ISSN: 2241-4649
|
Κριτικές του άρθρου |
4 Απριλίου 2020
“H EΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣΑΣΘΕΝΩΝ ΨΥΧΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ
ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝΥΠΗΡΕΣΙΩΝ, ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΑΥΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ
ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ»
ΚΑΡΕΛΗ
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ
Νομικός -
δημόσιος υπάλληλος σε Γενικό Νοσοκομείο 3ης ΥΠΕ Μακεδονίας
ΣΚΙΤΣΟΥ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
Νομικός , PHD, Επισκέπτης Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Frederick
Κύπρος
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Ιατρός
Χειρουργός , PhD, Διευθυντής ΤΕΠ
Ιπποκράτειο
Νοσοκομείο
Αθήνας, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήμιο Frederick Κύπρος.
Φορέας ερευνητικήςεργασίας:
FREDERICK UNIVERSITY
“ THE Assessment of mental health patients' satisfaction
with the use of mental health services by the mental health center and the
psychiatric clinic of Katerini General Hospital, regarding the general nature
of psychiatric services provided, their efficacy, and their patient cooperation
mental health”
KARELI AIKATERINI
Lawyer - civil servant in the General Hospital of 3rd Rector of
Macedonia
SKITSOU ALEXANDRA
Law, PHD, Visiting Professor Frederick University
Cyprus
CHARALABOUS GEORGIOS
Doctor Surgeon, PhD, Director of Hippocrates TEI
Athens Hospital, Associate Professor Frederick
University Cyprus
Organization of research work:
FREDERICK UNIVERSITY
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σκοπός. Σκοπό διενέργειας της
παρούσας μελέτης αποτέλεσε η εκτίμηση του βαθμού ικανοποίησης συνδυαστικά με
τις εμπειρίες ασθενών του κέντρου ψυχιατρικής υγείας και της ψυχιατρικής
κλινικής του ψυχιατρικού γενικού νοσοκομείου Κατερίνης, καθώς και η διερεύνηση
των παραγόντων που συσχετίζονται με την ικανοποίηση των ασθενών.
Υλικό-Μέθοδος.Για την μέτρηση της ικανοποίησης των ασθενών μέσα από τη
συλλογή δεδομένων τέθηκε σε χρήση ένα ειδικά διαμορφωμένο ερωτηματολόγιο,
παγκόσμιου βεληνεκούς, το οποίο φέρει το όνομα VeronaServicesSatisfactionScale , το οποίο σχεδιάσθηκε στην Ιταλία
με μοναδικό σκοπό να αξιολογήσει τις κοινοτικές ψυχιατρικές υπηρεσίες , μέσω
ποιοτικής και ποσοτικής διερεύνησης, ώστε να προκληθεί ασφαλής εκτίμηση του
επιπέδου ικανοποίησης των χρηστών από τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας (Ruggeri , 1994,) . Ειδικότερα, αναφέρεται πως αποτελείται
από 54 συνολικά ερωτήσεις, μέσω των
οποίων διερευνάται η γενική αίσθηση της ικανοποίησης των ασθενών την οποία
αποκομίζουν κατά την επαφή τους με την υπηρεσία ψυχικής υγείας στο διάστημα του
τελευταίου έτους. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 42 ασθενείς πάσχοντες από ψυχικές νόσους, ενώ
για την επιλογή τους εφαρμόστηκε η
τυχαία δειγματοληψία, ώστε οι ασθενείς – ερωτηθέντες να οδηγηθούν με ασφάλεια
στην συμπλήρωση των ερωτηματολογίων εξ ιδίων.
Καθίσταται σαφές πως σε περιπτώσεις σοβαρής ψυχιατρικής διαταραχής, αλλά
και υφιστάμενων προβλημάτων των ασθενών στον γραπτό και προφορικό λόγο , ήταν
απαραίτητη η αρωγή του νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού για την συμπλήρωση
αυτών, εφόσον διασφαλιζόταν η ελευθερία απάντησης των ερωτηθέντων για τη
συμπλήρωση αυτών.
Πρωτίστως το αίτημα της ερευνήτριας υποβλήθηκε στο συμβούλιο του Γενικού
Νοσοκομείου Κατερίνης με την μορφή ερευνητικής πρότασης και αριθμό πρακτικού
απόφασης 14ο/28-11-2018, ένατο θέμα και μετά την λήψη της έγκρισης ακολούθησε η
έγκριση της 3ης Υγειονομικής Περιφέρειας Μακεδονίας, ώστε να διανεμηθεί
το ερωτηματολόγιο στους χρήστες- ασθενείς ψυχικής υγείας . Τέλος, βασική προϋπόθεση για τη διανομή
αποτέλεσε η ενημέρωση των συμμετεχόντων και η λήψη της συγκατάθεσης τους στην
έρευνα , τηρώντας κάθε αρχή της ερευνητικής δεοντολογίας σχετικά με το απόρρητο
των δεδομένων. Διανεμήθηκαν στο δείγμα
της έρευνας 49 ερωτηματολόγια και δόθηκαν σωστά συμπληρωμένα και ολοκληρωμένα
στην ερευνήτρια 42, ενώ αναφέρεται πως η έρευνα ξεκίνησε αρχές του 2019 και
συγκεκριμένα τον Φλεβάρη του 2019 με διάρκεια 2 μηνών και χρόνο ολοκλήρωσης τον
Απρίλιο του 2019.
