ISSN : 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Σύντομη βιογραφία του συγγραφέα

Κριτικές του άρθρου

ISSN : 2241-4665

Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 27 Απριλίου 2018

«Η Γονεϊκή Εμπλοκή στην Εκπαίδευση των Μαθηματικών»

του

Μπούσιου Π. Κωνσταντίνου

« Parental Involvement in Math Education»

by

Bousios P. Konstantinos

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Πολλές έρευνες καταδεικνύουν σήμερα ότι η εμπλοκή των γονέων στην εκπαίδευση των μαθηματικών των παιδιών τους προσφέρει πολλαπλά οφέλη τόσο για τους ίδιους, όσο και για τα παιδιά τους. Αν και βιβλιογραφικά αναφέρονται διάφορες ερμηνείες της γονεϊκής εμπλοκής με ομοιότητες αλλά και αποκλίσεις, εμείς εδώ υιοθετούμε ως προς τον προσδιορισμό της εμπλοκής των γονέων τις θέσεις του Peressini, που είναι οι παρακάτω: α)Η επικοινωνία σχολείου - οικογένειας, για την πρόοδο των παιδιών, β) Η εθελοντική εργασία των γονέων στο σχολείο, γ) Η μάθηση στο σπίτι. Η βοήθεια που προσφέρουν οι γονείς για τις σχολικές εργασίες, η επίβλεψη της μελέτης, αλλά και η με φροντιστήρια στήριξη των παιδιών για τις κατ’ οίκον εργασίες, δ) Η συνδιαμόρφωση αποφάσεων για τη λειτουργία του σχολείου, με τη συμμετοχή τους στο σύλλογο γονέων, ε) Η συνεργασία με τους τοπικούς φορείς για τη στήριξη του σχολείου. Η εμπλοκή των γονέων στην εκπαίδευση των μαθηματικών μπορεί να είναι είτε άμεση όπως είναι η βοήθεια στις εργασίες για το σχολείο, όσο και την έμμεση, που περιλαμβάνει την ενθάρρυνση από την πλευρά των γονέων, τις υψηλές προσδοκίες για τις επιδόσεις των παιδιών τους στα μαθηματικά, τις στάσεις των ίδιων των γονέων απέναντι στο μάθημα των μαθηματικών, αλλά και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος πλούσιου σε μαθηματικά ερεθίσματα. Στα τελευταία περιλαμβάνονται κα οι άτυπες μαθηματικές δραστηριότητες, όπως παιχνίδια, καθημερινές οικιακές εργασίες, οικονομικές συναλλαγές κ.α. Τα παιδιά των γονέων που οι γονείς των εκφράζουν υψηλές, αλλά ρεαλιστικές προσδοκίες για εκείνα και λειτουργούν εμψυχωτικά επαινώντας την προσπάθεια αντί του αποτελέσματος, πετυχαίνουν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο. Ενώ, οι γονείς με υπερβολικές προσδοκίες και αυστηρή κριτική στάση προς τα παιδιά τους τείνουν να δημιουργούν στους νεαρούς μαθητές την αίσθηση ότι ταυτίζονται με τη σχολική αποτυχία ή την επιτυχία τους, γεγονός που διαταράσσει τόσο τη σχέση παιδιών-γονέων, όσο και τη στάση των παιδιών προς τον εαυτό τους.

ABSTRACT

Many researches nowadays demonstrate that parental involvement in children's math education, offers multiple benefits both for themselves and for their children. Although in literature various interpretations of parental engagement with similarities and deviations are referring, here we refer to Peresini's positions in determining the involvement of parents, which are the following: a) School-family communication for the progress of children, b) Voluntary work of parents at school, c) Learning at home. The help that parents provide for schoolwork, supervision of the study, as well as the support of children for their homework, d) Co-decision on the functioning of the school, with their participation in the parents' club, e) Cooperation with local bodies to support the school. Parents' involvement in math education can be either direct, such as helping in school work, or indirect, which includes parents' encouragement, high expectations for their children's mathematics performance, parental attitudes towards mathematics, and the creation of an environment rich in mathematical stimuli. These include non-informal math activities such as toys, daily homework, financial transactions, etc. Children whose parents express high but realistic aspirations for those, and act animatingly by praising the effort instead of the outcome, achieve better school performance. While parents with excessive expectations and strictly critical attitudes towards their children tend to create a feeling for young learners that they are identified with their school failure or success, which disturbs both the parent-child relationship and the attitude of children to themselves.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η γονεϊκή εμπλοκή στη σχολική εκπαίδευση έχει αποτελέσει συχνά το αντικείμενο διαφόρων ερευνών, αλλά και παιδαγωγικών συζητήσεων των εμπλεκομένων στην εκπαίδευση, δεδομένου ότι εντάσσεται στις προσπάθειες βελτίωσης της αποτελεσματικότητας του σύγχρονου σχολείου και της εκπαίδευσης γενικότερα [1].

