|
Βιογραφικό συγγραφέως |
Ιανουάριος 2012
Η ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ
ΑΣΘΕΝΩΝ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΝΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ
Μωυσιάδου Αικατερίνη
Ψυχολόγος Απόφοιτος Α.Π.Θ.
Ms Διοίκηση Μονάδων Υγείας Ε.Α.Π.
Ειδίκευση στη Συμβουλευτική και τον
Επαγγελματικό Προσανατολισμό
Φορέας ερευνητικής εργασίας:
Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και
Τεχνολογικής εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.)
The third age patient satisfaction by the public services of a regional
hospital
Moisiadou Ekaterini
Psychologist
Ms Management of
Health Units
Moisiadou Ekaterini
Psychologist
Graduate of
Ms Management of
Health Units, Greek Open University
Specialization
in Counselling and Guidance
Organization
of research work:
School
of Pedagogical and Technological Education (ASPETE)
ABSTRACT
Purpose. The purpose of
this study was the measurement of the degree of third age patient satisfaction by the public services of a
regional hospital in region of
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σκοπός. Σκοπός
της παρούσας μελέτης ήταν η μέτρηση του βαθμού ικανοποίησης των ασθενών τρίτης
ηλικίας από τις παρεχόμενες υπηρεσίες ενός δημόσιου περιφερειακού νοσοκομείου
του νομού Πέλλας (Έδεσσα) και η διερεύνηση των παραγόντων εκείνων που μπορεί να
συσχετίζονται με την «εκλαμβάνουσα» ικανοποίηση των ασθενών από την ποιότητα
της φροντίδας. Υλικό-Μέθοδος. Για
την ικανοποίηση των ασθενών αναπτύχθηκε ένα ερωτηματολόγιο, 18 ερωτήσεων, με
ποσοτική έρευνα. Το μέγεθος του δείγματος που απάντησαν στις ερωτήσεις ήταν 80
ασθενείς. Ως μέθοδος δειγματοληψίας της έρευνας εφαρμόστηκε η τυχαία δειγματοληψία
πολλαπλών σταδίων. Οι ερωτήσεις αφορούσαν την ικανοποίηση από τις γενικές
συνθήκες νοσηλείας, την οργάνωση του
νοσοκομείου, την κτιριακή υποδομή, την επάρκεια του προσωπικού, την ευγένεια
και επικοινωνία με το προσωπικό, και το βαθμό σύστασής του. Αξιολογήσαμε την
κλίμακα με μη παραμετρικούς ελέγχους (Mann-Whitney, Kruskal-Wallis, x2-test). Αποτελέσματα. Από την έρευνα βρέθηκε ότι: στην πλειοψηφία τους οι
ασθενείς ήταν μέτρια ευχαριστημένοι από το επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών.
Η ικανοποίηση ήταν συγκριτικά υψηλή στον τομέα της ευγένειας-εξυπηρέτησης του
ιατρό-νοσηλευτικού προσωπικού ενώ όσον αφορά την επικοινωνία οι χρήστες ήταν
μέτρια ικανοποιημένοι. Μέτρια επίσης ικανοποίηση βρέθηκε όσον αφορά την υποδομή
και τον τρόπο οργάνωσης του νοσοκομείου. Στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις ως
προς το βαθμό ικανοποίησης βρέθηκαν ανάμεσα (α) στο φύλο και την υποδομή
(χ2=4,557, p=0,033) και (β) στην ηλικία και την μόνιμη κατοικία (χ2=5,710, p=0,017))
και στην ηλικία και την
ευγένεια-εξυπηρέτηση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού (χ2=7,057, p=0,006). Συμπεράσματα. Από την ανάλυση των στοιχείων διαπιστώθηκε η ποιότητα
της φροντίδας των υπηρεσιών υγείας ως απαραίτητη προϋπόθεση της ικανοποίησης
των ασθενών και, ως αποτέλεσμα, κρίνεται αναγκαία η βελτίωση των υπηρεσιών
αυτών.
1.
Εισαγωγή
Τα τελευταία χρόνια δίνεται
ιδιαίτερη έμφαση στην έννοια της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας
καθώς η υγεία αποτελεί αγαθό πρώτης ανάγκης και κρίνεται από τους ανθρώπους
ίσως το σημαντικότερο αγαθό της ζωής τους.
Η σύγχρονη έννοια της ποιότητας διαμορφώθηκε στη δεκαετία
του 1950 στο χώρο της βιομηχανικής παραγωγής. Πολλοί αναφέρουν ως κοιτίδα την
Ιαπωνία, χώρα στην οποία κλήθηκε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Αμερικανός
στατιστικός W. Edwards Deming για να βοηθήσει στην αλλαγή των
παραδοσιακών παραγωγικών διαδικασιών (Τούντας Γ., 2003).
