ISSN: 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Σύντομη βιογραφία της συγγραφέως

Κριτικές του άρθρου

ISSN : 2241-4665

Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 8 Νοεμβρίου 2014

Υποαντιπροσώπευση των γυναικών στη διοίκηση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Γαϊτανίδου Αθανασία, Διευθύντρια 4ου Δημοτικού Σχολείου Καβάλας, Msc στην Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης, Msc στη Σχολική ψυχολογία.

Underrepresentation of women in the administration of elementary education

Gaitanidou Athanasia, Director of Elementary School 4th Kavala, MSc in the organization and administration of education, Msc in school psychology.

Ανάλυση των εννοιών οργάνωσης, διοίκησης, όπως η διερεύνηση και η ερμηνεία των παραγόντων που παρεμποδίζουν τις γυναίκες από την ισότιμη συμμετοχή τους στη διοίκηση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Abstract:

The present paper is trying to analyze the concepts of organization and management as well as to investigate and evaluate the factors that hinder women from equal participation in the management of primary education. Moreover, it aims at detecting those factors leading to the claim or not administrative - directorships teachers. Despite the participation of women in primary education, as shown by the statistics of the Ministry of Education, and the 4th Primary School where I serve in Kavala, in 100 years of presence on campus. It is known that women are the majority in education, a profession considered "predominantly female" chosen by women, but it is not reflected in the level of management. Men teachers holding administrative positions in large proportion, regardless of the institutional framework that provides equal treatment and participation of both sexes in positions of responsibility.

As a methodological tool used in the questionnaire through which utilized both quantitative and qualitative data. Supplemented by 93 teachers and non-executives of Primary Education of Kavala.

The survey results have revealed the reasons for low representation of women in management education-administrative positions, which are family obligations and liabilities, the interest of female teachers more for teaching in the classroom rather than on administrative tasks and lack of ambition and interest in raising the professional hierarchy.

  Perhaps the conclusions of the research could be used constructively in a democratic framework of accountability and respect for the presence of both sexes in educational administration.

Περίληψη

Η ανά χείρας εργασία επιχειρεί την ανάλυση των εννοιών της οργάνωσης και της διοίκησης όπως και τη διερεύνηση και την ερμηνεία των παραγόντων που παρεμποδίζουν τις γυναίκες από την ισότιμη συμμετοχή τους στη διοίκηση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον αποσκοπεί στην ανίχνευση των παραγόντων εκείνων που οδηγούν στη διεκδίκηση ή μη διοικητικών - διευθυντικών θέσεων από τους εκπαιδευτικούς. Παρά τη μεγάλη συμμετοχή των γυναικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, όπως δείχνουν τα στατιστικά του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, αλλά και στο 4ο Δημοτικό Σχολείο της Καβάλας όπου υπηρετώ, στα 100 χρόνια παρουσίας του στον εκπαιδευτικό χώρο. Είναι γνωστό ότι οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία στην εκπαίδευση, θεωρείται ένα επάγγελμα «κυρίως γυναικείο», επιλέγεται από γυναίκες, γεγονός όμως που δεν αντανακλάται στο επίπεδο της διοίκησης. Οι άνδρες εκπαιδευτικοί κατέχουν διοικητικές θέσεις σε μεγάλο ποσοστό, ανεξάρτητα από το θεσμικό πλαίσιο, που παρέχει ισότιμη αντιμετώπιση και συμμετοχή των δύο φύλων σε θέσεις ευθύνης.

Ως εργαλείο μεθοδολογικό χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο, μέσα από το οποίο αξιοποιήθηκαν τόσο τα ποσοτικά όσο και τα ποιοτικά δεδομένα. Συμπληρώθηκε από 93 εκπαιδευτικούς διοικητικά στελέχη και μη, της Πρωτοβάθμιας Δημοτικής Εκπαίδευσης του Νομού Καβάλας.

Τα αποτελέσματα της έρευνας έφεραν στην επιφάνεια τους λόγους της μικρής αντιπροσώπευσης των γυναικών εκπαιδευτικών σε διευθυντικές-διοικητικές θέσεις, που είναι οι οικογενειακές υποχρεώσεις και ευθύνες, το ενδιαφέρον των δασκάλων γυναικών περισσότερο για τη διδασκαλία μέσα στην τάξη παρά για τα διοικητικά καθήκοντα και η έλλειψη φιλοδοξιών και ενδιαφέροντος για άνοδο στην επαγγελματική ιεραρχία.

Ίσως τα συμπεράσματα της έρευνας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εποικοδομητικά σε ένα δημοκρατικό πλαίσιο υπευθυνότητας και σεβασμού για την παρουσία των δύο φύλων στην εκπαιδευτική διοίκηση.

Εισαγωγή

Οι έμφυλες διακρίσεις σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους όπως και στην εκπαίδευση δεν μας εκπλήσσει, αφού πρόκειται για μία κατάσταση που διαιωνίζεται, ίσως, με διαφορετικούς όρους και αναλογίες. Επιχειρώντας μια μικρή ιστορική αναφορά Schmuck (1996)¹, πληροφορούμαστε πως τον 18ο αιώνα στο δυτικό κόσμο, η εκπαίδευση θεωρείτο ένα επάγγελμα κατάλληλο μόνο για άνδρες. Οι γυναίκες και αργότερα δύσκολα είχαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους πέραν του πτυχίου της Παιδαγωγικής Ακαδημίας το οποίο δεν έδινε τη δυνατότητα για πρόσβαση σε άλλες πανεπιστημιακές σπουδές παρά μόνο με εξετάσεις και κανονική τετράχρονη φοίτηση. Ο άνισος καταμερισμός των ρόλων στην κοινωνία και την οικογένεια στέκεται για μια ακόμη φορά εμπόδιο στην περαιτέρω εξέλιξη των γυναικών. Το δεύτερο πτυχίο, οι μεταπτυχιακοί τίτλοι, η μετεκπαίδευση είναι άπιαστο όνειρο για τις γυναίκες, οι οποίες συνήθως παραχωρούν τη θέση τους στον άνδρα συνάδελφο (Κανταρτζή-Ανθοπούλου, 2004)2.