Όταν μιλάμε για γονεϊκή εμπλοκή, μιλάμε για τους τρόπους με τους οποίους οι γονείς μπορεί να εμπλέκονται ώστε να βοηθούν τα παιδιά τους να επιτύχουν υψηλή απόδοση στο σχολείο. Στην πραγματικότητα όμως, ο όρος είναι τόσο ασαφής που μπορεί να σημαίνει σχεδόν οτιδήποτε, από μια απλή επίσκεψη του γονιού στο σχολείο μια φορά το χρόνο, μέχρι συχνές επαφές και συνεργασία γονιού και δασκάλου, ή ακόμη και την πραγματική συμμετοχή του γονιού σε αποφάσεις που αφορούν τη διοίκηση του σχολείου [2]. Ο όρος γονεϊκή εμπλοκή (parental involvement) κατά κανόνα αναφέρεται στην ποιοτική και ποσοτική συμμετοχή του γονιού στην εκπαιδευτική διαδικασία του παιδιού. Στη διεθνή βιβλιογραφία, όμως, καταγράφονται έρευνες, που καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα για τον όρο «γονεϊκή εμπλοκή στην εκπαίδευση». Αναφέρονται διάφορες ερμηνείες της γονεϊκής εμπλοκής ,που άλλοτε έχουν ομοιότητες και άλλοτε αποκλίνουν [3].

Η εμπλοκή των γονέων έχει γενικά συσχετισθεί θετικά με τη σχολική επίδοση των μαθητών στο σχολείο [4]. Το οικογενειακό περιβάλλον είναι υπεύθυνο για τη σχέση που θα αποκτήσει το παιδί τόσο με το σχολικό περιβάλλον, όσο και με τα σχολικά αντικείμενα. Οι γονείς με τις πράξεις, τις βαθύτερες αντιλήψεις και στάσεις τους μπορούν να ενισχύσουν ή να αποδυναμώσουν τις προσπάθειες που καταβάλουν τα παιδιά τους να γνωρίσουν, να μάθουν, να κατακτήσουν γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες.

Τα μαθηματικά αποτελούν μια πρόσφορη περιοχή για μια στενή συνεργασία με τους γονείς. Η μαθηματική εκπαίδευση παρέχει μια εισαγωγή σε μορφές γνώσης που αποτελούν τμήματα πολλών διαφορετικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής [5]. Γι’ αυτό, ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει και μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κατανοήσουν τη χρησιμότητα των μαθηματικών [6].

Η στάση που έχουν οι γονείς απέναντι στα μαθηματικά φαίνεται ότι έχει σημαντική επίδραση στις επιδόσεις των παιδιών τους στο μάθημα. Η πλειοψηφία των ερευνών δείχνει ότι η γονεϊκή βοήθεια στο σπίτι είναι ένας από τους παράγοντες που επηρεάζει θετικά τη σχολική επίδοση στο μάθημα των μαθηματικών [7].

Τα μαθηματικά είναι ένα πολύ σημαντικό γνωστικό πεδίο στο οποίο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα από τους γονείς για δύο συγκεκριμένους λόγους. Πρώτον, η ικανότητα στα μαθηματικά είναι κρίσιμη για τη σχολική πορεία ενός παιδιού και μπορεί να γίνει εμπόδιο ανυπέρβλητο αν δημιουργηθούν μεγάλα κενά και ελλείμματα [8]. Δεύτερον, οι γονείς συχνά περιγράφουν τις εκπαιδευτικές εμπειρίες τους στα μαθηματικά ως προβληματικές. Πρέπει επίσης, να ληφθεί υπόψη το έλλειμμα συνέχειας και συνάφειας μεταξύ των σχολικών μαθηματικών και των γνώσεων των παιδιών που προκύπτουν από το περιβάλλον έξω από το σχολείο [9].

Παρακάτω θα δούμε τους τρόπους με τους οποίους οι γονείς μπορούν να εμπλακούν στην εκπαίδευση των μαθηματικών και πώς, αλλά και κατά πόσο η εμπλοκή τους επηρεάζει την επίδοση των παιδιών τους στο σχολείο στο συγκεκριμένο μάθημα.

