Συγκριτικά στοιχεία για την περιγραφή του Τομέα Υγείας και των Υγειονομικών Δεδομένων χωρών του ΟΟΣΑ της Μαρίας Μουρίκη - Comparative data for the description of the Health Sector and Health Data OECD countries

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Φαρμακοοικονομίας

Σύντομη βιογραφία της συγγραφέως

Κριτικές του άρθρου

ISSN: 2241-4681

Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 16 Δεκεμβρίου 2016

“ Συγκριτικά στοιχεία για την περιγραφή του Τομέα Υγείας και των Υγειονομικών Δεδομένων χωρών του ΟΟΣΑ”

της

Μαρίας Μουρίκη

Εκπαιδεύτριας Νοσηλεύτριας

MSc Διοίκηση Μονάδων Υγείας Α.Π. Κύπρου

Ειδίκευση στη Χειρουργική Ειδικότητα

Παιδαγωγική και Διδακτική κατάρτιση

Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης ΑΣΠΑΙΤΕ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:

Πολιτική υγείας, είναι το σύνολο των προσπαθειών που αποβλέπουν στην επίτευξη πλήρους φυσικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την υγεία. Εντάσσεται στις κοινωνικές πολιτικές και αποτελεί τμήμα των κρατικών πολιτικών κάθε χώρας, ενώ εξαρτάται τόσο από τις εν γένει πολιτικές δομές και την οικονομική κατάσταση μιας χώρας, όσο και από παραμέτρους όπως, η προϋπάρχουσα γενικότερη κατάσταση υγείας του πληθυσμού, οι συνθήκες ζωής, οι ατομικές συνήθειες κ.ά.

Υπάρχουν πληθώρα στατιστιστικών δεδομένων και πληροφοριών για τον τομέα υγεία στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ για σειρά ετών.

Στην παρούσα εργασία περιγράφεται ο τομέας υγείας της Ελλάδας της Γαλλίας και της Πορτογαλλίας, με βάση τα στοιχεία που είναι αναρτημένα στο αρχείο του ΟΟΣΑ.

Γίνονται συγκρίσεις και μελετώνται τα γραφήματα που έχουν κατασκευαστεί από τα στατιστικά δεδομένα των χωρών για την κατάσταση υγείας μιας προηγμένης χώρας, όπως η Γαλλία, μιας χώρας παρόμοιου οικονομικού επιπέδου με την Ελλάδα, όπως η Πορτογαλλία, και με το μέσο όρο χωρών του ΟΟΣΑ. Οι συγκρίσεις αυτές γίνονται με δείκτες που είναι διαθέσιμοι και είναι σημαντικοί για να δώσουν μια ξεκάθαρη εικόνα τόσο για τη σημερινή κατάσταση όσο και για την ιστορική πορεία των κατά περίπτωση μεταβλητών, για τις χώρες που αναφέρθηκαν.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε) δεν έχει μία λεπτομερώς σχεδιασμένη και δεσμευτική πολιτική για την υγεία. Αυτό οφείλεται στην εξελικτική ανάπτυξη της Ε.Ε, στην αρχή της επικουρικότητας, αλλά και στο γεγονός ότι το αίτημα της ύπαρξης κρατικών πολιτικών για την υποστήριξη υγείας των πολιτών, αποτελεί έναν «εκ των ουκ άνευ» όρο για συμμετοχή στην Ε.Ε.

Η παρατεταμένη κοινωνική κρίση, η αποτυχία του κράτους πρόνοιας να προσφέρει λύσεις στα νέα κοινωνικά προβλήματα, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, η συνεχής αυξητική τάση των δαπανών για την υγεία, η στενότητα των πόρων σε συνδυασμό με την διεθνή οικονομική ύφεση οδηγούν, στην παρουσίαση αρνητικών δεικτών για τον ελληνικό τομέα υγείας, και όχι μόνο γι'αυτόν, στην ανάγκη για έρευνα και προσπάθεια βελτίωσης.

1. Εισαγωγή

Κοινός παρανομαστής των εξελίξεων στον υγειονομικό τομέα τα τελευταία χρόνια είναι ο υψηλός ρυθμός αύξησης των δαπανών του. Στις χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), οι δαπάνες υγείας κατέχουν τη δεύτερη θέση μεταξύ των κοινωνικών δαπανών και κυμαίνονται περίπου στο 15% του συνόλου των δημοσίων δαπανών. Ταυτόχρονα έχει διαπιστωθεί ότι η αύξηση αυτή δεν έχει αποφέρει τα αναμενόμενα υγειονομικά αποτελέσματα ούτε έχει οδηγήσει σε αντίστοιχη βελτίωση του επιπέδου υγείας του πληθυσμού (Κυριόπουλος Ι., 2003).

