|
Κριτικές του άρθρου |
«Η
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ»
«THE APPLICATION OF MULTIMEDIA IN MEDICAL
EDUCATION»
ΚΑΡΑΣΤΕΡΓΙΟΥ
Χ.
KARASTERGIOU
C.
ABSTRACT
While technology develops and network acquires
higher speed more applications of multimedia appear. Many of them are
completely avant-garde and some other are based on older needs, which up to now
were serviced by other solutions. The broadness of applications is huge and
combines the abundant material by texts, images, sounds and other forms of
datum can be used efficiently and constructively in many cases of educational
procedures.
One of the many educational procedures
constitutes the use of new technology in medical education.
Medical education constitutes the object of
intense international searching efforts, especially over the last years.
Traditional methods and modern technology are used to obtain the targets of
medical education.
The purpose of this article is to review modern
applications of multimedia in medical education and the tendencies, which are
prevalent today, as they appear in bibliography.
Περίληψη
Όσο η τεχνολογία
εξελίσσεται, και τα δίκτυα αποκτούν μεγαλύτερες ταχύτητες, τόσο πιο πολλές
εφαρμογές των πολυμέσων εμφανίζονται. Πολλές από αυτές είναι εντελώς
πρωτοποριακές, και άλλες βασίζονται σε παλιότερες ανάγκες, που μέχρι τώρα
εξυπηρετούνταν με άλλες λύσεις. Το εύρος των εφαρμογών παρουσιάζεται τεράστιο1
και συνδυάζοντας ένα πλούσιο υλικό από κείμενα, εικόνες, ήχους και άλλης
μορφής δεδομένα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν με αποδοτικό και εποικοδομητικό
τρόπο σε πολλές περιπτώσεις εκπαιδευτικών διαδικασιών.2
Μία από τις πολλές περιπτώσεις εκπαιδευτικών διαδικασιών αποτελεί η χρήση των νέων τεχνολογιών στην ιατρική εκπαίδευση.
Η ιατρική εκπαίδευση
αποτελεί αντικείμενο έντονων διεθνών ερευνητικών προσπαθειών, ιδιαίτερα κατά τα
τελευταία χρόνια. Για την επίτευξη των στόχων της επιστρατεύονται
“παραδοσιακές” μέθοδοι αλλά και σύγχρονες τεχνολογίες.3
Σκοπός του άρθρου
αυτού είναι η ανασκόπηση των σύγχρονων εφαρμογών των πολυμέσων στο χώρο της
ιατρικής εκπαίδευσης και των τάσεων που επικρατούν σήμερα γύρω από το θέμα
αυτό, όπως διαγράφονται από τη βιβλιογραφία.
1. Ορισμός ΤΩΝ
ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ
Ετυμολογικά, ο αγγλικός όρος, που έχει αποδοθεί ως πολυμέσα, είναι multimedia. Ό όρος αυτός αποτελείται από δύο μέρη: το πρόθεμα multi και τη ρίζα media.
Multi: προέρχεται από τη λατινική λέξη multus και σημαίνει "πολυάριθμος", "πολλαπλός".
Media: είναι ο πληθυντικός αριθμός της επίσης λατινικής λέξης medium που σημαίνει "μέσο", "κέντρο". Πιο πρόσφατα η λέξη medium άρχισε να χρησιμοποιείται και ως "ενδιάμεσος", "μεσολαβητής".
Κατά συνέπεια ο ορισμός που προκύπτει είναι:
Multimedia σημαίνει "πολλαπλοί μεσολαβητές" ή "πολλαπλά μέσα" και χρησιμοποιείται είτε ως ουσιαστικό είτε ως επίθετο.
Η πρώτη προσέγγιση του ορισμού δεν μας λέει και πολλά πράγματα. Μπορούμε όμως να τον βελτιώσουμε αναλογιζόμενοι τον τρόπο χρήσης των όρων multi, και media. Ο αγγλικός όρος media χρησιμοποιείται σε πολλούς οικονομικούς, τεχνικούς και επιστημονικούς τομείς με διαφορετικές σημασίες. Το κοινό σημείο αυτών των χρήσεων είναι ότι σχετίζονται πάντοτε με κάποιο είδος χειρισμού πληροφορίας:
· Αποθήκευση και επεξεργασία στην πληροφορική
· Παραγωγή στον χώρο των εκδόσεων
· Διανομή στων χώρο των μαζικών μέσων επικοινωνίας
· Μετάδοση στις τηλεπικοινωνίες
· Αντίληψη κατά την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το περιβάλλον του.