1.ΠΩΣ ΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ

Το θέμα «γονείς και μαθηματικά» έχει απασχολήσει κατά καιρούς την ερευνητική κοινότητα. Το ερώτημα «πώς οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να μάθουν μαθηματικά», τίθεται όλο και πιο έντονα και επιχειρείται να απαντηθεί σε πολλά άρθρα επιστημονικών περιοδικών. Πολλοί ερευνητές και εκπαιδευτικοί προτείνουν πρακτικούς τρόπους με τους οποίους οι γονείς μπορούν να συνεισφέρουν στη μαθηματική εκπαίδευση των παιδιών τους.

Οι τύποι γονεϊκής εμπλοκής στα μαθηματικά μπορούν γενικά να κατηγοριοποιηθούν σε δύο μεγάλες ομάδες: άμεση και έμμεση εμπλοκή. Η άμεση εμπλοκή, όπως η βοήθεια στα παιδιά όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες στα μαθηματικά, έχει λιγότερη επίδραση στην απόδοση τους από την έμμεση [10]. H έμμεση εμπλοκή, δηλαδή η ενθάρρυνση και η παρακίνηση από τους γονείς, οι προσδοκίες τους, οι στάσεις και οι αντιλήψεις τους για τα μαθηματικά, φαίνεται πως παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και στις στάσεις των μαθητών για τα μαθηματικά και στη σχολική τους επίδοση [11].

Στη διεθνή βιβλιογραφία συναντάμε πολλές διαφορετικές τυπολογίες της γονεϊκής εμπλοκής που άλλες φορές έχουν ομοιότητες και άλλες αποκλίνουν. Δεσπόζουσα θέση κατέχει η ερευνητική δουλειά της Joyce Epstein. Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80 διερευνά αυτό το θεματικό πεδίο, χωρίς όμως σημαντικές αναφορές στα μαθηματικά. Από την Epstein έχουν προταθεί 6 τύποι εμπλοκής των γονέων στην εκπαίδευση των παιδιών τους. Αυτοί οι 6 τύποι είναι σήμερα αποδεκτοί από την πλειοψηφία των ερευνητών και συναντώνται σε πολλές μελέτες [12] [13] [14].

Ο Peressini [15] προσδιόρισε την εμπλοκή των γονέων στα μαθηματικά με βάση την τυπολογία της Epstein. Θεωρεί πως οι 5 από τους 6 τύπους εμπλοκής των γονέων μπορούν να αποτελέσουν ένα πλαίσιο καθοδήγησης των δασκάλων και καθηγητών για να εντείνουν την ανάμειξη των γονέων στη διδασκαλία των μαθηματικών. Οι 5 τύποι γονεϊκής εμπλοκής αναλύονται ως εξής [16] :

• Βασικές υποχρεώσεις των σχολείων: Η επικοινωνία μεταξύ σχολείου και σπιτιού είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο οι δάσκαλοι προσπαθούν να εμπλέξουν τους γονείς στην εκπαίδευση στα μαθηματικά. Η διατήρηση διαύλων επικοινωνίας μεταξύ του σχολείου και της οικογένειας είναι απαραίτητη καθώς τα αναλυτικά προγράμματα συνεχώς τροποποιούνται και τα μαθηματικά που διδάσκονται σήμερα έχουν πολλές διαφοροποιήσεις από τα μαθηματικά που διδάχθηκαν οι γονείς.

• Εθελοντική συμμετοχή σε σχολικές δραστηριότητες: Οι γονείς μπορούν να συμμετέχουν εθελοντικά σε σχολικές δραστηριότητες και προγράμματα που ενισχύουν την εκμάθηση μαθηματικών.