Στην παρούσα εργασία περιγράφεται ο τομέας υγείας της Ελλάδας, της Γαλλίας, της Πορτογαλίας, και του μέσου όρου χωρών του ΟΟΣΑ σε σχέση με τα δεδομένα που περιέχονται στο αρχείο του ΟΟΣΑ, τόσο για τη σημερινή κατάσταση όσο και για την ιστορική πορεία των κατά περίπτωση μεταβλητών.

Μελετώνται τρεις ενδιαφέρουσες διαφορετικές περιπτώσεις. Τρία συστήματα υγείας, που έχουν ένα κοινό σκοπό και εντελώς διαφορετική οικονομική διαχείριση.

Επίσης, γίνεται προσπάθεια να περιγραφούν κάποιοι δείκτες όσον αφορά τις δαπάνες υγείας κάθε χώρας στο παρελθόν και σήμερα, γίνεται σύγκριση, αναλύονται οι δαπάνες υγείας, οι υγειονομικοί πόροι, οι δραστηριότητες τομέα υγείας, η βρεφική θνησιμότητα και οι παράγοντες κινδύνου.

Επιπροσθέτως, καταγράφονται οι διαφορές μεταξύ των χωρών που συγκρίνονται και οι ανισότητες. Αναφέρονται τα συμπεράσματα που βγαίνουν από τα γραφήματα και διαγράμματα από τους δείκτες που επιλέχθηκαν, τόσο για τη σημερινή κατάσταση, όσο και για την ιστορική πορεία.

Τέλος, προσδιορίζονται οι εκτιμητές ελαχίστων τετραγώνων (ανάλυση στατιστικής παλινδρόμισης), για τις τέσσερις εξειδικεύσεις του θέματος, αξιολογείται η συσχέτιση των μεταβλητών χ και y, και προσδιορίζεται η εξειδίκευση που κρίνεται ως η πλέον κατάλληλη για την ερμηνεία των δαπανών υγείας.

2. Ιστορική αναδρομή

Η πολιτική υγείας στην Ελλάδα αναπτύχθηκε σταδιακά στο χρόνο και επηρεάστηκε από την εξέλιξη της κοινωνίας και των ανθρωπίνων αξιών, της ιατρικής, της επιστήμης, της οικονομίας, χωρίς όμως ιδιαίτερο σχεδιασμό και στόχους (Λιαρόπουλος Λ., 2000).

Η πολιτική υγείας στην Ελλάδα παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα. Αυτά αφορούν στην χρηματοδότηση και αποδοτικότητα των υπηρεσιών υγείας με το ΕΣΥ, από τη μια και τα πολλά ταμεία κοινωνικής ασφάλισης από την άλλη.

Στη Γαλλία τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Η χώρα αυτή, έχει ένα άρτιο υγειονομικό σύστημα κρατικής φροντίδας, αλλά είναι διαχειριστικά πολυδάπανο, με αποτέλεσμα να εμφανίζει μεγάλα προβλήματα χρηματοδότησης.

Το Πορτογαλικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης βασίζεται κατά κύριο λόγο στην αρχή της καθολικότητας και επιτρέπει την πρόσβαση όλων στην κοινωνική προστασία. Η χρηματοδότηση του πορτογαλικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης βασίζεται στην αρχή της διαφοροποίησης των πηγών χρηματοδότησης (OECD, 2012).

3. Περιγραφή του τομέα υγείας της Ελλάδας συγκριτικά με τη Γαλλία, Πορτογαλία και μέσο όρο χωρών του ΟΟΣΑ.

3.1 Δαπάνη για υγεία

Διάγραμμα 1. Συνολική Δαπάνη για την υγεία σε ποσοστό ακαθάριστου προϊόντος

Σε σχέση με την ιστορική πορεία των μεταβλητών του γραφήματος 1 διαφαίνεται ότι οι δαπάνες υγείας παρουσιάζουν αυξητική πορεία από το 1990 έως το 2010 για τις χώρες της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Πορτογαλίας καθώς και του μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ.

Η Ελλάδα το 2009 ξόδεψε για την υγεία 9,7% του ΑΕΠ (μ.ό. ΟΟΣΑ 9,6%). Το 2010 έπεσε στο 9,0%.

Δεν ξόδευε πολλά ως χώρα, αλλά ξόδευε λάθος (Λιαρόπουλος Λ.,2012).

Η Ελλάδα και η Πορτογαλία φαίνεται να είναι λίγο πιο κάτω από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, ενώ η Γαλλία εκτοξεύει τις δαπάνες για τον τομέα της υγείας στο 12%. Η Ελλάδα στο διάγραμμα διατηρεί την τελευταία θέση.