Κατά συνέπεια μπορούμε να βελτιώσουμε τον ορισμό ως εξής:
Πολυμέσα στον χώρο της τεχνολογίας πληροφορίας (information field) σημαίνει “πολλαπλοί μεσολαβητές” μεταξύ της πηγής και του παραλήπτη της πληροφορίας ή “πολλαπλά μέσα” μέσω των οποίων η πληροφορία αποθηκεύεται, μεταδίδεται, παρουσιάζεται ή γίνεται αντιληπτή.
Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, ένα σύστημα που συνδυάζει, για παράδειγμα, τον έλεγχο βιντεοκασέτας και οπτικών μέσων αποθήκευσης μπορεί να χαρακτηριστεί ως σύστημα πολυμέσων. Επίσης συστήματα πολυμέσων θα είναι η εφημερίδα, που συνδυάζει κείμενο και εικόνα, και η τηλεόραση, που συνδυάζει ήχο και κινούμενη εικόνα. Εδώ, δεν αναφερόμαστε σε τόσο ευρύ φάσμα συστημάτων. Περιοριζόμαστε σε αυτά στα οποία η πληροφορία είναι ψηφιακή (ή ψηφιοποιημένα - digitized) και ελέγχεται από υπολογιστή. Ενδιαφερόμαστε δηλαδή για ψηφιακά πολυμέσα τα οποία και ορίζουμε ως εξής:
Ψηφιακά πολυμέσα
είναι ο τομέας που ασχολείται με την ελεγχόμενη από υπολογιστή ολοκλήρωση
κειμένου, γραφικών, ακίνητης και κινούμενης εικόνας, animation, ήχου, και
οποιουδήποτε άλλου μέσου ψηφιακής αναπαράστασης, αποθήκευσης, μετάδοσης και
επεξεργασίας της πληροφορίας.4
2. Χρήστες της
εφαρμογής των πολυμέσων
Μπορούν να διακριθούν οι ακόλουθες κατηγορίες χρηστών των υπηρεσιών ενημέρωσης και εκπαίδευσης με την εφαρμογή των πολυμέσων:
- Ιατροί (έρευνα, ιατρικές βιβλιοθήκες)
- Ασθενείς (χρόνια προβλήματα)
- Πολίτες (πρόληψη, δημόσιο υγεία, επιδημιολογία,
παιδιατρική, κ. ά.)5
3. Εφαρμογές των πολυμέσων
στην ιατρική εκπαίδευση
3. 1. Βασική
εκπαίδευση (φοιτητών)
Η εκπαίδευση των
γιατρών, ειδικά για την απόκτηση ειδικότητας, είναι χρονοβόρα και δαπανηρή. Για
να φτάσει ένας γιατρός σε καλό επίπεδο χρειάζονται χρόνια εκπαίδευσης, με
θεωρητική και πρακτική εξάσκηση. Η εκπαίδευση των φοιτητών των σχολών υγείας
δίπλα στο κρεβάτι του ασθενούς είναι αναντικατάστατη. Ωστόσο, μπορεί να
βελτιστοποιηθεί ως προς την οργάνωσή της και να εμπλουτισθεί με καινούρια
στοιχεία, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών. Επομένως, κάθε νέο μέσο που
μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μειώσει τον απαιτούμενο χρόνο και άρα το κόστος
της εκπαίδευσης είναι ευπρόσδεκτο.6
Πληθώρα εκπαιδευτικών προγραμμάτων με αντικείμενο την υγεία, είναι διαθέσιμο. Μερικές από τις πλέον σημαντικές κατηγορίες τέτοιων εφαρμογών αναφέρονται στην:
- Περιγραφή και προσομοίωση φυσιολογικών λειτουργικών. Οι φοιτητές μπορούν να μεταβάλλουν παραμέτρους των λειτουργιών και να μελετήσουν τις αναμενόμενες αντιδράσεις του οργανισμού, καθώς και να αναγνώσουν σχετικά κείμενα.
- Περιγραφή των ανατομικών μορίων του σώματος (άτλαντες ανατομικής). Οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν τις δομές που θέλουν να μελετήσουν, τον τρόπο παρουσίασής τους, και να αντλήσουν λεπτομερείς πληροφορίες για αυτές.