• Συμμετοχή σε δραστηριότητες μάθησης στο σπίτι: Αυτή η κατηγορία εμπλοκής των γονέων περιλαμβάνει τον έλεγχο και εποπτεία που οι γονείς εξασκούν στην εκπαιδευτική πορεία των παιδιών τους και τη βοήθεια που παρέχουν στις εργασίες που τους αναθέτονται. Η βοήθεια των γονέων στις σχολικές μαθηματικές εργασίες των παιδιών τους είναι ο πιο συνηθισμένος και αναμενόμενος τρόπος γονεϊκής συμμετοχής στην μαθηματική εκπαίδευσή τους. Όμως καθώς το περιεχόμενο αυτής της εκπαίδευσης αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, πολλές φορές έρχονται αντιμέτωποι με πρωτόγνωρες για αυτούς απαιτήσεις και ζητούμενα.
• Συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων για την εκπαίδευση: Η συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων για την εκπαίδευση, θεωρείται από πολλούς σαν η πιο δημιουργική κατηγορία εμπλοκής των γονέων αλλά ταυτόχρονα και αυτή με τις περισσότερες δυσκολίες. Πολλοί δάσκαλοι εκλαμβάνουν σαν απειλή την εμπλοκή των γονέων στη διοίκηση του σχολείου. Καθώς όμως με την πάροδο του χρόνου η αποδοχή της γονεϊκής συμμετοχής αυξάνεται, ο ρόλος των γονέων αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα.

• Συνεργασία με άλλους φορείς: Η συνεργασία αυτή έχει ως στόχο την ενημέρωση πάνω στα προγράμματα σπουδών, τη βελτίωση τους και την αξιολόγηση των διδακτικών μέσων και πρακτικών.

Η Rockliffe [17] αναφέρει σε έρευνα της, πέντε προσεγγίσεις που υιοθετούνται από τους γονείς όταν εμπλέκονται με τη μαθηματική εκπαίδευση των παιδιών τους. Η πρώτη είναι η διδαχή βασικών δεξιοτήτων αρίθμησης, η εξάσκηση πάνω στις τέσσερις βασικές πράξεις και οι βασικοί αλγόριθμοι. Η δεύτερη αφορά την πρακτική εξάσκηση σε δεξιότητες, όπως το πώς διαβάζουμε την ώρα, πώς πληρώνουμε ένα προϊόν και ελέγχουμε τα ρέστα, κτλ. Η τρίτη προσέγγιση αφορά το αναλυτικό πρόγραμμα. Οι γονείς δηλαδή, προσπαθούν να βοηθήσουν στην εκπλήρωση των στόχων του σχολικού αναλυτικού προγράμματος, βοηθώντας στις σχολικές εργασίες που αναθέτουν οι εκπαιδευτικοί για το σπίτι. Η τέταρτη είναι ο εμπλουτισμός και η διερεύνηση των μαθηματικών γνώσεων των παιδιών με την αξιοποίηση των εκπαιδευτικών ευκαιριών που μας παρέχει η καθημερινή ζωή. Η πέμπτη και τελευταία προσέγγιση, είναι η διδασκαλία νέων εννοιών που δεν έχουν σχέση μα τα γνωστικά αντικείμενα των σχολικών μαθηματικών, όπως η επίλυση προβλημάτων που απαιτούν μαθηματικά ή η ενασχόληση με τα μαθηματικά ως ψυχαγωγία.

Οι Kanter και Darby [18] προτείνουν:

• Επισκεφτείτε το σχολείο του παιδιού σας. Συναντηθείτε με τον εκπαιδευτικό του για να δείτε αν ασχολείται αποτελεσματικά με τα μαθηματικά.
• Θέστε υψηλές προσδοκίες για το παιδί σας στα μαθηματικά. Σιγουρευτείτε πως το παιδί σας αντιμετωπίζει μαθηματικές προκλήσεις και ενθαρρύνετε το ενδιαφέρον του για τα μαθηματικά.
• Βοηθήστε τα παιδιά σας να δουν πως τα μαθηματικά είναι κομμάτι της καθημερινής ζωής. Από την τιμή πώλησης των ρούχων μέχρι τις θερμίδες στα τρόφιμα, τα μαθηματικά είναι σημαντικά για μας κάθε μέρα.
• Επισημάνετε ότι πολλά επαγγέλματα απαιτούν μαθηματικά. Από τον επιστήμονα ως το γιατρό, από το διευθυντή εργοστασίου ως τον πωλητή εφημερίδων, πολλά επαγγέλματα απαιτούν μαθηματικά θεμέλια.
• Υποκινήστε το ενδιαφέρον του παιδιού σας για την τεχνολογία, να χρησιμοποιεί αριθμομηχανές και υπολογιστές.
• Παίξτε παιχνίδια που βοηθούν τα παιδιά να παίρνουν αποφάσεις και να αναπτύσσουν διανοητικές μαθηματικές δεξιότητες.
• Οι θετικές στάσεις για τα μαθηματικά ενισχύουν την ενασχόληση με αυτά. Τα συναισθήματα σας θα ασκήσουν επίδραση στον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά σας σκέφτονται τα μαθηματικά.