Έτερος θεμελιωτής της ποιότητας στη βιομηχανία θεωρείται ο Joseph M. Juran, ο οποίος, την ίδια περίπου
περίοδο, ανέπτυξε τις έννοιες του ποιοτικού σχεδιασμού, του ποιοτικού ελέγχου
και της ποιοτικής βελτίωσης. Στη συνέχεια, η έννοια της ποιότητας επεκτάθηκε και σε
άλλες παραγωγικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών υγείας.1
Η ικανοποίηση του πολίτη, αποτελεί
ίσως τον δυναμικότερο και λειτουργικότερο δείκτη έκβασης της ποιότητας της
παρεχόμενης φροντίδας, καθώς οι ικανοποιημένοι ασθενείς ακολουθούν τη
θεραπευτική αγωγή, επιστρέφουν για επανεκτίμηση και διατηρούν μία σχέση επικοινωνίας
με τον γιατρό τους.2
H αναγκαιότητα των ερευνών για την
εκτίμηση της ικανοποίησης των ασθενών συνιστάται για δύο κυρίως λόγους: ο
πρώτος είναι ότι οι ασθενείς αποτελούν καταναλωτές υπηρεσιών φροντίδας υγείας
και οι έρευνες που αφορούν καταναλωτές είναι βασικές για την αύξηση της
αποδοτικότητας αλλά και για τη βελτίωση μιας υπηρεσίας και ο δεύτερος ότι ο
τομέας της φροντίδας υγείας είναι στο μεγάλο του μέρος χρηματοδοτούμενος από το
Κράτος.
Στην Ελλάδα λόγω καθυστέρησης της
ανάπτυξης του υγειονομικού τομέα δεν υπήρξαν περιθώρια για ενασχόληση με θέματα
ποιότητας, μέχρι περίπου τα μέσα της δεκαετίας του 90 και τα πολλαπλά
προβλήματα που προέκυπταν οδηγούσαν σε εξαιρετικά χαμηλή ικανοποίηση των
χρηστών-ασθενών.3
Η εστίαση του ενδιαφέροντος στην ηλικιακή ομάδα των
ασθενών τρίτης ηλικίας αποτελεί μία εξειδίκευση η οποία αποκτά ιδιαίτερη αξία
αν σκεφτούμε ότι είναι οι μοναδικοί ασθενείς που έχουν μία ολοκληρωμένη και
διαχρονική εικόνα για την εξέλιξη του συστήματος περίθαλψης στη χώρα μας. Η
επικοινωνία με τον ηλικιωμένο ασθενή συνιστά τον τελικό συντελεστή στην
προσπάθειά μας να προσεγγίσουμε τις έννοιες ποιότητα και ικανοποίηση.
Η επικοινωνία αυτή αποτελεί τις περισσότερες φορές
μια ευχάριστη αλλά και συνάμα δύσκολη συγκυρία στην διαχείριση. Ίσως αυτή ήταν
και η αιτία που υπάρχουν ελάχιστες έρευνες στη διεθνή βιβλιογραφία για την
εκτίμηση της ικανοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών.
Μεγάλος αριθμός ερευνητών έχει ασχοληθεί με την
εκτίμηση της ικανοποίησης των ασθενών από την παρεχόμενη φροντίδα και την
ποιότητα της φροντίδας, με τον τρόπο που την εκλαμβάνει ο ίδιος ο ασθενής.
Ελάχιστοι όμως είναι αυτοί που έχουν επιχειρήσει την σύζευξη των δύο εννοιών
(ποιότητα-ικανοποίηση παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας) σε μία κλίμακα και την
αναζήτηση συσχετίσεων. Ακόμη λιγότεροι είναι εκείνοι οι ερευνητές που έχουν
ασχοληθεί με την εκτίμηση της ικανοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών από την
ποιότητα της παρεχόμενης νοσοκομειακής περίθαλψης. Οι περισσότερες έρευνες
τέτοιου είδους αφορούν την ικανοποίηση των ηλικιωμένων ασθενών άνω των 65 ετών
από τις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.4
Παρακάτω ακολουθεί μία ανάλυση της έρευνας για την
ικανοποίηση των ασθενών τρίτης ηλικίας των προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας
στο Περιφερειακό Νοσοκομείο του Νομού
Πέλλας, στην πόλη της Έδεσσας για να (α) μελετηθούν και να εκτιμηθούν οι
παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν την ικανοποίηση των ασθενών τρίτης ηλικίας ως
προς την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας και (β) να αναζητηθούν πιθανές
συσχετίσεις ανάμεσα σε συγκεκριμένα δημογραφικά χαρακτηριστικά και στο επίπεδο
της ικανοποίησης.