Οι ερωτήσεις ικανοποίησης χωρίστηκαν σε 7 διαφορετικούς τομείς. Επιπροσθέτως,
χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης αξιοπιστίας Cronbach'sAlpha (0.744 έως 0.865 για τις
7 κλίμακες) και εφαρμόστηκαν οι μη παραμετρικοί έλεγχοι Kruskal - Wallis και
Mann – Whitney. Αποτελέσματα. Από την έρευνα βρέθηκε πως στην μεγάλη πλειοψηφία
τους οι ασθενείς καταγράφουν υψηλή ικανοποίηση από όλους τους τομείς που
αποτέλεσαν αντικείμενο αξιολόγησης. Συγκριτικά χαμηλότερη ήταν η ικανοποίηση
από τη γενική αποτελεσματικότητα της ψυχιατρικής μονάδας, ενώ υψηλότερη
ικανοποίηση καταγράφηκε από τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους ψυχιάτρους και
τους νοσηλευτές. Στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις βρέθηκαν στην
ικανοποίηση από Ψυχιάτρους βάσει της ηλικίας (χ2 = 13.614, p = 0.009), στην
ικανοποίηση από τη γενική αποτελεσματικότητα της ψυχιατρικής μονάδας ως προς
την ηλικία (χ2 = 10.551, p = 0.032), στην ικανοποίηση από Ψυχολόγους ως προς
την οικογενειακή κατάσταση (χ2 = 6.426, p = 0.040), και στην ικανοποίηση από
την Ενημέρωση που είχαν ως προς το εργασιακό τους καθεστώς (χ2 = 11.088 , p =
0.050). Συμπεράσματα. Τα
αποτελέσματα που προέκυψαν από τη συγκεκριμένη έρευνα αρχικά επιβεβαίωσαν την
υπάρχουσα βιβλιογραφία και δευτερευόντως
αφορούσαν στη δηλωμένη και εμφανή ικανοποίηση των συμμετεχόντων της
έρευνας από τη χρήση υπηρεσιών ψυχικής υγείας με κριτήριο την γενικότερη χρήση,
την αποτελεσματικότητα και την συνεργασία μεμονωμένα με επαγγελματίες του
είδους, όπως κοινωνικούς λειτουργούς, νοσηλευτές, ψυχιάτρους και ψυχολόγους των
υπηρεσιών.
ABSTRACT
Purpose. The purpose of
this study was the measurement of the degree of patient and client satisfaction
by the public services of the Psychiatric clinic of the general hospital of
Katerini, as well as the factors that are correlated with the patients’
satisfaction.
Materials-Methods: To measure patient satisfaction through data collection, a specially designed,
world-wide questionnaire named Verona Services Satisfaction Scale, designed in
Italy with the sole purpose of evaluating community psychiatric services, was
used through qualitative data to provide a safe estimate of the level of user
satisfaction with mental health services (Ruggeri, 1994,).Specifically, it is
said to consist of 54 total questions, which explore the general feeling of
satisfaction patients receive during their contact with the mental health
service over the last year. The sample of the study consisted of 42 patients
with mental illness, and random sampling was used to select the patients to be
asked to complete the questionnaires on their own.It becomes clear that in
cases of severe psychiatric disorder, as well as existing problems of patients
in written and oral speech, it was necessary for nursing and medical staff to
assist in filling them in as they were free to answer their questions.The
researcher's request was first submitted to the Board of Katerini General
Hospital in the form of a research proposal and a practical decision number 14o
/ 28-11-2018, a ninth issue and after obtaining approval it was followed by the
approval of the 3rd Macedonian Health District in order the questionnaire to be
distributed for users - mental health patients.Finally, a key prerequisite for
dissemination was to inform participants and obtain their consent to the
research, respecting every principle of research ethics regarding data privacy.
49 questionnaires were distributed to the research sample and were correctly
completed and completed by the researcher 42, and it is reported that the
survey began in early 2019, namely February 2019 with a duration of 2 months
and completion time in April 2019.
Satisfaction questions were divided into 7 different sections. Reliability
was evaluated with the Cronbach's Alpha statistic while any significant effects
were explored with the non-parametric Mann - Whitney and Kruskal - Wallis
tests. Results. The research revealed that the majority of patients were highly
satisfied by the level of the services on all 7 sections they evaluated.
Comparing the different sections, satisfaction by the productiveness of the
psychiatric units was the lowest among sections, while satisfaction from
Psychiatrists, nurses and social workers was the highest. Statistically
significant differences were found in satisfaction from Psychiatrists based on
patient’s age (χ2 = 13.614, p = 0.009), in satisfaction from general
productiveness of the psychiatric unit based on patient’s age (χ2 = 10.551, p =
0.032), in satisfaction from psychologists based on marital status (χ2 = 6.426,
p = 0.040) and satisfaction from briefing and clarity based on job status (χ2 =
11.088, p = 0.050). Conclusions. The results of this research initially
confirmed the brief literature and secondly related to the stated and apparent
satisfaction of researchers by the use of mental health services on the basis
of general use, efficacy and collaboration with professionals such as
practitioners, nurses, psychiatrists and service psychologists.