- Προσομοίωση παθολογικών καταστάσεων. Παρουσιάζονται στους φοιτητές παθολογικές καταστάσεις, τις οποίες καλούνται να εκτιμήσουν, να διαγνώσουν και να αντιμετωπίσουν. Το λογισμικό, στις περισσότερες περιπτώσεις, αξιολογεί τις ενέργειες των χρηστών και υποδεικνύει τα λάθη και τις ορθές κάθε φορά επιλογές.
Ο αριθμός των βάσεων πληροφοριών που είναι προσβάσιμες μέσω του Internet αυξάνει σχεδόν εκθετικά χρόνο με το χρόνο. Τα αντικείμενά τους καλύπτουν ευρύτατο φάσμα περιλαμβανομένων της παθολογικής ανατομικής, της ιστολογίας αλλά και όλων σχεδόν των ιατρικών ειδικοτήτων. Διατίθενται, επιπλέον, βάσεις βιβλιογραφικών δεδομένων, όπως είναι οι MEDLINE, CANCERLIT, HealthSTAR, BIOETHICSLINE, AIDSLINE, AIDSTRIALS και AIDSDRUGS.
Η χρήση των πολυμέσων μπορούν ακόμα να διευκολύνουν την οργάνωση των μαθημάτων και την αξιολόγηση των φοιτητών. Το υλικό των παραδόσεων μπορεί να διατίθεται ηλεκτρονικά. Οι φοιτητές μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτό μέσω υπολογιστών που διατίθενται για τον σκοπό στους χώρους ενός σύγχρονου Ασκληπιείου, ή ακόμα και μέσω του προσωπικού υπολογιστή που ενδεχομένως διαθέτουν. Έτσι, ο τρόπος μελέτης εξατομικεύεται. Το λογισμικό μπορεί να διατηρεί λεπτομερή στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη μελέτη και τις επιδόσεις των φοιτητών. Παράμετροι, που συνήθως καταγράφονται, είναι ο συνολικός χρόνος μελέτης του κάθε φοιτητή, ο χρόνος που αφιερώνει σε κάθε κεφάλαιο, το κεφάλαιο με τα οποία ασχολείται και αυτά που παραλείπει, κ.ο.κ.
Αν είναι επιθυμητό, ακόμη και οι εξετάσεις των μαθημάτων μπορούν να γίνονται ηλεκτρονικά. Οι φοιτητές μετέχουν σε δοκιμασίες (test) πολλαπλής επιλογής με ηλεκτρονικό τρόπο και σε πραγματικό χρόνο (on-line). Το λογισμικό έχει κατασκευαστεί με τρόπο ώστε να βαθμολογεί τις απαντήσεις αυτόματα, αλλά και να παρουσιάζει τη συνολική εικόνα της προόδου των φοιτητών.
Το πρόγραμμα των μαθημάτων και ο συντονισμός των δραστηριοτήτων, διευκολύνεται με τη διατήρηση ενιαίας σελίδας στο Internet, όπου δημοσιεύονται ανακοινώσεις σχετικές με τις ώρες και το πρόγραμμα των μαθημάτων, οι ημερομηνίες και τα αποτελέσματα των εξετάσεων, πληροφορίες για τα μαθήματα (οδηγός σπουδών), σημεία επικοινωνίας με τα επί μέρους τμήματα των σχολών, κ.ο.κ.
Η εκπαίδευση των
φοιτητών μπορεί, στα πλαίσια ενός σύγχρονου Ασκληπιείου, να εμπλουτισθεί με όλα
τα σύγχρονα θέματα που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες (Ηλεκτρονικού
Φακέλου Υγείας, Τηλεϊατρικής, Συστημάτων Υποβοήθησης Διάγνωσης, κ.ο.κ.). Για τη
μελέτη πραγματικών περιστατικών μπορεί να αξιοποιηθεί η βάση φακέλων υγείας που
θα δημιουργείται σε κάθε σύγχρονο Ασκληπιείο. Στη βάση αυτή οι φοιτητές θα έχουν
ειδικού τύπου πρόσβαση, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των στοιχείων και το
ιατρικό απόρρητο.3
3. 2.
Συνεχιζόμενη εκπαίδευση (ιατρών)
Ένα σημαντικό κομμάτι της τηλεϊατρικής, πέρα από την παροχή ιατρικής περίθαλψης, αφορά στην εκπαίδευση των επαγγελμάτων υγείας.