Όσον αφορά το φαινόμενο που θα ερευνήσουμε, από τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου, η θέση της γυναίκας βελτιώνεται σταδιακά με την συμμετοχή της στην πνευματική, κοινωνική και οικονομική ζωή του τόπου. Στο σχολείο που υπηρετώ ως Διευθύντρια, το 4ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας, από το 1919-1977 υπηρέτησαν 63 εκπαιδευτικοί, με 32 γυναίκες, ποσοστό 50,79%. Στην διεύθυνση υπηρέτησαν τέσσερις γυναίκες, ενώ υπήρχαν περιορισμοί στην μόρφωση και την επαγγελματική ανάπτυξη των γυναικών. Στα χρόνια όμως που ακολούθησαν από το 1978-2014, υπηρέτησαν 82 εκπαιδευτικοί με 46 γυναίκες, ποσοστό 56,09%. Στην διεύθυνση υπηρέτησαν τρεις γυναίκες, ενώ δεν υπήρχαν περιορισμοί στην μόρφωση και την επαγγελματική ανάπτυξη των γυναικών.

Η έρευνα την οποία θα πραγματοποιήσουμε έχει ως στόχο να αναδείξει τα πιθανά αίτια για μια τέτοια διάκριση, όπως τουλάχιστον εκφράζεται μέσα από τα στατιστικά στοιχεία και σχετίζεται με το χώρο της διοίκησης στην εκπαίδευση. Ο χώρος της εκπαίδευσης γενικότερα, θεωρείται προνομιακός για το γυναικείο φύλο καθώς φαίνεται να συνάδει με τη «γυναικεία φύση», δηλαδή με την ενασχόληση με τα παιδιά, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα για μια επαγγελματική απασχόληση με υψηλό κοινωνικό γόητρο και κύρος στα πλαίσια της ελληνικής κοινωνίας, ενώ την ίδια στιγμή παρέχει μονιμότητα, σχετικά υψηλές οικονομικές αποδοχές και προσφέρεται για τον συμβιβασμό οικογενειακού και επαγγελματικού ρόλου (Μαραγκουδάκη, 1997)³. Σε επίπεδο πολιτικών αποφάσεων που αφορούν την εκπαιδευτική πολιτική για το φαινόμενο που ερευνούμε, μπορούμε να ισχυριστούμε πως δεν υπάρχουν πλέον άμεσα αντικειμενικά, διοικητικά μέτρα τα οποία διαφοροποιούν τη δυνατότητα πρόσβασης στην ιεραρχία της διοίκησης της εκπαίδευσης των δύο φύλων.

1. Οργάνωση – Διοίκηση

Στη βιβλιογραφία συναντάμε πολλές έννοιες στον ορισμό της οργάνωσης και σίγουρα αυτό δείχνει τις προσπάθειες που καταβάλλονται για τη μελέτη των οργανισμών.

Σύμφωνα με τον L.Allen στο βιβλίο του Management and Organization, η οργάνωση αποτελεί το «υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα στηριχτεί το οικοδόμημα της διοίκησης» (Allen 1958 : Ανδρέου-Παπακωνσταντίνου 1994)⁴.

Ο Ι. Κατσαρός (2008) αναφέρει ότι ο όρος «οργάνωση» στο χώρο της διοικητικής επιστήμης απαντά με δύο σημασίες, οι οποίες εμφανίζονται και στον ορισμό του διοικητικού φαινομένου :

• ως οντότητα (π.χ. ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο )

• ως βασική λειτουργία της διοίκησης

H εκπαίδευση μπορεί να εκληφθεί ως χώρος άσκησης διοίκησης που παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με άλλους χώρους, αλλά εμφανίζει και ιδιαιτερότητες που καθιστούν απαραίτητες την κατάλληλη προσαρμογή των αρχών και σε αρκετές περιπτώσεις, την ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων.

Οι κυρίαρχες θεωρίες των οργανώσεων πάνω στις οποίες φυσικά στηρίχτηκαν τα μοντέλα διοίκησης, αλλά και τα διοικητικά μοντέλα της εκπαίδευσης που είναι προϊόντα και έκφραση της αντρικής οπτικής για την λειτουργία των οργανώσεων. Η παρουσίαση αυτών των θεωριών δίνει τη δυνατότητα της γνώσης και της κατανόησης των κυρίαρχων ανδρικών γραφειοκρατικών μοντέλων διοίκησης, αλλά ταυτόχρονα ερμηνεύει το «πώς» και «γιατί» εμφανίστηκαν οι φεμινιστικές προσεγγίσεις για τη διοίκηση και τη διοίκηση στην εκπαίδευση (Β.Τάκη 2009)⁵. Οι πιο σημαντικές από τις κυρίαρχες θεωρίες των οργανώσεων, είναι οι κλασσικές θεωρίες, οι θεωρίες των ανθρωπίνων σχέσεων και η συστημική θεωρία. Για τους επιστήμονες της συστημικής ανάλυσης η οργάνωση θεωρείται ως λειτουργική διαδικασία και δραστηριότητα για την επίτευξη αντικειμενικού στόχου. Σύμφωνα με αυτούς, απαιτείται «οργανωτική δομή», η οποία εμπεριέχει σχέσεις εξουσίας (Ανδρέου-Παπακωνσταντίνου 1994)⁶.