Η γονική συμμετοχή στη μαθηματική εκπαίδευση των παιδιών διακρίνεται σε τρία επίπεδα: 1) βοήθεια στις σχολικές εργασίες για το σπίτι, 2) παροχή ιδιωτικών μαθημάτων και 3) κίνητρα εστίασης των παιδιών στη μελέτη των μαθηματικών [19].

Η Kliman [20] προτείνει στους γονείς δραστηριότητες που ενισχύουν τις μαθηματικές δεξιότητες των παιδιών τους: Σχεδόν κάθε παιδικό βιβλίο προσφέρει μαθηματικές έννοιες για συζήτηση. Το να διαβάζουν οι γονείς με το παιδί τους είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να διερευνούν μαθηματικές έννοιες. Αν συνηθίζουν να ρωτούν για τα πρόσωπα της ιστορίας και τα γεγονότα που εξιστορούνται μπορούν να συμπεριλαμβάνουν ερωτήσεις απαρίθμησης, σύγκρισης, άθροισης, διαφοράς ή μέτρησης.

Πολλές μαθηματικές έννοιες μπορούν να εξερευνηθούν στο περιβάλλον που ζούμε (πχ. πόσα παράθυρα έχει αυτό το σπίτι; Πόσα περισσότερα έχει το διπλανό;). Η μέτρηση και η σύγκριση προκύπτουν καθώς τα παιδιά ασχολούνται με τα αθλήματα. Οι γονείς πρέπει να προτρέπουν τα παιδιά τους να χρησιμοποιούν χάρακες ή χρονόμετρα. Επίσης, πρέπει να κάνουν ερωτήσεις για ποσοστά, ταχύτητες και μέσους όρους.

Ταξίδια με το αυτοκίνητο ή το λεωφορείο προσφέρουν θαυμάσιες ευκαιρίες να εξετάσουν τα παιδιά αριθμούς, σχήματα και να εξασκηθούν στην καταμέτρηση και στους υπολογισμούς. Ευχάριστη δραστηριότητα είναι ο εντοπισμός και η καταμέτρηση αντικειμένων που συναντάμε σε ανάλογες περιπτώσεις (όπως το ποιος θα βρει περισσότερες ταμπέλες ή φορτηγά).

Οι καθημερινές μικροδουλειές του σπιτιού δίνουν ευκαιρίες για μαθηματικές ερωτήσεις (ποιος έχει τα περισσότερα ρούχα στη ντουλάπα του;). Δουλειές, όπως η παρασκευή φαγητών και γλυκών ή οι αγορές στο super market, δίνουν την ευκαιρία στους γονείς να κάνουν ερωτήσεις που προάγουν τη μαθηματική σκέψη των παιδιών [20].

2.ΠΩΣ Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Πολλές έρευνες που μελετούν τη γονεϊκή εμπλοκή προσπαθούν να διαπιστώσουν κατά πόσο αυτή έχει θετικές ή όχι επιπτώσεις στη σχολική πρόοδο του παιδιού. Αρκετές προσπαθούν να καταγράψουν αν συγκεκριμένες παρεμβάσεις που εμπλέκουν τους γονείς έχουν θετική επίδραση στις μαθηματικές ικανότητες των παιδιών. Έχουν δηλαδή στο επίκεντρό τους τα μαθηματικά, χωρίς όμως να εξετάζουν τη σχέση τους με όλες τις μορφές γονεϊκής εμπλοκής.

Η σχολική επίδοση των παιδιών συνδέεται θετικά με τις υψηλές προσδοκίες των γονέων και την αξία που δίνουν οι γονείς στην επίδοση των παιδιών τους [21]. Έχει βρεθεί ότι όταν οι γονείς συμμετέχουν στην εκπαίδευση των παιδιών τους επηρεάζεται θετικά η επίδοση των παιδιών, ανεξάρτητα από το είδος της εμπλοκής τους. Γενικά, κυριαρχεί η άποψη ότι όταν οι γονείς είναι ενήμεροι και έχουν πλήρη επίγνωση της σχολικής πορείας του παιδιού ή συμμετέχουν στις σχολικές του δραστηριότητες, τότε το παιδί έχει υψηλότερη σχολική επίδοση.