Η Τηλεϊατρική (Telemedicine) είναι ένας πολύ σημαντικός τομέας όπου γίνεται ευρεία χρήση πολυμέσων.
Ο ορισμός της τηλεϊατρικής, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Executive board 101st Session, 21 Ιανουαρίου 1998) είναι:
"Παροχή
ιατρικής περίθαλψης - σε περιπτώσεις όπου η απόσταση είναι κρίσιμος παράγοντας
- από όλους τους επαγγελματίες του χώρου της Υγείας χρησιμοποιώντας τεχνολογίες
πληροφοριών και επικοινωνιών για την ανταλλαγή έγκυρης πληροφορίας για τη
διάγνωση, αγωγή και πρόληψη ασθενειών, την έρευνα και εκτίμηση, όπως και τη
συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών Υγείας, όλα αυτά στα πλαίσια της
αναβάθμισης της Υγείας των ατόμων και των κοινοτήτων τους".7
Η τηλεϊατρική
επιτρέπει τη συζήτηση ή επί ακινήτων ή κινούμενων εικόνων στην ακτινολογία,
ιστοπαθολογία και στις ενδοσκοπικές ή παρεμβατικές δραστηριότητες.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων δυνατοτήτων αποτελούν η μαστογραφία ή οι
νέες ενδοσκοπικές χειρουργικές επεμβάσεις, όπως η αφαίρεση ενδομητρίου με τη
χρήση ενδοσκοπικού εκτόμου ή τα πεδία εξειδικευμένης ιστοπαθολογίας, όπως η
παιδιατρική ιστοπαθολογία. Η πρόσβαση σε τέτοιες εικόνες παρέχει εξαιρετικές
δυνατότητες για εκπαίδευση και εξειδίκευση του προσωπικού σε πεδία όπου ο
αριθμός του εξειδικευμένου προσωπικού είναι περιορισμένος.8
Πέρα από τα προγράμματα που παρέχουν γενική εκπαίδευση ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν πηγές πληροφοριών, υπάρχουν και πιο εξελιγμένες και πολύπλοκες εφαρμογές των πολυμέσων στην ιατρική εκπαίδευση.
Στο Πανεπιστήμιο UCLA έχει αναπτυχθεί ένα εξελιγμένο πρόγραμμα για τη μελέτη του ανθρώπινου κρανίου, χρησιμοποιώντας υψηλής ποιότητας τρισδιάστατες απεικονίσεις οι οποίες κατασκευάστηκαν από σύνθεση φωτογραφιών πραγματικού κρανίου από διαφορετικές γωνίες. Ο χρήστης μπορεί να προχωρήσει σε διάφορα βάθη στο κρανίο και να δει πληροφορίες για τα διάφορα τμήματά του. Ο λόγος που οδήγησε στην ανάπτυξη αυτού του προγράμματος είναι η έλλειψη πραγματικών κρανίων για να χρησιμοποιηθούν για εκπαίδευση.
Ιδιαίτερη σημασία
στην ιατρική εκπαίδευση έχουν τα περιβάλλοντα προσομοίωσης ιατρικών διαδικασιών
(π.χ. προσομοίωση κάποιας εγχείρησης). Η εκπαίδευση των γιατρών σε περίπλοκες
διαδικασίες, όπως εγχειρήσεις, γίνεται συνήθως σε πραγματικούς ασθενείς με την
καθοδήγηση κάποιου ειδικευμένου γιατρού. Αυτό βέβαια ενέχει αυξημένη επικινδυνότητα
λάθους που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στον ασθενή. Θα είχε εξαιρετικό
ενδιαφέρον αν η διαδικασία μπορούσε να προσομοιωθεί με τη χρήση υπολογιστή. Ο
καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι με χρήση εικονικής πραγματικότητας. Η
ανάπτυξη λογισμικού σε αυτόν τον τομέα είναι ακόμα σε πειραματικό επίπεδο. Τα
περιβάλλοντα που έχουν ήδη αναπτυχθεί παρέχουν, για την ώρα, ένα χονδροειδές
