανάλυσης,τα παιδιά βελτιώθηκαν αισθητά.Όλα τα παιδιά εκτός από ένα, κατόρθωσαν να αυτοματοποιήσουν τον βασικό τόνο της μελωδίας.
Βιβλιογραφία
1. LaPoint, L.L. Neurogenic Disorders
of Speech. – In : Stames, G.H. , E.H. Wiig (Eds.).
2. Locke, J. Clinical phonology: the
explanation and treatment of speech sound disorders. – in: Journal of Speech
and Hearing Disorders, 481 1983, c. 339-341.
3.
4. Milloy, N., R. Morgan-Berry.
Developmental Neurological Disorders. - In : Grunwell, P. (Ed.). Developmental
Motor Speech Disorders.
5. ΠαντελιάδηςΧ.: Εγκεφαλική παράλυση σύγχρονη προσέγγιση σελ.9-11, 15-17, 25-40.
6. Райчев, Р. Неврология.С.,2001 (RaitsevR. NeurologyS.2001).
7. ЦеноваЦ.
Логопедия.
С., 2009,с.120-128 (TsenovaTs. Speech therapy S. 2009,с.120-128)
8. ЦеноваЦ.ГоворнаТерапия.
С.,2010, с.55-57, 60-70, 86-91, 293-299 Tsenova Ts. Speech therapy
S.,2010, с.55-57, 60-70, 86-91, 293-299
© Copyright- VIPAPHARM – Dr. Victor G. Papagiannopoulos. All rights reserved