Η Ελλάδα, παρότι συγκαταλέγεται στις χώρες με χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, δαπάνησε το 2000 το 9,4% του ΑΕΠ για τον τομέα της υγείας. Υπάρχει συνεχής αύξηση στις συνολικές δαπάνες υγείας (OECD, 2012).

Διάγραμμα 2. Φαρμακευτική δαπάνη για υγεία

Στο γράφημα 2 παρουσιάζεται η φαρμακευτική δαπάνη των χωρών που μελετώνται και ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ, για τα έτη 1988 έως 2008. Ξεχωρίζει η διόγκωση των δαπανών υγείας στην Ελλάδα από το 1999 και μετά, που ξεπερνάει τις συγκρινόμενες χώρες.

Αυτό οφείλεται στο ότι τα νοσοκομεία, δεν χρησιμοποιούσαν μέχρι πολύ πρόσφατα το διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, ενώ δεν καταγράφονταν οι συναλλαγές σε όλο το φάσμα του υγειονομικού τομέα (OECD, 2008).

Συνεπώς, οι δαπάνες υγείας στην Ελλάδα εμφανίζονται διογκωμένες σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ.

Οι σπατάλες στο σύστημα υγείας αποτελούν ένα καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης των δαπανών υγείας στην Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία έχουν συνεχόμενη αυξητική πορεία που σύμφωνα με το γράφημα 2 αγγίζουν το 2008 το 25%.

Ειδικότερα, η Πορτογαλία από το 1990 που διέθετε το 25% του ΑΕΠ σε φαρμακευτική δαπάνη έχει μειώσει το ποσοστό τα τελευταία είκοσι χρόνια στο 20%.

Η Γαλλία διατηρεί μια σταθερή συντηρητική πορεία στις φαρμακευτικές δαπάνες γύρω στο 15 με 16% σε χρονική περίοδο είκοσι χρόνων, σύμφωνα με το γράφημα 2.

Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ σε φαρμακευτικές δαπάνες κυμαίνεται από 20-22% για τα ίδια χρόνια.

3.2 Υγειονομικοί Πόροι

Διάγραμμα 3. Συχνότητα Ιατρών ανά 1000 κατοίκους

Η παρατήρηση των παραπάνω δεδομένων υποδηλώνει αρκετά αυξημένη στελέχωση του υγειονομικού συστήματος με ιατρικό προσωπικό στην Ελλάδα, πολύ υψηλότερο από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Η αναλυτικότερη προσέγγιση των δεδομένων εμφανίζει ότι η Γαλλία, σαν προηγμένο κράτος, έχει μικρότερο ποσοστό ιατρικού προσωπικού ανά 1000 κατοίκους.

Ο αριθμός των ιατρών βάση πληθυσμιακών κριτηρίων στην Ελλάδα εμφανίζεται ως ο υψηλότερος μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ για το έτος 2009 αγγίζοντας τους 6.26 ιατρούς ανά 1000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ αγγίζει για την ίδια χρονιά τους 4.40 ιατρούς ανά 1000 κατοίκους. Επίσης η ιστορική πορεία του Ελληνικού Υγειονομικού συστήματος, για τη στελέχωσή του από ιατρικό προσωπικό μέσα σε είκοσι χρόνια διαφαίνεται ότι ακολουθεί την ίδια πορεία που προαναφέρθηκε με υψηλότερα ποσοστά τα τελευταία χρόνια.

Διάγραμμα 4. Συχνότητα Νοσηλευτών ανά 1000 κατοίκους

Στο Γράφημα 4 φαίνονται τα υψηλά ποσοστά της Γαλλίας σε στελέχωση του Υγειονομικού της συστήματος με Νοσηλευτικό προσωπικό, ποσοστά που ξεφεύγουν υπερβολικά από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, αριθμώντας 8,2 νοσηλευτές ανά 1000 κατοίκους το 2009. Επίσης ακολουθεί η Πορτογαλία που ενώ είναι ένα κράτος παρόμοιου οικονομικού υποβάθρου με την Ελλάδα, δίνει βαρύτητα στη στελέχωση του υγειονομικού του τομέα με νοσηλευτικό προσωπικό και αριθμεί 5,8 νοσηλευτές ανά 1000 κατοίκους.

Η Ελλάδα διατηρεί πολιτική υποστελέχωσης σε νοσηλευτές για αρκετά έτη, φτάνοντας το 2009 να αριθμεί μόνο 3,4 νοσηλευτές ανά 1000 κατοίκους.

Σε έρευνα με εκτίμηση του δείκτη νοσηλευτές ανά κλίνη κατατάσσει τη χώρα μας σε μια από τις τελευταίες θέσεις στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ (Economou C., 2012).