2.
Υλικό-Μέθοδος
Το
δείγμα από τη διαδικασία της δειγματοληψίας διαμορφώθηκε από την τυχαία επιλογή
ασθενών τρίτης ηλικίας των εξωτερικών ιατρείων του προαναφερόμενου νοσοκομείου
που επιλέχθηκαν κατά το τελικό στάδιο δειγματοληψίας. Η συλλογή των
ερωτηματολογίων πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο των
προσωπικών συνεντεύξεων. Το τυχαίο δείγμα 80 ηλικιωμένων ασθενών που ρωτήθηκαν
να βαθμολογήσουν την ικανοποίηση αναλογικά με το μέγεθος του πληθυσμού τους, χρησιμοποιώντας
3 κλίμακες, υπήρξε ικανοποιητικό.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τη χρονική περίοδο από 01/02/2007 έως 31/03/2007
τρείς φορές την εβδομάδα κατά τις απογευματινές ώρες. Ως μέθοδος συλλογής
δεδομένων επιλέχθηκε το δομημένο ερωτηματολόγιο ειδικά διαμορφωμένο, ώστε να
είναι κατανοητό από τους ερωτώμενους ηλικιωμένους και χρήστες των υπηρεσιών
υγείας του νοσοκομείου. Πριν από την οριστική διαμόρφωση του ερωτηματολογίου,
προηγήθηκε η πιλοτική μελέτη σε
αντιπροσωπευτικό αριθμό χρηστών των υπηρεσιών. Μετά την υλοποίηση της πιλοτικής
φάσης προέκυψε
η τελική μορφή ενός δομημένου ερωτηματολογίου με 18 ερωτήσεις κλειστού τύπου.
Για τον έλεγχο
διαφοροποίησης των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν οι μη παραμετρικοί έλεγχοι Mann-Whitney, Kruskal-Wallis και ο έλεγχος x2-test. Για την επεξεργασία και
ανάλυση των δεδομένων, εκτός από την περιγραφική στατιστική ανάλυση,
χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα στατιστικής ανάλυσης SPSS για Windows και επιχειρήθηκε η ποσοτικοποίηση των δεδομένων για να μετρηθεί
ευκολότερα η ικανοποίηση των ηλικιωμένων ασθενών από τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
3.
Αποτελέσματα
3.1 Δημογραφικά
χαρακτηριστικά
Το μέγεθος του δείγματος
(βλέπε πίνακα 1) των χρηστών που απάντησαν, τελικά, στις ερωτήσεις ήταν
συνολικά 80 ηλικιωμένοι ασθενείς. Πρόκειται για 30 άνδρες (37,5%) και 50
γυναίκες (62,5%) με μέση ηλικία 72,35 ετών (40%) από τους οποίους η πλειοψηφία
του δείγματος ήταν μόνιμοι κάτοικοι της Έδεσσας (61,25%), ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ
(48,75%), έμεναν στο ίδιο σπίτι με την οικογένειά τους (55%), είχαν κάποιο
συγγενικό πρόσωπο δίπλα τους (75%) κατά την διάρκεια της νοσηλείας και είχαν
νοσηλευτεί ξανά στο παρελθόν στο ίδιο νοσοκομείο (61,25%).
3.2 Γενικά στοιχεία
Οι ασθενείς του
δείγματος κλήθηκαν να αξιολογήσουν τον βαθμό ικανοποίησης βαθμολογώντας τον τρόπο οργάνωσης, την υποδομή, την ευγένεια-εξυπηρέτηση του προσωπικού, την επικοινωνία, τη συνολική
ικανοποίηση από το νοσοκομείο και το βαθμό σύστασής του σε άλλους.
Όπως γίνεται αντιληπτό (βλέπε εικόνα 2) τα
επίπεδα ικανοποίησης των ασθενών τρίτης ηλικίας για το συγκεκριμένο νοσοκομείο
είναι σαφώς μικρότερα όσον αφορά τον τρόπο οργάνωσης του νοσοκομείου. Οι
περισσότεροι ασθενείς (Ν=41, 51.3%) δήλωσαν ότι ήταν χαμηλά ικανοποιημένοι από
τον τρόπο οργάνωσης του νοσοκομείου, το 38,8% (Ν=31) δήλωσε μέτρια
ικανοποιημένο ενώ η ικανοποίηση αυτών που βρέθηκαν υψηλά ικανοποιημένοι άγγιξε
μόλις το 10% (Ν=8).