H εκπαίδευση είναι δυνατόν να εκληφθεί ως χώρος άσκησης διοίκησης ο οποίος παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με άλλους χώρους, αλλά εμφανίζει και αρκετές ιδιαιτερότητες που καθιστούν απαραίτητες την κατάλληλη προσαρμογή των γενικών αρχών και σε αρκετές περιπτώσεις, την ανάπτυξη εντελώς νέων προσεγγίσεων μάθησης(Ι.Κατσαρός 2008)⁷. Συγκεκριμένα οι Hersey & Blanchard (1977)⁸ ως Διοίκηση ορίζουν «μια εργασία που πραγματοποιείται με άτομα και δια μέσου ατόμων και ομάδων για την εκπλήρωση των σκοπών ενός οργανισμού». Ο Παυλόπουλος(1983)⁹ υποστηρίζει, ότι βασικός πυρήνας της διοίκησης αποτελεί «η κατά ορθολογικό τρόπο, και με βάση τις σύγχρονες μεθόδους προγραμματισμού, οργάνωση μέσων για την πραγματοποίηση ενός προκαθορισμένου σκοπού». Αντίθετα ο Κουτούζης (1999)¹⁰ δέχεται, ότι η « διοίκηση είναι η διαδικασία του συντονισμού ανθρώπων και δραστηριοτήτων για την επίτευξη κοινών στόχων».

Ο Πασιαρδής (2004)¹¹ αναφέρει ότι με την ιστορική εξέλιξη η Διοικητική Επιστήμη πέρασε μέσα από τρία ουσιαστικά φιλοσοφικά στάδια:

1) Την κλασική προσέγγιση, γνωστή και ως διεύθυνση προσωπικού ή οργανισμών με βάση το μηχανιστικό μοντέλο ή αλλιώς επιστημονική διοίκηση (scientific management) (1900-1930).

2) Τη διοίκηση με βάση ανθρώπινα κριτήρια, γνωστή και ως διοίκηση μέσω των ανθρώπινων σχέσεων (human relations approach) (1930-1950).

3) Τη σύγχρονη διοίκηση, γνωστή και ως διοίκηση με βάση το συμπεριφορικό μοντέλο ή νεοεπιστημονική προσέγγιση ή διοίκηση μέσω του ανθρώπινου δυναμικού (human resources approach) (1950-σήμερα).

Στην παρούσα εργασία θα αναλύσουμε τη διοίκηση που αναπτύχθηκε στο τελευταίο φιλοσοφικό στάδιο, τη γνωστή συστημική θεωρία. Ο όρος «συστημική θεωρία», περιλαμβάνει τις διάφορες επιστημονικές τάσεις οι οποίες θεωρούν ότι οι οργανώσεις είναι κοινωνικά συστήματα ή υποσυστήματα που εντάσσονται στο γενικότερο σύστημα, την κοινωνία στο σύνολό της. Αντικείμενο μελέτης της παραπάνω θεωρίας δεν είναι η ατομική συμπεριφορά των μελών της οργάνωσης, όπως συμβαίνει με την προσέγγιση της νεοκλασικής σχολής, αλλά η συμπεριφορά της οργάνωσης στο σύνολό της (Α.Σαίτη, Χ Σαϊτης 2012)¹². Πρωτεργάτης της θεωρίας των κοινωνικών συστημάτων θεωρείται ο C.Barnard το 1938, αλλά οι πρώτοι που έκαναν σημαντική έρευνα σε θέματα που αφορούν τα κοινωνικά συστήματα είναι οι Getzels και Guba το 1957 (Α.Σαίτη, Χ Σαϊτης 2012)¹³. Η συστημική θεωρία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την εκπαίδευση και θεωρείται μάλιστα από τις σημαντικότερες θεωρίες της Εκπαιδευτικής Διοίκησης. Στον τομέα της εκπαίδευσης, μία σχολική μονάδα συνιστά ένα σύστημα. Το σχολείο, όπως και κάθε κοινωνική οργάνωση, είναι ανοικτό σύστημα γιατί υπάρχει και λειτουργεί μέσα σε ένα ευρύτερο περιβάλλον, το οποίο επηρεάζει και επηρεάζεται από αυτό. Δηλαδή το σχολείο βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του. Τα τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά ενός ανοικτού κοινωνικού συστήματος είναι (Π. Πασιαρδής 2004)¹⁴:

• Οι εισροές που εισέρχονται στο σύστημα από το εξωτερικό του περιβάλλον. Στην εκπαίδευση οι μαθητές, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, η γνώση, ο οποιοσδήποτε εξοπλισμός, τα εφόδια, θεωρούνται οι κυριότερες εισροές.

• Η επεξεργασία ή ο μετασχηματισμός, οι διάφορες διεργασίες των εισροών από το εξωτερικό περιβάλλον δεν είναι μετρήσιμες τις περισσότερες φορές αλλά ούτε και ορατές. Αντίθετα σχετίζονται με την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα, την απόδοση, την ευελιξία.

• Οι εκροές, δηλαδή η διοχέτευση του τελικού προϊόντος (ή υπηρεσία) στο κοινωνικό περιβάλλον το οποίο και επηρεάζει. Πρόκειται δηλαδή για τα αποτελέσματα των διεργασιών επί των εισροών σε εκροές, που θεωρούνται χρήσιμες για το ευρύτερο περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί το σύστημα.

• Το περιβάλλον διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο, γιατί προσφέρει τις εισδοχές και οριοθετεί τις διεργασίες.

Τα συστήματα έχουν τρία βασικά χαρακτηριστικά (Πασιαρδής, Π. 2004)¹⁵:

• Την ανατροφοδότηση (feedback), δηλαδή η κυκλική διαδικασία που αποτελεί μηχανισμό επικοινωνίας και ελέγχου και φέρνει στο σύστημα, στα στοιχεία του (υποσυστήματά του) και στο περιβάλλον, μια συνεχή ροή πληροφοριών σχετική με τη λειτουργία του συστήματος.

• Την ισορροπία η οποία μπορεί να είναι στατική ή δυναμική.

• Την προσαρμογή, δηλαδή τη διαδικασία μέσω της οποίας το σύστημα κατορθώνει να επιδέχεται και να αφομοιώνει τις αλλαγές.

Από τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται πως σύστημα είναι η σκόπιμη επιλογή ανθρώπων, αντικειμένων και διεργασιών ώστε να λειτουργήσουν μέσα σε συγκεκριμένο περιβάλλον, με σκοπό να δημιουργήσουν επιθυμητά αποτελέσματα.