Συγκρίνοντας τα γραφήματα 3 και 4 αντικατοπτρίζεται η έντονη δυσαναλογία των δύο κατηγοριών επαγγελματιών υγείας.

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση αριθμώντας 3,4 νοσηλευτές ανά 1000 κατοίκους έναντι 8,5 της Γαλλίας, 5,8 της Πορτογαλίας και 8,7 των χωρών του Οργανισμού, ενώ στο ιατρικό προσωπικό έρχεται πρώτη αριθμώντας 6,3 ιατρούς ανά 1000 κατοίκους. Ιατροκεντρικότητα χαρακτηρίζει τον Ελληνικό τομέα υγείας, όπου ο ρυθμός αύξησης του νοσηλευτικού προσωπικού εμφανίζεται μεσοσταθμικά σταθερός, εν αντιθέσει του αντίστοιχου αριθμού των ιατρών ο οποίος βαίνει σταθερά αυξανόμενος.

3.3 Δραστηριότητες Τομέα Υγείας

Διάγραμμα 5. Μαγνητικές Τομογραφίες ανά 1000 κατοίκους

Αναλύοντας το γράφημα 5 χαρακτηριστικό είναι ότι σε μία χώρα όπως η Ελλάδα υπάρχει υπερπροσφορά μαγνητικών τομογραφιών.

Για το έτος 2008 τα δεδομένα που υπάρχουν οδηγούν την Ελλάδα πρώτη στη χρήση μαγνητικών τομογραφιών, αριθμώντας 97,8% για τις ανάγκες του πληθυσμού της, υπερχρεώνοντας έτσι τα ασφαλιστικά ταμεία.

Αντίθετα η Γαλλία βρίσκεται μόλις λίγο πιο πάνω από το 40%, με πληθυσμό πολύ μεγαλύτερο.

Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ για μαγνητικές τομογραφίες είναι στο 65%. Ενώ για την Πορτογαλία το έτος που μελετάται το 2008 δεν υπάρχουν δεδομένα.

Διάγραμμα 6. Μέσος όρος παραμονής στο Νοσοκομείο

Υπό το πρίσμα των παραπάνω δεδομένων, από τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, για τα έτη 2001 έως 2007 φαίνεται ότι ο μέσος όρος εναλλαγής κλινών στα Ελληνικά Νοσοκομεία είναι αρκετά βραδύτερος απ΄ότι στα νοσοκομεία της Γαλλίας και της Πορτογαλίας. Το 2003 ένας ασθενής χρειαζόταν κατά μέσο όρο 9 ημέρες νοσηλείας στην Ελλάδα.

Ενώ την ίδια χρονιά στη Γαλλία ένας ασθενής νοσηλευόνταν 5,8 ημέρες κατά μέσο όρο, τοποθετώντας τη σε σειρά κατάταξης αρκετά χαμηλότερα από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (7,3), και σε σταθερή πορεία. Επιπλέον, παρατηρείται να μειώνεται ο μέσος χρόνος παραμονής σε νοσοκομείο στην Ελλάδα με το πέρασμα των χρόνων, φθάνοντας το 2007 τις 7 ημέρες παραμονής κατά μέσο όρο.

Επίσης η Πορτογαλία βρίσκεται αρκετά κοντά στα ποσοστά των χωρών του ΟΟΣΑ, με μέσο όρο χρόνου παραμονής σε νοσοκομείο τις 7 ημέρες το 2001, και τις 6 ημέρες τα τελευταία χρόνια.

3.4 Θνησιμότητα-Στάτους Υγείας Πληθυσμού

Διάγραμμα7. Βρεφική Θνησιμότητα-Θάνατοι ανά 1000 γεννήσεις

Αναλύοντας τις τρεις χώρες, που αφορούν στη συγκεκριμένη εργασία και το μέσο όρο του ΟΟΣΑ, σε σχέση με το αλκοόλ, διαφαίνεται στο διάγραμμα 8 ότι η Γαλλία κατέχει την πρώτη θέση στην κατανάλωση αλκοόλ με ποσοστά που φθάνουν το 25% τη δεκαετία του '70, ακολουθώντας πτωτική πορεία που το 2006 φθάνει το 15%.

Στην Πορτογαλία ο αλκοολισμός κατέχει υψηλά ποσοστά, τη δεκαετία 1970-1980 αγγίζουν το 22%, τη δεκαετία 1980-1990 πέφτουν στο 18%, και από το 1995-2006 μειώνονται σταδιακά και φθάνουν στο 12%.

Στην Ελλάδα τα ποσοστά είναι αρκετά χαμηλότερα από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ (15%), παρατηρείται μια αύξηση τη δεκαετία 1975-1985 στην κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, περίπου 13%, και στις επόμενες δεκαετίες πέφτουν αγγίζοντας το 9%.