Από όλες τις μορφές γονεϊκής εμπλοκής, οι γονείς θεωρούν ότι η βοήθεια στην καθημερινή προετοιμασία του παιδιού για το σχολείο είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για τη σχολική επίδοση των παιδιών τους. Όπως φαίνεται, οι κατ’ οίκον εργασίες είναι μια ευκαιρία για εμπέδωση του σχολικού μαθήματος για τα παιδιά και μια ευκαιρία για εμπλοκή των ίδιων των γονέων [22]. Οι γονείς που εμπλέκονται στις σχολικές εργασίες του παιδιού έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις πεποιθήσεις και τις προσδοκίες τους για τη σημασία του σχολείου και συγκεκριμένα για το μάθημα των μαθηματικών.

Η εμπλοκή των γονέων βοηθά τα παιδιά να μάθουν μαθηματικές έννοιες και το πώς εκτελούνται μαθηματικές πράξεις και υπολογισμοί [23]. Το πιο γνωστό όφελος της εμπλοκής των γονέων στο σπίτι είναι η βελτίωση της μάθησης των παιδιών, καθώς έτσι αυξάνεται ο χρόνος που αφιερώνουν οι μαθητές στην επιτέλεση των σχολικών τους καθηκόντων και η μελέτη τους γίνεται πιο αποτελεσματική και αποδοτική [24].

Οι γονείς, προσφέροντας μηνύματα στα παιδιά τους σχετικά με την αξία και τη σπουδαιότητα των μαθηματικών, φαίνεται πως επηρεάζουν και ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των παιδιών σε μαθηματικές δραστηριότητες. Στα θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν από τη γονεϊκή εμπλοκή στο διάβασμα των παιδιών, περιλαμβάνεται και η ανάπτυξη δεξιοτήτων μελέτης, όπως η σωστή διαχείριση του χρόνου, ο έλεγχος ή η χρήση αποτελεσματικών στρατηγικών κατά τη λύση προβλημάτων. Ακόμη, διαπιστώνεται ότι η συνεργασία με τους γονείς βοηθά το παιδί να αναπτύξει θετικές στάσεις για το σχολείο, τους δασκάλους και τη μάθηση, καθώς και να βελτιώσει τη συμπεριφορά του.

Εκτός από τις άμεσες επιδράσεις, η γονεϊκή εμπλοκή φαίνεται να επηρεάζει και άλλες παραμέτρους, που συνδέονται έμμεσα με τη σχολική επιτυχία. Μερικοί χειρισμοί που μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλή σχολική επίδοση είναι το να ενθαρρύνουμε το παιδί να αναπτύξει ενδιαφέροντα, να ασκούμε κάποια πίεση στο παιδί αλλά όχι υπερβολική και να έχουμε μια καλή επικοινωνία με το σχολείο.

Τα παιδιά που οι γονείς τους έχουν συχνή επικοινωνία με το σχολείο είναι περισσότερο ανεξάρτητα, παίρνουν συχνότερα πρωτοβουλίες και έχουν καλύτερη επίδοση σε σχέση με τα παιδιά των οποίων οι γονείς έχουν λιγότερο συχνή επικοινωνία με το σχολείο. Οι γονείς που ανησυχούν περισσότερο για προβλήματα μάθησης των παιδιών τους στα μαθηματικά, συνήθως βρίσκονται σε εγρήγορση για την αντιμετώπισή τους, με αποτέλεσμα οι επιδόσεις των παιδιών τους στα μαθηματικά να είναι καλύτερες από αυτών που οι γονείς δεν έχουν ανάλογη συμπεριφορά [25]. Όπως επίσης, οι γονείς που γνωρίζουν πολύ καλά την επίδοση των παιδιών τους στα μαθηματικά, τείνουν να έχουν παιδιά που παρουσιάζουν καλή επίδοση.

Στην πραγματικότητα όμως, η σχέση γονεϊκής εμπλοκής και σχολικής επίδοσης είναι σύνθετη και όχι πάντα θετική. Αν και μεταξύ των γονέων είναι διαδεδομένη η πεποίθηση ότι η συμμετοχή τους στην προετοιμασία του παιδιού συνδέεται θετικά με το μαθησιακό αποτέλεσμα, πολλοί ερευνητές διαφωνούν. Αυτό συμβαίνει επειδή η σχέση ανάμεσα σε αυτές τις δύο μεταβλητές μπορεί να επηρεαστεί από πολυάριθμους παράγοντες, όπως τα εκπαιδευτικά μέσα που υπάρχουν στο σπίτι ή τις γνώσεις και τις δεξιότητες των γονέων.