μοντέλο του ασθενούς, μαζί με σχετικά ρεαλιστικά εργαλεία για τον έλεγχο του
περιβάλλοντος. Στον τομέα αυτό πάντως δραστηριοποιούνται πολλές εταιρείες και
πανεπιστήμια, κάτι που δείχνει τη σημασία της ανάπτυξης τέτοιου είδους υλικού.6
Κατά τα τελευταία
χρόνια γίνονται έντονες προσπάθειες παροχής κύκλων συνεχιζόμενης εκπαίδευσης εξ
αποστάσεως, με τη βοήθεια νέων τεχνολογιών. Η τεχνολογία της εικονοσυνεδρίας
(video conferencing) χρησιμοποιείται προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι
μετακινήσεις των εκπαιδευομένων και των ομιλητών. Τα πατροπαράδοτα συνέδρια
αντικαθιστώνται προοδευτικά από δορυφορικά συμπόσια, κατά τα οποία οι
παρουσιάσεις των θεμάτων μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο μέσω επικοινωνιακών
δικτύων κάθε μορφής (π.χ. ISDN, ATM, δορυφορικών, GSM). Οι συμμετέχοντες έχουν
πρόσβαση σε παρουσιάσεις θεμάτων εμπλουτισμένων με εικόνες, video, ήχους και
άλλα αντικείμενα πολυμέσων.3
Η μεταβίβαση εξειδικευμένων γνώσεων από τα κέντρα αριστείας σε ειδικούς του ιδίου ιατρικού πεδίου, οι οποίοι δε διαθέτουν αλλά πρέπει να αποκτήσουν την υπερεξειδίκευση, παρέχει σημαντικότατες νέες εκπαιδευτικές ευκαιρίες. Οι πλέον γνωστές εφαρμογές στις περιοχές αυτές είναι εκείνες που βασίζονται και αξιοποιούν τις ιατρικές εικόνες.
Για εκπαιδευτικούς σκοπούς μπορούν να χρησιμοποιηθούν και οι παρουσιάσεις με πολυμέσα, ειδικά στην Ιατρική, όπου μπορεί να χρειαστεί συχνά να παρουσιαστούν π.χ. εικόνες του ανθρώπινου σώματος κατά τη διάρκεια της παρουσίασης.
Ειδικά, πάντως για την Ιατρική, υπάρχουν και ειδικές τοποθεσίες στο Internet που ασχολούνται με τη συγκέντρωση βιβλιογραφίας (κείμενα, μελέτες, φωτογραφίες κ.τ.λ.) για χρήση από γιατρούς, μιας και η συγκέντρωση πληροφοριών έχει μεγάλη σημασία πολλές φορές. Ως παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί το “Virtual Hospital” στη διεύθυνση http:// indy.radiology.uiowa.edu, το οποίο περιέχει πληθώρα πληροφοριών που αφορούν γιατρούς αλλά και ασθενείς.
Σήμερα, υπάρχει στην ιατρική μεγάλη ανάγκη χειρισμού πληροφοριών που χρησιμοποιούν πολλά μέσα. Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί έχουν αναπτυχθεί πολλές διαγνωστικές τεχνικές που χρησιμοποιούν ακίνητη ή και κινούμενη πολλές φορές εικόνα, καθώς και ηχητικά σήματα. Σαν παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν η αξονική και μαγνητική τομογραφία, οι ακτινογραφίες, οι υπέρηχοι και οι εξετάσεις με ντόπλερ. Ακόμα όμως και άλλες εξετάσεις, όπως π.χ. το καρδιογράφημα, αποτελούν ουσιαστικά multimedia πληροφορία, αφού έχουμε κινούμενο σήμα και ήχο. Αν θελήσουμε, επομένως, να εισαγάγουμε την πληροφορία σε υπολογιστή πρέπει να έχουμε υποστήριξη πολυμέσων. Όλος αυτός ο όγκος των πληροφοριών έχει δημιουργήσει νέες εφαρμογές της τεχνολογίας των υπολογιστών στην ιατρική.
