Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Κριτικές του άρθρου

Διερεύνηση των επιπτώσεων που επιφέρει η εφαρμογή και χρήση των εκπαιδευτικών λογισμικών πολυμέσων κατά την εκπαιδευτική διαδικασία στις σχέσεις εκπαιδευτικού – μαθητών.

Σαπουντζής Α. Γεώργιος

Survey on the consequences caused by the use and implementation of educational multimedia software during the educational process in the educator – students relations.

Sapountzis A. Georgios

Περίληψη

Η παρούσα έρευνα έχει ως σκοπό να διερευνήσει τις επιπτώσεις, θετικές ή αρνητικές, που επιφέρει η χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών πολυμέσων κατά την εκπαιδευτική διαδικασία στις σχέσεις εκπαιδευτικού-μαθητών. Ως βασικό μεθοδολογικό εργαλείο χρησιμοποιήθηκε αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο, γραπτό και ανώνυμο, που δόθηκε σε μαθητές και μαθήτριες Γυμνασίου από την ευρύτερη περιοχή της Θράκης. Το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με τις διαπροσωπικές σχέσεις, όπως αυτές αναπτύσσονται μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών τόσο κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας με προγράμματα πολυμέσων όσο και χωρίς αυτά. Οι ερωτήσεις και απαντήσεις του ερωτηματολογίου κωδικοποιήθηκαν για την ανάλυση και στατιστική επεξεργασία τους μέσω του προγράμματος S.P.S.S. for WINDOWS. Ο έλεγχος της σημαντικότητας των διαφορών έγινε με το στατιστικό κριτήριο Χ², σε επίπεδο 0,05. Ο σχολιασμός αφορά μόνον στα δεδομένα εκείνα, των οποίων οι τιμές είναι στατιστικά σημαντικές (P< 0,05) και επομένως υπαρκτές.

Από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει ότι ο σημερινός εκπαιδευτικός κατά τη διδασκαλία με τη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών πολυμέσων προωθεί και καλλιεργεί υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις με τους μαθητές του. Κινείται διακριτικά και προσπαθεί να προβάλλει το ρόλο του σύμβουλου και καθοδηγητή. Λαμβάνει σοβαρά υπόψη τη διαφορετικότητα του κάθε μαθητή, σέβεται τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του, ενδιαφέρεται για τα προβλήματα του. Από την άλλη πλευρά οι περισσότεροι μαθητές θέλουν ένα τέτοιο εκπαιδευτικό, εφόσον η ποιότητα της σχέσης τους μαζί του, τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Τέλος, με βάση τα ευρήματα της έρευνας τα προγράμματα πολυμέσων όχι μόνο δεν αμβλύνουν τη σχέση του εκπαιδευτικού με τους μαθητές, αλλά επιπλέον συμβάλλουν στη σύζευξή της, αφήνοντας περισσότερο χώρο στον εκπαιδευτικό, ώστε να αναπτύσσει δημιουργικές δραστηριότητες που τονώνουν την επαφή με αυτούς.

Abstract

The goal of this research is to study the consequences, positive or negative, caused by the use of educational multimedia software during the educational process in the educator-students relations. An improvised questionnaire was used as the methodological tool, written and anonymous, that it was given to the Junior High-School students of the broader region of Thrace. The questionnaire includes questions related to interpersonal relations, as developed between educator and students both when teaching is performed through multimedia programmes or not. The questionnaire’s questions and answers were codified for being analysed and statistically processed through the S.P.S.S. for WINDOWS programme. The control of the differences significance has been performed with the statistical criterion Χ², in a 0.05 level. The annotation regards only the data whose prices are statistically important (P< 0.05) and, therefore, exist.

From the research findings, it comes out that the modern educator during his/her teaching with the use of educational multimedia software promotes and cultivates healthy interpersonal relations with his/her students. He/she moves in a discreet way and tries to highlight the role of counsellor and instructor. He/she seriously takes into account the individuality of each student, respects his/her needs and interests, and concerns about his/her problems. At the same time, the majority of students want an educator as the one previously described, as long as the quality of their relation with the educator really concerns them. Finally, according to the research findings, the multimedia programmes do not only soothe the educator’s relationship with his/her students but also contribute to their connection, by leaving more space to the educator so as to develop creative activities that will revive his/her contact with the students.

Εισαγωγή

Κάτω από το φως της σύγχρονης Παιδαγωγικής, η ανάπτυξη της νόησης θεωρείται πλέον ως μια διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Κάτω απ’ αυτή την οπτική, ο μαθητής θεωρείται ως ένα «πρόσωπο» που μεγαλώνει και αναπτύσσεται μέσα στην πνευματική και κοινωνική ζωή των ανθρώπων που τον περιβάλλουν (Ράπτης Αριστοτέλης-Ράπτη Αθανασία, 1998).

Από τη σύγχρονη ψυχολογία της γνώσης από την άλλη υπογραμμίζεται ιδιαίτερα η αλληλεπίδραση νοητικής και συναισθηματικής ανάπτυξης (Βασιλόπουλος Κ. Χρήστος, 1996). Η διδασκαλία θεωρείται αδιανόητη χωρίς κάποια συναισθηματική σχέση με τον άλλον (Γιαννακοπούλου Ελένη, 1994). Η ίδια είναι μια προσωπική επαφή και σχέση εκπαιδευτικού – μαθητή. Είναι μια σχέση συναισθηματική γεμάτη αλληλεπιδράσεις (Kahn Brian, 1984˙ Scrimshaw Peter, 1999). Η άρθρωση της ανθρώπινης φωνής, ο τόνος της, ο ρυθμός, οι αποχρώσεις κ.α., η ίδια η ανθρώπινη παρουσία και γλώσσα (Dillenburg Pierre, 1999), οι χειρονομίες, οι εκφράσεις του προσώπου τόσο του εκπαιδευτικού όσο και των μαθητών, όπως και η γενικότερη συμπεριφορά τους, συντελούν στη δημιουργία ποικίλων αλληλεπιδράσεων.

Η διδασκαλία είναι μια εκφραστική και κοινωνική δραστηριότητα στην οποία εκπαιδευτικός και μαθητές αποκαλύπτονται μεταξύ τους και ανακαλύπτουν πράγματα για τον εαυτό τους και τους άλλους (Olson John, 1988).

Με την εισαγωγή όμως του Η/Υ και τη χρήση διαφόρων προγραμμάτων εκφράζονται φόβοι από διάφορους για αλλοίωση της κοινωνικής κυρίως διάστασης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, για απειλή της αμεσότητας και του πλούτου της επικοινωνίας και των διαπροσωπικών σχέσεων εκπαιδευτικού – μαθητών, αλλά και των μαθητών μεταξύ τους (Τσιούτσιας Δημήτρης, 1998). Λείπει κατ’ αυτούς η αμεσότητα γιατί απλά δεν μπορεί ο Η/Υ παρά να λειτουργεί χωρίς συνείδηση και συναισθηματικούς τόνους (Κόλλιας Ανδρέας, 1993˙ Στασινός Δημήτρης, 1989). Έτσι η επικοινωνία χρήστη – μαθητή και υπολογιστή μέσω της χρήσης των διαφόρων προγραμμάτων προϋποθέτει μια απομόνωση της σκέψης του μαθητή από τις συναισθηματικές πλευρές της νόησης (Κόλιας Ανδρέας, 1993). Η μάθηση από κοινωνική διαδικασία γίνεται ατομική υπόθεση (Ράπτης Αρ. – Ράπτη Αθ., 1998˙ Μπέγζος Π.Μ., 1994˙ Ανθουλιάς Τάσος (Μετάφραση), 1985). Έτσι, ενισχύεται η μοναχικότητα του μαθητή (Georgescu Oria, Jonescu Clara, 1998). Απελευθερώνεται ο ίδιος απέναντι σε ένα εργαλείο χωρίς να καταλήγει σε τίποτε (Γιαννακοπούλου Ελένη, 1994).

Ο μεγαλύτερος, ωστόσο, κίνδυνος που επισημαίνεται πηγάζει από την έμφαση στην παροχή γνώσεων και στην υπερανάπτυξη των νοητικών λειτουργιών, που εμποδίζει την πλήρη ανάπτυξη του ανθρώπου (Γεωργίου Άρης, 1988). Έτσι, μερικές από τις πιο αρνητικές εικόνες του ρόλου του Η/Υ στην εκπαίδευση σχετίζεται με την αντικατάσταση μιας θερμής εκπαιδευτικής πρακτικής στηριγμένης στην κοινωνική αλληλεπίδραση, από ένα ψυχρό, τεχνολογικά ελεγχόμενο μαθησιακό περιβάλλον (Scrimshaw Peter, 1999).

Ο άνθρωπος, όμως, σε καμιά περίπτωση δε λειτουργεί ως καθαρός νους. Ο ανθρώπινος νους, όταν επιτελεί το έργο του, δε λειτουργεί ανεξάρτητα από την υπόλοιπη ύπαρξη. Ο άνθρωπος, ως πνευματική ύπαρξη, την ώρα που σκέπτεται, ταυτόχρονα, και συναισθάνεται και φαντάζεται. Λειτουργεί ως ολότητα (Βασιλόπουλος Χρήστος, 1996).

Όλοι αυτοί οι κίνδυνοι που επισημαίνονται παραπάνω από τη μια υπογραμμίζουν ιδιαίτερα τη σπουδαιότητα της ύπαρξης υγιών διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ εκπαιδευτικού – μαθητών κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων και από την άλλη λειτουργούν και ως κίνητρα και αφορμές, ώστε να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στη συναισθηματική και κοινωνική πλευρά της διδασκαλίας και μάθησης.

Άλλωστε, με βάση αρκετές έρευνες, ο σκοπός της χρήσης των προγραμμάτων πολυμέσων, όταν πληρούν συγκεκριμένες παιδαγωγικές και τεχνικές προδιαγραφές και χρησιμοποιούνται σωστά, είναι να συντελέσουν όχι στην υποβάθμιση των διαπροσωπικών σχέσεων και τη σταδιακή εξαφάνιση της ουσιαστικής σχέσης εκπαιδευτικού – μαθητή, αλλά στην προσωποποίηση και ενδυνάμωσή της (Γιαννακοπούλου Ελένη, 1994).

Ειδικά τα εκπαιδευτικά προγράμματα πολυμέσων παρέχουν νέες ευκαιρίες για κοινωνικές συναλλαγές, αποσκοπώντας στην οργάνωση ποικίλων αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ανθρώπων. Είναι μέσα για αναδιοργάνωση των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, δημιουργώντας νέες μαθησιακές δομές και μέσα στη σχολική αίθουσα και πέρα απ’ αυτήν (Scrimshaw Peter, 1999).

1.ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ:

Η έρευνα που ακολουθεί έχει ως σκοπό να διερευνήσει τις επιπτώσεις, θετικές ή αρνητικές, που επιφέρει η χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών πολυμέσων κατά τη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία στις σχέσεις εκπαιδευτικού-μαθητών.

2.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ:

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου, που δόθηκε σε μαθητές και μαθήτριες της Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης Γυμνασίου. Τα υποκείμενα της έρευνας προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Θράκης, κυρίως από αστικές, αλλά και από ημιαστικές περιοχές.

Κατανομή των υποκειμένων ως προς το φύλο:

Φύλο	Αριθμός μαθητών	Ποσοστά επί τοις %
Αγόρια	116	50,4
Κορίτσια	114	49,6
Σύνολο	230	100

Κατανομή των υποκειμένων ως προς την τάξη:

Φύλο.

Count

Exp.Val.

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Αγόρια

Κορίτσια

Row

Total

Τάξη

A΄

33,3

54,5%

31,0%

15,7%

32,7

45,5%

26,3%

13,0%

28,7%

Τάξη

B΄

40,3

50,0%

34,5%

17,4%

39,7

50,0%

35,1%

17,4%

34,8%

Τάξη

Γ΄

42,4

47,6%

34,5%

17,4%

41,6

52,4%

38,6%

19,1%

36,5%

Column

Total

116

50,4%

114

49,6%

230

100,0%

Η συλλογή του δείγματος έγινε με βάση την εμπειρία που είχαν οι συγκεκριμένοι μαθητές, ως προς τη διδασκαλία συγκεκριμένων μαθημάτων του αναλυτικού προγράμματος με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. Επιλέχτηκε η ευρύτερη περιοχή της Θράκης και λόγω της σχετικής ευκολίας του ερευνητή στις μετακινήσεις του στην παραπάνω περιοχή, αλλά κυρίως λόγω της εφαρμογής-σε πιλοτική βάση-προγραμμάτων πολυμέσων στα μαθήματα της Γλώσσας, της Ιστορίας και των Μαθηματικών σε συγκεκριμένα σχολεία της περιοχής.

Για την αξιοπιστία των απαντήσεων των μαθητών, λόγω της ύπαρξης καθηγητών διαφόρων ειδικοτήτων στο Γυμνάσιο, ως σημείο αναφοράς στη σκέψη των μαθητών τέθηκε η εμπειρία τους από τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων της Ιστορίας και της Γλώσσας.