Προέκυψε, επίσης, το συμπέρασμα (βλέπε
εικόνα 3) ότι
η
πλειοψηφία των ηλικιωμένων ασθενών χαρακτήρισε μέτρια την ποιότητα από την κτιριακή
υποδομή του νοσοκομείου. Ειδικότερα, το 56,3% των ασθενών άνω των 65 ετών
χαρακτήρισαν μέτρια την ποιότητα από την υποδομή του νοσοκομείου, το 25% (Ν=20)
υψηλή ενώ το 18,8% (Ν=15) χαμηλή.
Έγινε επίσης προφανές ότι το 23,8% των
ερωτηθέντων (Ν=19) υπήρξαν χαμηλά ικανοποιημένοι από τον παράγοντα
«ευγένεια-εξυπηρέτηση», το 32,5% (Ν=26) έμειναν μέτρια ικανοποιημένοι, ενώ το
43,8% (Ν=35) υψηλά ικανοποιημένοι (βλέπε εικόνα 4).
Παρατηρήθηκε επίσης (βλέπε εικόνα 5) ότι μικρότερα
επίπεδα ικανοποίησης προέκυψαν ως προς τον παράγοντα επικοινωνία ασθενών και
ιατρό-νοσηλευτικού προσωπικού, καθώς από το σύνολο των 80 ασθενών τρίτης
ηλικίας (βλ. πίνακα 12) το 63,8% (Ν=51) των ασθενών απάντησε ότι ήταν μέτρια
ικανοποιημένοι από την επικοινωνία τους με το ιατρό-νοσηλευτικό προσωπικό. Πιο
συγκεκριμένα, το 13,8% των ασθενών που απάντησαν (Ν=11) έδειξαν χαμηλή
ικανοποίηση από την επικοινωνία ενώ το 22,5%
(Ν=18) υψηλή ικανοποίηση.
Από το σύνολο των 80 ασθενών, όπως φαίνεται και στον
πίνακα 6, η πλειοψηφία των ασθενών απάντησε ότι χαρακτηρίζει την συνολική
ικανοποίηση μέτρια και καλή με αντίστοιχα ποσοστά 43,8% (Ν=35) και 42,5%
(Ν=34). Λίγοι ασθενείς χαρακτήρισαν τον βαθμό ικανοποίησης τους μη ικανοποιητικό
(Ν=9, 11.3%) ενώ μόλις 2 με ποσοστό 2,5%
τη χαρακτήρισαν πολύ καλή.
Σε γενικές γραμμές, όπως φαίνεται και στην εικόνα 7,
η πλειοψηφία των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών απαντά ότι προτίθεται να συστήσει
το νοσοκομείο αυτό σε άλλους (Ν=50, 62.5%) ενώ οι 30 (37.5%) απάντησαν ότι δεν προτίθενται
να προτείνουν το συγκεκριμένο νοσοκομείο σε κάποιον γνωστό τους.
3.3 Αλληλεπίδραση
εξαρτημένων-ανεξάρτητων μεταβλητών
Κρίθηκε σκόπιμο να πραγματοποιηθούν δοκιμασίες
στατιστικής συσχέτισης προκειμένου να προσδιοριστούν οι παράγοντες που επηρεάζουν
τους ερωτώμενους ως προς το βαθμό ικανοποίησής τους από την ποιότητα του
νοσοκομείου.
Ως εξαρτημένες μεταβλητές θεωρήθηκαν (α) ο τρόπος
οργάνωσης του νοσοκομείου όπως είναι η γραφειοκρατία, (β) η υποδομή και οι
συνθήκες διαβίωσης του νοσοκομείου, (γ) η ευγένεια-εξυπηρέτηση του ιατρικού και
νοσηλευτικού προσωπικού, (δ) η επικοινωνία τους, (ε) η συνολική ικανοποίηση από
την ποιότητα του νοσοκομείου και (στ) η συνολική στάση-προθέσεις του
ηλικιωμένου ασθενή.
Κατά τον έλεγχο της στατιστικής συσχέτισης έγινε
διερεύνηση του βαθμού ικανοποίησης και για τα 6 κριτήρια με βάση (α) το «φύλο»,
(β) την «ηλικία», (γ) τη «μόνιμη κατοικία», (δ) τη «διαμονή», (ε) τον
«ασφαλιστικό φορέα», (στ) τη «προηγούμενη νοσηλεία» και (η) το «συνοδό
πρόσωπο».