Έτσι, υπάρχει έντονη η ανάγκη για δημιουργία και διαχείριση βάσεων δεδομένων που θα μπορούν να αποθηκεύουν πληροφορίες διαφορετικών ειδών, από απλό κείμενο έως βίντεο. Για παράδειγμα, η αποθήκευση σε βάση δεδομένων των ιστορικών των ασθενών απαιτεί την αποθήκευση των εξετάσεων που τυχόν έχει κάνει ο ασθενής, για να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης ανάκλησης και σύγκρισης παλιών εξετάσεων με πρόσφατες. Όταν, π.χ. ένας ασθενής κάνει μια τομογραφία, ο γιατρός μπορεί να συγκρίνει την πρόσφατη τομογραφία, με άλλες που είχαν ληφθεί στο παρελθόν και να βγάλει συμπεράσματα για την εξέλιξη της ασθένειας. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να αποθηκεύονται φυσικά με μη ηλεκτρονικό τρόπο. Συνήθως υπάρχει ένας φάκελος που περιέχει όλα τα στοιχεία που αφορούν έναν ασθενή. Τα πλεονεκτήματα όμως της δημιουργίας βάσης δεδομένων σε υπολογιστή που θα περιέχει τα ίδια στοιχεία είναι σημαντικά. Η συντήρηση και ο εμπλουτισμός της βάσης δεδομένων με νέα στοιχεία είναι εύκολος, ενώ όλα τα στοιχεία του ασθενούς είναι διαθέσιμα όποτε χρειαστεί με το πάτημα ενός πλήκτρου. Είναι επίσης εύκολη η δημιουργία αντιγράφων του ιστορικού του ασθενή, ενώ είναι δύσκολο να χαθούν στοιχεία. Ένα άλλο σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι οι πληροφορίες για κάποιον ασθενή είναι διαθέσιμες μέσω δικτύου και από απόσταση, π.χ. αν ο ασθενής εισαχθεί σε διαφορετικό νοσοκομείο από αυτό στο οποίο κρατείται το ιστορικό του.
Μια άλλη εφαρμογή
της χρήσης πολυμέσων στην ιατρική εκπαίδευση είναι το "Telemed Virtual
Patient Record System" που αναπτύχθηκε από το Los Alamos National
Laboratory σε συνεργασία με το National Jewish Center for Immunology and
Respiratory Medicine (NJC) στο Ντένβερ του Κολοράντο (Η.Π.Α.). Το σύστημα
αποτελείται από μια βάση δεδομένων που περιέχει στοιχεία και ιστορικά ασθενών.
Η βάση είναι κατανεμημένη, δηλαδή τα δεδομένα μπορεί να είναι αποθηκευμένα σε
διαφορετικές τοποθεσίες, οπουδήποτε στις Η.Π.Α. Τα στοιχεία είναι διαθέσιμα
μέσω δικτύου στους γιατρούς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Έτσι, ένας γιατρός
μπορεί, χωρίς να βγει από το γραφείο του, να δει στοιχεία για κάποιον ασθενή
μέσω ενός εξελιγμένου περιβάλλοντος με ευρεία χρήση πολυμέσων. Οι πληροφορίες
που περιέχονται στη βάση περιλαμβάνουν απλό κείμενο (π.χ. τα στοιχεία της
ταυτότητας του ασθενή) αλλά και εικόνες, βίντεο κ.τ.λ. από διάφορες εξετάσεις
που έχει κάνει ο ασθενής. Μέσω του συστήματος ένας γιατρός μπορεί να συγκρίνει
τα στοιχεία του ασθενούς του με αυτά που υπάρχουν αποθηκευμένα, να ενημερωθεί
για το ιστορικό του ασθενούς και τις μεθόδους θεραπείας που έχουν τυχόν
χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν. Έχοντας όλα αυτά τα στοιχεία στη διάθεσή του
μπορεί να αποφασίσει για την κατάλληλα θεραπευτική μέθοδο που πρέπει να
ακολουθήσει. Επιπλέον, το σύστημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς
λόγους. Κάποιος εκπαιδευόμενος μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να
αυτό-εκπαιδευθεί σε διαγνωστικές τεχνικές, βλέποντας ταυτόχρονα τα δεδομένα για
τον ασθενή και τη θεραπεία που ακολουθήθηκε, ενώ ένας γιατρός μπορεί να
χρησιμοποιήσει τα δεδομένα για να εξηγήσει στον ασθενή του την πορεία της
ασθένειάς του. Το σύστημα παρέχει επίσης τη δυνατότητα τα στοιχεία να
παρουσιάζονται ταυτόχρονα σε χρήστες σε δύο ή περισσότερα διαφορετικά σημεία,
ώστε να είναι δυνατή η παροχή συμβουλών ταυτόχρονα από πολλούς ειδικούς.6
Εικόνα 1 Μία οθόνη από το σύστημα TeleMed
3. 3. Εκπαίδευση
πολιτών (ασθενείς, υγιείς)
Η πρόσβαση ειδικών
κατηγοριών πολιτών, όπως τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με ειδικές
ανάγκες θα πρέπει να γίνεται με τρόπο προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες
τους. Το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που τους αφορούν θα πρέπει
να είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες απαιτήσεις της κάθε ομάδας.3
Οι ασθενείς που παρακολουθούν οι ίδιοι την πορεία της ασθένειάς τους στην κατοικία τους, μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση στις συμβουλές εξειδικευμένου προσωπικού και έτσι να είναι πλήρως ενημερωμένοι για την αντιμετώπιση της κατάστασής τους και των παραμέτρων βάσει των οποίων θα γίνεται ο έλεγχος. Θα μπορούν κατά συνέπεια να συνδυάσουν την προσωπική τους παρακολούθηση με εκείνη που συνιστάται από ειδικούς, ώστε να διαμορφώσουν μία συγκεκριμένη διαδικασία ειδικά για την περίπτωσή τους.