1. Εισαγωγή
Το ζήτημα της ικανοποίησης των ασθενών αποτελεί ευρύ και συνάμα αξιόλογο
αντικείμενο διερεύνησης τα τελευταία χρόνια,
χαίρον ύψιστης αποδοχής από την ακαδημαϊκή κοινότητα, καθώς ο παράγοντας της
ικανοποίησης αποτελεί έναν καλό δείκτη ποιότητας στην παροχή υπηρεσιών και την
ατομική υγειονομική περίθαλψη. Ειδικότερα, αναφέρεται πως οι ασθενείς που
εμφανίζονται ικανοποιημένοι από τις παρεχόμενες υπηρεσίες του συστήματος
υγείας εμφανίζονται πιο θετικοί και
ανταποκρίσιμοι στη θεραπεία τους
(Αγγελακοπούλου,2013).
Η έννοια της ικανοποίησης του πολίτη με την ιδιότητα του ασθενούς,
αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς δείκτες
έκβασης της ποιότητας της φροντίδας που παρέχεται, καθώς έτσι χτίζεται
μια υγιής σχέση μεταξύ ασθενούς και ιατρού, στοχεύοντας στην ύψιστη
βελτίωση.
Καθίσταται σαφές πως οι ασθενείς ως καταναλωτές – πελάτες των παρεχόμενων
υπηρεσιών στον κλάδο της υγείας και η ικανοποίηση αυτών αποτελεί σημαντικό λόγο
βελτίωσης μιας υπηρεσίας, προκαλώντας
την εύρυθμη λειτουργία του κράτους. (Tountaset al,2003).
Στην Ελλάδα λόγω καθυστέρησης της
ανάπτυξης του υγειονομικού τομέα δεν υπήρξαν περιθώρια για ενασχόληση με θέματα
ποιότητας, μέχρι περίπου τα μέσα της δεκαετίας του 90 και τα πολλαπλά
προβλήματα που προέκυπταν οδηγούσαν σε εξαιρετικά χαμηλή ικανοποίηση των
χρηστών-ασθενών (Σαραφίδης&Σταφυλάς ,2005).
Καθίσταται σαφές πως η παραπάνω συνθήκη
αποκτά μεγαλύτερη σημασία στο ζήτημα των ασθενών που χρησιμοποιούν υπηρεσίες
ψυχικής υγείας (MHS), θεωρώντας την ικανοποίηση των ασθενών σημαντικό ζήτημα. Η
καλή επικοινωνία μεταξύ των ασθενών και των επαγγελματιών υγείας αναγνωρίστηκαν
επίσης ως καθοριστικοί παράγοντες υψηλής ικανοποίησης (Ervin, 2006).
Ειδικότερα, αναφέρεται πως για το σύνολο των επαγγελματιών υγείας και ειδικότερα τους επαγγελματίες ψυχικής
υγείας, η ικανοποίηση των ασθενών αποτελεί πολύτιμο και ευρέως χρησιμοποιούμενο
δείκτη της ποιότητας της φροντίδας (Sitzia& Wood,1997).
Στόχο λοιπόν των επαγγελματιών
και των εργαζομένων σε μονάδες και νοσηλευτικά ιδρύματα Ψυχικής Υγείας αποτελεί
η ικανοποίηση των ανθρώπων που αναζητούν σε αυτά βοήθεια και η υποστήριξη σε
συνολικό επίπεδο της ποιότητας ζωής τους μέσα από ένα πρίσμα αναγνώρισης της
προσωπικής αξιοπρέπειας και σεβασμού της ελευθερίας του ατόμου, αποτελώντας
παράλληλα και προγνωστικό δείκτη της μελλοντικής χρήσης των υπηρεσιών.
2. Υλικό-Μέθοδος
Το δείγμα συλλέχθηκε από ασθενείς του
ψυχιατρικού τομέα του γενικού Νοσοκομείου Κατερίνης.Από τη διαδικασία
συλλέχθηκαν συνολικά 49 ερωτηματολόγια, καθώς εφτά περιπτώσεις ασθενών που δεν
συμπλήρωσαν αρκετά στοιχεία και δεν συμπεριελήφθησαν στην τελική ανάλυση.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό
διάστημα από τον μήνα
Φεβρουάριο2019 έως τον μήνα Απρίλιοτου 2019. Ως μέθοδος συλλογής δεδομένων
επιλέχθηκε κατάλληλο ερωτηματολόγιο που χωρίζεται σε 3 ενότητες, τα δημογραφικά
στοιχεία, μερικά ιατροκοινωνικά στοιχεία και κλίμακες μέτρησης ικανοποίησης των
ασθενών από τις υπηρεσίες που τους παρέχονται (σταθμισμένη μετάφραση του VeronaServiceSatisfactionScale). Προηγήθηκε πιλοτική έρευνα
όπου συνέβαλε στην τελική διαμόρφωση της δομής του ερωτηματολογίου.Στην τελική
του μορφή το ερωτηματολόγιο αποτελείται από
54 ερωτήσεις.