Οι φεμινιστικές προσεγγίσεις εμφανίζονται στο χώρο της έρευνας για τις οργανώσεις σχεδόν στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και κυρίως στη δεκαετία του ’80. Η φεμινιστική θεωρία επιβεβαιώνει ότι οι γυναίκες και οι εμπειρίες τους έχουν αποκλειστεί από την ανάπτυξη και εξέλιξη της γνώσης. Η φεμινιστική θεωρία κάνει κριτική στην υπάρχουσα γνώση και προβάλλει εναλλακτικές θεωρήσεις για τον μετασχηματισμό της γνώσης. Ο φεμινισμός απαιτεί την αλλαγή της ισορροπίας στις σχέσεις εξουσίας, πολιτικά, διαπροσωπικά. Για την φεμινιστική έρευνα στο χώρο της εκπαίδευσης η Shakeshaft, (Shakeshaft C., 1989 : Τάκη, Β 2009)¹⁶, στο βιβλίο της Women in Educational Administration, ανέπτυξε ένα ερευνητικό μοντέλο, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στη συμβολή των φύλων στη διοίκηση. Από τις φεμινιστικές προσεγγίσεις για τις οργανώσεις (Parker & Fagenson 1994 : Β.Τάκη 2009)¹⁷, σύμφωνα με τις Parker & Fagenson υπάρχουν τρεις προσεγγίσεις οι οποίες έχουν χρησιμοποιηθεί για να μελετήσουν και να ερμηνεύσουν τις αιτίες από τις οποίες πηγάζουν τα εμπόδια στην επιλογή και εξέλιξη των γυναικών στη διοίκηση. Η πρώτη χαρακτηρίζεται ως «προσωποκεντρική» ( personal –centered) ή «με επίκεντρο στο φύλο». Η δεύτερη προσέγγιση δίνει έμφαση στη δομή των οργανώσεων (The situation or organizational structure). Η τρίτη συσχετίζει τις δύο προηγούμενες και έχει τίτλο «φύλο-οργάνωση-σύστημα» (gender-organization-system), αφού θεωρεί ότι η συμπεριφορά των ανθρώπων επηρεάζεται από τις καταστάσεις, αλλά και τα άτομα διαφέρουν μεταξύ τους με βάση το φύλο.

Με την προσωποκεντρική προσέγγιση επιβεβαιώνεται ότι η έννοια του κοινωνικού φύλου (gender) είναι κοινωνικά κατασκευασμένη ενώ η έννοια του φύλου (sex) είναι συνυφασμένη με την βιολογική ύπαρξη του κάθε ατόμου. Στην Ιταλία ο R. Cipriani (2007)¹⁸, τονίζει τις διαφορές ανάμεσα στην έρευνα του κοινωνικού φύλου και την φεμινιστική έρευνα.

Η M. Follett υποστήριξε τη θέση ότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει, να αναπτύξει τις ικανότητές του και να δημιουργήσει μόνο μέσα σε κοινωνικές ομάδες. Με βάση αυτή τη θέση, διατύπωσε ορισμένες αρχές, μία από τις οποίες είναι «η αρχή της περίστασης». Η αρχή αυτή αναφέρεται στο απρόσωπο της διοίκησης και στην αναγκαιότητα να προσανατολίζει η κάθε οργάνωση τη δράση της ανάλογα με την ισχύουσα κάθε φορά περίσταση, παίρνοντας υπόψη τις κοινωνικές ομάδες που την αποτελούν καθώς επίσης και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί αυτές οι ομάδες να μεταβληθούν σε ένα ενιαίο, λειτουργικό σύνολο εργαζομένων. Στην κατεύθυνση αυτή, σημαντική επίδραση ασκεί ο τρόπος με τον οποίο δίνονται οι εντολές. Οι εντολές είναι κατά την γνώμη της, προϊόν μιας διαδικασίας που πρέπει να ακολουθεί τους εξής κανόνες: α) οι εντολές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την υπάρχουσα κατάσταση, β) η υπάρχουσα κατάσταση μεταβάλλεται διαρκώς και γ) οι εντολές θα πρέπει να προκαλούν «κυκλικές» και όχι «γραμμικές» αντιδράσεις (Παναγιωτοπούλου, 1997)¹⁹.

2. Σκοπός της έρευνας

Σκοπός της έρευνας είναι να διερευνήσει τις διαμορφωμένες αντιλήψεις και απόψεις των εκπαιδευτικών διευθυντών και μη, για τους παράγοντες που παρεμποδίζουν τις γυναίκες στη διεκδίκηση θέσεων ευθύνης, έχοντας ως αποτέλεσμα τη μη ισότιμη συμμετοχή τους στη διοίκηση της εκπαίδευσης.

Πιστεύουμε πως τα αποτελέσματα της έρευνας για τα παραπάνω ζητήματα θα μπορούσαν να έχουν εποικοδομητική συμβολή στην εφαρμογή στρατηγικών που θα οδηγήσουν στην πραγματοποίηση αλλαγών, δίνοντας έμφαση σε προτεραιότητες που θα αποτελέσουν προϋπόθεση για τον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης και της κοινωνίας.

Πίνακας 1. Διδάσκοντες κατά φύλο στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Σχολικό Έτος	Δάσκαλοι	Δασκάλες
2006-2007	16.680 (36,24%)	29.343 (63,76%)
2007-2008	15.847(34,51%)	30.071(65,49%)
2008-2009	15.787(33.72%)	31.036 (66,28%)
2009-2010	15.502 (32,62%)	32.027 (67,38 %)

Τα στοιχεία προέρχονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων την Δ/νση Προγραμματισμού και επιχειρησιακών Ερευνών, Τμήμα Γ΄ Επιχειρησιακών Ερευνών και Στατιστικής.

Στο σχολείο που υπηρετώ ως Διευθύντρια, το 4^ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας, από το 1919-1977 υπηρέτησαν 63 εκπαιδευτικοί, με 32 γυναίκες, ποσοστό 50,79%. Στην διεύθυνση υπηρέτησαν τέσσερις γυναίκες, ενώ υπήρχαν οι περιορισμοί στην μόρφωση και την επαγγελματική ανάπτυξη των γυναικών. Στα χρόνια όμως που ακολούθησαν από το 1978-2014, υπηρέτησαν 82 εκπαιδευτικοί με 46 γυναίκες, ποσοστό 56,09%.