Σύμφωνα με έρευνες, η γονεϊκή εμπλοκή, με τη μορφή της βοήθειας στην κατ’ οίκον μελέτη, δεν φαίνεται να σχετίζεται με τη σχολική επίδοση του παιδιού. Ενώ η γονεϊκή εμπλοκή στο σχολείο συνδέεται θετικά με τα μαθησιακά αποτελέσματα των παιδιών, η εμπλοκή στις σχολικές εργασίες του παιδιού συνδέεται με αντιφατικά αποτελέσματα [26]. Η εμπλοκή τους στις σχολικές δραστηριότητες στο σπίτι μπορεί αν οδηγήσει μάλιστα σε αρνητικές εμπειρίες, όχι μόνο για το παιδί αλλά και για τους γονείς [24]. Όπως, για παράδειγμα, μεγαλύτερη κόπωση, ματαίωση και απογοήτευση, ενώ συγχρόνως να προκαλέσει εντάσεις στις σχέσεις τους με το παιδί, κυρίως όταν αυτό παρουσιάζει χαμηλή επίδοση.

Στα μαθηματικά συγκεκριμένα, έχει βρεθεί αρνητική συσχέτιση ανάμεσα σε γονείς που έλεγχαν τακτικά τις εργασίες των παιδιών τους στο σπίτι και την επίδοσή τους, ανεξάρτητα από κάποια χαρακτηριστικά της οικογένειας, όπως η εθνικότητα ή το εισόδημα [27]. Ο χρόνος που αφιερώνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους στα μαθηματικά του σχολείου δεν επηρεάζει τη μαθηματική τους επίδοση. Πολλές φορές μάλιστα, χαρακτηρίστηκαν ως εχθροί παρά ως σύμμαχοι στις διαδικασίες της μαθηματικής εκπαίδευσης [15]. Η προσπάθεια των γονέων να οργανώσουν το χρόνο του παιδιού, η άσκηση πίεσης για να μελετήσει ή η φοβία τους για τα μαθηματικά, συνδέονται με αρνητικά αποτελέσματα και συνήθως οδηγούν στα αντίθετα αποτελέσματα. Το παιδί ασφυκτιεί και το εκλαμβάνει ως έλλειψη εμπιστοσύνης.

Από όλους τους τύπους γονεϊκής εμπλοκής, μεγαλύτερη θετική επίδραση στις σχολικές επιδόσεις φαίνεται πως έχουν οι συζητήσεις γονέων – παιδιών για το σχολείο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Κλείνοντας, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως δεν είναι σαφές αν η εμπλοκή των γονέων στη μαθηματική εκπαίδευση των παιδιών τους οδηγεί στη βελτίωση της επίδοσής τους στο σχολείο ή αν η ίδια η σχολική επίδοση επηρεάζει το κατά πόσο θα εμπλακούν οι γονείς. Το βέβαιο είναι πως οι επιδράσεις της στάσης των γονέων δεν επηρεάζουν τον μαθητή μόνο σε μαθησιακό, αλλά και σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο. Ειδικότερα, η ποιότητα της γονεϊκής εμπλοκής επηρεάζει σημαντικά τόσο την αυτοεικόνα των μαθητών, όσο και την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή τους. Ενδεικτικά, φαίνεται ότι τα παιδιά των γονέων που οι γονείς των εκφράζουν υψηλές, αλλά ρεαλιστικές προσδοκίες για εκείνα και λειτουργούν εμψυχωτικά επαινώντας την προσπάθεια αντί του αποτελέσματος, πετυχαίνουν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο. Αντίθετα, οι γονείς με υπερβολικές προσδοκίες και αυστηρή κριτική στάση προς τα παιδιά τους τείνουν να δημιουργούν στους νεαρούς μαθητές την αίσθηση ότι ταυτίζονται με τη σχολική αποτυχία ή την επιτυχία τους, γεγονός που διαταράσσει τόσο τη σχέση παιδιών-γονέων, όσο και τη στάση των παιδιών προς τον εαυτό τους [28].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[1] Campbell, JR, Mandel, F: Connecting math achievement to parental influences. Cont Educ Psych 1990, 15: 64-74.

[2] Brito, J, Waller, H: Partnership at a price? In: Merttens, R, Mayers, D, Brown, A, Vass, J (Eds) Ruling the Margins: Problematizing Parental Involvement, Institute of Education, University of. London, London 1994: 157-166.

[3] Martinez, RA, Martinez, R, Perez, MH: Children’s school assessment: Implications for family-school partnerships. Int J Ed Res 1994, 41:24-39.

[4] Hara, SR, Burke, DJ: Parent involvement: The key to improved student achievement. Sch Comm J 1998, 8(2): 9-19.