Τα δεδομένα κωδικοποιήθηκαν αρχικά στο
πρόγραμμα MicrosoftExcel, ενώ στην συνέχεια μεταφέρθηκαν στον
στατιστικό πακέτο IBMSPSSv.25, όπου και
πραγματοποιήθηκε η στατιστική ανάλυση. Τα ερευνητικά ερωτήματα απαντήθηκαν και
μέσω περιγραφικής μελέτης των αποτελεσμάτων, άλλα και μέσω επαγωγικών ελέγχων.
Οι έλεγχοι που εφαρμόστηκαν είναι ο έλεγχος αξιοπιστίας Cronbach'sAlpha(0.744 έως 0.865 για τις
7 κλίμακες) για τις ομάδες ερωτήσεων του ερωτηματολογίου που συμπτύχθηκαν σε
μία μεταβλητή score, ενώ για τον εντοπισμό διαφοροποιήσεων
χρησιμοποιήθηκαν οι μη παραμετρικοί έλεγχοι Kruskal - Wallis και Mann –
Whitney.
3. Αποτελέσματα
3.1 Δημογραφικά και ιατρικά χαρακτηριστικά
Το δείγμα αποτελείται από 26 άνδρες
(61.9%) και 16 γυναίκες (38.1%), οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται μεταξύ
των ηλικιακών ομάδων 41-60 (63.1%). Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων είναι
ανύπαντροι (61.9%), έχουν αποφοιτήσει από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (52.4%)
και διαμένουν σε αστικές περιοχές (73.2%). Ως προς την απασχόληση τους οι
απαντήσεις με τη μεγαλύτερη συχνότητα ήταν «Άνεργος» (27.3%) και «Ανίκανος για
εργασία» (20.5%). Επιπλέον, οι περισσότεροι δήλωσαν μηνιαία εισόδημα κάτω των
500 ευρώ (84.2%). Τα παραπάνω παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.
Για τα χαρακτηριστικά
ιατρικής φύσεως (Πίνακας 2), η έναρξη της ψυχικής νόσου ξεκίνησε ως επί το
πλείστον στις ηλικίες 31 έως 40 (30.8%), η νόσος έχει χρόνια εκτίμησης από την
ψυχιατρική υπηρεσία από 10 έως 30 έτη (66.6%), και οι ασθενείς χρησιμοποιούν
τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας πάνω από 10 έτη (57.1%).Οι περισσότεροι ασθενείς
είτε είναι ανασφάλιστοι (36.6%) ή έχουν τον ΕΟΠΥΥΥ ως φορέα (34.1%), λαμβάνουν
συστηματική αντικαταθλιπτική αγωγή τον τελευταίο χρόνο (78.6%), ενώ συμφωνούν ή
συμφωνούν απόλυτα στο ότι η οικονομική κρίση επηρέασε την ψυχική τους υγεία
(57.1%).
3.2 Στοιχεία Ικανοποίησης Ασθενών
Οι ασθενείς κλήθηκαν να αξιολογήσουν μέσω
5-βάθμιας κλίμακας Likert τον βαθμό ικανοποίησης
τους σε διάφορους από διάφορους τομείς, όπως ικανοποίηση από τους Νοσηλευτές, από
τους Ψυχιάτρους, από τους Ψυχολόγους, από τους κοινωνικούς Λειτουργούς, ενώ
αξιολόγησαν και την ικανοποίηση τους από την γενική αποτελεσματικότητα της
ψυχιατρικής μονάδας, από την ενημέρωση που τους προσφέρθηκε, και την
ικανοποίηση τουςσε γενικότερα χαρακτηριστικά (Πίνακας 3). Για τον κάθε παραπάνω
τομέα υπήρχαν περισσότερες από μία ερωτήσεις, όπου και έγινε σύμπτυξη τους
χρησιμοποιώντας τις μέσες τιμές του κάθε τομέα. Καθώς οι δείκτες
Cronbach'sAlpha για όλους τους τομείς βρέθηκαν από 0.744 («αποδεκτή αξιοπιστία»)
έως 0.865 («καλή αξιοπιστία») οι μέσες τιμές αντιπροσωπεύουν επαρκώς το σύνολο
των ερωτήσεων από τις οποίες παράχθηκαν. Εκτός από την παρουσίαση των μέσων
τιμών ικανοποίησης, έγινε και ομαδοποίηση τους σε 3 κατηγορίες (Χαμηλή
Ικανοποίηση (1 - 2.33), Μέτρια Ικανοποίηση (2.34 - 3.66), Υψηλή Ικανοποίηση
(3.67 - 5)).
Τα επίπεδα ικανοποίησης των ασθενών από
τους Νοσηλευτές (Μ = 4.53 , Τ.Α = 0.588) του νοσοκομείου ήταν
κατάπλειοψηφίαυψηλά (Ν = 38 , 92.7%), με λίγους ασθενείς να εμφανίζουν μέτρια
επίπεδα (Ν = 3 , 7.3%).
Επιπλέον, τα επίπεδα ικανοποίησης από τους
Ψυχιάτρους του νοσοκομείου (Μ = 4.55 , Τ.Α = 0.544) ήταν επίσης υψηλά (Ν = 40 , 95.2%), με δύο
μόνο ασθενείς να εμφανίζουν μέτρια επίπεδα ικανοποίησης (4.8%).