Αυτού του είδους η αυτό-περίθαλψη βρίσκεται ήδη σε εφαρμογή στις περιπτώσεις αιμοκαθάρσεως στο σπίτι. Η Τηλεϊατρική προσφέρει πρόσβαση σε ένα περισσότερο κατάλληλο εκπαιδευτικό και θεραπευτικό περιβάλλον (υποστηρίξεως) που προσφέρει από συστήματα αποκτήσεως γνώσεων με τα οποία συνδιαλέγεται ο χρήστης και με συχνή ενημέρωση των σχετικών "βιβλίων" που αφορούν τη συγκεκριμένη περίπτωση, μέχρι συμβουλευτικές υπηρεσίες από ειδικούς. Τα συστήματα αυτά μπορεί να έχουν διαφορετικό επίπεδο πολυπλοκότητας, ώστε χρήστες με διαφορετικές ικανότητες και γνώσεις να μπορούν να αντιμετωπίσουν επιτυχώς την περίπτωσή τους.
Επιπλέον, εάν ο ασθενής,
ο οποίος έχει ανάγκη περιοδικής αιμοκάθαρσης, επιθυμεί να εργαστεί ή να
παραμείνει για διακοπές μακριά από την κατοικία του, μπορεί να πάει στο
πλησιέστερο κέντρο αιμοκάθαρσης, όπου θα έχουν μεταδοθεί μέσω της Τηλεϊατρικής
οι αναγκαίες βιοχημικές παράμετροι και θα έχει ρυθμιστεί κατάλληλα η συσκευή
αιμοκάθαρσης.8
Υπάρχουν, επίσης, τοποθεσίες που ασχολούνται με την παροχή πληροφοριών ιατρικού περιεχομένου κυρίως σε ασθενείς ή άλλους απλά ενδιαφερόμενους. Για παράδειγμα το site “The Body: A multimedia AIDS and HIV information resource” (http:// www.thebody.com) παρέχει πληροφόρηση για οτιδήποτε αφορά τον ιό του AIDS. Επίσης, το “Great American Smoke Scream” (στη διεύθυνση http:// www.cancer.org/ sscream/index.html) είναι ένα site, το οποίο έχει σαν σκοπό να ενημερώσει κυρίως άτομα νέας ηλικίας για τις συνέπειες του καπνίσματος και να τους αποτρέψει από αυτή τη βλαβερή συνήθεια. Όλα τα παραπάνω sites κάνουν εκτεταμένη χρήση πολυμέσων, ειδικά τα δύο τελευταία που απευθύνονται σε ευρύτερο κοινό.
Άλλα παραδείγματα τέτοιων προϊόντων είναι:
· “Mosby’s Medical Encyclopedia”: μια ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν γενική πηγή πληροφοριών.
· “Interactive Anatomy”, από την A.D.A.M. Software (οι σελίδες της εταιρείας στο Internet βρίσκονται στη διεύθυνση http:// www.adam.com): Μια παρουσίαση της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος μέσα από υψηλής πιστότητας αναπαραστάσεις και με δυνατότητες αλληλεπίδρασης με το χρήστη.
· “The ultimate 3D skeleton”: Μια παρουσίαση του ανθρώπινου σκελετού με τρισδιάστατες αναπαραστάσεις των οστών.