Διάγραμμα 9. Συχνότητα καπνίσματος σε συστηματικούς ενήλικους καπνιστές

Στο διάγραμμα 9 συγκρίνονται τα ποσοστά καπνιστών στη Γαλλία, Ελλάδα, Πορτογαλία και μέσο όρο χωρών του ΟΟΣΑ.

Η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο αριθμό καπνιστών, και υψηλότερο ποσοστό κατανάλωσης τσιγάρων στην Ευρώπη.

Ο μέσος ετήσιος κατά κεφαλήν αριθμός τσιγάρων στην Ελλάδα είναι διπλάσιος απ΄ότι στη Γαλλία και τη Πορτογαλία, ενδεικτικά για τα έτη 2006-2008.

Το κάπνισμα συνολικά στην Ευρώπη φθάνει περίπου το 30%, στην Ελλάδα είναι 45% (WHO, 2008).

4. Συμπεράσματα

Από την ανάλυση των ανωτέρω διαγραμμάτων με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν και μελετήθηκαν από τον ΟΟΣΑ, διαφαίνονται διαφαίνονται ομοιότητες, διαφορές και αποκλίσεις, του Ελληνικού συστήματος υγείας σε σχέση με το Γαλλικό, το Πορτογαλικό και το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ.

Καταρχήν ξεχωρίζει η ιατροκεντρικότητα του Ελληνικού συστήματος, η νοοτροπία της υπερκατανάλωσης φαρμάκων, απεικονιστικών εξετάσεων και η βραδύτητα της εναλλαγής κλινών. Όλα αυτά οδηγούν σε αύξηση του κόστους συντήρησης των δημόσιων νοσοκομείων, υπερκοστολόγηση φαρμάκων, υπερχρέωση ταμείων, κακή διαχείριση προσωπικού.

Αντίθετα στη Γαλλία το υγειονομικό σύστημα στελεχώνεται με τριπλάσιο ποσοστό νοσηλευτών απ΄ότι το ελληνικό και με το ένα τρίτο του ποσοστού σε ιατρικό προσωπικό απ΄ότι το ελληνικό. Έτσι δεν υπάρχει έντονη δυσαναλογία επαγγελματιών υγείας και έλλειψη νοσηλευτικών υπηρεσιών σε σχέση με τις ανάγκες του πληθυσμού.

Η Γαλλία εκτοξεύει τις δαπάνες για τον τομέα της υγείας στο 12% του ΑΕΠ, ενώ διατηρεί μια σταθερή συντηρητική πορεία στις φαρμακευτικές δαπάνες, δεν υπερχρεώνει το σύστημα υγείας με υπερπροσφορά απεικονιστικών εξετάσεων, συνταγογραφήσεις και ασύμφορη παραμονή στο νοσοκομείο.

Η Ελλάδα, παρότι συγκαταλέγεται στις χώρες με χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, δαπάνησε το 2000 το 9,4% του ΑΕΠ για τον τομέα της υγείας. Και από τη δεκαετία του 2010, σε περιόδους ύφεσης διατηρεί τα ποσοστά ακόμη ικανοποιητικά.

Ως αποτέλεσμα εκτιμάται ότι η Ελλάδα δαπανά περίπου 9% του ΑΕΠ για ένα προϊόν αμφίβολης ποιότητας και χαμηλής κοινωνικής αποδοχής.

Στην Ελλάδα οι δαπάνες για φάρμακα είναι αδικαιολόγητα υψηλές.

Τέλος στην Πορτογαλία, οι δαπάνες υγείας και φαρμακευτικής αγωγής πλησιάζουν τα ποσοστά της Ελλάδας από τη δεκαετία του 2000 και μετά. Το Σύστημα Υγείας της δεν είναι ιατροκεντρικό και πλησιάζει το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ σε σχέση με τη στελέχωση σε νοσηλευτικό προσωπικό και συχνότητα εναλλαγής κλινών.

Στους παράγοντες κινδύνου, η χρήση αλκοόλ βρίσκεται σε υψηλά ποσοστά, όπως και στη Γαλλία, που ακολουθούν πτωτική πορεία τις δύο τελευταίες δεκαετίες.

Παρόλες τις αντιξοότητες η Ελλάδα συναγωνίζεται τα Ευρωπαϊκά πρότυπα συστήματα υγείας, όπως αυτό της Γαλλίας, ενώ έχει να καλύψει αφενός τη χρονική καθυστέρηση με την οποία συνήθως ακολουθεί τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, αφετέρου να αντιμετωπίσει, την απορρόφηση και κοινωνική ενσωμάτωση των οικονομικών μεταναστών, τη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού, την υπογεννητικότητα, τον ανύπαρκτο έλεγχο και διαφάνεια στον τομέα υγείας.