Παράλληλα, τα επίπεδα ικανοποίησης από
τους Ψυχολόγους (Μ = 4.31 , Τ.Α = 0.667)
αξιολογήθηκαν υψηλά από τους περισσότερους συμμετέχοντες (Ν = 35 ,
85.4%), με τους υπόλοιπους να καταγράφουν μέτρια επίπεδα ικανοποίησης (Ν = 6 ,
14.6%).
Τα επίπεδα ικανοποίησης από τους
Κοινωνικούς Λειτουργούς (Μ = 4.59 , Τ.Α = 0.550) βρέθηκαν υψηλά από την πλειοψηφία (Ν = 37 ,
90.2%), με τους υπόλοιπους να καταγράφουν μέτρια επίπεδα ικανοποίησης (Ν = 4 ,
9.8%).
Τα επίπεδα ικανοποίησης ως προς την
αποτελεσματικότητα της μονάδας (Μ = 4.28 , Τ.Α = 0.711) ήταν κατά πλειοψηφία υψηλά (Ν = 38 , 90.5%),
με μικρή μερίδα να ικανοποιείται Μέτρια (Ν = 3, 7.1%) ή Χαμηλά (Ν = 1, 2.4%).
Τα επίπεδα ικανοποίησης των ασθενώνως προς
την ενημέρωση που τους προσφέρθηκε (Μ = 4.43 , Τ.Α = 0.596) ήταν κατά πλειοψηφία υψηλά (Ν = 38 , 90.5%),
με λίγους να δηλώνουν Μέτρια ικανοποίηση (Ν = 4, 7.1%).
Τέλος, τα επίπεδα ικανοποίησης γενικού
χαρακτήρα (Μ = 4.47 , Τ.Α = 0.425) ήταν
κατά πλειοψηφία υψηλά (Ν = 41 , 97.6%), με έναν ασθενή να ικανοποιείται Μέτρια
(2.4%).
Τα επίπεδα ικανοποίησης βρέθηκαν σε όλους
τους τομείς υψηλά, με μικρό αριθμό ατόμων να έχει διαφορετική άποψη.
Συγκριτικά,η χαμηλότερη κατά μέσα όρο βαθμολογία αφορά την ικανοποίηση από τη
γενική αποτελεσματικότητα της ψυχιατρικής μονάδας, ενώ οι υψηλότερες αφορούν
την ικανοποίηση από τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους Ψυχιάτρους και τους
νοσηλευτές.
3.3 Συσχετίσεις-Διαφοροποιήσεις μεταβλητών
Για να ελεγχθούν οι
σχέσεις μεταξύ των μεταβλητών που μετρήθηκαν από το ερωτηματολόγιο,
πραγματοποιήθηκαν στατιστικοί έλεγχοι συσχέτισης ώστε να διαπιστωθεί εάν
υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που επηρεάζουν τους ασθενείς στις απαντήσεις τους
ως προς την ικανοποίηση τους.
Συγκεκριμένα, οι 7 μεταβλητές ικανοποίησης
από διάφορους τομείς αποτέλεσαν τις εξαρτημένες μεταβλητές της ανάλυσης, ενώ ως
ανεξάρτητες μεταβλητές επιλέχθηκαν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά («φύλο»,
«ηλικία», «Μορφωτικό επίπεδο», «Περιοχή Διαμονής», «Καθεστώς εργασίας»,
«ασφαλιστικός φορές» και «μηνιαίο εισόδημα») καθώς και ερωτήσεις από το
ψυχιατρικό προφίλ των συμμετεχόντων («Ηλικία έναρξης νόσου», «Χρόνια εκτίμησης
από ψυχιατρική υπηρεσία», «Χρόνος χρήσης υπηρεσιών ψυχικής υγείας», «Επισκέψεις
για το ίδιο πρόβλημα ψυχικής υγείας», «Επισκέψεις για νέο πρόβλημα ψυχικής
υγείας», «συστηματική αντικαταθλιπτική αγωγή», «επιρροή οικονομικής κρίσης στην
ψυχική υγεία»)
Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 105
έλεγχοι Mann-Whitneyκαι Kruskal–Wallis αναλόγως το εάν οι
ανεξάρτητη μεταβλητή ήταν δίτιμη ή όχι. Από τους 105 ελέγχους βρέθηκαν μόνο 4
στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις. Οι διαφοροποιήσεις που βρέθηκαν αφορούν
μόνο τα δημογραφικά στοιχεία και όχι το ιατρικό προφίλ.
Από τους ελέγχους Kruskal - Wallis βρέθηκε στατιστικά σημαντική
διαφοροποίηση της ικανοποίησης από τους Ψυχιάτρους βάση της ηλικίας (χ2 =
13.614, df = 4, p = 0.009, Σχήμα 1). Επιπλέον, βρέθηκε διαφοροποίηση της ικανοποίησης από τη
γενική αποτελεσματικότητα της ψυχιατρικής μονάδας (χ2 = 10.551, df = 4, p = 0.032, Σχήμα 2) καθώς
και διαφοροποίηση της ικανοποίησης από τους Ψυχολόγους ως προς την οικογενειακή
κατάσταση (χ2 = 6.426, df = 2, p = 0.040, Σχήμα 3). Τέλος, βρέθηκε σημαντική
διαφοροποίηση τις ικανοποίησης των ασθενών από τη ενημέρωση που τους
προσφέρθηκε ως προς το εργασιακό τους καθεστώς. (χ2 = 11.088, df = 5, p = 0.050, Σχήμα 4).