Η στατιστική ανάλυση του ελέγχου Mann-Whitney απέδειξε μια στατιστικά σημαντική
συσχέτιση ανάμεσα στο φύλο και την υποδομή (χ2=4,557, p=0,033). Στο δεύτερο στάδιο της
ανάλυσης, προκειμένου να καθοριστεί η ισχύς της συσχέτισης αυτής, προέκυψε η συσχέτιση
να είναι ισχυρή. Η στατιστική ανάλυση με τον έλεγχο των Kruskal-Wallis ανέδειξε μια στατιστικά σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στην ηλικιακή ομάδα και την ευγένεια-εξυπηρέτηση από την ιατρικό-νοσηλευτική φροντίδα (χ2=5,710,
p=0,017). Για
τον καθορισμό της ισχύς της συσχέτισης αυτής χρησιμοποιήθηκε ο συντελεστής Gamma «γ» και διαπιστώθηκε ότι η ισχύς της
συσχέτισης υπήρξε ισχυρή. Επίσης, ο τόπος
που διαμένουν οι ασθενείς της τρίτης ηλικίας διαπιστώθηκε ότι σχετίζεται
σημαντικά με την ευγένεια-εξυπηρέτηση από
την ιατρό-νοσηλευτική φροντίδα (χ2=7,057, p=0,006). Κατά το στάδιο της
στατιστικής ανάλυσης με τον συντελεστή Lamda «λ» διαπιστώθηκε εξίσου ισχυρή
συσχέτιση μεταξύ των δύο μεταβλητών.
Κατά τον έλεγχο της στατιστικής
συσχέτισης των υπολοίπων δημογραφικών με τον βαθμό ικανοποίησης από την υποδομή
δεν βρέθηκε καμία στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ των μεταβλητών.
4.
Συζήτηση αποτελεσμάτων
Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψαν τα εξής
στοιχεία: οι χρήστες των υπηρεσιών στο χώρο του νοσοκομείου αυτού έδειξαν να
έχουν μία μέτρια προς καλή συνολική ικανοποίηση από τις προσφερόμενες
υπηρεσίες. Η ετοιμότητα παροχής ιατρό-νοσηλευτικής φροντίδας, η συμπεριφορά και
ο τρόπος ιατρικής και νοσηλευτικής παρακολούθησης ικανοποίησε μέτρια σε ποσοστό
31,5%, ενώ το κριτήριο της φιλικότητας, της ευγένειας και του σεβασμού του
προσωπικού ικανοποίησε εξίσου μέτρια τους ερωτηθέντες. Στον τομέα οργάνωσης του
νοσοκομείου οι ασθενείς εμφάνισαν μία ελαφρώς μικρότερη ικανοποίηση σε σχέση με
την συνολική ικανοποίησή τους.
Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι προκύπτουν
περισσότερα προβλήματα από την επικοινωνία με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό
αφού εκφράζεται μεγαλύτερη δυσαρέσκεια στον τομέα της επικοινωνίας. Η
ικανοποίηση του ασθενή είναι αισθητά μικρότερη όσον αφορά την ξενοδοχειακή
υποδομή. Διαφάνηκε από το ερωτηματολόγιο ότι οι γενικές συνθήκες διαβίωσης του
νοσοκομείου δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των ηλικιωμένων ασθενών με
ποσοστό μόλις 25% να είναι υψηλά ικανοποιημένοι από τον παράγοντα αυτό. Αυτό
έως ένα βαθμό αντανακλά, ενδεχομένως, τις σημαντικές ελλείψεις σε υποδομές που
αντιμετωπίζει ένα επαρχιακό νοσοκομείο και αποδεικνύει ότι ίσως το θέμα της
βελτίωσης των κτιριακών υποδομών θα πρέπει να αντιμετωπιστεί καλύτερα.