· “Το ανθρώπινο σώμα”: Μια γενική παρουσίαση του ανθρώπινου σώματος από τις εκδόσεις Λιβάνη.
Εικόνα 2 “Το ανθρώπινο σώμα” από τις εκδόσεις Λιβάνη
Τα παραπάνω είναι
μερικά μόνο παραδείγματα από τα προσφερόμενα προϊόντα λογισμικού.6
4. Συμπεράσματα
Η εντύπωση που σχηματίζει σήμερα ο αναγνώστης που μελετά τη διεθνή βιβλιογραφία σχετικά με τις εφαρμογές των πολυμέσων στο χώρο της ιατρικής εκπαίδευσης και των τάσεων που επικρατούν σήμερα γύρω από το θέμα αυτό, συνοψίζεται στα ακόλουθα:
Όσο η τεχνολογία εξελίσσεται, και τα
δίκτυα αποκτούν μεγαλύτερες ταχύτητες, τόσο πιο πολλές εφαρμογές των πολυμέσων
εμφανίζονται.1
Ένας από τους πολλούς τομείς, όπου
βρίσκει εφαρμογή η χρήση των πολυμέσων είναι η ιατρική εκπαίδευση, αντικείμενο
έντονων διεθνών ερευνητικών προσπαθειών.3
Χρήστες της εφαρμογής αυτής
αποτελούν οι ιατροί (φοιτητές και μη), ασθενείς (προγράμματα Αγωγής) και απλοί
πολίτες (πηγές πληροφοριών).5
Οι τύποι εκπαίδευσης που περιλαμβάνονται στην ιατρική εκπαίδευση είναι η βασική εκπαίδευση των φοιτητών, η συνεχιζόμενη εκπαίδευση των ιατρών, η εκπαίδευση των ασθενών πολιτών στην Αγωγή τους και η απλή ενημέρωση και εκπαίδευση των υγιών πολιτών.
Γνωρίζουμε καλά τι σημαίνει η
εκπαίδευση για το βιοτικό και πνευματικό επίπεδο των ανθρώπων. Σήμερα
βρισκόμαστε μπροστά από μια πραγματική επανάσταση στο χώρο της. Οι υπολογιστές
δίνουν την ευκαιρία για νέες εκπαιδευτικές διαδικασίες που σε συνδυασμό με τα
δίκτυα φθάνουν σε επίπεδα που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Όποιες
διακρίσεις στην εκπαίδευση υπήρχαν μέχρι σήμερα, πέφτουν μπροστά στην ιδέα του
παγκόσμιου χωριού. Ο καθένας θα μπορούσε να έχει την καθοδήγηση μερικών από
τους πιο μεγάλους δασκάλους του κόσμου. Ο υπολογιστής μπορεί να μην αντικαθιστά
τον δάσκαλο αλλά μπορεί να τον φέρει πολύ πιο κοντά στον μαθητή.9
Βιβλιογραφία
- Ανακτήθηκε το Φεβρουάριο, 2005 από το δικτυακό τόπο http://uranus.ee.auth.gr/report/gr/part2/chap10/
- Ανακτήθηκε το Φεβρουάριο, 2005 από το δικτυακό τόπο http://uranus.ee.auth.gr/report/gr/part1/chap6/6_1.html
- Ασκληπειακό Πάρκο Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. (2002) Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από το δικτυακό τόπο http://asclepieion.mpl.uoa.gr/aspasia/Health%2520Services/Education.html
- Καρακωσταντής Γεώργιος (21/06/2001). Άρθρο "Τηλεϊατρικής" στο περιοδικό Τεχνολογία-Επιστήμες ΝΥΓΜΑ στο διαδίκτυο, Ανακτήθηκε τον Ιούνιο, 2002 από το δικτυακό τόπο http://www.nygma.gr/mag/articles/Article.asp?ar id=453@ac id=11
6.
National
Technical University Athens
- Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από τον δικτυακό τόπο http://www.infocafe.com.gr/arxio241.html
- Η Τηλεϊατρική και το Ελληνικό Πρόγραμμα, Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από το δικτυακό τόπο http://alpha.mpl.uoa.gr/greekTel/part%201%20telemed%20lesson.html
- Ανακτήθηκε το Φεβρουάριο, 2005 από το δικτυακό τόπο http://uranus.ee.auth.gr/report/gr/part2/chap10/10_1.html
© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved
web hosting and internet marketing by Siteowners Ltd