4. Συζήτηση αποτελεσμάτων
Στην παραπάνω έρευνα αντικείμενο διερεύνησης αποτέλεσε το ζήτημα της ικανοποίησης
και οι εμπειρίες ασθενών και πελατών του κέντρου ψυχιατρικής υγείας και
της ψυχιατρικής κλινικής του ψυχιατρικού γενικού νοσοκομείου Κατερίνης.
Αναλυτικότερα, το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 42 ασθενείς, εκ των
απαντήσεων των οποίων φάνηκε πως τα
επίπεδα ικανοποίησης των ασθενών
βρίσκονται σε όλους τους τομείς υψηλά, με μικρό αριθμό ατόμων να έχει
διαφορετική άποψη. Συγκριτικά, η χαμηλότερη κατά μέσα όρο βαθμολογία αφορά την
ικανοποίηση από τη γενική αποτελεσματικότητα της ψυχιατρικής μονάδας, ενώ οι
υψηλότερες αφορούν την ικανοποίηση από τους επαγγελματίες υγείας και
συγκεκριμένα τους κοινωνικούς λειτουργούς,
τους Ψυχιάτρους και τους νοσηλευτές.
Τα παραπάνω αποτελέσματα ταυτίζονται με τα βιβλιογραφικά ευρήματα, καθώς
πληθώρα ερευνητών έχει διαπιστώσει ότι η ικανοποίηση του ατόμου από την
φροντίδα που του παρέχεται στα πλαίσια της ψυχικής υγείας συσχετίζεται με
δημογραφικά χαρακτηριστικά των χρηστών και ιδιαίτερα με την ηλικία τους και την
ποιότητα ζωής (Καλογεροπούλου, 2011)) . Αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι οι
ψυχιατρικές υπηρεσίες στοχεύουν με το σωστό τρόπο σε εκείνους με σοβαρή και
διαρκή ψυχική ασθένεια, λειτουργώντας σε ένα πλαίσιο μεταρρύθμισης προς την
κοινοτική Ψυχιατρική.
Ειδικότερα σε έρευνα που έγινε το 2005, με τίτλο ¨Συγκριτική ανάλυση
μελετών ικανοποίησης ασθενών ψυχικών νοσημάτων σε νοσοκομεία στην Αττική¨,
Πολύζος Νικόλαος , Μπαρτσώκας Δ., Πιερράκος Γεώργιος, Ασημακοπούλου Ι.,
Υφαντόπουλος
Γιάννης , Αθήνα 2005), προέκυψε ότι ο βαθμός ικανοποίησης των ασθενών είναι
υψηλός, με απόλυτη και ορθή λειτουργία
των συστημάτων ποιότητας συνδυαστικά με τη συμπεριφορά του προσωπικού.
Βέβαια, αξίζει να αναφερθεί το γεγονός πως παρά την άριστη όπως φάνηκε από
τα αποτελέσματα της σχέσης των ασθενών
με το προσωπικό της υπηρεσίας ψυχικής υγείας, ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη
ικανοποίηση σε επίπεδο διαδικασιών ως προς την αποτελεσματικότητα και την
αμεσότητα της επαφής, εύρημα το οποίο συνδέεται με την έννοια της
σημαντικότητας στο επίπεδο της επικοινωνίας του ασθενή με το ιατρονοσηλευτικό
προσωπικό.
Επιπρόσθετα, σε σχετικές έρευνες (Πισσάκη, 2015), έχει τονιστεί η
σημαντικότητα που έχει η καλή επικοινωνία ανάμεσα σε αυτά τα δύο σκέλη, και πώς
αυτή μπορεί να ισοσταθμίσει και να ξεπεράσει προβλήματα σε επίπεδο
γραφειοκρατίας ή διαδικασιών που υπάρχουν, όπως και να επηρεάσει την συνεργασία
και την συμμόρφωση στην θεραπεία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, την επιτέλεση του
κλινικού έργου με μεγαλύτερη ακρίβεια και ειδικότερα τη δημιουργία
αισθήματος ικανοποίησης από τον ασθενή ο
οποίος βιώνει ότι αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόσωπο με τα προβλήματά του και
όχι μια ψυχιατρική διαταραχή.
Τα παραπάνω γεγονότα έρχεται να ενισχύσει και η έρευνα με τίτλο «Ικανοποίηση ασθενών από τις υπηρεσίες ενός
Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας στη βόρεια Ελλάδα» των Καμπάνταη και Νιάκα, στην οποία εκτιμήθηκε
η ικανοποίηση των χρηστών ενός
Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας, το οποίο βρίσκεται στη βόρεια Ελλάδα, καθώς
και η διερεύνηση των κοινωνικο-δημογραφικών παραγόντων που σχετίζονται με αυτή,
διαπιστώνοντας πως η ικανοποίηση των ασθενών με ψυχικά νοσήματα συνδέεται σε
μεγάλο βαθμό με την συμπεριφορά των ειδικών υγείας.
Σε διεθνές επίπεδο έχει αποδειχθεί πως η
καλή επικοινωνία μεταξύ ασθενών και επαγγελματιών καθώς και η ταχεία και
αποτελεσματική διαχείριση της υγείας των ασθενών αναγνωρίστηκαν επίσης ως
καθοριστικοί παράγοντες υψηλής ικανοποίησης. Πιο συγκεκριμένα στην έρευνα των KittsGallagher,
Ibeziako, etal το 2013, διαπιστώθηκε πως η θετική στάση μεταξύ των παρόχων
υπηρεσιών, ο επαγγελματισμός και η
επαγγελματική ικανότητα είχαν επίσης θετικό αντίκτυπο στην ικανοποίηση των
ασθενών. Επιπλέον, η έρευνα έχει εντοπίσει τη σημασία ενός κατάλληλου και
επαρκούς περιβάλλοντος για την παροχή φροντίδας στους ασθενείς. Η συνέχιση της
φροντίδας και η μεγαλύτερη διάρκεια της θεραπείας, μεταξύ πιο ευάλωτων ασθενών,
ήταν άλλοι σημαντικοί καθοριστικοί παράγοντες της αυξημένης ικανοποίησης των ασθενών.
Συμπερασματικά, καθίσταται ύψιστη η σημασία που έχει η εμπλοκή των ίδιων
των ασθενών στην θεραπευτική διαδικασία, καθώς αυξάνει την αίσθηση του ελέγχου
που έχει επί της διαδικασίας, προκαλώντας ευκολότερα την ικανοποίηση του ιδίου από
την ποιότητα φροντίδας υγείας. Για την επιτυχή όμως επίτευξη όλων των παραπάνω,
πρέπει ο ψυχικά ασθενής να φέρει την ικανότητα λήψης αποφάσεων προς το δικό του
συμφέρον, συνεχίζοντας να αποτελεί ένα παραγωγικό μέλος της κοινωνίας.
Βιβλιογραφία
1. Αγγελακοπούλου, Χ. Ν. (2013).
Ικανοποίηση ασθενών-χρηστών υπηρεσιών υγείας στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία του
Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας (Master'sthesis).
2. Καλογεροπούλου Μ. (2011) Μέτρηση
ικανοποίησης ασθενών Μεθοδος ποιότητας και βελτίωσης αποδοτικότητας νοσοκομείων
. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 28, 5, 667-673
3. Πισσάκη, Α. (2015). Διοίκηση συστήματος
υπηρεσιών υγείας δημοσίου τομέα βάση των προσδοκιών του χρήστη.
4. Πολύζος Ν. , Μπαρτσώκας Δ., Πιερράκος
Γ., Ασημακοπούλου Ι., Υφαντόπουλος Γ. , Συγκριτική ανάλυση Μελετών ικανοποίησης
ασθενών σε Νοσοκομεία στην Αττική, Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής , 284-295 ,Αθήνα
2005
5. Σαραφίδης Π., &Σταφυλάς Π. (2005).
Η ποιότητα των Υπηρεσιών Υγείας στην Ελλάδα, Πριν και Μετά το Νόμο 2889/01.
Επιθεώρηση Υγείας, 16: 234-240
6. Τούντας, Γ. (2003). Η έννοια της
ποιότητας στην Ιατρική και τις υπηρεσίες υγείας. ΑρχείαΕλληνικήςΙατρικής, 20 (5):532-546
7. Ervin NE.Does patient
satisfaction contribute to nursing care quality? ,JournalNurs Adm. 2006
Mar;36(3):126-30. Review.
8. Kapp C, Perlini T,
Jeanneret T, et al. , Identifying the determinants of perceived quality in
outpatient child and adolescent mental health services from the perspectives of
parents and patients. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2017;4(05):1–9.
9. Tountas, Y.,
Demakakos, P. T., Yfantopoulos, Y., Aga, J., Houliara, L., &Pavi, E.
(2003). The health-related quality of life of the employees in the Greek
hospitals: assessing how healthy are the health workers. Healthandqualityoflifeoutcomes, 1(1), 61.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Πίνακας 1: Κατανομή ασθενών κατά φύλο,
ηλικία, περιοχή διαμονής, μορφωτικό επίπεδο, οικογενειακή κατάσταση και μηνιαίο
εισόδημα.
|
Δημογραφικά
Στοιχεία |
Ποσοστά |
|
Φύλο |
|
|
Γυναίκα |
38.1% |
|
Άνδρας |
61.9% |
|
Ηλικία |
|
|
Κάτω των 30 |
5.3% |
|
30-40 |
18.4% |
|
41-50 |
26.3% |
|
51-60 |
36.8% |
|
Άνω των 60 |
13.2% |
|
Οικογενειακή κατάσταση |
|
|
Παντρεμένος/η |
11.9% |
|
Ανύπαντρος/η |
61.9% |
|
Διαζευγμένος/η |
26.2% |
|
Μορφωτικό επίπεδο |
|
|
Δημοτικό |
26.2% |
|
Δευτεροβάθμια εκπαίδευσης |
52.4% |
|
Τριτοβάθμια εκπαίδευση |
19.0% |
|
Μεταπτυχιακές σπουδές |
2.4% |
|
Περιοχή διαμονής |
|
|
Αστική |
73.2% |
|
Ημιαστική |
14.6% |
|
Αγροτική |
12.2% |
|
Μηνιαίο εισόδημα |
|
|
Μέχρι 500 ευρώ |
84.2% |
|
501-700 |
7.9% |
|
701-1.000 |
5.3% |
|
1.001-1.500 |
2.6% |
Πίνακας 2: Κατανομή ασθενών κατά ασφαλιστικό
φορέα, ηλικία έναρξης ψυχικής νόσου, χρόνια εκτίμησης από ψυχιατρική υπηρεσία,
χρόνια χρήσης υπηρεσιών ψυχικής υγείας, συστηματική αντικαταθλιπτική αγωγή, και
επιρροή της οικονομικής κρίσης.
|
Ιατρικά
Στοιχεία |
Ποσοστά |
|
Ασφαλιστικός φορέας |
|
|
ΕΟΠΥΥ |
34.1% |
|
Ανασφάλιστος |
36.6% |
|
Πρόνοια |
17.1% |
|
Ανασφάλιστος και Πρόνοια |
4.9% |
|
Δεν ξέρω/δεν απαντώ |
7.3% |
|
Ηλικία έναρξης ψυχικής νόσου |
|
|
Έως 20 ετών |
25.6% |
|
21-30 |
17.9% |
|
31-40 |
30.8% |
|
41-50 |
10.3% |
|
51-60 |
10.3% |
|
Δεν έχω ψυχική νόσο |
5.1% |
|
Χρόνια εκτίμησης από ψυχιατρική υπηρεσία |
|
|
Έως 10 χρόνια |
23.8% |
|
20-Νοε |
33.3% |
|
21-30 |
33.3% |
|
Πάνω από 30 |
9.5% |
|
Πόσο καιρό είστε χρήστης των υπηρεσιών
ψυχικής υγείας |
|
|
Λιγότερο από 1 έτος |
7.1% |
|
Από 1 έτος μέχρι λιγότερο από 5 έτη |
11.9% |
|
Από 5-10 έτη |
23.8% |
|
Περισσότερο από 10 έτη |
57.1% |
|
Συστηματική αντικαταθλιπτική αγωγή τον
τελευταίο χρόνο |
|
|
Ναι |
78.6% |
|
Όχι |
21.4% |
|
Η οικονομική κρίση επηρέασε τη ψυχική
σας υγεία |
|
|
Συμφωνώ απόλυτα |
35.7% |
|
Συμφωνώ |
21.4% |
|
Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ |
28.6% |
|
Διαφωνώ |
9.5% |
|
Διαφωνώ απόλυτα |
4.8% |
Πίνακας 3: Κατανομή Ικανοποίησης
ασθενών στους 7 διαφορετικούς τομείς.
|
Τομείς Ικανοποίησης |
Μέσος όρος ± Τυπική Απόκλιση |
Ποσοστά |
|
Score Ικανοποίησης από Νοσηλευτές |
4.53 ± 0.588 |
|
|
Μέτριο |
|
7.3% |
|
Υψηλό |
|
92.7% |
|
Score Ικανοποίησης από Ψυχιάτρους |
4.55 ± 0.544 |
|
|
Μέτριο |
|
4.8% |
|
Υψηλό |
|
95.2% |
|
Score Ικανοποίησης από Ψυχολόγους |
4.31 ± 0.667 |
|
|
Μέτριο |
|
14.6% |
|
Υψηλό |
|
85.4% |
|
Score Ικανοποίησης από Κοινωνικούς Λειτουργούς |
4.59 ± 0.550 |
|
|
Μέτριο |
|
9.8% |
|
Υψηλό |
|
90.2% |
|
Score Γενικής Αποτελεσματικότητας |
4.28 ± 0.711 |
|
|
Χαμηλό |
|
2.4% |
|
Μέτριο |
|
7.1% |
|
Υψηλό |
|
90.5% |
|
Score Ενημέρωσης-Σαφήνειας |
4.43 ± 0.596 |
|
|
Μέτριο |
|
9.5% |
|
Υψηλό |
|
90.5% |
|
Score Ικανοποίησης Γενικού Χαρακτήρα |
4.47± 0.425 |
|
|
Μέτριο |
|
2.4% |
|
Υψηλό |
|
97.6% |
Σχήμα 1. Διαφοροποίηση της ικανοποίησης των
ασθενών από τους Ψυχιάτρους ως προς την ηλικία
Σχήμα 2. Διαφοροποίηση της
ικανοποίησης των ασθενών από την γενική αποτελεσματικότητα της μονάδας ως προς
την ηλικία
Σχήμα 3. Διαφοροποίηση της ικανοποίησης των ασθενών από τους Ψυχολόγους, ως
προς την οικογενειακή κατάσταση
Σχήμα 4. Διαφοροποίηση της ικανοποίησης των
ασθενών από την ενημέρωση, ως προς το εργασιακό καθεστώς
© Copyright-VIPAPHARM. All rights
reserved