Οι γυναίκες δύσκολα είχαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους πέραν του πτυχίου της Παιδαγωγικής Ακαδημίας το οποίο δεν έδινε τη δυνατότητα για πρόσβαση σε άλλες πανεπιστημιακές σπουδές παρά μόνο με εξετάσεις και κανονική τετράχρονη φοίτηση. Ο άνισος καταμερισμός των ρόλων στην κοινωνία και την οικογένεια στέκεται για μια ακόμη φορά εμπόδιο στην περαιτέρω εξέλιξη των γυναικών. Το δεύτερο πτυχίο, οι μεταπτυχιακοί τίτλοι, η μετεκπαίδευση είναι άπιαστο όνειρο για τις γυναίκες, οι οποίες συνήθως παραχωρούν τη θέση τους στον άνδρα συνάδελφο (Κανταρτζή-Ανθοπούλου, 2004)²⁰.

Έρευνα στην Ουαλία δείχνει ότι οι γυναίκες κατέχουν το 46% των θέσεων των διευθυντών στα Δημοτικά Σχολεία και 11% στα Γυμνάσια. Στην Αγγλία τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 55% και 23% το 1997 (Blackaby, 1999)²¹.

3. H ταυτότητα της έρευνας

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στις αρχές του Οκτώβρη του 2013. Το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από 93 εκπαιδευτικούς. Το ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε ήταν το δομημένο ερωτηματολόγιο που περιείχε είκοσι ερωτήσεις κλειστού και ανοιχτού τύπου, στην παρούσα όμως έρευνα αναλύουμε μόνο τις πρώτες τρεις ερωτήσεις.. Η πρώτη αφορά δημογραφικά και βιογραφικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών, η δεύτερη αναφέρεται στην οικογενειακή κατάσταση των εκπαιδευτικών και την επαγγελματική τους ανάπτυξη, η τρίτη ζητά την ιεράρχηση των λόγων που διαμορφώνουν την παρούσα κατάσταση, της χαμηλής εκπροσώπησης των γυναικών στην εκπαιδευτική διοίκηση. Εστιάστηκε και ερευνήθηκε η κοινωνιολογική και ανθρωπολογική ποιότητα που αφορά κοινωνικούς ρόλους, κοινωνικές θέσεις και σχέσεις καθώς και τους τρόπους που αυτές οι ποιότητες ανάγονται σε ενιαίες συνθέσεις και συμπεριφορές. Ο Ε.Gattico(1998)²² αναφέρει πως η προσέγγιση της εξελικτικής πλαισίωσης τείνει να βλέπει άτομα και πλαίσια συνδεδεμένα με τρόπο αδιάρρηκτο και γίνεται προσπάθεια να ερμηνεύσουμε πως το άτομο διαμορφώνει το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει, την ίδια στιγμή που αυτό διαμορφώνεται. Μοιράστηκαν 120 ερωτηματολόγια, ενώ συλλέχτηκαν συμπληρωμένα 93. Τα ερευνητικά υποκείμενα ήταν, ο Διευθυντής Εκπαίδευσης , οι διευθυντές και οι εκπαιδευτικοί 12 Δημοτικών Σχολείων της 1ης και της 2ης Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Νομού Καβάλας, στο σύνολο 93 εκπαιδευτικοί, 66 (70,97%) γυναίκες και 27 (29.03%) άνδρες. Δόθηκαν οι απαραίτητες διευκρινήσεις για τη συμπλήρωση, όπως και οι διαβεβαιώσεις για τη διατήρηση της ανωνυμίας τους κατά την επεξεργασία. Αφού ολοκληρώθηκε η συγκέντρωση των ερωτηματολογίων, εντύπων και ηλεκτρονικών, ταξινομήθηκαν και καταγράφηκαν τα αποτελέσματά τους. Σημαντική υπήρξε η συμβολή των διευθυντών στη συλλογή των ερωτηματολογίων.

4. Παρουσίαση των αποτελεσμάτων

Συμπλήρωσαν και παρέδωσαν το ερωτηματολόγιο συνολικά 93 διευθυντές και εκπαιδευτικοί (66 γυναίκες και 27 άντρες). Εξετάζοντας τα δημογραφικά και βιογραφικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών διαπιστώνουμε ότι από (22-30 ετών) είναι 0 άντρας ποσοστό 0% και 2 γυναίκες, ποσοστό 3,03% , από (31- 40 ετών), είναι άντρες 0 ποσοστό 0% και 19 γυναίκες, ποσοστό 28,78% , από (41-50 ετών), είναι 21 άντρες ποσοστό 77,77% και 39 γυναίκες, ποσοστό 59,09%, από (51-60 ετών), είναι 6 άντρες ποσοστό 22,22% και 6 γυναίκες ποσοστό 9,09%.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που θα αναφέρουμε είναι η καταγραφή της οικογενειακής κατάστασης και των οικογενειακών ευθυνών που έχουν οι εκπαιδευτικοί του δείγματός μας. Έτσι παρατηρούμε χαρακτηριστικά ότι το 24,24% είναι άγαμες, το 9,09% των γυναικών είναι έγγαμες, ενώ το 66,66% έχει παιδιά. Το υψηλό ποσοστό έγγαμων με παιδιά και συνεπώς με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις, αιτιολογεί τη μειωμένη παρουσία τους στη διεκδίκηση θέσεων στελεχών, καθώς οι οικογενειακές υποχρεώσεις δυσχεραίνουν τον συνδυασμό ιδιωτικού και δημόσιου βίου των γυναικών. Το 3,70% των ανδρών είναι άγαμοι, το 7,04% των ανδρών είναι έγγαμοι, ενώ το 88,88 % έχει παιδιά. Άλλο σημαντικό στοιχείο που θα αναφέρουμε στην εργασία είναι οι σπουδές των εκπαιδευτικών του δείγματός μας. Παρατηρούμε ότι όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες εκπαιδευτικοί του δείγματός μας έχουν πτυχίο Παιδαγωγικής Ακαδημίας και Εξομοίωσης ή είναι απόφοιτοι των Παιδαγωγικών Τμημάτων. Από τους άντρες το 7,04% έχει πραγματοποιήσει Μετεκπαίδευση, το 14,81 % έχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης το 0% Διδακτορικό, ενώ το 7,40% έχει δεύτερο πτυχίο Ανώτατης Σχολής. Από τις γυναίκες εκπαιδευτικούς το 7,57% έχει πραγματοποιήσει Μετεκπαίδευση, το 10,60% έχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης και το 1,51 % Διδακτορικό, ενώ το 3,03% έχει δεύτερο πτυχίο Ανώτατης Σχολής.