Συνεπώς, η διαχείριση του συστήματος υγείας είναι σε όλες τις χώρες ένα δύσκολο εγχείρημα.

5. Μεταβλητότητα δαπανών υγείας

5.1 Υπολογισμοί των εκτιμητών ελαχίστων τετραγώνων

Οι υπολογισμοί των εκτιμητών ελαχίστων τετραγώνων (α1, α2, … αi), για τις τέσσερις εξειδικεύσεις της εργασίας, δίδονται στους πίνακες 1, 2, 3 και 4 (oι εκτιμητές υπολογίσθηκαν σε φύλλα εργασίας excel).

Οι πίνακες των δεδομένων των μεταβλητών Χ και Υ που χρησιμοποιήθηκαν για τους υπολογισμούς των εκτιμητών, δίδονται στους πίνακες 5, 6, 7 και 8

5.2 Έλεγχος καταλληλότητας εξειδικεύσεων

Για την πρώτη εξειδίκευση (πίνακας 1 & 5) παρατηρούνται τα ακόλουθα:

Η τιμή του συντελεστή προσδιορισμού R τετράγωνο έχει τιμή ~0,98, πολύ κοντά στην μονάδα, που δείχνει την ισχυρή ερμηνεία των μεταβολών του Υ, από τις μεταβολές των Χ.

Η τιμή της στατιστικής F προκύπτει ~556 , πολύ μεγαλύτερη από την κριτική τιμή 3,32 , που δίνει ο Πίνακας Γ–8 (για α=0,05, δυο βαθμούς ελευθερίας του αριθμητή, και 30 βαθμούς ελευθερίας του παρονομαστή), όπως επίσης η σημαντικότητα F προκύπτει πολύ μικρότερη από το επίπεδο σημαντικότητας α=0,05, και άρα επαληθεύεται η υπόθεση της συσχέτισης του Υ με τα Χ, έναντι της υπόθεσης μη συσχέτισης.

Η κριτική τιμή της t προκύπτει 1,699 (για α=0,10, και 29 βαθμούς ελευθερίας), οπότε συμπεραίνεται για τους συντελεστές:

Για τον α1: το στατιστικό t είναι μικρότερο από την κριτική τιμή t, και η P τιμή μεγαλύτερη από το επίπεδο σημαντικότητας α=0,10, οπότε συμπεραίνεται ότι ο α1 δεν είναι σημαντικός συντελεστής.

Όμοια για τον α2 συμπεραίνεται ότι δεν είναι σημαντικός συντελεστής.

Για τον α3: το στατιστικό t είναι μεγαλύτερο από την κριτική τιμή t, και η P τιμή πολύ μικρότερη από το επίπεδο σημαντικότητας α=0,10, οπότε συμπεραίνεται ότι ο α1 είναι σημαντικός συντελεστής.

Για την δεύτερη εξειδίκευση (πίνακας 2 & 6) παρατηρούνται τα ακόλουθα:

Η τιμή του συντελεστή προσδιορισμού R τετράγωνο έχει τιμή ~0,98, που επίσης δείχνει την ισχυρή ερμηνεία των μεταβολών του Υ, από τις μεταβολές των Χ.

Η τιμή της στατιστικής F προκύπτει ~175 , πολύ μεγαλύτερη από την κριτική τιμή 2,60 , που δίνει ο Πίνακας Γ–8 (για α=0,05, έξι βαθμούς ελευθερίας του αριθμητή, και 20 βαθμούς ελευθερίας του παρονομαστή), όπως επίσης η σημαντικότητα F προκύπτει πολύ μικρότερη από το επίπεδο σημαντικότητας α=0,05, και άρα επαληθεύεται η υπόθεση της συσχέτισης του Υ με τα Χ, έναντι της υπόθεσης μη συσχέτισης.

Η κριτική τιμή της t προκύπτει 1,721 (για α=0,10, και 21 βαθμούς ελευθερίας), οπότε συμπεραίνεται για τους συντελεστές (ανάλογα με προηγούμενα):

Οι συντελεστές α1, α3, α4, α6, α7 είναι μη σημαντικοί, ενώ οι α2 και α5 είναι σημαντικοί.