Επιλέχθηκαν τα συγκεκριμένα μαθήματα και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι ο/η φιλόλογος, που ως επί το πλείστον διδάσκει τα συγκεκριμένα μαθήματα, απασχολεί τους μαθητές περισσότερες ώρες, σε σχέση με καθηγητές άλλων ειδικοτήτων. Έτσι, υπάρχει περισσότερος “χώρος” για επαφή, επικοινωνία και καλύτερη γνωριμία μεταξύ τους.

3. ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΔΟΜΗ):

Ως εργαλείο της έρευνας, όπως προείπαμε, χρησιμοποιήθηκε αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο (βλπ. Παράρτημα 1). Ο αριθμός των ερωτηματολογίων, που συμπληρώθηκαν και επιστράφηκαν ανέρχεται στα 230.

Αρχικά καταρτίστηκε πρόχειρο ερωτηματολόγιο, το οποίο επιδόθηκε σε μικρό δείγμα μαθητών. Στη συνέχεια έγιναν οι απαιτούμενες συμπληρώσεις και αλλαγές.

Το τελικό ερωτηματολόγιο, το οποίο ολόκληρο παρατίθεται στο Παράτημα 1, αποτελείται από 56 συνολικά ερωτήσεις, κλειστού και ανοικτού τύπου. Από το σύνολο των ερωτήσεων και υποερωτήσεων, οι δύο (30Β και 55Β), είναι ‘‘ ανοικτού’’ τύπου και οι υπόλοιπες, “κλειστού’’ τύπου.

Από τις κλειστού τύπου ερωτήσεις και υποερωτήσεις, οι τρεις (5,6,7), είναι σύντομης απάντησης, οι τριανταπέντε (1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 23, 25, 30, 33, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 49, 51, 52, 53, 54, 55 Α) επιλογής μιας, μεταξύ δύο ή περισσοτέρων, αμοιβαίως αποκλειόμενων, προτεινόμενων εναλλακτικών απαντήσεων, οι δεκαεπτά (11, 13, 15, 17, 19, 21, 22, 26, 27, 28, 29, 31, 32, 34, 48, 50, 56) είναι διαβαθμιστικής επιλογής και οι δύο (24, 30Α), είναι ερωτήσεις "φίλτρο".

Μια διαπίστωση που προκύπτει από την αξιολόγηση των ευρημάτων είναι ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό των υποκειμένων της έρευνας, “απέφυγε” να απαντήσει σε ορισμένες ερωτήσεις και υποερωτήσεις. Αν και οι τιμές αυτές στατιστικά είναι πολύ μικρές, ως πιθανοί λόγοι αυτού του γεγονότος μπορεί να θεωρηθούν, η βιασύνη, η κούραση, ή η αδιαφορία κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου.

Μια άλλη σχετική με το θέμα διαπίστωση είναι ότι δύο ερωτώμενοι συμπλήρωσαν, ίσως από κεκτημένη ταχύτητα, ίσως από άλλο λόγο, υποερώτηση που δεν αντιστοιχούσε στην πρώτη επιλογή τους (βλ. Ερώτ. 24Α).

Επίσης, σε σχέση με τα στατιστικά ευρήματα που παραθέτουμε, πρέπει να επισημάνουμε ότι τα ποσοστά που αναγράφονται στους πίνακες έχουν διαμορφωθεί αποκλειστικά με βάση τις απαντήσεις των ερωτώμενων.

Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα έρευνα (β.λ.π. Παράρτημα 1), ήταν γραπτό και ανώνυμο. Ο κορμός του συγκροτείται από τρεις θεματικές ενότητες:

1. Τυπικές ή δημογραφικές ερωτήσεις (1-9).

2. Ερωτήσεις σχετικά με τις διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικού – μαθητών (10-32).

3. Ερωτήσεις για την ποιότητα της διδασκαλίας – μάθησης, κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων και χωρίς αυτά (33-56).

Οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου κάποιες φορές επικαλύπτονται. Σκοπός μας ήταν να θίξουμε όσο το δυνατόν περισσότερες πλευρές του θέματος. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου αριθμού των ερωτήσεων, θα σχολιαστούν μόνο αυτές που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το θέμα και τους σκοπούς της έρευνας.

Οι ερωτήσεις και απαντήσεις του ερωτηματολογίου κωδικοποιήθηκαν για την ανάλυση και στατιστική επεξεργασία των απαντήσεων.

Μετά την κωδικοποίηση έγινε η εισαγωγή των στοιχείων των ερωτηματολογίων στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και ακολούθησε η στατιστική επεξεργασία με το πρόγραμμα S.P.S.S.(Statistical Package for Social Sciences) for WINDOWS.

Ο έλεγχος της σημαντικότητας των διαφορών έγινε με το στατιστικό κριτήριο Χ², σε επίπεδο 0,05.

Στο κεφάλαιο 2 σχολιάζονται μόνο τα δεδομένα εκείνα, των οποίων οι τιμές είναι στατιστικά σημαντικές (P< 0,05) και επομένως υπαρκτές.

4.ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ.

4.1.Εισαγωγή.

Στο κεφάλαιο αυτό θα εξετάσουμε ποσοτικά και ποιοτικά τις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου, ανάλογα με την σπουδαιότητα των ευρημάτων. Θα γίνει συσχετισμός της κάθε ερώτησης με τις ανεξάρτητες μεταβλητές του φύλου, της τάξης και του βαθμού επίδοσης.

Στους πίνακες που ακολουθούν:

Όπου χ²= Στατιστικό κριτήριο Chi-square.

Όπου D.F.= Βαθμός Ελευθερίας.

Όπου P = Επίπεδο Σημαντικότητας.

Όπου Count = Αριθμός συμμετεχόντων.

Όπου Exp.Val. = Αναμενόμενες τιμές.

Όπου Row Pct = Συχνότητες κατά σειρά.

Όπου Col. Pct = Συχνότητες κατά στήλη.

Όπου Tot. Pct = Συνολικές συχνότητες.

Όπου Row Total = Σύνολα σειρών.

4.2.Παρουσίαση των αποτελεσμάτων.

ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΦΥΛΟ:

Ερώτηση 24Α: Εάν είσαι ευχαριστημένος από τις επιδόσεις σου, που νομίζεις ότι οφείλεται κυρίως αυτό;

Φύλο.

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Απαντή-σεις «όχι»

Στη δική σου εργασία και προσπά-θεια

Στην εργασία του καθηγη-τή σου

Στην εργασία και των δύο

Σε άλλους

Row Total

Αγόρι.

45,9

44,0%

56,0%

22,2%

24,2

25,0%

60,4%

12,6%

3,5

3,4%

57,1%

1,7%

38,3

23,3%

35,5%

11,7%

4,0

4,3%

62,5%

2,2%

116

50,4%

Κορίτσι

45,1

35,1%

44,0%

17,4%

23,8

16,7%

39,6%

8,3%

3,5

2,6%

42,9%

1,3%

37,7

43,0%

64,5%

21,3%

4,0

2,6%

37,5%

1,3%

114

49,6%

Column Total

39,6%

20,9%

3,0%

33,0%

3,5%

230

100,0%

χ² = 10,40 – D.F. = 4 – Ρ <0,05.

Απάντησαν θετικά στην ερώτηση, (ότι δηλ., είναι ευχαριστημένοι από τις επιδόσεις τους) 139 μαθητές (ποσοστό 60,4% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Πρώτη σε προτιμήσεις έρχεται η επιλογή «Στην εργασία και των δύο» (ποσοστό 33% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Τα ποσοστά, όμως, που παρουσιάζονται ανάμεσα στα αγόρια για την επιλογή αυτή (23,3%) είναι σχεδόν στο μισό σε σχέση μ’ αυτά που παρουσιάζονται στα κορίτσια (43%). Τα αγόρια επίσης (κατά 25%) φαίνεται να προτιμούν την επιλογή «Στη δική σου εργασία και προσπάθεια» έναντι των κοριτσιών κατά 16,7%.

Τα κορίτσια – ίσως λόγω του έντονου συναισθηματισμού τους – εκφράζουν ένα αίσθημα δικαιοσύνης σε σχέση με τα αγόρια που φαίνονται να διεκδικούν την επιτυχία περισσότερο για τον εαυτό τους, ίσως επειδή θέλουν να ενισχύουν το εγώ τους και την αυτοεικόνα τους, όποτε τους παρέχεται η ευκαιρία για κάτι τέτοιο.

Ερώτηση 34 : Πόσο εύκολα μπορείς να χειρίζεσαι προγράμματα πολυμέσων;

Φύλο

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Πάρα πολύ (εύκολα)

Πολύ (εύκολα)

Λίγο (εύκολα)

Καθόλου (εύκολα)

Row Total

Αγόρι

23,2

27,6%

69,6%

13,9%

49,9

44,8%

52,5%

22,6%

40,9

25,0%

35,8%

12,6%

2,0

2,6%

75,0%

1,3%

116

50,4%

Κορίτσι

22,8

12,3%

30,4%

6,1%

49,1

41,2%

47,5%

20,4%

40,1

45,6%

64,2%

22,6%

2,0

,9%

25,0%

,4%

114

49,6%

Column Total

20,0%

43,0%

35,2%

1,7%

230

100,0%

x² = 14,81 – D.F. = 3 – P < 0,05.

Τις περισσότερες προτιμήσεις συγκεντρώνει η επιλογή «Πολύ εύκολα» (ποσοστό 43% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά να παρουσιάζονται μεταξύ των αγοριών (44,8%), έναντι των κοριτσιών (41,2%). Ωστόσο, η διαφορά μεταξύ τους δεν είναι και τόσο μεγάλη, ώστε να οδηγεί σε ιδιαίτερες παρατηρήσεις και συμπεράσματα σχετικά με τις διαφορές των δύο φύλων ως προς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων[1]. Οι επιλογές όμως στις οποίες φαίνεται έντονα η διαφορά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών είναι οι «Λίγο εύκολα» με ποσοστό 45,6% και 25% για τα κορίτσια και τα αγόρια αντίστοιχα και «Πάρα πολύ εύκολα» με ποσοστά 12,3% και 27,6% για τα κορίτσια και τα αγόρια, επίσης.

Ερώτηση 55 : Πιστεύεις ότι τα προγράμματα πολυμέσων μπορούν να αντικαταστήσουν τον εκπαιδευτικό ;

Φύλο

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

ΝΑΙ.

ΟΧΙ.

Row Total

Αγόρι

42,4

43,1%

59,5%

21,7%

73,6

56,9%

45,2%

28,7%

116

50,4%

Κορίτσι

41,6

29,8%

40,5%

14,8%

72,4

70,2%

54,8%

34,8%

114

49,6%

Column Total

36,5%

146

63,5%

230

100,0%

x² = 4,37 – D.F. =1 – P < 0,05.

Η πλειοψηφία των μαθητών (146, ποσοστό 63,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων), απαντούν αρνητικά ως προς την αντικατάσταση του εκπαιδευτικού από ένα μηχάνημα. Τα κορίτσια μάλιστα φαίνεται να παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά αρνητικών προτιμήσεων ανάμεσα τους (70,2%) σε σχέση με τα αγόρια (56,9%), ίσως λόγω και του έντονου συναισθηματισμού τους, όπως επισημάναμε και πριν, αλλά και του αισθήματος ισχυρότερου δεσμού που αισθάνονται οτι έχουν με τους καθηγητές τους απ’ ότι τα αγόρια.

ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΑΞΗ:

Ερώτηση 15 Β : Όταν ο καθηγητής σου χρησιμοποιεί διάλογο, σου αφήνει χρόνο για να σκεφτείς αυτό που θες ;

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Πάντοτε

Πολύ συχνά

Συχνά

Σπάνια

Ποτέ

Row Total

Α΄

29,8

59,1%

37,5%

17,0%

16,1

25,8%

30,4%

7,4%

11,8

9,1%

14,6%

2,6%

6,9

4,5%

12,5%

1,3%

1,4

1,5%

20,0%

,4%

28,7%

Β΄

36,2

42,5%

32,7%

14,8%

19,5

18,8%

26,8%

6,5%

14,3

20,0%

39,0%

7,0%

8,3

15,0%

50,0%

5,2%

1,7

3,8%

60,0%

1,3%

34,8%

Γ ΄

38,0

36,9%

29,8%

13,5%

20,5

28,6%

42,9%

10,4%

15,0

22,6%

46,3%

8,3%

8,8

10,7%

37,5%

3,9%

1,8

1,2%

20,0%

,4%

36,5%

Column Total

104

45,2%

24,3%

17,8%

10,4%

2,2%

230

100,0%

χ² = 15,25 – D.F. = 8 – Ρ τείνει στο 0,05.

Τις περισσότερες προτιμήσεις (104, ποσοστό 42,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων), συγκεντρώνει η επιλογή «Πάντοτε». Από τους μαθητές της Α΄ τάξης Γυμνασίου απάντησαν 39 μαθητές σ’ αυτήν την επιλογή (ποσοστό 59,1%), από τους μαθητές της Β΄ τάξης Γυμνασίου, 34 μαθητές (ποσοστό 42,5%), και από τους μαθητές της Γ΄ τάξης Γυμνασίου απάντησαν 31 μαθητές (ποσοστό 36,9%). Από τα ποσοστά των απαντήσεων παρατηρούμε ότι όσο ανεβαίνει η τάξη μειώνεται και το ποσοστό των απαντήσεων «πάντοτε». Αυτό ίσως να οφείλεται στο ότι οι μαθητές όσο διέρχονται στην εφηβεία γίνονται πιο αυστηροί στην κρίση τους και πιο απαιτητικοί για την εικόνα τους προς τους άλλους. Ίσως έχουν ανάγκη να σκεφτούν για περισσότερη ώρα αυτό που θέλουν να ανακοινώσουν, καθώς τώρα η γνώμη τους θεωρείται γνώμη «μεγάλου» που καθίσταται σε αξιολόγηση και κριτική.

Πάντως, κατά γενική ομολογία, οι εκπαιδευτικοί φαίνεται να αφήνουν στους μαθητές χρόνο για να σκεφτούν αυτό που θέλουν.

Ερώτηση 20: Στο μάθημα συμμετέχουν κυρίως; Α) Οι καλοί μαθητές, Β) Οι αδύνατοι μαθητές, Γ) Οι μέτριοι μαθητές, Δ) Όλοι οι μαθητές το ίδιο.

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Οι καλοί μαθητές

Οι αδύνατοι μαθητές

Οι μέτριοι μαθητές

Όλοι οι μαθητές το ίδιο

Row Total

Α΄

36,2

36,4%

19,0%

10,4%

2,0

6,1%

57,1%

1,7%

4,6

7,6%

31,3%

2,2%

23,2

50,0%

40,7%

14,3%

28,7%

Β΄

43,8

63,8%

40,5%

22,2%

2,4

2,5%

28,6%

,9%

5,6

8,8%

43,8%

3,0%

28,2

25,0%

24,7%

8,7%

34,8%

Γ΄

46,0

60,7%

40,5%

22,2%

2,6

1,2%

14,3%

,4%

5,8

4,8%

25,0%

1,7%

29,6

33,3%

34,6%

12,2%

36,5%

Column Total

126

54,8%

3,0%

7,0%

35,2%

230

100,0%

χ² = 16,33 – D.F. = 6 – Ρ < 0,05.

Τις περισσότερες προτιμήσεις συγκεντρώνει η επιλογή «Οι καλοί μαθητές» (ποσοστό 54,8% και για τις τρεις τάξεις). Αυτό, ενώ φαινομενικά είναι φυσιολογικό, μπορεί, ωστόσο, να δηλώνει και μια τάση διάκρισης των μαθητών από τους καθηγητές τους με βάση την επίδοσή τους, εφόσον αυτοί είναι που παρακινούν τους καλούς μαθητές για συμμετοχή στο μάθημα, προφανώς και για πιο γρήγορη και εύκολη διεκπεραίωση του μαθήματος.

Μάλιστα παρατηρείται μια αισθητή αύξηση των ποσοστών (σχεδόν στο διπλάσιο) στο πέρασμα από την Α΄ (36,4%), στη Β΄ τάξη (63,8%), ποσοστό που διατηρείται στα ίδια περίπου επίπεδα και για τη Γ΄ τάξη (60,7%). Αυτό ίσως να οφείλεται στην τάση του εφήβου να κρίνει και να αντιδρά (στο σημείο εδώ ίσως την στάση του εκπαιδευτικού), άλλα και να πιστεύει ότι θίγεται και αδικείται περισσότερο από κάθε άλλη φάση της ζωής του.

Ερώτηση 26 : Ο καθηγητής σου λαμβάνει υπόψη ότι κάθε μαθητής έχει διαφορετικές ικανότητες ;

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Πάντοτε

Πολύ συχνά

Συχνά

Σπάνια

Ποτέ

Row Total

Α΄

30,7

65,2%

40,2%

18,7%

13,2

13,6%

19,6%

3,9%

10,9

10,6%

18,4%

3,0%

7,7

4,5%

11,1%

1,3%

3,4

6,1%

33,3%

1,7%

28,7%

Β ΄

37,2

42,5%

31,8%

14,8%

16,0

17,5%

30,4%

6,1%

13,2

17,5%

36,8%

6,1%

9,4

18,8%

55,6%

6,5%

4,2

3,8%

25,0%

1,3%

34,8%

Γ ΄

39,1

35,7%

28,0%

13,0%

16,8

27,4%

50,0%

10,0%

13,9

20,2%

44,7%

7,4%

9,9

10,7%

33,3%

3,9%

4,4

6,0%

41,7%

2,2%

36,5%

Column Total

107

46,5%

20,0%

16,5%

11,7%

5,2%

230

100,0%

χ² = 20,17 – D.F. = 8 – Ρ < 0,05.

Τις περισσότερες προτιμήσεις συγκεντρώνει η επιλογή «Πάντοτε» (ποσοστό 46,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Αμέσως μετά, κατά σειρά προτίμησης, έρχονται οι επιλογές «Πολύ συχνά», (20% επί του συνόλου των ερωτώμενων) και «συχνά» (16,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων).

Καθώς, όμως, ανεβαίνουν οι τάξεις μειώνονται τα ποσοστά της επιλογής «Πάντοτε» και αυξάνουν αντίστοιχα τα ποσοστά των επιλογών «πολύ συχνά» και «συχνά». Έτσι για τους μαθητές της Α΄ τάξης του Γυμνασίου τα ποσοστά για την επιλογή «πάντοτε» ανέρχονται στο 65,2%, και στο 13,6% και 10,6%, για τις επιλογές «πολύ συχνά» και «συχνά». Για τους μαθητές της Β΄ τάξης του Γυμνασίου τα ποσοστά ανέρχονται στο 42,5% για την επιλογή «πάντοτε» και 17,5%, για τις επιλογές «πολύ συχνά» και «συχνά». Για τους μαθητές της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου τα ποσοστά ανέρχονται στο 35,7%, για την επιλογή «πάντοτε» και 27,4% και 20,2%, για τις επιλογές «πολύ συχνά» και «συχνά», επίσης. Αυτό οφείλεται πιθανόν στο γεγονός ότι οι μαθητές, ειδικά οι έφηβοι, γίνονται πιο αυστηροί στην κρίση τους με τους άλλους (στην περίπτωση μας με τους εκπ/κους), και πιο απαιτητικοί για την προσωπική εικόνα τους, όταν μάλιστα η ανάγκη του εφήβου για αναγνώριση και σεβασμό της μοναδικότητας της προσωπικότητάς του είναι ζωτικής σημασίας για την ηλικία που διέρχεται.

Ερώτηση 27 : Ο καθηγητής σου λαμβάνει υπόψη του τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά σου;

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Πάντοτε

Πολύ συχνά

Συχνά

Σπάνια

Ποτέ

Row Total

Α΄

20,1

57,6%

54,3%

16,5%

15,5

27,3%

33,3%

7,78%

16,9

9,1%

10,2%

2,6%

8,6

6,1%

13,3%

1,7%

4,9

,0%

28,7%

Β ΄

24,3

22,5%

25,7%

7,8%

18,8

23,8%

35,2%

8,3%

20,5

25,0%

33,9%

8,7%

10,4

16,3%

43,3%

5,7%

5,9

12,5%

58,8%

4,3%

34,8%

Γ ΄

25,6

16,7%

20,0%

6,1%

19,7

20,2%

31,5%

7,4%

21,5

39,3%

55,9%

14,3%

11,0

15,5%

43,3%

5,7%

6,2

8,3%

41,2%

3,0%

36,5%

Column Total

30,4%

23,5%

25,7%

13,0%

7,4%

230

100,0%

χ² = 48,08 – D.F. = 8 – Ρ απόλυτη τιμή.

Πρώτη σε προτιμήσεις έρχεται η επιλογή «Πάντοτε» (30,4% επί του συνόλου των ερωτώμενων) και αμέσως μετά, κατά σειρά, οι επιλογές «συχνά» (25,7% επί του συνόλου των ερωτώμενων), «πολύ συχνά» (23,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων), «σπάνια» (13% επί του συνόλου των ερωτώμενων) και «ποτέ» (7,4% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, καθώς αυξάνει η τάξη, μειώνονται τα ποσοστά των επιλογών «πάντοτε» και «πολύ συχνά», (για τους μαθητές της Α΄ τάξης 57,6% και 27,3% αντίστοιχα, για τους μαθητές της Β΄ τάξης 22,5% και 23,8% αντίστοιχα, για τους μαθητές της Γ΄ τάξης 16,7% και 20,2% αντίστοιχα, επίσης) και αυξάνουν φυσικά τα ποσοστά των άλλων επιλογών. Και αυτές οι αυξομειώσεις ίσως να οφείλονται στο γεγονός ότι οι μαθητές, καθώς εισέρχονται στην εφηβεία, γίνονται περισσότερο αυστηροί στις κρίσεις τους με τους άλλους και τον εαυτό τους, αλλά και γιατί τα ενδιαφέροντά και οι ανάγκες των εφήβων είναι έντονα και πολλά και ζητούν συνεχώς επίλυση και κάλυψη. Απ’ την άλλη η σύνδεση των ενδιαφερόντων και αναγκών των μαθητών με την ύλη των μαθημάτων τους, τους κινητοποιεί για συμμετοχή και για καλύτερη κατανόηση και αφομοίωση της ύλης.

Ερώτηση 28 : Ο καθηγητής σου ενδιαφέρεται για τα προβλήματα που συναντάς κατά τη διάρκεια του μαθήματος ;

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Πάντοτε

Πολύ συχνά

Συχνά

Σπάνια

Ποτέ

Row Total

Α΄

28,7

66,7%

44,0%

19,1%

15,2

19,7%

24,5%

5,7%

15,5

12,1%

14,8%

3,5%

3,2

1,5%

9,1%

,4%

3,4

,0%

28,7%

Β ΄

34,8

36,3%

29,7%

12,6%

18,4

21,3%

32,1%

7,4%

18,8

23,8%

35,2%

8,3%

3,8

8,8%

63,6%

3,0%

4,2

10,0%

66,7%

3,5%

34,8%

Γ ΄

36,5

32,1%

27,0%

11,7%

19,4

27,4%

43,4%

10,0%

19,7

32,1%

50,0%

11,7%

4,0

3,6%

27,3%

1,3%

4,4

4,8%

33,3%

1,7%

36,5%

Column Total

100

43,5%

23,0%

23,5%

4,8%

5,2%

230

100,0%

χ² = 30,38 – D.F. = 8 – Ρ < 0,05.

Τις περισσότερες προτιμήσεις συγκεντρώνει η επιλογή «πάντοτε» (43,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων) και αμέσως μετά έρχονται, κατά σειρά, οι επιλογές «συχνά» (23,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων), «πολύ συχνά» (23,0% επί του συνόλου των ερωτώμενων), «ποτέ» (5,2% επί του συνόλου των ερωτώμενων) και «σπάνια» (4,8% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Καθώς, όμως, ανεβαίνει η τάξη μειώνονται τα ποσοστά της επιλογής «πάντοτε» και αυξάνουν, όπως είναι φυσικό, τα ποσοστά των άλλων επιλογών. Έτσι για την Α΄ τάξη το ποσοστό προτίμησης στην επιλογή «πάντοτε» ανέρχεται στο 66,7%, στη Β΄ τάξη στο 36,3% και στη Γ΄ τάξη στο 32,1%. Κι εδώ, προφανώς, οι έφηβοι της Β΄ και κυρίως της Γ΄ Γυμνασίου είναι περισσότερο αυστηροί στην κρίση τους και απαιτητικοί σε σχέση με τους μαθητές της Α΄ Γυμνασίου. Από την άλλη, οι εκπαιδευτικοί, αγνοώντας ίσως την ψυχολογία του εφήβου, φαίνεται πώς δεν «σκύβουν», όσο θα ’πρεπε, στους μαθητές τους για να τους προσφέρουν βοήθεια και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σχετικά με τα μαθήματα τους, αλλά και για τα προσωπικά τους προβλήματα, που είναι πολλά, εξαιτίας των διαταραχών και των αλλαγών που συμβαίνουν στον ψυχοσωματικό κόσμο τους.

Ερώτηση 30Α : Εάν συμμετέχεις σε διδασκαλία με μικρές ομάδες, σου αρέσει;

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Απαντήσεις «ΟΧΙ»

Πάρα πολύ

Πολύ

Λίγο

Καθόλου

Row Total

Α΄

25,3

22,7%

17,0%

6,5%

20,7

43,9%

40,3%

12,6%

14,1

22,7%

30,6%

6,5%

4,6

9,1%

37,5%

2,6%

1,4

1,5%

20,0%

,4%

28,7%

Β ΄

30,6

45,0%

40,9%

15,7%

25,0

32,5%

36,1%

11,3%

17,0

15,0%

24,5%

5,2%

5,6

6,3%

31,3%

2,2%

1,7

1,3%

20,0%

,4%

34,8%

Γ ΄

32,1

44,0%

42,0%

16,1%

26,3

20,2%

23,6%

7,4%

17,9

26,2%

44,9%

9,6%

5,8

6,0%

31,3%

2,2%

1,8

3,6%

60,0%

1,3%

36,5%

Column Total

38,3%

31,3%

21,3%

7,0%

2,2%

230

100,0%

χ² = 16,84 – D.F. = 8 – Ρ < 0,05.

Απάντησαν 2 μαθητές περισσότεροι.

Τις περισσότερες προτιμήσεις συγκεντρώνει η επιλογή «πάρα πολύ» (ποσοστό 31,3% επί του συνόλου των ερωτώμενων) και αμέσως μετά η επιλογή «πολύ» (ποσοστό 21,3% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Καθώς, όμως, ανεβαίνουν οι τάξεις μειώνονται τα ποσοστά της επιλογής «πάρα πολύ» (για τους μαθητές της Α΄ τάξης στο 43,9%, για τους μαθητές της Β΄ τάξης στο 32,5% και για τους μαθητές της Γ΄ τάξης στο 20,2%) και αυξάνουν φυσικά τα ποσοστά της επιλογής «πολύ» και των άλλων επιλογών ( «λίγο» και «καθόλου»). Αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι ο έφηβος παρουσιάζει μια τάση αυτονομίας και ανεξαρτησίας, γι’ αυτό και δεν θέλει ή κάνει πως δεν θέλει, στην αρχή τουλάχιστον, να συνεργαστεί με τους άλλους κυρίως μέσα στα συμβατικά πλαίσια της σχολικής τάξης και με τους κανόνες που του επιβάλλουν.

Ερώτηση 30Β : Δικαιολόγησε την επιλογή σου στην ερώτηση: «Σου αρέσει η διδασκαλία με μικρές ομάδες»;

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Απαντή-

σεις «Όχι»

Μ’ αρέσει να συνεργάζο

μαι με τους άλλους

Μοιράζο-

μαι ιδέες, γνώσεις κρίσεις, εμπειρίες

Γνωρίζει ο ένας τον άλλο πιο γρή-

γορα και καλά

Βοη-

θά ο ένας τον άλλο

Row Total

Α΄

25,3

21,2%

15,9%

6,1%

6,9

12,1%

33,3%

3,5%

6,6

9,1%

26,1%

2,6%

1,5%

50,0%

,4%

5,2

13,6%

50,0%

3,9%

28,7%

Β΄

30,6

45,0%

40,9%

15,7%

8,3

7,5%

25,0%

2,6%

8,0

11,3%

39,1%

3,9%

1,3%

50,0%

,4%

6,3

5,0%

22,2%

1,7%

34,8%

Γ ΄

32,1

45,2%

43,2%

16,5%

8,8

11,9%

41,7%

4,3%

8,4

9,5%

34,8%

3,5%

,0%

6,6

6,0%

27,8%

2,2%

36,5%

Column Total

38,3%

10,4%

10,0%

,9%

7,8%

230

100,0%

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Η μάθηση είναι πιο ευχάριστη

Η μάθηση είναι πιο εύκολη και γρήγορη

Μ΄ αρέσει να εργάζο-

μαι μόνος μου

Νιώθω μόνος. Λίγοι δουλεύουν· οι άλλοι κάθονται

Υπάρ-

χει φασα-

ρία, χάος

Row Total

Α΄

4,0

4,5%

21,4%

1,3%

8,0

24,2%

57,1%

7,0%

2,3

6,1%

50,0%

1,7%

,0%

1,4

1,5%

20,0%

,4%

28,7%

Β΄

4,9

6,3%

35,7%

2,2%

9,7

7,5%

21,4%

2,6%

2,8

,0%

1,3

1,3%

33,3%

,4%

1,7

2,5%

40,0%

,9%

34,8%

Γ΄

5,1

7,1%

42,9%

2,6%

10,2

7,1%

21,4%

2,6%

2,9

4,8%

50,0%

1,7%

1,1

2,4%

66,7%

,9%

1,8

2,4%

40,0%

,9%

36,5%

Column Total

6,1%

12,2%

3,5%

1,3%

2,2%

230

100,0%

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Δεν απάντησαν

Row Total

Α΄

4,9

6,1%

23,5%

11,7%

28,7%

Β΄

5,9

12,5%

58,8%

4,3%

34,8%

Γ΄

6,2

3,6%

17,6%

1,3%

36,5%

Column Total

7,4%

230

100,0%

χ² = 35,84 – D.F. = 20 – Ρ < 0,05.

Δεν απάντησαν 17 μαθητές, (ποσοστό 7,4% επί του συνόλου των ερωτώμενων που συμμετείχαν στην διδασκαλία με μικρές ομάδες (61,7%).

Παρακάτω παραθέτουμε όλες τις απαντήσεις των μαθητών, όπως διαμορφώθηκαν από τους ίδιους, λόγω του έντονου ενδιαφέροντος που παρουσιάζουν για την έρευνα.

Ύστερα από κωδικοποίηση που έγινε στις απαντήσεις των μαθητών, διαπιστώθηκε ότι οι περισσότερες προτιμήσεις στρέφονται γύρω από απαντήσεις του είδους: «Η μάθηση (κατά τη διδασκαλία με μικρές ομάδες) είναι πιο γρήγορη και εύκολη» (ποσοστό 12,2% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Α΄ τάξης (24,2%). Αμέσως μετά, κατά σειρά προτίμησης, διατυπώνονται απαντήσεις του είδους:«Μ’ αρέσει να εργάζομαι με άλλους μαζί» (ποσοστό 10,4% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Α΄ τάξης επίσης (12,1%), «Μοιράζομαι ιδέες, γνώσεις, κρίσεις, εμπειρίες» (ποσοστό 10% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Β΄ τάξης (11,3%), «Βοηθά ο ένας τον άλλο» (ποσοστό 7,8% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Α΄ τάξης (13,6%), «Η μάθηση είναι πιο ευχάριστη» (ποσοστό 6,1% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Γ΄ τάξης (7,1%), «Μ’ αρέσει να εργάζομαι μόνος» (ποσοστό 3,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Α΄ τάξης (6,1%), «Υπάρχει φασαρία, χάος» (ποσοστό 2,2% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Β΄ τάξης (2,5%). «Νιώθω μόνος· δουλεύουν λίγοι και οι άλλοι κάθονται» (ποσοστό 1,3% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Γ΄ τάξης (2,4%), «Γνωρίζει ο ένας τον άλλο, πιο καλά και γρήγορα» (ποσοστό 0,9% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά στους μαθητές της Α΄ τάξης (1,5%).

Από τις απαντήσεις που συγκεντρώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά προτίμησης φαίνεται ότι οι μαθητές των μικρών τάξεων και κυρίως της Α΄ τάξης ενδιαφέρονται κυρίως για το πώς θα μάθουν το μάθημά τους με τον πιο εύκολο και γρήγορο τρόπο. Οι ίδιοι είναι, επίσης, που εκφράζουν τα πιο θετικά σχόλια για τη διδασκαλία με μικρές ομάδες, σε αντίθεση με μαθητές μεγαλύτερων τάξεων που εκφράζονται κυρίως με αρνητικά σχόλια.

Ερώτηση 40 : Όταν έχεις κάποιο πρόβλημα, ενώ εργάζεσαι σε ένα πρόγραμμα πολυμέσων, σε ποιόν απευθύνεσαι πιο συχνά ;

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Στον καθηγη-

τή σου

Σε κάποιον από τους συμμαθητές σου

Row Total

Α΄

41,6

74,2%

33,8%

21,3%

24,4

25,8%

20,0%

7,4%

28,7%

Β ΄

50,4

65,0%

35,9%

22,6%

29,6

35,0%

32,9%

12,2%

34,8%

Γ ΄

53,0

52,4%

30,3%

19,1%

31,0

47,6%

47,1%

17,4%

36,5%

Column Total

145

63,0%

37,00

230

100,0%

χ² = 7,78– D.F. = 2 – Ρ < 0,05.

Η πλειονότητα των μαθητών απαντά με την επιλογή «Στον καθηγητή» ( ποσοστό 63% επί του συνόλου των ερωτώμενων) έναντι της επιλογής «Σε κάποιον από τους συμμαθητές» (ποσοστό 37% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Τα ποσοστά, όμως, της επιλογής «Στον καθηγητή» μειώνονται, καθώς ανεβαίνει η τάξη, και αυξάνονται, αντίστοιχα, τα ποσοστά της επιλογής «Σε κάποιον από τους συμμαθητές σου». Έτσι, για τους μαθητές της Α΄ τάξης το ποσοστό ανέρχεται στο 74,2%, για τους μαθητές τη Β΄ τάξης στο 65% και για τους μαθητές της Γ΄ τάξης στο 52,4%. Αυτό πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός ότι οι έφηβοι έχουν ανάγκη αποδέσμευσης ειδικά από άτομα που θεωρούνται παραδοσιακά ως «αυθεντίες» ή πρόσωπα αναφοράς (γονείς, εκπαιδευτικοί) και από τους οποίους εξαρτώνται με διάφορους τρόπους.

Ερώτηση 51 : Πότε νομίζεις ότι συνεργάζεσαι περισσότερο με τους συμμαθητές σου;

Τάξη

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμά-

των πολυμέσων

Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων

Row Total

Α΄

40,2

51,5%

24,3%

14,8%

25,8

48,5%

35,6%

13,9%

28,7%

Β ΄

48,7

57,5%

32,9%

20,0%

31,3

42,5%

37,8%

14,8%

34,8%

Γ ΄

51,1

71,4%

42,9%

26,1%

32,9

28,6%

26,7%

10,4%

36,5%

Column Total

140

60,9%

39,1%

230

100,0%

χ² = 6,73 – D.F. = 2 – Ρ < 0,05.

Τις περισσότερες προτιμήσεις συγκεντρώνει η επιλογή «Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων» (ποσοστό 60,9% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Μάλιστα, καθώς ανεβαίνει η τάξη, ανεβαίνουν και τα ποσοστά για την επιλογή αυτή. Έτσι για την Α΄ τάξη το ποσοστό ανέρχεται στο 51,5%, για τη Β΄ τάξη στο 57,5%, για τη Γ΄ τάξη στο 71,4%. Αυτό πιθανότατα οφείλεται από τη μια, στο ότι οι μαθητές, καθώς μεγαλώνουν, ανακαλύπτουν και γνωρίζουν καλύτερα τις δυνατότητες και τις επιλογές των Η/Υ μέσω των προγραμμάτων που χρησιμοποιούν και από την άλλη, στο ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές έχουν μεγαλύτερη ανάγκη επικοινωνίας και συνεργασίας με τους συνομήλικούς τους σε σχέση με μαθητές μικρότερων ηλικιών. Έτσι, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές εκτιμούν περισσότερο τις δυνατότητες που τους παρέχονται μέσω των υπολογιστικών συστημάτων (και κυρίως των δικτυακών υπολογιστικών συστημάτων), εφόσον μ’ αυτά η επικοινωνία με άτομα και ομάδες από όλο τον κόσμο που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα και προβλήματα είναι πολυποίκιλη και δυναμική.

ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΒΑΘΜΟ ΕΠΙΔΟΣΗΣ:

Ερώτηση 23 : Θεωρείς ότι συμβάλλεις κι εσύ στην εξέλιξη του μαθήματος;

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

ΝΑΙ

ΟΧΙ

Row Total

10 – 12,4

25,9

83,9%

13,5%

11,3%

5,1

16,1%

13,2%

2,2%

13,5%

12,5 – 15,4

55,9

73,1%

25,5%

21,3%

11,1

26,9%

47,4%

7,8%

29,1%

15,5 – 18,4

72,6

90,8%

41,6%

34,3%

14,4

9,2%

21,1%

3,5%

37,8%

18,5 – 20

37,6

84,4%

19,8%

16,5%

7,4

15,6%

18,4%

3,0%

19,6%

Column Total

192

83,5%

16,5%

230

100,0%

χ² = 8,61 – D.F. = 3 – Ρ < 0,05.

Η πλειοψηφία των μαθητών απαντά θετικά (83,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τα ποσοστά των «αδύνατων» και «άριστων» μαθητών βρίσκονται στα ίδια σχεδόν επίπεδα (83,9% και 84,4% αντίστοιχα), ενώ τα ποσοστά των «καλών» και «πολύ καλών» ανέρχονται στο 73,1% και 90,8%, αντίστοιχα.

Ερώτηση 30Α: Σου αρέσει η διδασκαλία με μικρές ομάδες;

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Απαν-

τήσεις «ΟΧΙ»

Πάρα πολύ

Πολύ

Λίγο

Καθόλου

Row Total

10 – 12,4

11,9

48,4%

17,0%

6,5%

9,7

19,4%

8,3%

2,6%

6,6

16,1%

10,2%

2,2%

2,2

12,9%

25,0%

1,7%

3,2%

20,0%

,4%

13,5%

12,5 – 15,4

25,6

40,3%

30,7%

11,7%

21,0

35,8%

33,3%

10,4%

14,3

13,4%

18,4%

3,9%

4,7

7,5%

31,3%

2,2%

1,5

3,0%

40,0%

,9%

29,1%

15,5 – 18,4

33,3

35,6%

35,2%

13,5%

27,2

37,9%

45,8%

14,3%

18,5

17,2%

30,6%

6,5%

6,1

8,0%

43,8%

3,0%

1,9

1,1%

20,0%

,4%

37,8%

18,5 – 20

17,2

33,3%

17,0%

6,5%

14,1

20,0%

12,5%

3,9%

9,6

44,4%

40,8%

8,7%

3,1

,0%

1,0

2,2%

20,0%

,4%

19,6%

Column Total

38,3%

31,3%

21,3%

7,0%

2,2%

230

100,0%

χ² = 26,23 – D.F. = 12 – Ρ < 0,05.

Απάντησαν 2 επιπλέον μαθητές.

Ανάμεσα στους μαθητές που συμμετέχουν σε διδασκαλία με μικρές ομάδες (61,8% επί του συνόλου των ερωτώμενων) τα μεγαλύτερα ποσοστά συγκεντρώνει η επιλογή «πάρα πολύ» (ποσοστό 31,3% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Πιο συγκεκριμένα, οι «αδύνατοι» μαθητές παρουσιάζουν ποσοστό προτίμησης στην πιο πάνω επιλογή κατά 19,4%, «οι καλοί» κατά 35,8%, οι «πολύ καλοί» κατά 37,9%, ενώ οι «άριστοι» κατά 20%. Φαίνεται, λοιπόν, πως, με εξαίρεση τους άριστους μαθητές, οι υπόλοιποι παρουσιάζουν μια σταδιακή άνοδο στην επιλογή τους αυτή, καθώς ανεβαίνει η επίδοσή τους. Το ότι οι άριστοι μαθητές παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά στην επιλογή αυτή, ανεβάζοντας, όμως, τα ποσοστά στην επιλογή «πολύ» (44,4%), πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός ότι δε θέλουν να εργάζονται και τόσο πολύ με άλλους μαθητές για να διεκδικούν, προφανώς, έτσι τους επαίνους και τα πρωτεία για τις επιδόσεις τους αποκλειστικά γι΄ αυτούς, εφόσον μέσα στην ομάδα η επιτυχία μοιράζεται σε όλους κι όχι μόνο σε έναν, έστω κι αν είναι ο καλύτερος.

Ερώτηση 30Β : Δικαιολόγησε την απάντησή σου στην ερώτηση: «Σου αρέσει η διδασκαλία με μικρές ομάδες»;

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Απαν-

τήσεις «Όχι»

Μ’ αρέσει να συνεργάζο-

μαι με τους άλλους

Μοιράζο-

μαι ιδέες, γνώσεις κρίσεις, εμπειρίες

Γνωρίζει ο ένας τον άλλο πιο γρήγορα και καλά

Βοηθά ο ένας τον άλλο

Row Total

10 – 12,4

11,9

48,4%

17,0%

6,5%

3,2

3,2%

4,2%

,4%

3,1

,0%

3,2%

50,0%

,4%

2,4

12,9%

22,2%

1,7%

13,5%

12,5 – 15,4

25,6

40,3%

30,7%

11,7%

7,0

7,5%

20,8%

2,2%

6,7

4,5%

13,0%

1,3%

1,5%

50,0%

,4%

5,2

9,0%

33,3%

2,6%

29,1%

15,5 – 18,4

33,3

36,8%

36,4%

13,9%

9,1

16,1%

58,3%

6,1%

8,7

8,0%

30,4%

3,0%

,0%

6,8

6,9%

33,3%

2,6%

37,8%

18,5 – 20

17,2

31,1%

15,9%

6,1%

4,7

8,9%

16,7%

1,7%

4,5

28,9%

56,5%

5,7%

,0%

3,5

4,4%

11,1%

,9%

19,6%

Column Total

38,3%

10,4%

10,0%

,9%

7,8%

230

100,0%

ΒΑΘ-

ΜΟΣ ΕΠΙ-

ΔΟ

ΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Η μάθη-ση είναι πιο ευχά-ριστη

Η μάθηση είναι πιο εύκολη και γρήγορη

Μ’ αρέσει να εργάζο-

μαι μόνος μου

Νιώθω μόνος. Λίγοι δουλεύ-

ουν, οι άλλοι κάθονται

Υπάρχει φασαρία, χάος

Row Total

10 – 12,4

1,9

,0%

3,8

12,9%

14,3%

1,7%

1,1

3,2%

12,5%

,4%

3,2%

33,3%

,4%

3,2%

20,0%

,4%

13,5%

12,5 – 15,4

4,1

9,0%

42,9%

2,6%

8,2

9,0%

21,4%

2,6%

2,3

3,0%

25,0%

,9%

1,5%

33,3%

,4%

1,5

3,0%

40,0%

,9%

29,1%

15,5 – 18,4

5,3

9,2%

57,1%

3,5%

10,6

10,3%

32,1%

3,9%

3,0

5,7%

62,5%

2,2%

1,1

1,1%

33,3%

,4%

1,9

1,1%

20,0%

,4%

37,8%

18,5 – 20

2,7

,0%

5,5

20,0%

32,1%

3,9%

1,6

,0%

1,0

2,2%

20,0%

,4%

19,6%

Column Total

6,1%

12,2%

3,5%

1,3%

2,2%

230

100,0%

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟ

ΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Δεν απάντησαν.

Row Total

10 – 12,4

2,3

9,7%

17,6%

1,3%

13,5%

12,5 – 15,4

5,0

11,9%

47,1%

3,5%

29,1%

15,5 – 18,4

6,4

6,4%

23,5%

1,7%

37,8%

18,5 – 20

3,3

4,6%

11,8%

,9%

19,6%

Column Total

7,4%

230

100,0%

χ² = 52,00 – D.F. = 30 – Ρ < 0,05.

Ποσοστό συμμετοχόντων μαθητών: 142 (61,7% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Δεν απάντησαν: 17 μαθητές (7,4% επί του συνόλου των ερωτώμενων).

Παρακάτω παραθέτουμε όλες τις απαντήσεις των μαθητών, όπως αυτές διαμορφώθηκαν από τους ίδιους, λόγω του έντονου ενδιαφέροντος που παρουσιάζουν για την έρευνα.

Οι απαντήσεις των μαθητών κωδικοποιήθηκαν με βάση το εννοιολογικό τους περιεχόμενο. Οι περισσότερες απαντήσεις που δόθηκαν είναι του τύπου: «Η μάθηση κατά τη διδασκαλία με μικρές ομάδες είναι πιο εύκολη και γρήγορη», (12,2% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Τις περισσότερες απαντήσεις αυτού του είδους έδωσαν οι άριστοι μαθητές (20%). Αμέσως μετά, κατά σειρά προτίμησης, έρχονται απαντήσεις του είδους: «Μ’ αρέσει να εργάζομαι με άλλους μαζί» (10,4% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά να παρατηρούνται στους «πολύ καλούς μαθητές» (16,1%), «Μοιράζομαι ιδέες, γνώσεις, εμπειρίες» (10% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά να παρατηρούνται στους «άριστους μαθητές» (28,9%), «Βοηθά ο ένας τον άλλον» (7,8% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τις περισσότερες απαντήσεις να δίνουν οι «αδύνατοι μαθητές» (12,9%), «Η μάθηση είναι πιο ευχάριστη» (6,1% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά να παρατηρούνται στους «πολύ καλούς μαθητές» (9,2%), «Μ’ αρέσει να εργάζομαι μόνος» (3,5% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά να παρατηρούνται στους «πολύ καλούς μαθητές» (5,7%), «Υπάρχει φαντασία, φασαρία, χάος (κατά τη διδασκαλία με ομάδες) (2,2% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά να παρατηρούνται στους « αδύνατους μαθητές» (3,2%), «Νιώθω μόνος λίγοι δουλεύουν» (1,3% επί του συνόλου των ερωτώμενων), με τα μεγαλύτερα ποσοστά να παρατηρούνται στους «αδύνατους μαθητές» (3,2%), «Γνωρίζει ο ένας τον άλλον πιο γρήγορα και καλά» (0,9% επί του συνόλου των ερωτώμενων) , με τα μεγαλύτερα ποσοστά να παρατηρούνται στους αδύνατους μαθητές (3,2%).

Από τις προτιμήσεις των άριστων και πολύ καλών μαθητών που συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά φαίνεται να εξαίρεται ιδιαίτερα ο εύκολος και γρήγορος τρόπος μάθησης κατά τη διδασκαλία με μικρές ομάδες σε συνθήκες μάλιστα ιδιαίτερα ευχάριστες.

Από τις προτιμήσεις των αδυνάτων μαθητών που συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά φαίνεται να προβάλλεται ιδιαίτερα η βοήθεια που παρέχεται από τα άλλα μέλη κατά τη διδασκαλία με μικρές ομάδες, ενώ επισημαίνεται και η φασαρία και το χάος που δημιουργούνται, όπως επίσης και το αίσθημα μοναξιάς που υπάρχει σε μερικούς από αυτούς, εφόσον, σύμφωνα μ’ αυτούς, ΄΄λίγοι δουλεύουν΄΄, συνήθως οι καλοί και ΄΄οι άλλοι κάθονται΄΄, συνήθως οι αδύνατοι.

Ερώτηση 33 : Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείς προγράμματα πολυμέσων ;

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

ΝΑΙ

ΟΧΙ

Row Total

10 – 12,4

13,1

67,7%

21,6%

9,1%

17,9

32,3%

7,5%

4,3%

13,5%

12,5 – 15,4

28,3

43,3%

29,9%

12,6%

38,7

56,7%

28,6%

16,5%

29,1%

15,5 – 18,4

36,7

36,8%

33,0%

13,9%

50,3

63,2%

41,4%

23,9%

37,8%

18,5 – 20

19,0

33,3%

15,5%

6,5%

26,0

66,7%

22,6%

13,0%

19,6%

Column Total

42,2%

133

57.8%

230

100,0%

χ² = 10,82 – D.F. = 3 – Ρ < 0,05.

Οι περισσότεροι μαθητές (133, ποσοστό 57,8% επί του συνόλου των ερωτώμενων) απαντούν αρνητικά έναντι 97 μαθητών που απαντούν θετικά (42,2% επί του συνόλου των ερωτώμενων). Στους μαθητές που απάντησαν αρνητικά παρατηρείται αύξηση των ποσοστών, καθώς ανεβαίνει ο βαθμός επίδοσης. Έτσι, στους «αδύνατους μαθητές» το ποσοστό ανέρχεται στο 32,3%, στους «καλούς μαθητές» στο 56,7%, στους «πολύ καλούς» στο 63,2%, και στους «άριστους» στο 66,7%.

Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές με καλό βαθμό επίδοσης είτε ότι ενδιαφέρονταν και κατά το παρελθόν και συνεχίζουν να ενδιαφέρονται για τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων καταφεύγοντας σε βιβλιοθήκες, πνευματικά κέντρα ή κέντρα επιμόρφωσης, όπου είχαν δυνατότητα χρήσης προγραμμάτων πολυμέσων είτε κατά πλειοψηφία βρίσκονται σε καλή οικονομική κατάσταση, που τους επιτρέπει να έχουν Η/Υ και στο σπίτι και να χρησιμοποιούν τέτοιου είδους προγράμματα ή και τα δύο.

Ερώτηση 36 : Πότε νομίζεις ότι η ύλη των μαθημάτων σου παρουσιάζεται με πιο ενδιαφέροντα τρόπο ;

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμά-

των πολυμέσων

Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμά-

των πολυμέσων

Row Total

10 – 12,4

24,3

64,5%

11,1%

8,7%

6,7

35,5%

22,0%

4,8%

13,5%

12,5 – 15,4

52,4

73,1%

27,2%

21,3%

14,6

26,9%

36,0%

7,8%

29,1%

15,5 – 18,4

68,1

79,3%

38,3%

30,0%

18,9

20,7%

36,0%

7,8%

37,8%

18,5 – 20

35,2

93,3%

23,3%

18,3%

9,1

6,7%

6,0%

1,3%

19,6%

Column Total

180

78,3%

21,7%

230

100,0%

χ² = 10,54 – D.F. = 3 – Ρ < 0,05.

Οι περισσότεροι μαθητές (180, ποσοστό 78,3% επί του συνόλου των ερωτώμενων) απαντούν «Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων». Αξιοσημείωτο είναι ότι, καθώς ανεβαίνει η επίδοση των μαθητών, ανεβαίνουν και οι προτιμήσεις της επιλογής αυτής. Έτσι, στους «αδύνατους μαθητές» το ποσοστό ανέρχεται στο 64,5%, στους «καλούς» στο 73,1% , στους «πολύ καλούς» στο 79, 3%, και στους «άριστους» στο 93,3%. Δεν είναι παράξενο το γεγονός ότι οι άριστοι μαθητές ενδιαφέρονται περισσότερο για την ποιότητα της διδασκαλίας.

Ερώτηση 38 : Όταν, εξαιτίας δικών σου ενεργειών, δημιουργείται κάποιο πρόβλημα στο πρόγραμμα που δουλεύεις, τι κάνεις ;

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Εγκατα-λείπεις το πρόγραμμα.

Προσπαθείς να διαπιστώσεις τι συμβαίνει, έστω και με τη βοήθεια των συμμαθητών ή του καθηγητή σου και συνεχίζεις.

Row Total

10 – 12,4

2,8

19,4%

28,6%

2,6%

28,2

80,6%

12,0%

10,9%

13,5%

12,5 – 15,4

6,1

13,4%

42,9%

3,9%

60,9

86,6%

27,8%

25,2%

29,1%

15,5 – 18,4

7,9

3,4%

14,3%

1,3%

79,1

96,6%

40,2%

36,5%

37,8%

18,5 – 20

4,1

6,7%

14,3%

1,3%

40,9

93,3%

20,1%

18,3%

19,6%

Column Total

9,1%

209

90,9%

230

100,0%

χ² = 9,11 – D.F. = 3 – Ρ < 0,05.

Η πλειοψηφία των μαθητών (209, ποσοστό 90,9% επί του συνόλου των ερωτώμενων), φαίνεται να προσπαθεί να διαπιστώσει τι συμβαίνει, έστω και με τη βοήθεια των συμμαθητών ή του καθηγητή και συνεχίζει την προσπάθειά του. Κι εδώ παρατηρείται άνοδος στα ποσοστά, καθώς ανεβαίνει η επίδοση των μαθητών (με μια μικρή εξαίρεση στους άριστους μαθητές). Έτσι, στους «αδύνατους μαθητές» το ποσοστό ανέρχεται στα 80,6%, στους «καλούς» στο 86,6%, στους «πολύ καλούς» στο 96,6% και στους άριστους στο 93,3%.

Από τα ποσοστά αυτά φαίνεται ότι οι μαθητές, ίσως λόγω της φύσεως των υπολογιστικών προγραμμάτων, δεν πτοούνται από τα προβλήματα που συναντούν ή που οι ίδιοι δημιουργούν. Μάλιστα μέσα απ’ αυτά μαθαίνουν καλύτερα το χειρισμό των προγραμμάτων και το περιεχόμενο των μαθημάτων τους. Επιπλέον, οι καλοί και περισσότερο επιμελείς μαθητές φαίνεται να επιμένουν περισσότερο.

Ερώτηση 50 : Πόσο πιστεύεις ότι τα προγράμματα πολυμέσων βοηθούν στην επικοινωνία και συνεργασία με τους άλλους ;

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Πάρα πολύ

Πολύ

Λίγο

Καθόλου

Row Total

10 – 12,4

13,1

64,5%

20,6%

8,7%

12,3

12,9%

4,4%

1,7%

4,7

22,6%

20,0%

3,0%

,0%

13,5%

12,5 – 15,4

28,3

43,3%

29,9%

12,6%

26,5

46,3%

34,1%

13,5%

10,2

9,0%

17,1%

2,6%

2,0

1,5%

14,3%

,4%

29,1%

15,5 – 18,4

36,7

39,1%

35,1%

14,8%

34,4

43,7%

41,8%

16,5%

13,2

12,6%

31,4%

4,8%

2,6

4,6%

57,1%

1,7%

37,8%

18,5 – 20

19,0

31,1%

14,4%

6,1%

17,8

40,0%

19,8%

7,8%

6,8

24,4%

31,4%

4,8%

1,4

4,4%

28,6%

,9%

19,6%

Column Total

42,2%

39,6%

15,2%

3,0%

230

100,0%

χ² = 20,07 – D.F. = 9 – Ρ < 0,05.

Οι περισσότεροι μαθητές (97, ποσοστό 42,2% επί του συνόλου των ερωτώμενων) απαντούν «πάρα πολύ»,. Καθώς, όμως, ανεβαίνει η επίδοση των μαθητών, κατεβαίνουν τα ποσοστά της επιλογής αυτής. Συγκεκριμένα, στους «αδύνατους μαθητές» το ποσοστό προτίμησης ανέρχεται στο 64,5%, στους «καλούς μαθητές» στο 43,3%, στους «πολύ καλούς μαθητές» στο 39,1% και στους «άριστους μαθητές» μόλις στο 31,1%. Αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι οι καλοί μαθητές θέλουν να εργάζονται μόνοι τους χωρίς να αποσπώνται από την παρουσία άλλων, δείχνοντας ενίοτε και αντικοινωνική συμπεριφορά. Έτσι, δεν φαίνεται να εκμεταλλεύονται ιδιαίτερα τις δυνατότητες των υπολογιστικών δικτυακών συστημάτων για συνεργασία και επικοινωνία με άλλους και μάλιστα εκτός της σχολικής τάξης.

Ερώτηση 54 : Πιστεύεις ότι με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων η σχέση σου με τον καθηγητή σου : Α) Γίνεται καλύτερη, Β) Γίνεται χειρότερη, Γ) Μένει η ίδια.

ΒΑΘΜΟΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ

Count

Exp Val

Row Pct

Col Pct

Tot Pct

Γίνεται καλύ-

τερη

Γίνεται χειρό-

τερη

Μένει η ίδια

Row Total

10 – 12,4

12,9

61,3%

20,9%

8,3%

2,0

12,9%

26,7%

1,7%

16,7

25,8%

6,5%

3,5%

13,5%

12,5 – 15,4

26,5

52,2%

38,5%

15,2%

4,4

6,0%

26,7%

1,7%

36,1

41,8%

22,6%

12,2%

29,1%

15,5 – 18,4

34,4

28,7%

27,5%

10,9%

5,7

8,0%

46,7%

3,0%

46,9

63,2%

44,4%

23,9%

37,8%

18,5 – 20

17,8

26,7%

13,2%

5,2%

2,9

,0%

24,3

73,3%

26,6%

14,3%

19,6%

Column Total

39,6^

6,5%

124

53,9%

230

100,0%

χ² = 27,01 – D.F. = 6 – Ρ < 0,05.

Οι περισσότεροι μαθητές (124, ποσοστό 53,9% επί του συνόλου των ερωτώμενων) απάντησαν με την επιλογή «Μένει η ίδια». Μάλιστα τα ποσοστά της επιλογής αυτής φαίνεται να ανεβαίνουν, καθώς ανεβαίνει η επίδοση των μαθητών. Έτσι, στους «αδύνατους μαθητές» το ποσοστό ανέρχεται στο 25,8%, στους «καλούς μαθητές» στο 41,8%, στους «πολύ καλούς μαθητές» στο 63,2% και στους «άριστους μαθητές» στο 73,3%.

Η δεύτερη σε προτιμήσεις επιλογή είναι η επιλογή «Γίνεται καλύτερη», με ποσοστό 39,6%. Μάλιστα στους πιο αδύνατους και καλούς μαθητές τα ποσοστά είναι αρκετά υψηλά 61,3% και 52,2%.Οι περισσότεροι μαθητές πιστεύουν ότι όχι μόνον δεν τίθεται θέμα αντικατάστασης του εκπαιδευτικού από τον Η/Υ, αλλά ούτε και υπάρχει περίπτωση να γίνουν σοβαρές αλλαγές, όσον αφορά στις επαφές και στην επικοινωνία με τους καθηγητές τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Από τα ευρήματα του δείγματoς καλύπτονται σαφώς όλες σχεδόν οι παράμετροι του υπό διερεύνηση θέματος. Συγκεκριμένα μέσα από τα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα προκύπτουν αβίαστα τα εξής:

§ Ο σημερινός εκπαιδευτικός, παρόλο που εξακολουθεί ως ένα βαθμό να εκφράζει τον εξουσιαστικό ρόλο του, φαίνεται, ωστόσο, να είναι φιλικός προς τους μαθητές, ήπιος στις εκδηλώσεις του, δίκαιος και αρκετά αντικειμενικός. Εστιάζει το ενδιαφέρον του στην επικοινωνία του με τους μαθητές, δημιουργώντας εκείνα τα πλαίσια μέσα στα οποία προωθούνται και καλλιεργούνται υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις. Προωθεί ιδιαίτερα τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης των μαθητών οργανώνοντας με τέτοιο τρόπο την παιδαγωγική διαδικασία (βλ. διδασκαλία με ομάδες) που συμβάλλει σημαντικά στη συνεργασία και αλληλοβοήθεια των μαθητών.

§ Κινείται διακριτικά και προσπαθεί να προβάλλει το ρόλο του σύμβουλου και καθοδηγητή, όπου κι όταν κρίνεται αναγκαίο.

§ Ακούει τους μαθητές του μέσα από κατευθυνόμενο διάλογο

§ Ενδιαφέρεται για όλους τους μαθητές του, αν και μερικές φορές πιεζόμενος, προφανώς, από την ανάγκη διεκπεραίωσης του μαθήματος, συγκεντρώνει την προτίμησή του στους καλούς μαθητές.

§ Λαμβάνει σοβαρά υπόψη τη διαφορετικότητα του κάθε μαθητή, σέβεται τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του, ενδιαφέρεται για τα προβλήματα του, αν και οι μαθητές θα προτιμούσαν όλα αυτά να γίνονται σε μεγαλύτερο βαθμό. Δεν είναι λίγοι και οι μαθητές που δεν ικανοποιούνται από την προσοχή του εκπαιδευτικού προς αυτούς, ιδιαίτερα αυτοί που νιώθουν κάπως παραμελημένοι και απομονωμένοι στην τάξη.

Όσον αφορά τώρα στη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων στη διδασκαλία και μάθηση, η παρουσία τους φαίνεται να ενθουσιάζει την πλειονότητα του μαθητικού πληθυσμού.

Οι περισσότεροι από τους μαθητές φαίνεται να έχουν εμπειρία στη χρήση τέτοιου είδους προγραμμάτων, πέρα από αυτήν του σχολείου, ενώ δηλώνουν σαφώς ότι η ύλη των μαθημάτων τους παρουσιάζεται με ελκυστικό και ευχάριστο τρόπο, ότι αισθάνονται πιο δημιουργικοί, ενεργητικοί, αυθόρμητοι, συνεργάσιμοι κι ελεύθεροι. Από την άλλη πλευρά η πλειονότητα των μαθητών θέλει ένα εκπαιδευτικό που θα τους καθοδηγεί και θα τους συμβουλεύει σε δύσκολες περιστάσεις και σε τυχόν προβλήματα.

Επομένως, από τα ευρήματα προκύπτει σαφώς ότι οι μαθητές, ενώ επικροτούν από τη μια μεριά τα ευεργετικά αποτελέσματα των εκπαιδευτικών λογισμικών, από την άλλη εξαίρουν ιδιαίτερα τον εκπαιδευτικό ως άνθρωπο.

Φυσικά δεν τίθεται καν θέμα αντικατάστασης των εκπαιδευτικών από τέτοιου είδους προγράμματα. Αντίθετα, οι μαθητές φαίνεται να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την ποιότητα της σχέσης τους με τον εκπαιδευτικό κατά τη χρήση εκπαιδευτικών προγραμμάτων στη διδασκαλία και μάθηση.

Οι μαθητές θέλουν ένα εκπαιδευτικό που να μιλάει μαζί τους, να κατανοεί τις ανάγκες και τα προβλήματά τους, να στέκεται πάνω από τον καθένα με ενδιαφέρον, αλλά και να ελέγχει και να τιμωρεί, όταν είναι αναγκαίο. Θέλουν ένα εκπαιδευτικό που να διδάσκει με χιούμορ, να επεξηγεί, να αναλύει και να λύνει απορίες. Οι μαθητές απ’ ότι φαίνεται δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην ανθρωπιστική διάσταση της εκπαίδευσης.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι τα ευρήματα παρουσιάζουν ένα σχολικό περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών με αποτελεσματικό τρόπο τόσο κατά τη διδασκαλία με τη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών όσο και χωρίς αυτά. Μάλιστα, απ’ ότι προκύπτει τα προγράμματα αυτά όχι μόνο δεν αμβλύνουν και αμαυρώνουν τη σχέση εκπαιδευτικού και μαθητών, αλλά επιπλέον συμβάλλουν στη σύζευξη και διαλεύκανση της. Αφήνουν περισσότερο χώρο στον εκπαιδευτικό, ώστε να γίνει περισσότερο σημαντικός, τον ωθούν σε πιο δημιουργικές δραστηριότητες που αφορούν στην επαφή του με τους μαθητές. Έχει τονιστεί, άλλωστε, ότι σκοπός της εισαγωγής και χρήσης των εκπαιδευτικών λογισμικών στο σχολείο είναι να συντελέσει όχι στην υποβάθμιση των σχέσεων εκπαιδευτικού-μαθητών, αλλά στην ενδυνάμωση και ανάδειξη τους μέσα σε νέα πλαίσια στα οποία τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν ελεύθερα και δυναμικά την προσωπικότητά τους.

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ:

Από τα ευρύτερα ευρήματα της έρευνας προκύπτουν τα εξής γενικά συμπεράσματα, κάποια από τα οποία αποτελούν και προτάσεις κυρίως για τους εκπαιδευτικούς:

Ø Για την επιτυχία της μαθησιακής διαδικασίας, απαιτείται από τον εκπαιδευτικό, πάνω απ’ όλα, η αναγνώριση και ο σεβασμός της ιδιαιτερότητας και διαφορετικότητας του κάθε μαθητή ξεχωριστά .

Ø Οι μαθητές δεν είναι όμοιοι μεταξύ τους, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι κάθε μαθητής μαθαίνει με ένα ξεχωριστό δικό του τρόπο. Γι’ αυτό, η ανταπόκριση οποιουδήποτε περιεχομένου μάθησης στις γνωστικές ικανότητες του κάθε μαθητή έχει ιδιαίτερη σπουδαιότητα για τη μάθηση.

Ø Οι μαθητές έχουν το δικό τους τρόπο σκέψης, που διαφέρει μάλιστα αρκετά από αυτόν των μεγάλων. Γι’ αυτό, σε μια καλή προσωπική σχέση ο μαθητής πρέπει να ενθαρρύνεται στην ελεύθερη ανάπτυξη των απόψεών του και στη διατύπωση των αντιρρήσεών του.

Ø Η πραγματοποίηση, ωστόσο, αυτόνομης εργασίας από το μαθητή πετυχαίνεται μόνο με τη συστηματική βοήθεια του εκπαιδευτικού. Αυτός θα μάθει στο μαθητή πώς να σκέφτεται, πώς να μαθαίνει, να προσεγγίζει, να διερευνά, να κρίνει, να συλλογίζεται και να προβληματίζεται, σεβόμενος βέβαια πάντοτε τα ενδιαφέροντα, τις κλίσεις και τις ικανότητες του καθενός.

Ø Η γνώση, ως προσωπικό δημιούργημα, είναι προσωπικά και κοινωνικά προσδιορισμένη. Γι’ αυτό και ο εκπαιδευτικός μαζί με το μαθητή παρεμβαίνουν προς το περιβάλλον, προκειμένου ο μαθητής μέσα από διαδικασίες που τον ενεργοποιούν να μπορεί να δρα τόσο στα υπάρχοντα σ’ αυτόν νοητικά σχήματα όσο και στο υπαρκτό περιβάλλον, ώστε, ύστερα από κάποιες ανακατατάξεις, να ενσωματωθούν τα νέα γνωστικά σχήματα στα ήδη υπάρχοντα. Για την επίτευξη, όμως, της ενσωμάτωσης αυτής θεωρείται απαραίτητη, εκτός των άλλων, και η προσφυγή στις προσωπικές εμπειρίες του μαθητή.

Ø Απαραίτητο, όμως, είναι να βρίσκονται στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας και οι ανάγκες, τα ενδιαφέροντα, οι στάσεις και οι προσδοκίες του μαθητή, προκειμένου να διασφαλιστεί ο ενεργητικός του ρόλος κατά τη διαδικασία της διδασκαλίας και μάθησης.

Ø Oι διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή είναι απαραίτητες για την κατάκτηση της γνώσης από το μαθητή. Είναι αδιαμφισβήτητη η συμβολή τους στη μάθηση γενικά και τη νοητική ανάπτυξη ειδικότερα.

Ø Στα πλαίσια της σύγχρονης αντίληψης για το σχολείο, σύμφωνα με την οποία ο μαθητής επιβάλλεται να παίζει ενεργητικό ρόλο, εντάσσεται και η χρήση υπολογιστικών προγραμμάτων και μάλιστα προγραμμάτων πολυμέσων. Η χρήση τους στην εκπαίδευση έχει σημαντικές επιπτώσεις σε ολόκληρη την εκπαιδευτική διαδικασία (στις σχέσεις εκπαιδευτικού-μαθητών, στις σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους και με τον έξω κόσμο, στο περιεχόμενο και στην ποιότητα της διδασκαλίας και μάθησης, στον τρόπο επικοινωνίας και αλλού). Η χρήση εικονικής πληροφορίας, η κίνηση, ο ήχος και η φωνή κινητοποιούν την προσοχή και το ενδιαφέρον του μαθητή. Η άμεση αντίδραση του υπολογιστή σε εντολές του μαθητή, η δυνατότητα του μαθητή να επεμβαίνει στην εξέλιξη της εφαρμογής του δίνουν την αίσθηση του ελέγχου, της αυτονομίας και της υπευθυνότητας.

Ø Με τη χρήση εκπαιδευτικών προγραμμάτων πολυμέσων ο μαθητής ωθείται στην παρατήρηση, στην έρευνα, στο σχηματισμό υποθέσεων, στη διατύπωση προβλημάτων, στην κατάστρωση λύσεων, στην εξαγωγή συμπερασμάτων.

Ø Μέσα από τις δραστηριότητες που προσφέρουν τα προγράμματα πολυμέσων είναι φανερό πώς προωθείται και αναπτύσσεται η μάθηση με ανακάλυψη, ευνοείται η εξωτερίκευση της διαισθητικής αντίληψης του μαθητή, γίνεται δυνατός ο συνδυασμός πολλών γνωστικών περιοχών, εισάγεται η αλγοριθμική συλλογιστική, προάγεται η μεταγνωσιακή-μεταεννοιολογική επίγνωση, ενισχύεται η ανάπτυξη πνεύματος ενεργούς αναζήτησης και κριτικής επεξεργασίας των πληροφοριών, ενθαρρύνεται η διατύπωση δημιουργικών υποθέσεων. Ακόμη, δίνεται η δυνατότητα στο μαθητή να εργάζεται σύμφωνα με τον προσωπικό του ρυθμό, το χρόνο, το επίπεδο δυσκολίας και τις ικανότητές του. Τέλος, αναπτύσσεται ιδιαίτερα η συνεργατική διδασκαλία και μάθηση μέσα από δυναμικούς τρόπους και μεθόδους επικοινωνίας.

Ø Τα συστήματα πολυμέσων ενδυναμώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία, βοηθώντας όχι μόνο το μαθητή, αλλά και τον εκπαιδευτικό, ώστε να γίνει περισσότερο σημαντικός. Σε ένα καθαρά μαθητοκεντρικό μαθησιακό περιβάλλον οι εκπαιδευτικοί βοηθούν τους μαθητές να διαλέγουν και να ξεκαθαρίζουν τους στόχους τους. Χαράσσουν γενικές κατευθύνσεις. Καθοδηγούν τους μαθητές και τους ενθαρρύνουν. Ενισχύουν και υποστηρίζουν τους μαθητές, όταν χρειάζεται κάτι τέτοιο. Εμπλέκονται μαζί τους κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας. Δημιουργούν κίνητρα και προκαλούν την προσοχή τους. Ρυθμίζουν και οργανώνουν το κοινωνικό κλίμα της τάξης. Αξιολογούν την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και αξιολογούνται ανάλογα με τα αποτελέσματά της. Δημιουργούν μόνοι τους ή σε συνεργασία με τους μαθητές ολοκληρωμένες εκπαιδευτικές εφαρμογές πολυμέσων. Αξιολογούν και κριτικάρουν τα έτοιμα προγράμματα. Αναζητούν και οι ίδιοι, σα μαθητές, σε συνεργασία με τους μαθητές νέο πληροφοριακό υλικό και νέες γνώσεις.

Ø Με την υπερβολική, όμως, χρήση του Η/Υ από το μαθητή υπάρχει ο κίνδυνος της απομόνωσης και της μοναξιάς, ιδίως όταν η χρήση γίνεται εξατομικευμένα. Γι’ αυτό, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να συνηθίζει τους μαθητές να δουλεύουν κυρίως ομαδικά και συνεργατικά, κάνοντας συνετή και μετριασμένη χρήση του Η/Υ.

Ø Οι εκπαιδευτικοί για να είναι αποτελεσματικοί στο έργο τους θα πρέπει να ενημερώνονται συνεχώς και να εκπαιδεύονται κατάλληλα σχετικά με τις καινούριες εξελίξεις τόσο στο χώρο των Η/Υ όσο και της σύγχρονης Παιδαγωγικής. Αυτοί είναι που θα πρέπει να μάχονται καθημερινά, ώστε να μη παρέχουν στους μαθητές τους μόνον γνώσεις, αλλά και μόρφωση μέσα από ποικίλες αλληλεπιδράσεις και δυναμικούς τρόπους επικοινωνίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

§ Dillenbourg Pierre, Collaborative learning, Cognitive and Computational Approaches, Advances in Learning and Instruction Series, Earli, Pergamon, 1999.

§ Georgescu Horia, Jonescu Clara, The introduction of Informatics as a subject in the new Educational Curriculum, στο: Σπ. Μπακογιάννη, Στ. Ιωάννου, Γ. Κωστάνη, Στ. Στεφανίδη (Επιμέλεια), «Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», Διημερίδα Πληροφορικής, Ελληνική Εταιρεία Επιστημόνων Η/Υ και Πληροφορικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 4-5 Δεκεμβρίου 1998, Πρακτικά εισηγήσεων, σελ. 43-50.

§ Kahn Brian, Computers in Science, Using computers for learning and teaching, Cambridge Science Education Series, Cambridge University Press, 1984.

§ Olson John, Schoolworlds / Microworlds, Computers and the culture of the classroom, Pergamon Press, 1988.

§ Scrimshaw Peter, Classrooms and computers, Routledge London and New York, 1999.

§ Ανθουλιάς Τάσος: Απόδοση στα Ελληνικά, Παιδιά και κομπιούτερς, Σειρά: Οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές στην Εκπαίδευση, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, 1985.

§ Βάμβουκας Μ. Ι., Εισαγωγή στην Ψυχοπαιδαγωγική Έρευνα και Μεθοδολογία, Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα, 1994.

§ Βασιλόπουλος Κ. Χρήστος, Διδακτική του μαθήματος των Θρησκευτικών, Β΄ έκδοση, Eκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1996.

§ Βασιλόπουλος Κ. Χρήστος, Θρησκευτική αγωγή και αυτονομία του παιδιού, Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη – Αθήνα 1996.

§ Γεωργίου Άρης, Το πρόγραμμα εισαγωγής των Ηλεκτρονικών Μικροϋπολογιστών Πληροφορικής στη Μέση Εκπαίδευση της Δημοκρατίας της Κύπρου, Ινστιτούτο Παιδαγωγικών Ερευνών, Οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές στην Εκπαίδευση και ειδικότερα στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Αθήνα 1988, σελ. 157-185.

§ Γιαννακοπούλου Ελένη, Η Πληροφορική στην Eκπαίδευση, Νέοι παιδαγωγικοί ορίζοντες, Eκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 1994.

§ Κόλλιας Α. Ανδρέας, Οι Υπολογιστές στη διδασκαλία και τη μάθηση, Μια κριτική προσέγγιση, Σειρά: Επιστήμες και Εκπαίδευση 2, Εκδόσεις Έλλην, Αθήνα 1993.

§ Μακράκης Γ. Βασίλης, Ανάλυση Δεδομένων στην Επιστημονική Έρευνα με τη χρήση του SPSS, Από τη θεωρία στην πράξη, Gutenberg, Αθήνα, 1997.

§ Μπέγζος Π. Μ., Από την ενημέρωση στην εξημέρωση, Πληροφορική και ηθική φιλοσοφία, στο Φιλοσοφία και Πληροφορική στην Εκπαίδευση, Μελέτες από την τρίτη διεπιστημονική εκδήλωση του Διεθνούς Κέντρου Φιλοσοφίας (Πάτρα-Ζαχάρω, 26-27 Οκτωβρίου 1991), Διεθνές Κέντρο Φιλοσοφίας και Διεπιστημονικής Έρευνας, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1994, σελ. 68-73.

§ Παρασκευόπουλος Ι. Ν., ’’Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας’’, 1993.

§ Ράπτης Αριστοτέλης – Ράπτη Αθανασίας, Συνολική προσέγγιση, 4^η έκδοση βελτιωμένη, Εκδόσεις Α. Ράπτη, Αθήνα 1998.

§ Στασινού Δημήτρης, Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και Εκπαίδευση, Μια κριτική προσέγγιση στη διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία, Σύλλογος Εκπαιδευτικών Λειτουργών Κολεγίου Αθηνών, Δεύτερο διήμερο εκπαιδευτικού προβληματισμού, Αθήνα 7-8 Μαΐου 1988, Πρακτικά, Αθήνα 1989, σελ. 24-53.

§ Τσιούτσιας Δημήτρης, Η “διαφορετική” προσέγγιση για την Κοινωνία της Πληροφορικής και το σχολείο, στο: Σπ. Μπακογιάννη, Στ. Ιωάννου, Γ. Κωστάνη, Στ. Στεφανίδη (Επιμέλεια), «Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», Διημερίδα Πληροφορικής, Ελληνική Εταιρεία Επιστημόνων Η/Υ και Πληροφορικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 4-5 Δεκεμβρίου 1998, Πρακτικά εισηγήσεων, σελ. 65-72.

§ Φίλιας Β., Εισαγωγή στη Μεθοδολογία και τις τεχνικές των κοινωνικών ερευνών, Εκδόσεις Gutenberg, Κοινωνιολογική βιβλιοθήκη, Αθήνα, 1994.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1:

ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ.

Το ερωτηματολόγιο αυτό περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με τις διαπροσωπικές σχέσεις, όπως αυτές αναπτύσσονται μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών τόσο κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας με προγράμματα πολυμέσων όσο και χωρίς αυτά.

Διάβασε κάθε ερώτηση με προσοχή και, αφού την καταλάβεις καλά, βάλε σε κύκλο τον αριθμό που αντιστοιχεί στην απάντηση της προτίμησής σου.

Δεν υπάρχουν απαντήσεις σωστές ή λαθεμένες. Εκείνο που έχει σημασία είναι η ειλικρίνεια των απαντήσεων σου.

Το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και εμπιστευτικό.

1. Φύλο :

-Αγόρι. 1

-Κορίτσι. 2

2. Ηλικία:

-12. 1

-13. 2

-14. 3

-15. 4

-16. 5

3. Τάξη:

-Α΄. 1

-Β΄. 2

-Γ΄. 3

4. Βαθμός επίδοσης σύμφωνα με την βαθμολογία του β΄ τριμήνου:

-10-12,4. 1

-12,5-15,4. 2

-15,5-18,4. 3

-18,5-20. 4

5. Που γεννήθηκες;…………………………………………………

6. Που κατοικείς σήμερα;………………………………………….

7. Τι δουλειά κάνει:

Α. Ο πατέρας σου; ……………………………………………………

Β. Η μητέρα σου;………………………………………………….….

8. Γραμματικές γνώσεις πατέρα:

-Μερικές τάξεις Δημοτικού. 1

-Απόφοιτος Δημοτικού. 2

-Απόφοιτος Γυμνασίου. 3

-Απόφοιτος Λυκείου. 4

-Απόφοιτος Ανώτερης Σχολής. 5

-Απόφοιτος Ανώτατης Σχολής. 6

9. Γραμματικές γνώσεις μητέρας:

-Μερικές τάξεις Δημοτικού. 1

-Απόφοιτος Δημοτικού. 2

-Απόφοιτος Γυμνασίου. 3

-Απόφοιτος Λυκείου. 4

-Απόφοιτος Ανώτερης Σχολής. 5

-Απόφοιτος Ανώτατης Σχολής. 6

10. Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας ο τόνος της φωνής του καθηγητή σου είναι συνήθως:

-Ήπιος. 1

-Απότομος-Νευρικός. 2

-Ευγενικός. 3

-Ειρωνικός. 4

11. Ο καθηγητής σου χρησιμοποιεί εκφράσεις που σε θίγουν;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

12. Όταν ο καθηγητής σου μιλάει απευθύνεται κυρίως:

-Στους καλούς μαθητές. 1

-Στους αδύνατους μαθητές. 2

-Σε όλους τους μαθητές το ίδιο. 3

13. Όταν κατά τη διάρκεια του μαθήματος ο καθηγητής σου κάνει ορισμένα σφάλματα, αναγνωρίζει τα λάθη του;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

14. Ο καθηγητής σου χρησιμοποιεί συνήθως;

-Μονόλογο. 1

-Διάλογο. 2

15. Όταν χρησιμοποιεί διάλογο:

Α) Σου αφήνει να εκφράζεις ελεύθερα τις απόψεις σου, έστω κι αν μερικές φορές είναι αντίθετες με τις δικές του;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

Β) Σου αφήνει χρόνο για να σκεφτείς αυτά που θέλεις;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

Γ) Ακούει με προσοχή αυτά που λες;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

16. Όταν γίνεται διάλογος, ο καθηγητής σου δίνει το λόγο κυρίως:

-Στους καλούς μαθητές. 1

-Στους αδύνατους μαθητές. 2

-Στους μέτριους μαθητές. 3

-Σε όλους. 4

17. Όταν δίνετε σωστές απαντήσεις, σας επιβραβεύει ο καθηγητής σας;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ 5

18. Όταν δίνετε λάθος απαντήσεις, πώς σας αντιμετωπίζει ο καθηγητής σας;

-Με αυστηρότητα. 1

-Με κατανόηση. 2

-Με αδιαφορία. 3

19. Συμμετέχεις στο μάθημα;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

20 Στο μάθημα συμμετέχουν κυρίως;

-Οι καλοί μαθητές. 1

-Οι αδύνατοι μαθητές. 2

-Οι μέτριοι μαθητές. 3

-Όλοι οι μαθητές το ίδιο. 4

21. Σε παροτρύνει ο καθηγητής σου με διάφορους τρόπους, ώστε να συμμετέχεις στο μάθημα;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

22. Η εργασία και η συμμετοχή σου στη διδασκαλία είναι:

-Άριστη. 1

-Πολύ καλή. 2

-Καλή. 3

-Αρκετά καλή. 4

-Μέτρια. 5

-Κακή. 6

23. Θεωρείς ότι συμβάλλεις κι εσύ στην εξέλιξη του μαθήματος;

-Ναι. 1

-Όχι. 2

24. Είσαι ευχαριστημένος από τις επιδόσεις σου;

-Ναι. 1

-Όχι. 2

Α)Εάν απάντησες ναι, που νομίζεις ότι οφείλεται κυρίως αυτό;

-Στην δική σου εργασία και προσπάθεια. 1

-Στη εργασία του καθηγητή σου. 2

-Στην εργασία και των δύο. 3

-Σε άλλους. 4

Β) Εάν απάντησες όχι, ποιος νομίζεις ότι ευθύνεται περισσότερο;

-Εσύ. 1

-Ο καθηγητής σου. 2

-Άλλοι. 3

-Κι εσύ κι ο καθηγητής σου. 4

25. Θεωρείς δίκαιη την αξιολόγηση σου από τον καθηγητή σου;

-Ναι. 1

-Όχι. 2

26. Ο καθηγητής σου λαμβάνει υπόψη του ότι κάθε μαθητής έχει διαφορετικές ικανότητες;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

27. Ο καθηγητής σου λαμβάνει υπόψη του τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά σου;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

28. Ο καθηγητής σου ενδιαφέρεται για τα προβλήματα που συναντάς κατά τη διάρκεια του μαθήματος;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

29. Ο καθηγητής σου προσπαθεί να συνδέει την ύλη των μαθημάτων με πράγματα που σου είναι γνωστά από τη καθημερινή ζωή σου;

-Πάντοτε. 1

-Πολύ συχνά. 2

-Συχνά. 3

-Σπάνια. 4

-Ποτέ. 5

30. Συμμετέχεις σε διδασκαλία με μικρές ομάδες;

-Ναι. 1

-Όχι. 2

Α) Εάν απάντησες ναι, σου αρέσει η διδασκαλία με μικρές ομάδες;

-Πάρα πολύ. 1

-Πολύ. 2

-Λίγο. 3

-Καθόλου. 4

Β) Δικαιολόγησε την απάντησή σου…………………………………………..

…………………………………………………………………………………..

31. Πόσο πιστεύεις ότι βοηθούν στη διδασκαλία οι καλές σχέσεις με τον καθηγητή σου;

-Πάρα πολύ. 1

-Πολύ. 2

-Λίγο. 3

-Καθόλου. 4

32. Πόσο ικανοποιημένος είσαι από την σχέση με τον καθηγητή σου;

-Πάρα πολύ. 1

-Πολύ. 2

-Λίγο 3

-Καθόλου. 4

33. Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείς προγράμματα πολυμέσων;

-Ναι. 1

-Όχι. 2

34. Πόσο εύκολα μπορείς να χειρίζεσαι προγράμματα πολυμέσων;

-Πάρα πολύ (εύκολα). 1

-Πολύ (εύκολα). 2

-Λίγο (εύκολα). 3

-Καθόλου (εύκολα). 4

35. Όταν χρησιμοποιείς προγράμματα πολυμέσων τι από τα παρακάτω κάνεις;

-Πας, όπου σε «πάει» το πρόγραμμα. 1

-Πας, όπου θες εσύ, μέσα από τις διάφορες επιλογές. 2

36^.Πότε νομίζεις ότι η ύλη των μαθημάτων σου παρουσιάζεται με πιο ενδιαφέροντα τρόπο;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

37. Συμφωνείς με την άποψη ότι με τα προγράμματα πολυμέσων η μάθηση γίνεται πιο ευχάριστη;

-Ναι. 1

-Όχι. 2

38. Όταν, εξαιτίας δικών σου ενεργειών, δημιουργείται κάποιο πρόβλημα στο πρόγραμμα που δουλεύεις, τι κάνεις;

-Εγκαταλείπεις το πρόγραμμα. 1

-Προσπαθείς να διαπιστώσεις τι συμβαίνει, έστω και με τη βοήθεια των συμμαθητών ή του καθηγητή σου και συνεχίζεις. 2

39. Όταν ο καθηγητής σου αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα κατά τη διδασκαλία με προγράμματα πολυμέσων, τι κάνει;

-Προσπαθεί να το επιλύσει μόνος του. 1

-Ζητά τη βοήθεια κάποιου μαθητή, αν χρειαστεί κάτι τέτοιο. 2

-Εγκαταλείπει το πρόγραμμα. 3

40. Όταν έχεις κάποιο πρόβλημα, ενώ εργάζεσαι σε ένα πρόγραμμα πολυμέσων, σε ποιόν απευθύνεσαι πιο συχνά;

-Στον καθηγητή σου. 1

-Σε κάποιον από τους συμμαθητές σου. 2

41. Πότε κατανοείς καλύτερα το περιεχόμενο των μαθημάτων σου;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

42. Πότε νιώθεις ότι συμμετέχεις περισσότερο ενεργά στο μάθημα;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

43. Πότε νομίζεις ότι εργάζεσαι πιο ελεύθερα;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

44. Πότε θεωρείς ότι εργάζεσαι πιο ευχάριστα;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

45. Πότε νομίζεις ότι εργάζεσαι πιο συστηματικά;

- Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

- Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

46. Πότε αισθάνεσαι πιο δημιουργικός;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

47. Πιστεύεις ότι τα πράγματα πολυμέσων μπορούν να προσαρμοστούν στις ικανότητες του κάθε μαθητή ξεχωριστά;

-Ναι. 1

-Όχι. 2

48. Κατά πόσο πιστεύεις ότι τα πράγματα πολυμέσων που χρησιμοποιείς ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα σου;

-Πάρα πολύ. 1

-Πολύ. 2

-Λίγο. 3

-Καθόλου. 4

49. Πότε ο καθηγητής σου σε ενθαρρύνει περισσότερο;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

50. Πόσο πιστεύεις ότι τα προγράμματα πολυμέσων βοηθούν στην επικοινωνία και συνεργασία με άλλους;

-Πάρα πολύ. 1

-Πολύ. 2

-Λίγο. 3

-Καθόλου. 4

51. Πότε νομίζεις ότι συνεργάζεσαι περισσότερο με τους συμμαθητές σου;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

52. Ποτέ νομίζεις ότι συνεργάζεται περισσότερο με τον καθηγητή σου;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

53. Εάν σου αρέσει η διδασκαλία με μικρές ομάδες, ποτέ την προτιμάς περισσότερο;

-Κατά τη διδασκαλία με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 1

-Κατά τη διδασκαλία χωρίς τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων. 2

54. Πιστεύεις ότι με τη χρήση προγραμμάτων πολυμέσων η σχέση σου με τον καθηγητή σου:

-Γίνεται καλύτερη. 1

-Γίνεται χειρότερη. 2

-Μένει η ίδια. 3

55. Πιστεύεις ότι τα προγράμματα πολυμέσων μπορούν να αντικαταστήσουν τον εκπαιδευτικό ;

-Ναι. 1

-Όχι. 2

Α) Δικαιολόγησε την απάντησή σου:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

56. Σου αρέσει η χρήση προγραμμάτων πολυμέσων για τη διδασκαλία των σχολικών μαθημάτων;

-Πάρα πολύ. 1

-Πολύ. 2

-Λίγο. 3

Ευχαριστώ πολύ για τη συνεργασία.

-Καθόλου. 4

web hosting and internet marketing by Siteowners Ltd

[1] Έρευνες, ωστόσο, που έχουν γίνει δεν έχουν επισημάνει διαφορές στην ικανότητα και στα ενδιαφέροντα ως προς την εργασία με Η/Υ, ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια. Underwood M.D. Jean, Underwood Geoffrey, Computers and Learning, Helping children aquire thinking skills, Blackwell, Oxford, UK, and Cambridge U.S.A., 1994-95, p.150, Preface ix. Στις περιπτώσεις που βρέθηκε ότι σε ομάδες μικτές τα κορίτσια δούλεψαν δυσμενώς φαίνεται να οφείλεται στη φύση του έργου και στην ηλικία των παιδιών που εξετάστηκαν. Underwood Geoffrey….,p.150.Dillenbourg Pierre, Collaborative Learning, Cognitive and Computational Approaches, Advances in Learning and Instruction Series, Earli, Pergamon, 1999, p.90.

Διαφορές μεταξύ ομάδων αγοριών και ομάδων κοριτσιών βρέθηκαν ως προς το στυλ μάθησης και τη διαδικασία λύσης προβλημάτων (στον τρόπο εργασίας δηλαδή) και διαφορές που αφορούν στις διαπροσωπικές σχέσεις και στις συναισθηματικές πλευρές της μάθησης.Edwards D.Laurie,Coddington Andrea and Deb Caterina,Girls teach themselves and boys too peer learning in a computer – based design and construction activity, Computers Education, Vol 29, No 1, p.41