Στην ερώτηση «Σε σχετικές έρευνες αναφέρεται ότι η πλειονότητα του εκπαιδευτικών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση είναι γυναίκες ενώ σε διευθυντικές θέσεις η πλειονότητα είναι άνδρες. Ζητήσαμε, να επιλέξουν από τις ομάδες ιεράρχησης τους λόγους που κατά τη γνώμη τους διαμορφώνουν αυτή την κατάσταση; Οι εκπαιδευτικοί επέλεξαν με ποσοστό 87% την παρακάτω ομάδα που είχε την παρακάτω ιεράρχηση ως εξής:

1. Πρώτο λόγο της υπο-αντιπροσώπευσης των γυναικών εκπαιδευτικών σε διευθυντικές-διοικητικές θέσεις δηλώνουν τις οικογενειακές υποχρεώσεις και ευθύνες.

2. Δεύτερος λόγος παρουσιάζεται το ότι οι γυναίκες εκπαιδευτικοί ενδιαφέρονται περισσότερο για τη διδασκαλία μέσα στην τάξη παρά για τα διοικητικά καθήκοντα .

3. Σαν τρίτο λόγο επιλέγουν οι εκπαιδευτικοί την έλλειψη φιλοδοξιών και ενδιαφέροντος για άνοδο στην επαγγελματική ιεραρχία εκ μέρους των γυναικών εκπαιδευτικών.

5. Συμπεράσματα

Η διοίκηση ως κοινωνικό φαινόμενο είναι πολύ παλαιά, αλλά η θεωρία της διοίκησης μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα άρχισε να συστηματοποιείται. Οι πιο σημαντικές από τις κυρίαρχες θεωρίες των οργανώσεων, είναι οι κλασσικές θεωρίες, οι θεωρίες των ανθρωπίνων σχέσεων και η συστημική θεωρία. Οι φεμινιστικές προσεγγίσεις εμφανίζονται στο χώρο της έρευνας για τις οργανώσεις, σχεδόν στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και κυρίως στη δεκαετία του ’80 και έρχονται για να μελετήσουν και να ερμηνεύσουν τις αιτίες από τις οποίες πηγάζουν τα εμπόδια στην επιλογή και εξέλιξη των γυναικών στη διοίκηση.

Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση το 1933 αναμορφώθηκε η εκπαίδευση των δημοδιδασκάλων με την ίδρυση των Παιδαγωγικών Ακαδημιών και σταδιακά ξεπεράστηκαν τα προβλήματα της συμφοίτησης γυναικών - ανδρών καθώς και τα ποσοστά εισόδου των γυναικών για μετεκπαίδευση. Μέχρι το 1982 συμπεραίνουμε από τη μελέτη της νομοθεσίας ότι είναι δικαιολογημένη η μικρή εκπροσώπηση των γυναικών στη διοίκηση, αφού δεν είχαν τις ίσες ευκαιρίες μόρφωσης και απόκτησης προσόντων. Ο χώρος της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι γυναικοκρατούμενος και θα ήταν αναμενόμενο η επικράτηση αυτή να εκφράζεται και στην ιεραρχία της διοίκησης. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική, όπως αναδείχθηκε από την παρούσα ερευνητική εργασία και την παρουσία του 4^ου Δημοτικού Σχολείου στον εκπαιδευτικό χώρο για έναν αιώνα. Υπάρχει μικρή αντιπροσώπευση των γυναικών στις υψηλόβαθμες διοικητικές θέσεις της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ανεξάρτητα από το θεσμικό πλαίσιο για την ισότιμη συμμετοχή των δύο φύλων στις παραπάνω θέσεις.

Αναφορικά με τους παράγοντες που δρουν ανασταλτικά στη διεκδίκηση θέσεων στη διοικητική ιεραρχία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με αποτέλεσμα τη χαμηλή αντιπροσώπευση των γυναικών στις διοικητικές-διευθυντικές θέσεις, η έρευνά μας έδειξε ότι αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη προσόντων των γυναικών αφού στο δείγμα μας οι γυναίκες έχουν περισσότερα μετρήσιμα μόρια, αλλά οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ύπαρξη οικογενειακών υποχρεώσεων και ευθυνών. Σαν δεύτερος λόγος παρουσιάζεται το ότι οι γυναίκες εκπαιδευτικοί ενδιαφέρονται περισσότερο για τη διδασκαλία μέσα στην τάξη παρά για τα διοικητικά καθήκοντα και σαν τρίτο λόγο επιλέγουν οι εκπαιδευτικοί την έλλειψη φιλοδοξιών και ενδιαφέροντος για άνοδο στην επαγγελματική ιεραρχία εκ μέρους των γυναικών.

Οι γυναίκες είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος υπεύθυνες για την ανατροφή των παιδιών, τη φροντίδα των υπερήλικων γονέων, το νοικοκυριό, γεγονός που περιορίζει τη διαθεσιμότητα του ελεύθερου χρόνου και τη δυνατότητα για επαγγελματική εξέλιξη. Τα προβλήματα που προκύπτουν από την εκπλήρωση των απαιτήσεων των πολλαπλών τους ρόλων δημιουργούν συγκρούσεις και οι πιέσεις που προκύπτουν είναι ασύμβατες. Οι συγκρούσεις που βιώνουν οι γυναίκες ανάμεσα στην εργασία-καριέρα και στην οικογένεια αποτελούν την αφετηρία των εμποδίων για την εξέλιξη στο χώρο της εργασίας τους. Όταν μια γυναίκα-εκπαιδευτικός υποβάλλει αίτηση για κατάληψη θέσης στελέχους κάνει μια προσπάθεια να γεφυρώσει τον δημόσιο με τον ιδιωτικό της ρόλο, έχοντας επίγνωση των μικρών προσδοκιών της για εξέλιξη στην διοικητική ιεραρχία. Οι γυναίκες διοικητικά στελέχη εξακολουθούν να έχουν το μεγάλο ενδιαφέρον για τα «παιδιά-μαθητές» και συνδέουν το παιδαγωγικό έργο της τάξης με το διοικητικό του σχολείου που ασκούν.

Μέσα από την προσπάθεια να απαντήσουμε στα ερευνητικά μας ερωτήματα αναδείχθηκαν και άλλα πεδία που μπορούν να αποτελέσουν αφετηρία για αντικείμενο μελέτης και διεξαγωγής άλλων ερευνών. Η μικρή συμμετοχή των γυναικών στις διευθυντικές θέσεις είναι ένα κοινωνικό θέμα που αντανακλά τις κυρίαρχες δομές και αξίες της κοινωνίας. Τα θέματα που μπορούν να μελετηθούν σε μια άλλη εργασία είναι:

1) Η μικρή παρουσία του γυναικείου φύλου στη διεκδίκηση καθοδηγητικών θέσεων στο εκπαιδευτικό σύστημα, ως κοινωνικό , οικονομικό και πολιτικό θέμα.

2) Σύγκριση της Ελληνικής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε θέματα Οργάνωσης και Διοίκησης με αυτές των Ευρωπαϊκών χωρών με έμφαση στην παρουσία των δύο φύλων στην Οργάνωση και Διοίκηση αυτών.

Τα παραπάνω είναι μικρές πτυχές που μπορούν να δώσουν όμως το έναυσμα για μελλοντικές μελέτες σχετικές με την παρουσία του γυναικείου φύλου στο χώρο που ονομάζεται οργάνωση και διοίκηση της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Schmuck, P.(1996). Women’s Place in Educational Administration:Past, Present, and Future, I n K. Leithwood et al(eds) International Handbook of Educational Leadership and Administration. Netherlands: Kluwer Academic Publishers.p.345.
2. Κεφάλαια σε τόμους και πρακτικά συνεδρίων Κανταρτζή Ε., Ανθόπουλος Κ., (2004), Γυναίκες εκπαιδευτικοί και θέσεις εξουσίας:Φράγματα φύλου στην Πρωτοβάθμια Εκπάιδευση, στο Τριλιανός Α., Καράμηνας Ι(επιμ.), Μάθηση και Διδασκαλία στην Κοινωνία της γνώσης, Πρακτικά Ε΄ Πανελλήνιου Συνεδρίου του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Εκπαίδευσης, Αθήνα 26-28 Νοεμβρίου 2004, Τόμος Β΄, σσ.303-313.
3. Μαραγκουδάκη Ε., (1997). «Οι γυναίκες διδάσκουν και οι άνδρες διοικούν», στο: Δεληγιάννη, Β., και Ζιώγου, Σ. (επιμ.) Φύλο και Σχολική Πράξη. Συλλογή Εισηγήσεων (σ. 258-292) , Θεσσαλονίκη, ΒΑΝΙΑΣ.
4. Allen, L. (1958). Management and Organization, Ν.Υork. p. 51.,Ανδρέου, Α. & Παπακωνσταντίνου, Γ. (2004). Εξουσία και οργάνωση-διοίκηση του εκπαιδευτικού συστήματος, Νέα Σύνορα -Λιβάνη, Αθήνα, 84
5. Τάκη, Β. (2009). Έμφυλη απουσία-Γυναίκες στη διοίκηση της εκπαίδευσης ένα εναλλακτικό μοντέλο, Εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 18, 53
6. Ανδρέου, Α. & Παπακωνσταντίνου, Γ. (2004). Εξουσία και οργάνωση-διοίκηση του εκπαιδευτικού συστήματος, Νέα Σύνορα -Λιβάνη, Αθήνα, 85

7. Κατσαρός , Ι. (2008). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Αθήνα, 17

8. Hersey, P. & Blanchard, K. (1977). Management of organizational behavior: Utilizing Human Resources, Englewood Cliffs, NJ.: Prentice Hall, p.3.

9. Παυλόπουλος, Π., (1983). Το Διοικητικό φαινόμενο στο πλαίσιο της θεωρίας των οργανώσεων, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα, 5
10. Κουτούζης, Μ. (1999). Γενικές αρχές μάνατζμεντ, τουριστική νομοθεσία και οργάνωση εργοδοτικών και συλλογικών φορέων, Ε.Α.Π., Πάτρα, 35
11. Πασιαρδής, Π. ( 2004). Εκπαιδευτική ηγεσία, Αθήνα, Μεταίχμιο 3,
12. Α.Σαΐτη, Χ. Σαΐτη, (2012). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης-Θεωρία Έρευνα και Μελέτη Περιπτώσεων, Αυτοέκδοση, Αθήνα, 42
13. Α.Σαΐτη, Χ. Σαΐτη, (2012). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης-Θεωρία Έρευνα και Μελέτη Περιπτώσεων, Αυτοέκδοση, Αθήνα, 42
14. Πασιαρδής, Π. ( 2004). Εκπαιδευτική ηγεσία, Αθήνα, Μεταίχμιο, 20
15. Πασιαρδής, Π. ( 2004). Εκπαιδευτική ηγεσία, Αθήνα, Μεταίχμιο, 20
16. Shakeshaft C., (1989). Women in Educational Administration, Newbury Park, California, Sage Publications, 81-83, Τάκη, Β. (2009). Έμφυλη απουσία-Γυναίκες στη διοίκηση της εκπαίδευσης ένα εναλλακτικό μοντέλο, Εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 50
17. Parker, Β. & & Fagenson, Ε.( 1994). Αn Introductory Overview of Women in Corporate Management.In M. Davidson & R. Burke (eds), Women in Management, Current Research Issues. London: Paul Chapman Publishing. 17-20
18. Cipriani R. (a cura di) (2007). Compendio di Sociologia, Monolite Editrice, p. 255-256
19. Παναγιωτοπούλου, Ρ. (1997). Η επικοινωνία στις Οργανώσεις, Αθήνα: Κριτική, 1, 3, 117-118
20. Κεφάλαια σε τόμους και πρακτικά συνεδρίων Κανταρτζή Ε., Ανθόπουλος Κ., (2004), Γυναίκες εκπαιδευτικοί και θέσεις εξουσίας:Φράγματα φύλου στην Πρωτοβάθμια Εκπάιδευση, στο Τριλιανός Α., Καράμηνας Ι(επιμ.), Μάθηση και Διδασκαλία στην Κοινωνία της γνώσης, Πρακτικά Ε΄ Πανελλήνιου Συνεδρίου του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Εκπαίδευσης, Αθήνα 26-28 Νοεμβρίου 2004, Τόμος Β΄, σσ.303-313.
21. Blackaby, D. et al. (1999). Women in Senior Management in Wales. Εqual Opportunities Commission, p.3
22. Gattico E., Mantovani S. (a cura di) (1998). La ricerca sul campo in educatione I metodi qualitative, Bruno Mondadori,Milano, p. 39.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ε ρ ω τ η μ α τ ο λ ό γ ι ο

Αγαπητή/έ συναδέλφισσα/συνάδελφε,

Θα ήθελα να ζητήσω τη βοήθεια και τη συμμετοχή σας σε έρευνα που διεξάγεται στα πλαίσια της Διπλωματικής μου Εργασίας στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών, στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου « Roma tre », και αφορά την αποτύπωση της παρουσίας των δύο φύλων στην Οργάνωση και Διοίκηση των Σχολικών Μονάδων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και τη διερεύνηση των παραγόντων που συντελούν στη διεκδίκηση ή μη διοικητικών-διευθυντικών θέσεων από τους εκπαιδευτικούς.

Θα είμαι στη διάθεσή σας και μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μου στην ηλεκτρονική διεύθυνση athanagaitan@gmail.com

Το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο.

Ευχαριστώ πολύ για τη συμμετοχή σας.

ΑΤΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Φύλο: Άνδρας □ Γυναίκα □ Οργανικότητα σχολείου: □/ θέσιο Ειδικότητα:………… Ηλικία:…………. Έτη υπηρεσίας:………. Έτη διοικητικής εμπειρίας (αν υπάρχει):………..

Οικογενειακή κατάσταση: Άγαμος □ Έγγαμος □ Έγγαμος με παιδιά □

Σπουδές:

Παιδαγωγική □ Μετεκπαίδευση □

Παιδαγωγικό Τμήμα □ Μεταπτυχιακό Δίπλωμα □

Διδακτορικό Δίπλωμα □ Εξομοίωση □

Άλλο Πτυχίο Ανώτατης Σχολής □ ΣΕΛΔΕ □

Για καθένα από τα παρακάτω ερωτήματα, επιλέξτε αυτό που σας αντιπροσωπεύει

1. Είστε τώρα ή έχετε υπηρετήσει:

(α) Υποδιευθύντρια/ντής Σχολικής Μονάδας Ναι □ Όχι □

(β) Διευθύντρια/ντής Σχολικής Μονάδας Ναι □ Όχι □

(γ) Διευθύντρια/ντής Εκπαίδευσης Νομού Ναι □ Όχι □

2. Σε σχετικές έρευνες αναφέρεται ότι η πλειονότητα του εκπαιδευτικού πληθυσμού στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση είναι γυναίκες ενώ σε διευθυντικές θέσεις η συντριπτική πλειονότητα είναι άνδρες. Μπορείτε να μας ιεραρχήσετε τους λόγους που κατά τη γνώμη σας διαμορφώνουν αυτή την κατάσταση;

(Επιλέξτε έως 4 λόγους, με αριθμητική προτεραιότητα,π.χ. 1,2,3,4)

□• Οι οικογενειακές υποχρεώσεις και ευθύνες

□• Λόγοι που συνδέονται με τις διαδικασίες κοινωνικοποίησης των γυναικών (στερεότυπα)

□• Η έλλειψη φιλοδοξιών και ενδιαφέροντος για επαγγελματική ανάπτυξη

□• Η έλλειψη αυτοπεποίθησης για διεκδίκηση θέσεων εξουσίας

□• Το ότι οι γυναίκες εκπαιδευτικοί εκφράζονται περισσότερο με τη διδασκαλία μέσα στην τάξη παρά για τα διοικητικά καθήκοντα

□• Η αποφυγή υπηρεσιακών ευθυνών

□• Η ιδεολογική ταύτιση των θέσεων εξουσίας με το ανδρικό πρότυπο

□• Λόγω των κομματικών-συνδικαλιστικών μηχανισμών

□• Τα αυξημένα κριτήρια επιλογής σε θέσεις κύρους

□• Ο συγκεντρωτικός και γραφειοκρατικός χαρακτήρας του εκπαιδευτικού συστήματος

□• Τα συμβούλια επιλογής στελεχών εκπαίδευσης που συνήθως ανδροκρατούνται

□• Άλλο, τι;……………………………………………………..

3. Το 2011 έγινε προκήρυξη για την κάλυψη διευθυντικών θέσεων στην εκπαίδευση. Εσείς υποβάλατε υποψηφιότητα για:

(α) Υποδιευθύντρια/ντής Σχολικής Μονάδας Ναι □ Όχι □

(β) Διευθύντρια/ντής Σχολικής Μονάδας Ναι □ Όχι □

(γ) Διευθύντρια/ντής Εκπαίδευσης Νομού Ναι □ Όχι □

© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved

web hosting and internet marketing by Siteowners Ltd