Από στατιστική μελέτη που έγινε η ανταποκρισιμότητα
του συστήματος υγείας στην Ελλάδα δεν βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η
διεξαγωγή μίας έρευνας έδειξε, με παρόμοια ευρήματα με την παρούσα μελέτη, ότι
εκτός από την κοινωνική υποστήριξη και εμπιστευτικότητα των πληροφοριών όλα τα
άλλα στοιχεία χρειάζονται βελτίωση, ειδικά η ποιότητα του περιβάλλοντος, ενώ
παράλληλα, σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα στη χώρα μας, το 91% των ελληνικών
δημόσιων νοσοκομείων δεν έχει θέσει την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει ως
συγκεκριμένο, διακριτό στόχο ούτε ως χωριστά χρηματοδοτούμενο σκοπό.5
Βεβαίως, η μέτρηση της ικανοποίησης
για υπηρεσίες ενός δημόσιου περιφερειακού νοσοκομείου και το έργο των
επαγγελματιών υγείας έχει μία πρόσθετη δυσκολία και για το λόγο αυτό απαιτείται
η χρήση περισσότερο σύνθετων, αξιόπιστων και έγκυρων εργαλείων-ερωτηματολογίων,
τα οποία θα πρέπει να πιστοποιηθούν στην Ελλάδα και να είναι σύμφωνα με τις
στάσεις, τις συμπεριφορές και τα πρότυπα του ελληνικού πληθυσμού.4,6
Τα δεδομένα της παρούσας μελέτης
δείχνουν ότι οι υπηρεσίες υγείας, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί και προσφέρονται
για τους χρήστες, είναι αναγκαίο να αξιολογούνται εξωτερικά από ασκούντες
διοίκησης στα νοσοκομεία. Πιο συγκεκριμένα, τα εμπειρικά αποτελέσματα της
παρούσας ερευνητικής εργασίας-παρά την εξάρτησή τους από παράγοντες που
σχετίζονται με τις ψυχο-συναισθηματικές καταστάσεις των ατόμων της τρίτης
ηλικίας οι οποίες δεν διερευνήθηκαν-αξίζει να ληφθούν υπόψη τόσο από τους
επαγγελματίες υγείας όσο και από τους διοικούντες, ώστε να τεθεί στο επίκεντρο
του ενδιαφέροντος ο ασθενής τρίτης ηλικίας, ο οποίος φαίνεται, ότι, λόγω του
στίγματος της απομόνωσης και της εγκατάλειψης που βιώνει, συγκεντρώνει τη
μικρότερη δύναμη ανάμεσα στους πρωταγωνιστές της προσφερόμενης υγειονομικής
περίθαλψης.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, λόγω
του μέτριου επιπέδου ικανοποίησης που βρέθηκε, οι χρήστες της συγκεκριμένης
πληθυσμιακής ομάδας δεν υπήρξαν ούτε ικανοποιημένοι ούτε δυσαρεστημένοι από την
παρεχόμενη φροντίδα. Επομένως, η μέτρηση της ικανοποίησης των χρηστών πρέπει να
πραγματοποιείται και να αποτελεί τον μόνο τρόπο για να φέρει στο επίκεντρο τον
ασθενή, για τον οποίο έχουν σχεδιαστεί και προσφέρονται δωρεάν οι νοσοκομειακές
υπηρεσίες. Το κάθε νοσοκομείο πρέπει να συμπεριλαμβάνει όλα τα στοιχεία της
ανταποκρισιμότητας, όπως αξιοπρέπεια του ασθενή, αυτονομία, έγκαιρη προσοχή,
κοινωνική υποστήριξη, εμπιστευτικότητα των πληροφοριών της ασθένειας του
πολίτη, επικοινωνία ασθενών με το ιατρό-νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό,
δικαίωμα επιλογής ιατρού και υγειονομικής μονάδας, σωστό και πλήρες εξοπλισμένο
περιβάλλον μέσα στο οποίο νοσηλεύεται (κτιριακές εγκαταστάσεις, επίπλωση του
χώρου, κλιματισμός, καθαριότητα χώρου) διότι έτσι εξασφαλίζεται ο σεβασμός του
ασθενή πολίτη και συγχρόνως του παρέχονται σωστές υπηρεσίες εξυπηρέτησής του.
Οι προσφερόμενες υπηρεσίες θα πρέπει να επικεντρωθούν
στην ανάπτυξη σύγχρονων πολιτικών προαγωγής και διασφάλισης της δημόσιας
υγείας, με ιδιαίτερη έμφαση στις ανάγκες ευπαθών ομάδων πληθυσμού όπως είναι οι
ηλικιωμένοι και στην βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας
αυτών των υπηρεσιών προς τις ομάδες αυτές. Η περαιτέρω ανάπτυξη των μονάδων
υγείας θα πρέπει να έχει στόχο όχι μόνο την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών
υγείας αλλά να εστιάζεται πλέον στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών του
χώρου ευθύνης της Νοσοκομειακής μονάδας.7
Η πολιτεία θα πρέπει:(α) να επενδύσει στην εκπαίδευση
του ανθρωπίνου δυναμικού και να καλύψει τις ανάγκες σε προσωπικό όλων των
ειδικοτήτων αλλά και σε ιατρικό εξοπλισμό και (β) να αναπτυχθούν κατάλληλες
υποδομές για την ποιότητα υγείας, μέθοδοι και τεχνικές μέτρησης της ποιότητας
που βοηθούν στην βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας όπως
είναι ο ποιοτικός έλεγχος, η διασφάλιση της ποιότητας και οι κύκλοι ποιότητας.
Επομένως, η επίλυση των προβλημάτων των υπηρεσιών
υγείας είναι ταυτόσημοι με την βελτίωση της ποιότητας. Όσο οι απαιτήσεις των
ασθενών-χρηστών θα αυξάνουν τόσο το ενδιαφέρον για την βελτίωση της ποιότητας
θα μεγαλώνει. Άρα η ηγεσία των Νοσοκομείων οφείλει να εισάγει ορισμένες από τις
βασικές διοικητικές μεθόδους προσέγγισης της ποιότητας για να εγκαταστήσει ένα
πλαίσιο συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας από το οποίο θα εκπορεύονται οι
διάφορες διορθωτικές δράσεις.2,8
Όσον αφορά τη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα των
ατόμων της τρίτης ηλικίας κρίνεται σκόπιμο να επανεξεταστεί η διάρθρωση του
Ε.Σ.Υ προς την κατεύθυνση των συγκροτημένων γηριατρικών κλινικών σε επιλεγμένα
Νοσοκομεία καθώς και της λειτουργίας εξωτερικών γηριατρικών ιατρείων, ει
δυνατόν, καθώς επίσης και να αναγνωριστεί άμεσα από την Πολιτεία, πέραν των
προαναφερθέντων, η ιατρική ειδικότητα της γηριατρικής. Κρίνεται επίσης σκόπιμο
να προχωρήσουν οι Ιατρικές Σχολές της χώρας σε ουσιαστική και συστηματική
παροχή εκπαίδευσης, τόσο σε προπτυχιακό επίπεδο, όσο και σε μεταπτυχιακό
επίπεδο στους τομείς της γηριατρικής και της γεροντολογίας.8
Όσον αφορά το συγκεκριμένο νοσοκομείο, στο οποίο έχει
διεξαχθεί η έρευνά μας, λόγω του ότι θεωρείται μικρό Νοσοκομείο (σύνολο κλινών
160) είναι δύσκολη η εφαρμογή όλων των παραπάνω μέτρων. Η ικανοποίηση των
ασθενών έχει προσδιοριστεί ως μια μεταβλητή που επηρεάζει την
αποτελεσματικότητα των φροντίδων, καθώς επίσης και τη συνεργασία μεταξύ αυτών
που παρέχουν φροντίδα. Για τη βελτίωση του νοσοκομείου αυτού μπορεί να υπάρξει
συνεργασία για τα θέματα βελτίωσης με άλλα ανάλογα νοσοκομεία, ώστε ορισμένες
δραστηριότητες που αφορούν την οργανωτική κυρίως δομή του νοσοκομείου, όπως τα
πληροφοριακά συστήματα, να αντιμετωπιστούν από κοινού.
Το συγκεκριμένο συμπέρασμα, σήμερα, έγινε
πραγματικότητα όχι μόνο συνεργασίας αλλά και συγχώνευσης των περιφερειακών
νοσοκομείων της συγκεκριμένης περιοχής της Κεντρικής Μακεδονίας. Κατά το χρόνο
πραγματοποίησης της έρευνας είχε ήδη διαγνωστεί η ανάγκη συνεργασίας του
νοσοκομείου της Έδεσσας με άλλα περιφερειακά νοσοκομεία όπως της Βέροιας και
της Νάουσας ώστε ορισμένες δραστηριότητες να αντιμετωπισθούν από κοινού. Προέκταση
αυτής της διαπίστωσης υπήρξε το επιχειρησιακό σχέδιο του Υπουργείου Υγείας για
αναδιάρθρωση του Ε.Σ.Υ. με συγχωνεύσεις των νοσοκομείων της Βόρειας Ελλάδας. Ήδη
από 01/07/2011 μεταξύ των αλλαγών που προβλέπονται ξεχώρισαν η δημιουργία ενός
συγκροτήματος με ενιαία διοίκηση για το νοσοκομείο Έδεσσας, Νάουσας, Βέροιας
και Γιαννιτσών και η συγχώνευση δια απορροφήσεως του ΚΕΚΥΚΑμεΑ Πέλλας με το
νοσοκομείο της Έδεσσας.
Οι αλλαγές αυτές με τη μεταφορά του ουρολογικού
τμήματος του νοσοκομείου της Βέροιας στο νοσοκομείο της Έδεσσας συντελούν στην
καλύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες του πληθυσμού και στην καλύτερη αξιοποίηση
του δυναμικού που διαθέτουν τα συγκεκριμένα νοσοκομεία.
Βιβλιογραφία
1. Τούντας,
Γ.
(2003). Η έννοια της ποιότητας στην Ιατρική και τις υπηρεσίες υγείας. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 20 (5):532-546
2. Donabedian, A.
(1987). Guideposts to a conference on quality assessment and assurance. In: Stanahan M. (ed)
Proceedings of an International Symposium
on Quality Assurance in Health Care. Joint Commission of Hospitals,
3. Evanson E., & Whittington D. (1997). Patients’ perceptions of
quality in a
4.
Ραφτόπουλος,
Β. (2002). Εκτίμηση της ικανοποίησης των ηλικιωμένων ασθενών από την ποιότητα
της παρεχόμενης φροντίδας. Αθήνα
5.
Σαραφίδης Π., & Σταφυλάς Π. (2005). Η ποιότητα των Υπηρεσιών
Υγείας στην Ελλάδα, Πριν και Μετά το Νόμο 2889/01. Επιθεώρηση Υγείας, 16:
234-240
6.
Καμπάνταη
Μ., & Νιάκας Δ. (2004). Ικανοποίηση ασθενών από τις υπηρεσίες ενός
Κοινοτικού Κέντρου Ψυχικής Υγείας στη Βόρεια Ελλάδα. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 21(4):354-362
7.
Χατζητόλιος
Α.Ι, κ.συν. (1999). Σύγκριση χαρακτηριστικών νοσηλευτικής κίνησης ηλικιωμένων
(άνω των 65) και νεότερων ασθενών σε παθολογική κλινική του Α.Π.Θ. Επιστημονική Επετηρίδα τμήματος Ιατρικής
Α.Π.Θ., 26: 1
8.
Νιάκας
Δ., & Γναρδέλλης
Χ. (2000). Ικανοποίηση νοσηλευθέντων ασθενών σε ένα περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο
της Αθήνας. Ιατρική, 77 (6): 464-470
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Πίνακας 1: Κατανομή νοσηλευθέντων ασθενών
κατά φύλο, ηλικία, τόπο μόνιμης κατοικίας, διαμονή, ασφαλιστικό φορέα,
προηγούμενη νοσηλεία και συνοδό πρόσωπο.
|
Φύλο |
Ν |
% |
Φύλο
|
||
|
Άνδρες |
30 |
37,5 |
|
Γυναίκες |
50 |
62,5 |
Ηλικιακή ομάδα
|
65-70 |
13 |
16,25 |
|
71-75 |
24 |
30 |
|
76-80 |
32 |
40 |
|
81+άνω |
11 |
13,75 |
Τόπος μόνιμης διαμονής
|
Έδεσσα |
49 |
61,25 |
|
Νομός Πέλλας |
26 |
32,50 |
|
Άλλη περιοχή |
5 |
6,25 |
Διαμονή
|
Μόνος/η |
26 |
32,5% |
|
Με την οικογένεια μου |
44 |
55% |
|
Με άλλα συγγενικά πρόσωπα |
10 |
12,5% |
Ασφαλιστικός φορέας
|
ΟΓΑ |
31 |
38,75 |
|
ΤΕΒΕ |
7 |
8,75 |
|
ΙΚΑ |
39 |
48,75 |
|
ΔΗΜΟΣΙΟ |
3 |
3,75 |
|
ΑΛΛΗ |
0 |
0 |
Προηγούμενη νοσηλεία
|
Στο ίδιο Νοσοκομείο |
49 |
61,25 |
|
Σε άλλο |
25 |
31,25 |
|
Όχι |
6 |
7,5 |
Συνοδό πρόσωπο
|
Κανένας |
2 |
2,5 |
|
Με συγγενείς μου |
60 |
75 |
|
Με αποκλειστική νοσοκόμα |
18 |
22,5 |
Εικόνα 2. Ικανοποίηση από τον
τρόπο οργάνωσης του νοσοκομείου
Εικόνα 3. Ικανοποίηση από την
υποδομή
Εικόνα 4. Ικανοποίηση από την
ευγένεια-εξυπηρέτηση ιατρονοσηλευτικού
προσωπικού
Εικόνα 5. Ικανοποίηση από την επικοινωνία
Εικόνα 6. Συνολική ικανοποίηση από το
νοσοκομείο
Εικόνα 7. Ικανοποίηση για σύσταση του
νοσοκομείου
© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved
web hosting and internet marketing by Siteowners Ltd