Για την τρίτη εξειδίκευση (πίνακας 3 & 7) παρατηρούνται τα ακόλουθα:

Η τιμή της στατιστικής F προκύπτει ~233 , πολύ μεγαλύτερη από την κριτική τιμή 2,87 , που δίνει ο Πίνακας Γ–8 (για α=0,05, 4 βαθμούς ελευθερίας του αριθμητή, και 20 βαθμούς ελευθερίας του παρονομαστή), όπως επίσης η σημαντικότητα F προκύπτει πολύ μικρότερη από το επίπεδο σημαντικότητας α=0,05, και άρα επαληθεύεται η υπόθεση της συσχέτισης του Υ με τα Χ, έναντι της υπόθεσης μη συσχέτισης.

Η κριτική τιμή της t προκύπτει 1,714 (για α=0,10, και 23 βαθμούς ελευθερίας), οπότε συμπεραίνεται για τους συντελεστές (ανάλογα με προηγούμενα):

Οι συντελεστές α1, α2, α4 και α5 είναι μη σημαντικοί, ενώ μόνο ο α3 είναι σημαντικός.

Για την τέταρτη εξειδίκευση (πίνακας 4 & 8) παρατηρούνται τα ακόλουθα:

Η τιμή του συντελεστή προσδιορισμού R τετράγωνο έχει τιμή ~0,97, που επίσης δείχνει την ισχυρή ερμηνεία των μεταβολών του Υ, από τις μεταβολές των Χ.

Η τιμή της στατιστικής F προκύπτει ~307, πολύ μεγαλύτερη από την κριτική τιμή 3,10, που δίνει ο Πίνακας Γ–8 (για α=0,05, 3 βαθμούς ελευθερίας του αριθμητή, και 20 βαθμούς ελευθερίας του παρονομαστή), όπως επίσης η σημαντικότητα F προκύπτει πολύ μικρότερη από το επίπεδο σημαντικότητας α=0,05, και άρα επαληθεύεται η υπόθεση της συσχέτισης του Υ με τα Χ, έναντι της υπόθεσης μη συσχέτισης.

Η κριτική τιμή της t προκύπτει 1,711 (για α=0,10, και 24 βαθμούς ελευθερίας), οπότε συμπεραίνεται για τους συντελεστές (ανάλογα με προηγούμενα):

Οι συντελεστές α1, α3, και α4 είναι μη σημαντικοί, ενώ μόνο ο α2 είναι σημαντικός.

Παρατηρείται ότι σημαντικοί είναι οι συντελεστές που αφορούν το μέγεθος lnHE(t-1).

Για την επιλογή της εξιδείκευσης που κρίνεται ως η πλέον κατάλληλη για την ερμηνεία της μεταβλητότητας των δαπανών υγείας συγκρίνεται ο δείκτης R τετράγωνο, των αναλύσεων παλινδρόμισης. Η δεύτερη εξειδίκευση εμφανίζει το μεγαλύτερο R τετράγωνο, οπότε επιλέγεται ως η πλέον κατάλληλη.

5.3 Πίνακες ανάλυσης παλινδόμισης

Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι πίνακες της ανάλυσης παλινδρόμισης.

*Πίνακας 1: Ανάλυση παλινδρόμισης για εξίσωση μορφής : Υ =* a1 + a2Χ1 + a3X2 ή *lnHEt* = a1+a2lnGDP(t-1)+a3lnHE(t-1)+u(t)


ΈΞΟΔΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ

Στατιστικά παλινδρόμησης
Πολλαπλό R	0,98807508
R Τετράγωνο	0,976292363
Προσαρμοσμένο R Τετράγωνο	0,974536242
Τυπικό σφάλμα	0,055344307
Μέγεθος δείγματος	30

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ
		βαθμοί ελευθερίας	SS	MS	F	Σημαντικότητα F
Παλινδρόμηση		2	3,405660136	1,702830068	555,9367667	1,15078E-22
Υπόλοιπο		27	0,082700794	0,003062992
Σύνολο		29	3,48836093

		Συντελεστές	Τυπικό σφάλμα	t	P- τιμή	Lower 95%	Upper 95%
Τεταγμένη επί την αρχή		-1,042235509	1,409393729	-0,739492086	0,465989507	-3,934072538	1,849601521
X Μεταβλητή 1		0,167865381	0,220225928	0,762241678	0,452523623	-0,284000893	0,619731654
X Μεταβλητή 2		0,920269338	0,110730927	8,310860976	6,40701E-09	0,693068246	1,14747043

*Πίνακας 2: Ανάλυση παλινδρόμισης για εξίσωση μορφής : Υ =* a1 + a2Χ1 + a3X2 + a4X3 + a5X4 + a6X5 + a7X6 ή *lnHEt* = a1+a2lnGDP(t-1)+a3lnGDP(t-2)+a4lnGDP(t-3)+a5lnHE(t-1)+a6lnHE(t-2)+a7lnHE(t-3)+u(t)

ΈΞΟΔΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ

Στατιστικά παλινδρόμησης
Πολλαπλό R	0,990124328
R Τετράγωνο	0,980346185
Προσαρμοσμένο R Τετράγωνο	0,97473081
Τυπικό σφάλμα	0,053571702
Μέγεθος δείγματος	28

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ
		βαθμοί ελευθερίας	SS	MS	F	Σημαντικότητα F
Παλινδρόμηση		6	3,006234114	0,501039019	174,582478	8,35685E-17
Υπόλοιπο		21	0,060268473	0,002869927
Σύνολο		27	3,066502587

		Συντελεστές	Τυπικό σφάλμα	t	P- τιμή	Lower 95%	Upper 95%
Τεταγμένη επί την αρχή		-0,967253269	1,602832055	-0,603465139	0,552662361	-4,300524989	2,366018451
X Μεταβλητή 1		1,191018339	0,523586886	2,274729126	0,033526877	0,102159807	2,279876871
X Μεταβλητή 2		-1,025412663	0,90077594	-1,138365955	0,267788497	-2,898678772	0,847853446
X Μεταβλητή 3		0,027476306	0,610707311	0,044990956	0,964539603	-1,242559069	1,29751168
X Μεταβλητή 4		0,780933984	0,221388281	3,527440475	0,001998646	0,320531851	1,241336116
X Μεταβλητή 5		0,134748641	0,269495574	0,500003169	0,622271882	-0,425698083	0,695195365
X Μεταβλητή 6		-0,040853765	0,22485472	-0,181689605	0,857568631	-0,508464752	0,426757221

*Πίνακας 3: Ανάλυση παλινδρόμισης για εξίσωση μορφής : Υ =* a1 + a2Χ1 + a3X2 + a4X3 + a5X4 ή *lnHEt = a1+a2lnGDP(t-1)+a3lnHE(t-1)+a4lnHE(t-2)+a5lnHE(t-3)+u(t)*

ΈΞΟΔΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ

Στατιστικά παλινδρόμησης
Πολλαπλό R	0,987904277
R Τετράγωνο	0,975954861
Προσαρμοσμένο R Τετράγωνο	0,971773097
Τυπικό σφάλμα	0,0566202
Μέγεθος δείγματος	28

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ
		βαθμοί ελευθερίας	SS	MS	F	Σημαντικότητα F
Παλινδρόμηση		4	2,992768105	0,748192026	233,3835693	2,94448E-18
Υπόλοιπο		23	0,073734482	0,003205847
Σύνολο		27	3,066502587

		Συντελεστές	Τυπικό σφάλμα	t	P- τιμή	Lower 95%	Upper 95%
Τεταγμένη επί την αρχή		-1,704342346	1,585695509	-1,074823215	0,293600642	-4,98460341	1,575918718
X Μεταβλητή 1		0,295580163	0,258381219	1,143969227	0,264403177	-0,238922109	0,830082435
X Μεταβλητή 2		0,804651954	0,224810701	3,579242225	0,001588783	0,339595589	1,269708319
X Μεταβλητή 3		0,113629221	0,279792472	0,40611965	0,688408481	-0,465165603	0,692424045
X Μεταβλητή 4		-0,079247542	0,235968431	-0,335839595	0,740036228	-0,56738543	0,408890346

*Πίνακας 4: Ανάλυση παλινδρόμισης για εξίσωση μορφής : Υ =* a1 + a2Χ1 + a3X2 + a4X3 ή lnHEt = a1+a2lnHE(t-1)+a3lnHE(t-2)+a4lnHE(t-3)+u(t)*

ΈΞΟΔΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ

Στατιστικά παλινδρόμησης
Πολλαπλό R	0,987211592
R Τετράγωνο	0,974586728
Προσαρμοσμένο R Τετράγωνο	0,971410069
Τυπικό σφάλμα	0,056983135
Μέγεθος δείγματος	28

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ
		βαθμοί ελευθερίας	SS	MS	F	Σημαντικότητα F
Παλινδρόμηση		3	2,988572723	0,996190908	306,796145	2,88951E-19
Υπόλοιπο		24	0,077929864	0,003247078
Σύνολο		27	3,066502587

		Συντελεστές	Τυπικό σφάλμα	t	P- τιμή	Lower 95%	Upper 95%
Τεταγμένη επί την αρχή		0,085649753	0,258708077	0,33106718	0,743466993	-0,44829747	0,619596977
X Μεταβλητή 1		0,864057741	0,22013289	3,925164212	0,000636461	0,40972579	1,318389693
X Μεταβλητή 2		0,131116481	0,281165359	0,466332273	0,645182776	-0,449180296	0,711413258
X Μεταβλητή 3		-0,001698956	0,227470355	-0,007468914	0,994102463	-0,471174692	0,467776779