[5] Skovsmose, O: Τα Μαθηματικά σε δράση. Είναι τα Μαθηματικά χωρίς κοινωνική σημασία; Θέματα στην Εκπαίδευση 2003, 4: 143-167.

[6] Haury, D, Milbourne, L: Helping your child learn math. ERIC Clearinghouse for Science Mathematics and Environmental Education, Colombus OH 1998.

[7] Van Voorhis, FL: Interactive science homework: An experiment in home and school connections. NASSP Bull 2001, 85(627): 20–32.

[8] Oakes, J: Opportunities, achievement, and choice: Women and minority students in science and mathematics. In: Cazden CB (Ed.) Review of research in education. Vol. 16, American Educational Research Association, Washington, DC 1990: 153-222.

[9] Λεμονίδης, Χ: Μια νέα πρόταση διδασκαλίας των μαθηματικών στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου, Πατάκης, Αθήνα 2003.

[10] Cai, J, Moyer, JC, Wang, N: Parental Roles in Students' Learning of Mathematics: An Exploratory Study. Res Mid Lev Educ Quart 1999, 22(3): 1-18.

[11] Ma, X: Participation in advanced mathematics: Do expectation and influence of students, peers, teachers, and parents matter? Cont Educ Psych 2001, 26(1): 132–146.

[12] Epstein, J: School/ Family/ Community Partnerships: Caring for the Children we share. Phi Delta Kappan 1995, 92(3): 81-96.

[13] Epstein, JL, Jansorn, NR: School, family, and community partnerships link the plan. Educ Dig 2004, 69(6): 19–23.

[14] Epstein, J., Salinas, CK: Partnering with Families and Communities. Educ Lead 2004, 61(8): 12-18.

[15] Smit, F, Moerel, H, van der Wolf, K, Sleegers, P: Building bridges between home and school. Institute for Applied Social Sciences, Netherlands 1999.

[16] Peressini, D: What's all the fuss about involving parents in mathematics education? In: Edge D (ed) Involving families in school mathematics, NCTM, Reston, VA, 1998: 5-10.

[17] Rockliffe, F: Parental involvement in mathematics education in a Canadian elementary school. In Smit, F, Wolf, K, Sleegers, P (eds) A Bridge to the Future. Collaboration between Parents, Schools and Communities, Institute for Applied. Social Sciences, University Nijmegen, Netherlands 2001: 235-245.

[18] Kanter, PF, Darby, LB: Helping your child learn math. U.S. Department of Education, Washington DC 1999.

[19] Σφογγαλή, K, Ναρδή, E: Γονείς, Παιδιά και Μαθηματική Εκπαίδευση: Γονικές Εμπειρίες, Απόψεις για τα Μαθηματικά, Στρατηγικές Συμμετοχής και Σχέσεις με την ‘Παραπαιδεία’. Στο: Καλαβάσης, Φ, Καφούση, Σ, Χιονίδου, Μ, Σκουμπουρδή, Χ, Φεσάκης, Γ (επιμ) Μαθηματική Εκπαίδευση και Οικογενειακές Πρακτικές. Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος 2009: 111-120.

[20] Kliman, M: Beyond helping with homework: Parents and children doing mathematics at home. Teach Child Math 1999, 11: 140–146.

[21] Fuligni, AJ: The academic achievement of adolescents from immigrant families: The roles of family background, attitudes, and behavior. Child Devel 1997, 68: 261–273.

[22] Corno, L, Homework is a complicated thing. Educ Res 1996, 25(8): 27-30.

[23] Pan, Y, Gauvain, M, Liu, Z, Cheng, L: American and Chinese parental involvement in young children's mathematics learning. Cogn Develop 2005, 198: 1-19.

[24] Patall, EA, Cooper, H, Robinson, JC: Parent Involvement in Homework: A Research Synthesis. Rev Ed Res 2008, 78(4): 1039-1101.

[25] Crystal, DS, Stevenson, HW: Mothers' perception of children's problems with mathematics: A cross-national comparison. J Ed Psych 1991, 20(6), 1004–1016.

[26] Zhan, M: Assets, parental expectations and involvement, and children's educational performance. Child Youth Serv Re 2006, 28: 961–975.

[27] Desimone, L: Linking parent involvement with student achievement: Do race and income matter? J Educ Res 1999, 93(1): 11-30.

[28] Berthelsen, D, Walker, S: Parents’ involvement in their children’s education. Fam Mat 2008, 79: 34-41.

.

© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved