scientific-journal-articles

CVPekpaideusis

ISSN: 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Βιογραφικά στοιχεία συγγραφέως

Κριτικές του άρθρου

vipapharm-greek

11 Φεβρουαρίου 2020

«Σχεδιασμός και υλοποίηση έμφυλης δραστηριότητας»

«Design and implementation of a gendered activity»

Καραγιάννης Αθανάσιος

Karagiannis Athanasios

Δάσκαλος, Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γρεβενών

Teacher, Directorate of Primary Education Grevena

Περίληψη

Τα στερεότυπα για τα επαγγέλματα φύλου εξακολουθούν να υφίστανται και να αναπαράγονται και κατά συνέπεια απαιτούνται στοχευμένες δράσεις και παρεμβάσεις στις σχολικές μονάδες που θα άρουν αυτές τις προκαταλήψεις. Η συμβολή των εκπαιδευτικών είναι καθοριστική και γι’ αυτό υλοποιούνται προγράμματα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσής τους σε θέματα διακρίσεων και ισότητας των φύλων.

Στόχος της εν λόγω εργασίας είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός διδακτικού σεναρίου το οποίο απευθύνεται σε μαθητές/μαθήτριες της Γ’ τάξης ενός εξαθέσιου δημοτικού σχολείου και επικεντρώνεται στην άρση των έμφυλων προκαταλήψεων και στερεότυπων για τους ρόλους της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή.

Abstract

Gender stereotypes regarding specific professions continue to exist and reproduce, thus calling for organized action and intervention in the school units aiming to their elimination. The educators’ pivotal role towards this direction explains the implementation of programs aiming to inform and sensitize them to discrimination and gender equality issues.

The aim of the present paper is the design and implementation of a teaching scenario addressed to students in the 3^rd Grade of a 6-teacher primary school. The teaching scenario focuses on removing gender bias and stereotypes related to women’s roles in family, professional, and everyday life.

Εισαγωγή

Σχετικά με το φύλο υπάρχουν βαθιά ριζωμένες στερεότυπες αντιλήψεις που καθορίζουν και επιβάλλουν συγκεκριμένους κοινωνικούς ρόλους σε άνδρες και γυναίκες (Καρούντζου, 2019: 140)^[1]. Τα στερεότυπα ορίζονται ως «το σύνολο των προσχηματισμένων και υπεραπλουστευμένων κοινωνικών αντιλήψεων αναφορικά με τους τρόπους συμπεριφοράς, τους ρόλους, τα επαγγέλματα κ.ά. των ατόμων απλώς και μόνο με βάση το φύλο τους» (Ζεργιώτης, 2011: 26)^[2]. Στο σχολείο υποδαυλίζονται η ανισότητα και οι κοινωνικές προκαταλήψεις όταν στους χώρους του υποβόσκουν στερεότυπες αντιλήψεις και συμπεριφορές (Πλιόγκου, Κανταρτζή & Τριανταφύλλου, 2017: 142)^[3]. Η εργασία αποβλέπει στην άρση των έμφυλων προκαταλήψεων και στερεότυπων των μαθητών/μαθητριών για τους ρόλους της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή.

Η διδακτική πρόταση υλοποιήθηκε με τους/τις μαθητές/μαθήτριες της Γ’ τάξης ενός εξαθέσιου δημοτικού σχολείου της περιοχής των Γρεβενών κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης του πιστοποιημένου επιμορφωτικού προγράμματος του ΕΚΔΔΑ με θέμα «Ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών της Προσχολικής και Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε θέματα διακρίσεων και ισότητας των φύλων». Σκοπός αυτών των επιμορφωτικών προγραμμάτων είναι η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ο εμπλουτισμός των γνώσεων και των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών σε ζητήματα που αφορούν στην προώθηση της ισότητας των φύλων, στην ένταξη της διάστασης του φύλου στις παιδαγωγικές τους πρακτικές και στην υλοποίηση παρεμβάσεων σχετικά με τα φύλα και τις διακρίσεις (Ινστιτούτο Επιμόρφωσης ΕΚΚΔΑ, 2020)^[4].

Σχεδιασμός και υλοποίηση έμφυλης δραστηριότητας

Ο σχεδιασμός μιας διδακτικής ενότητας αποτελεί «μία στοχαστική διεργασία, αλλά και ένα πλάνο εργασίας με βάση το οποίο ο/η εκπαιδευτικός οριοθετεί το πεδίο της μάθησης, οργανώνει τη διδασκαλία και ελέγχει τον βαθμό του μαθησιακού αποτελέσματος» (Καλογρίδη & Μέγα, 2015^α: 5)^[5].

Ο τίτλος του διδακτικού σεναρίου-έμφυλης δραστηριότητας είναι «Άνδρες και γυναίκες ίσοι στη ζωή και στην εργασία», προέρχεται από το μάθημα Μελέτη Περιβάλλοντος της Γ’ τάξης Δημοτικού (Ενότητα 6, Κεφάλαιο 3, σελ. 96) και συνδέεται διαθεματικά με το γλωσσικό μάθημα, την Ιστορία και την Αισθητική Αγωγή. Η διάρκεια του σεναρίου – δραστηριότητας είναι πέντε (5) διδακτικές ώρες.

2.1.Ένταξη του διδακτικού σεναρίου στο πρόγραμμα σπουδών - προαπαιτούμενες γνώσεις/προϋπάρχουσες αντιλήψεις των μαθητών/μαθητριών

Το σενάριο αυτό απευθύνεται στους μαθητές και στις μαθήτριες της Γ’ τάξης Δημοτικού και το θέμα είναι απολύτως συμβατό με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ., εφόσον αποτελεί διδακτική ενότητα του αντίστοιχου μαθήματος και οι στόχοι που τίθενται, άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράμματος.

Συγκεκριμένα στο εισαγωγικό του μέρος του Δ.Ε.Π.Π.Σ. (ΦΕΚ 303 / τ. Β΄, 2003, σ.σ. 3733-3744)^[6] γίνεται αναφορά με έμμεσο τρόπο στις έμφυλες διακρίσεις στις παραγράφους για την «εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης για όλους του μαθητές» και στην «ευαισθητοποίηση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παγκόσμιας ειρήνης και διασφάλισης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας» αλλά και στο θέμα της ενότητας γίνεται άμεση αναφορά στην άρση των έμφυλων προκαταλήψεων για τους ρόλους της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή.

Όσον αφορά τις προϋπάρχουσες γνώσεις/αντιλήψεις τους, οι μαθήτριες/μαθητές έχουν διδαχθεί τα δικαιώματα του παιδιού και συγκεκριμένα το δικαίωμα της προστασίας των παιδιών από την εκμετάλλευση της εργασίας αλλά παράλληλα στο οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον υπάρχουν στερεότυπες έμφυλες προκαταλήψεις για τους ρόλους της γυναίκας και καλούμαστε μέσω της διδασκαλίας αυτής να αρθούν, σε μεγάλο βαθμό.

2.2.Οργάνωση της διδασκαλίας

Η πρόταση για την υλοποίηση του σεναρίου προϋποθέτει τη δημιουργία δύο μαθητικών ομάδων (από τέσσερις μαθητές/μαθήτριες η κάθε μία ομάδα) με μεικτή σύνθεση από άποψη εμπειριών, γνώσεων, εθνικής προέλευσης, φύλου και η διεξαγωγή του θα γίνει στην αίθουσα διδασκαλίας καθώς και στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του σχολείου κατά την τελευταία διδακτική ώρα. Οι ομάδες δουλεύουν στον υπολογιστή της τάξης (όταν απαιτείται η χρήση διαδικτύου ή εκπαιδευτικών λογισμικών) με την καθοδήγηση του δασκάλου καθώς και τη χρήση κατάλληλου έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού.

Η εργασία σε ομάδες αποτελεί μια σύγχρονη ενεργητική εκπαιδευτική τεχνική. Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε μικρές ομάδες των τεσσάρων έως πέντε ατόμων με στόχο την εκτέλεση και παρουσίαση ενός συγκεκριμένου σκοπού. Η τεχνική των ομάδων εργασίας στηρίζεται στο ομαδοσυνεργατικό μοντέλο μάθησης, σύμφωνα με το οποίο οι/μαθήτριες/μαθητές ανακαλύπτουν τη γνώση συνεργαζόμενοι μεταξύ τους σε ευέλικτες ομάδες. Στο πλαίσιο της ομάδας αναπτύσσονται συγκεκριμένοι ρόλοι οι οποίοι εναλλάσσονται έτσι ώστε όλα τα μέλη της ομάδας να καλλιεργήσουν διάφορες δεξιότητες (Καλογρίδη & Μέγα, 2015^β: 13)^[7].

2.3.Εκπαιδευτικά μέσα διδασκαλίας

Θα χρησιμοποιήσουμε έναν φορητό υπολογιστή (laptop), σύνδεση στο διαδίκτυο, διαθέσιμες ιστοσελίδες, φωτογραφικό υλικό, τα σχολικά εγχειρίδια «Μελέτη Περιβάλλοντος» & «Ιστορία», φύλλα εργασίας, έναν εκτυπωτή, χαρτί του μέτρου, μαρκαδόρους, ψαλιδάκια, μπλοκ σημειώσεων, μολύβια και χαρτόνια διάφορα.

2.4.Μαθησιακά αποτελέσματα – Διδακτικοί στόχοι

Η κατά UNESCO (2002) στοχοθεσία περιλαμβάνει τέσσερα στάδια: κατανοώντας (γνώσεις), διερευνώντας (δεξιότητες), συνδέοντας με τη ζωή (στάσεις) και μαθαίνω πώς να ενεργώ (επικοινωνία, συνεργασία) (Ορφανός, 2019)^[8]. Σε έναν διδακτικό σχεδιασμό, όμως, εκτός από την ταξινόμηση των τεσσάρων επιπέδων διδακτικών στόχων, θα μπορούσε να προβλεφθεί και ένα πέμπτο επίπεδο στόχων, που αναφέρεται «στην καλλιέργεια των οριζόντιων ικανοτήτων, όπως είναι η ανάληψη πρωτοβουλιών, η δημιουργικότητα, η ψηφιακή ικανότητα, η κοινωνική ικανότητα, η πολιτισμική-διαπολιτισμική συνείδηση και έκφραση» (Καλογρίδη & Μέγα, 2015^α: 10)^[9].

Οι μαθητές/μαθήτριες επιδιώκουμε να γίνουν ικανοί/ικανές:

Ø 1ο ΕΠΙΠΕΔΟ – ΓΝΩΣΕΙΣ (Ανάληψη πρωτοβουλίας, ψηφιακή ικανότητα)

· Να περιγράφουν την έννοια της ισότητας των δύο φύλων.

· Να αναγνωρίζουν την ισότητα των δύο φύλων στο οικογενειακό περιβάλλον, την καθημερινή ζωή και στον επαγγελματικό χώρο.

· Να πληροφορηθούν για τη θέση της γυναίκας στην μυκηναϊκή εποχή και στην μινωική εποχή.

Ø 2ο ΕΠΙΠΕΔΟ – ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (Δημιουργικότητα - Συνεργασία)

· Να επιλέγουν, να οργανώνουν και να επεξεργάζονται πληροφοριακό υλικό από βιβλιοθήκες και κέντρα πληροφόρησης,

· Να συγκεντρώνουν και να καταγράφουν βασικές πληροφορίες για τη σταδιακή κατοχύρωση διαφόρων δικαιωμάτων των γυναικών στον άξονα του χρόνου.

Ø 3ο ΕΠΙΠΕΔΟ – ΣΤΑΣΕΙΣ Κριτική σκέψη, κοινωνική συνείδηση και έκφραση)

· Να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με θέματα διακρίσεων σε βάρος των γυναικών.

· Να καλλιεργήσουν κριτική στάση απέναντι σε συμπεριφορές που αντιστρατεύονται την ισότητα των φύλων και να επιχειρηματολογούν για θέματα διακρίσεων.

Ø 4ο ΕΠΙΠΕΔΟ – ΜΑΘΑΙΝΩ ΠΩΣ ΝΑ ΕΝΕΡΓΩ (Επικοινωνία)

· Να αναπτύσσουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, εργαζόμενοι σε ομαδικό επίπεδο και να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, με σκοπό την επίτευξη ενός κοινού στόχου.

· Να κοινοποιούν στη σχολική μονάδα το παραγόμενο έργο.

Ø 5ο ΕΠΙΠΕΔΟ – ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΟΡΙΖΟΝΤΙΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ

· Να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να δημιουργούν, να συνεργάζονται, να επικοινωνούν, να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες, να αποκτήσουν κριτική σκέψη, κοινωνική συνείδηση και έκφραση.

2.4.1. Σχηματική απόδοση διδακτικού σχεδιασμού

1^Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ

1^η Δραστηριότητα – ΑΦΟΡΜΗΣΗ / Εντοπισμός του προβλήματος (10 λεπτά)

Προετοιμασία οικογενειακού τραπεζιού

2^η Δραστηριότητα – Διαγνωστικό φύλλο αξιολόγησης (5 λεπτά)

Διερεύνηση υπαρχουσών στερεότυπων έμφυλων προκαταλήψεων για τους ρόλους της γυναίκας.

3^η Δραστηριότητα - Εργασία σε ομάδες / Εντοπισμός πληροφορίας (25 λεπτά)

Οι ομάδες καταγράφουν πληροφορίες (μελετώντας τα συνοδευτικά κείμενα του βιβλίου και από διαθέσιμες ιστοσελίδες) για τα δικαιώματα των ανδρών και των γυναικών στη χώρα μας, για την οικιακή εργασία, για τη θέση της γυναίκας σε άλλες χώρες.

Οι μαθητές/μαθήτριες να γίνουν ικανοί/ικανές να περιγράφουν την έννοια της ισότητας των δύο φύλων, να αναγνωρίζουν την ισότητα των δύο φύλων στο οικογενειακό περιβάλλον, την καθημερινή ζωή και στον επαγγελματικό χώρο.

(Ανάληψη πρωτοβουλίας, ψηφιακή ικανότητα, δημιουργικότητα, συνεργασία)

2^Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ

1^η Δραστηριότητα - Εργασία σε ομάδες (20 λεπτά)

Παρουσίαση στις μαθήτριες/ στους μαθητές του κειμένου και της σχετικής εικόνας από αρχαίο ελληνικό αγγείο (από το σχολικό εγχειρίδιο - Βιβλίο μαθητή/μαθήτριας Ιστορίας Γ’ τάξης με θέμα: «Το υφαντό της Πηνελόπης».

Συζήτηση για τη θέση της γυναίκας και του άνδρα στην εποχή που αναφερόμαστε.

2^η Δραστηριότητα - Εργασία σε ομάδες (20 λεπτά)

α’ ομάδα: Συλλογή πληροφοριών για την καθημερινή ζωή και τη θέση των γυναικών στη μυκηναϊκή εποχή.

β’ ομάδα: Συλλογή πληροφοριών για την καθημερινή ζωή και τη θέση των γυναικών στη μινωική εποχή.

Οι μαθήτριες/μαθητές να πληροφορηθούν για τη θέση της γυναίκας στην μυκηναϊκή εποχή και στην μινωική εποχή, να επιλέγουν, να συγκρίνουν, να οργανώνουν και να επεξεργάζονται πληροφοριακό υλικό από βιβλιοθήκες και κέντρα πληροφόρησης.

(Ανάληψη πρωτοβουλίας, ψηφιακή ικανότητα, δημιουργικότητα, συνεργασία)

3^Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ

1^η Δραστηριότητα - Εργασία σε ολομέλεια (20 λεπτά)

Παρουσίαση του υλικού από τις ομάδες στην ολομέλεια του υλικού. Διαλογική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων.

2^η Δραστηριότητα - Εργασία σε ολομέλεια (20 λεπτά

Άνδρες και γυναίκες ίσοι και στη ζωή και στην εργασία. Παρουσίαση στους μαθητές/μαθήτριες φωτογραφικού υλικού διαφόρων επαγγελμάτων π.χ. άνδρας / νηπιαγωγός, γυναίκα / οδηγός φορτηγού, δικηγόρος για την άρση στερεότυπων έμφυλων προκαταλήψεων.

Οι μαθήτριες/μαθητές να γίνουν/ικανές/ικανοί να αναπτύσσουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, εργαζόμενοι σε ομαδικό επίπεδο και αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, με σκοπό την επίτευξη ενός κοινού στόχου αξιοποιώντας το γλωσσικό λεξιλόγιο που απέκτησαν για εμπέδωση και ανατροφοδότηση της διδακτέας ύλης.

(Ανάληψη πρωτοβουλίας, ψηφιακή ικανότητα, δημιουργικότητα, συνεργασία)

4^Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ

1^η Δραστηριότητα - Εργασία σε ομάδες (25 λεπτά)

Προσπαθήστε να ευαισθητοποιήσετε την τοπική κοινωνία και τη σχολική κοινότητα διατυπώνοντας τις σκέψεις σας σχετικά με θέματα ισότητας των δύο φύλων και να αρθούν οι έμφυλες προκαταλήψεις για τους ρόλους της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή.

2^η Δραστηριότητα - Εργασία στην ολομέλεια (15 λεπτά)

Παρουσίαση των απόψεων των ομάδων. Διαλογική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων.

Οι μαθητές/μαθήτριες να καλλιεργήσουν κριτική στάση απέναντι σε συμπεριφορές που αντιστρατεύονται την ισότητα των φύλων και να επιχειρηματολογούν για θέματα διακρίσεων.

(κριτική σκέψη, κοινωνική συνείδηση και έκφραση)

5^Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ

1^η Δραστηριότητα – Ομάδες εργασίας (40 λεπτά)

Παρουσιάστε στη σχολική κοινότητα το υλικό που έχετε συλλέξει και τις σκέψεις που έχετε διατυπώσει έτσι ώστε να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με θέματα ισότητας των δύο φύλων και να αρθούν οι έμφυλες προκαταλήψεις για τους ρόλους της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή.

Οι μαθητές/μαθήτριες να γίνουν ικανοί/ικανές να κοινοποιούν στη σχολική μονάδα το παραγόμενο έργο τους (Συνεργασία, επικοινωνία)

2.5.Περιγραφή του διδακτικού σεναρίου

Κατά την έναρξη της πρώτης διδακτικής ώρας παρουσιάζουμε στις μαθήτριες/ στους μαθητές δύο εικόνες με θέμα το οικογενειακό τραπέζι (1^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ). Με τον τρόπο αυτό προσπαθούμε να δημιουργήσουμε την κατάλληλη ατμόσφαιρα, να εμπλέξουμε συναισθηματικά τα παιδιά, με φυσικό τρόπο, στη συζήτηση για τη συμμετοχή των μελών της οικογένειας στην προετοιμασία του τραπεζιού (καταιγισμός ιδεών), – Διάρκειας δέκα (10) λεπτών. Κατόπιν μοιράζουμε στα παιδιά το 2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (διαγνωστικό φύλλο) με σκοπό να διερευνήσουμε τις υπάρχουσες στερεότυπες έμφυλες προκαταλήψεις για τους ρόλους της γυναίκας. – Διάρκειας πέντε (5) λεπτών.

Αμέσως μετά καλούμε τις ομάδες να καταγράφουν πληροφορίες (μελετώντας τα συνοδευτικά κείμενα του βιβλίου και από διαθέσιμες ιστοσελίδες) για τα δικαιώματα των ανδρών και των γυναικών στη χώρα μας, για την οικιακή εργασία, για τη θέση της γυναίκας σε άλλες χώρες. – Διάρκειας είκοσι πέντε (25) λεπτών.

Κατά τη δεύτερη διδακτική ώρα παρουσιάζουμε στους μαθητές / στις μαθήτριες το κείμενο και τη σχετική εικόνα από αρχαίο ελληνικό αγγείο (από το σχολικό εγχειρίδιο - Βιβλίο μαθητή/μαθήτριας Ιστορίας Γ’ τάξης με θέμα: «Το υφαντό της Πηνελόπης») και ακολουθεί συζήτηση για τη θέση της γυναίκας και άνδρα στην εποχή που αναφερόμαστε.– Διάρκειας είκοσι (20) λεπτών. Στο δεύτερο μέρος της διδακτικής ώρας οι ομάδες καλούνται να συλλέξουν πληροφορίες για την καθημερινή ζωή και τη θέση της γυναίκας στη μυκηναϊκή και στη μινωική εποχή.– Διάρκειας είκοσι (20) λεπτών.

Κατά την τρίτη διδακτική ώρα, οι ομάδες παρουσιάζουν στην ολομέλεια το υλικό που έχουν συγκεντρώσει. Ακολουθεί διαλογική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων – Διάρκειας είκοσι (20) λεπτών. Κατά το δεύτερο μέρος της διδακτικής ώρας παρουσιάζεται στους μαθητές/μαθήτριες φωτογραφικό υλικό διαφόρων επαγγελμάτων π.χ. άνδρας / νηπιαγωγός, γυναίκα / οδηγός φορτηγού, δικηγόρος για την άρση στερεότυπων έμφυλων προκαταλήψεων.– Διάρκειας είκοσι (20) λεπτών.

Κατά την τέταρτη διδακτική ώρα ο/η εκπαιδευτικός καθοδηγεί τις ομάδες να φτιάξουν ένα άρθρο (3^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ), προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσουν την τοπική κοινωνία και τη σχολική κοινότητα, διατυπώνοντας τις σκέψεις τους σχετικά με θέματα ισότητας των δύο φύλων, για να αρθούν οι έμφυλες προκαταλήψεις για τους ρόλους της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή – Διάρκειας είκοσι πέντε (25) λεπτών. Κατά το δεύτερο μέρος της διδακτικής ώρας οι ομάδες παρουσιάζουν τις σκέψεις τους σχετικά με θέματα ισότητας των δύο φύλων. Ακολουθεί διαλογική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων – Διάρκειας δεκαπέντε (15) λεπτών

Στην πέμπτη διδακτική ώρα οι ομάδες παρουσιάζουν στη σχολική κοινότητα και στην τοπική κοινωνία το υλικό που έχουν συλλέξει και τις σκέψεις που έχουν διατυπώσει έτσι ώστε να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με θέματα ισότητας των δύο φύλων και να αρθούν οι έμφυλες προκαταλήψεις για τους ρόλους της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή. – Διάρκειας σαράντα (40) λεπτών.

2.6.Παιδαγωγικό – Μαθησιακό κλίμα

Το παιδαγωγικό κλίμα – μαθησιακό κλίμα αποτελεί πυλώνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αν για κάποιο λόγο το παιδαγωγικό κλίμα διαταραχθεί, ο διδακτικός σχεδιασμός τροποποιείται με βάση τις νέες ανάγκες των μαθητών/μαθητριών (Καλογρίδη & Μέγα, 2015^α: 10)^[9]. Το θετικό παιδαγωγικό κλίμα αποτελεί σημαντική παράμετρο, διότι ενισχύει τα κίνητρα για μάθηση, δημιουργεί συνθήκες που καθιστούν το γνωστικό αντικείμενο ελκυστικό, κατανοητό και σχετικό με τη ζωή των μαθητών/μαθητριών. Μέσα σε τέτοιο παρωθητικό κλίμα, οι μαθητές/μαθήτριες εμπλέκονται ενεργά σε δραστηριότητες, αποκτούν γνώσεις, μαθαίνουν να διαχειρίζονται σε ασφαλές κλίμα τα ενδεχόμενα λάθη και την αποτυχία τους, διαμορφώνουν την αυτοεικόνα τους και τονώνουν την αυτοπεποίθησή τους.

Για την ενδυνάμωση του παιδαγωγικού κλίματος διαμορφώθηκε το εκπαιδευτικό συμβόλαιο των ομάδων (μία δεσμευτική διεργασία που αποδέχθηκαν τα μέλη της τάξης) όπως επίσης γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα συζητήσεις για προβλήματα που απασχολούν τους/τις μαθητές/μαθήτριες μας (Μπαρδάνης & Σακκάς, 2015)^[10].

2.7.Αξιολόγηση

Το διδακτικό σενάριο με τα Φύλλα Εργασίας και τις δραστηριότητες δίνει τη δυνατότητα στον/στην εκπαιδευτικό, κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, να εφαρμόσει τη διαγνωστική και τη διαμορφωτική αξιολόγηση που αποσκοπεί στον έλεγχο της πορείας κάθε μαθητή/μαθήτριας προς την κατάκτηση των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών στόχων.

Με το 3ο Φύλλο Εργασίας/Διατύπωση απόψεων (Άρθρο) έχουμε την τελική αξιολόγηση που είναι ανακεφαλαιωτική αλλά και ανατροφοδοτική διαδικασία προκειμένου να εκτιμηθεί ο βαθμός επίτευξης των διδακτικών και παιδαγωγικών στόχων, σε σχέση με του προκαθορισμένους, ως τελικούς στόχους.

3. Συμπεράσματα

Στην εν λόγω εργασία επιχειρήθηκε να παρουσιασθεί ένα διδακτικό σενάριο-έμφυλη δραστηριότητα που απευθύνεται στους/στις μαθητές/μαθήτριες της Γ’ τάξης του δημοτικού με θέμα «Άνδρες και γυναίκες ίσοι στη ζωή και στην εργασία» του μαθήματος Μελέτη Περιβάλλοντος.

Οι μαθητές/μαθήτριες με την ολοκλήρωση του διδακτικού σεναρίου αναθεώρησαν εσφαλμένες αντιλήψεις τους σχετικά με τους ρόλους της γυναίκας στο οικογενειακό περιβάλλον, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στην καθημερινή ζωή. Κατάφεραν να αναγνωρίζουν την ισότητα των δύο φύλων στο οικογενειακό περιβάλλον, την καθημερινή ζωή και στον επαγγελματικό χώρο. Ευαισθητοποιήθηκαν σχετικά με θέματα διακρίσεων σε βάρος των γυναικών. Ανέπτυξαν κριτική στάση απέναντι σε συμπεριφορές που αντιστρατεύονται την ισότητα των φύλων και επιχειρηματολόγησαν για θέματα διακρίσεων.

Έγιναν ικανοί/ές να επιλέγουν, να οργανώνουν και να επεξεργάζονται πληροφοριακό υλικό από βιβλιοθήκες και κέντρα πληροφόρησης, Ανέπτυξαν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, εργαζόμενοι/ες σε ομαδικό επίπεδο και αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, με σκοπό την επίτευξη ενός κοινού στόχου.

Σε σχέση με τις οριζόντιες ικανότητες οι μαθητές/μαθήτριες έγιναν ικανοί/ές να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να δημιουργούν, να συνεργάζονται, να επικοινωνούν, ενίσχυσαν την κριτική και δημιουργική τους σκέψη καθώς και ψηφιακή τους ικανότητα.

4. Βιβλιογραφικές παραπομπές

[1] Καρούντζου, Γ. (2019). Έμφυλες μορφές εκπαίδευσης. Στο: Σ. Πανταζής, Ε. Μαράκη, Γ. Στριλιγκάς, Ε. Μπελαδάκης, Ι. Τζωρτζάκης, Χ. Αρβανίτης, Ε. Ψαλτάκη & Χ. Ντρουμπογιάννης (επιμ.) (2019), Η διεπιστημονικότητα ως γνωστική, εκπαιδευτική και κοινωνική πρόκληση. Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου, τόμ. Β’ (Ηράκλειο 5-7 Απριλίου 2019). Ηράκλειο: Ι.Α.Κ.Ε., σ.σ. 139-146.

[2] Ζεργιώτης, Α. (2011). Διαφυλικές σχέσεις. Στο: Δ. Γεώργος & Ά. Γιώτσα (επιμ.) (2011) Σχολές γονέων. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ.

[3] Πλιόγκου, Β., Κανταρτζή, Ε. & Τριανταφύλλου, Μ. (2017). Έμφυλες αναπαραστάσεις στα σχολικά εγχειρίδια θετικής κατεύθυνσης των δύο τελευταίων τάξεων του Δημοτικού σχολείου. Στο Περιοδικό Έρευνα στην Εκπαίδευση, τόμ. 6, τεύχ. 1 (σ.σ. 140-160). [Ανακτήθηκε στις 11/01/2021 από τον δικτυακό τόπο https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/hjre/article/view/11940/12832].

[4] Ινστιτούτο Επιμόρφωσης ΕΚΚΔΑ, (2020). Ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε θέματα διακρίσεων και ισότητας των φύλων (Οδηγός Επιμόρφωσης) [Ανακτήθηκε στις 11/01/2021 από τον δικτυακό τόπο https://www.ekdd.gr/].

[5] Καλογρίδη, Σ. & Μέγα, Γ. (2015^α). Σχεδιασμός και προετοιμασία διδακτικών ενοτήτων [υποστηρικτικό υλικό Επιμορφωτικού Προγράμματος Εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης με τίτλο «Εκπαιδευτικοί και Διά Βίου Μάθηση»]. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.). Αθήνα.

[6] Υπουργική Απόφαση 21072_α/Γ2/13-03-2003 (ΦΕΚ 303 / τ. Β΄) [Ανακτήθηκε στις 19/01/2021 από τον δικτυακό τόπο http://www.pi-schools.gr/prok_ekp_ylikou_03/fek303.pdf].

[7] Καλογρίδη, Σ. & Μέγα, Γ. (2015^β). Εκπαιδευτικές Τεχνικές (Οι τρόποι της διδασκαλίας) [υποστηρικτικό υλικό Επιμορφωτικού Προγράμματος Εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης με τίτλο «Εκπαιδευτικοί και Διά Βίου Μάθηση»]. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.). Αθήνα.

[8] Ορφανός, Π. (2019). Ολική Ποιότητα στην Εκπαίδευση. [σημειώσεις μεταπτυχιακού μαθήματος]. Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου. Χειμερινό εξάμηνο 2019-2020. Πάφος.

[9] Καλογρίδη, Σ. & Μέγα, Γ. (2015^α). Σχεδιασμός και προετοιμασία διδακτικών ενοτήτων [υποστηρικτικό υλικό Επιμορφωτικού Προγράμματος Εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης με τίτλο «Εκπαιδευτικοί και Διά Βίου Μάθηση»]. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.). Αθήνα.

[10] Μπαρδάνης, Γ. & Σακκάς, Δ. (2015). Η διεργασία συμβολαίου για τις σχέσεις στη σχολική τάξη [υποστηρικτικό υλικό Επιμορφωτικού Προγράμματος Εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης με τίτλο «Εκπαιδευτικοί και Διά Βίου Μάθηση»]. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.). Αθήνα.

Παράρτημα

1^ο Φύλλο Εργασίας

Παρακάτω βλέπετε δύο εικόνες με θέμα το οικογενειακό τραπέζι.

Αποτέλεσμα εικόνας για οικογενειακο τραπεζι

Ποια μέλη της οικογένειάς σας βοηθούν στην προετοιμασία του τραπεζιού;

2^ο Φύλλο Εργασίας

Ποιος νομίζουμε ότι μπορεί να λέει τις παρακάτω φράσεις (άντρας ή γυναίκα, κορίτσι ή αγόρι ή και όλοι μαζί);

Κυκλώνουμε όποιο σκίτσο νομίζουμε ότι ταιριάζει σε κάθε φράση.

1. «Μπορείτε να με βοηθήσετε αν απλώσω τα ρούχα»