ISSN : 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Σύντομη βιογραφία του συγγραφέα

Κριτικές του άρθρου

ISSN : 2241-4665

Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 22 Ιουνίου 2018

« Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΝΟΜΙΜΩΝ ΚΑΙ ΜΗ ΝΟΜΙΜΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑ ΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΤΟΥΣ »

του

Κωστάκη Iωάννη

 Εκπαιδευτικού στο 1^ο  Γυμνάσιο Ιεράπετρας Κρήτης

Περιεχόμενα

Περίληψη

1.Εισαγωγή. 3

2.Αποσαφήνιση των όρων. 3

2.3.Μη νόμιμοι μετανάστες. 3

2.4.Νόμιμοι Μετανάστες. 4

3.Η Παγκοσμιοποίηση και οι συνέπειες της. 4

3.1 Θετικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης. 4

3.2 Αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης. 5

4.Σύγχρονα μεταναστευτικά ρεύματα ως συνέπεια της παγκοσμιοποίησης. 6

4.1 Ο όγκος μεταναστευτικών ροών σε παγκόσμιο επίπεδο και η σύνδεση τους με την παγκοσμιοποίηση. 6

4.2.Μετανάστευση αλλοδαπών προς την Ελλάδα. 8

5.Μη νόμιμη μετανάστευση και οι συνέπειες της. 9

6.Συμπεράσματα. 10

Βιβλιογραφία. 11

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στη συγκεκριμένη εργασία παρουσιάζεται η έννοια της παγκοσμιοποίησης και οι απόψεις που διατυπώνονται γι’αυτή. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η σχέση της παγκοσμιοποίησης με τη μετανάστευση και τα σύγχρονα μεταναστευτικά ρεύματα. Επίσης παρουσιάζονται τα σύγχρονα μεταναστευτικά ρεύματα στη Ελλάδα και ο λόγοι που οδήγησαν τις τελευταίες δεκαετίες ένα μεγάλο αριθμό μεταναστών να κατευθυνθούν προς τη χώρα μας. Αναδεικνύεται το φαινόμενο της μη νόμιμης μετανάστευσης στην Ελλάδα και οι συνακόλουθες συνέπειες. Τέλος, επιχειρείται να διατυπωθούν κάποια συμπεράσματα και προτάσεις που αφορούν τη στάση των αρμόδιων φορέων και θεσμών απέναντι στις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών.

SUMMARY

This paper introduces the concept of globalization and the views expressed about it following that, it shows the relationship of globalization with migration and current migration flows. The current migration flows in Greece will also be presented along with the reasons which led in the last decades a large number of migrants to head to our country. The phenomenon of clandestine migration in Creece and its consequences are highlighted. Finally, there is an attempt to make some conclusions and suggestions concerning the attitude of the competent institutions and institutions towards the mass movement of populations.

1.Εισαγωγή

Η παγκοσμιοποίηση ως ένα διεθνές οικονομικό σύστημα με την απελευθέρωση του εμπορίου και των αγορών είχε ως αποτέλεσμα την απορρύθμιση των ανίσχυρων οικονομιών, την αδυναμία τους να ανταγωνιστούν κράτη με ισχυρές οικονομίες με αποτέλεσμα την βύθιση τους στη φτώχεια.

2.Αποσαφήνιση των όρων

2.1.Παγκοσμιοποίηση

Είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σ’ ένα σύμπλεγμα σχέσεων στα πεδία της οικονομίας, του εμπορίου ,της κοινωνίας, της τεχνολογίας, της κουλτούρας και της πολιτικής «Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι η δημιουργία μιας παγκόσμιας οικονομικής αγοράς, μιας παγκόσμιας ζώνης, όπου τα προϊόντα κινούνται ελεύθερα και που μετατρέπει την οικουμένη σε μια ενιαία, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική επικράτεια»([1] Γεωργογιάννης,2008). Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα περίπλοκο σύμπλεγμα φαινομένων και σχέσεων που δικαιολογεί τους ποικίλους ορισμούς που διατυπώνονται προκειμένου να αποδοθεί με ακρίβεια η ουσία της έννοιας και οι διαδικασίες που περιλαμβάνει.

2.2.Μετανάστευση

Υπάρχουν πολλά είδη μετανάστευσης ανάλογα με το κριτήριο διάκρισης που χρησιμοποιείται κάθε φορά, π.χ εσωτερική ,διεθνής ανάλογα με το αν η μετακίνηση εντοπίζεται εντός ή εκτός των κρατικών συνόρων. Ως διεθνής μετανάστευση πληθυσμών ορίζεται η είσοδος σε μια χώρα για μόνιμη ή προσωρινή διαμονή πολιτών άλλης χώρας . Ο βασικός παράγοντας μετανάστευσης είναι οικονομικός, δηλ. η αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης. Παρατηρούνται ωστόσο μεταναστεύσεις πληθυσμών σε άλλες χώρες και για άλλους λόγους π .χ πολιτικούς , εθνικούς, και θρησκευτικούς.([2] Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια ,1983).

2.3.Μη νόμιμοι μετανάστες

Πρόκειται για τους αλλοδαπούς οι οποίοι, είτε εισήλθαν στη χώρα εξαρχής, χωρίς τα νόμιμα έγγραφα για την είσοδο και την παραμονή τους, είτε εισήλθαν νόμιμα μεν, υπό κάποια ιδιότητα (τουρισμός, σπουδές, νόμιμη εργασία κ.λ.π.) αλλά στη συνέχεια παρατείνουν τη διαμονή τους χωρίς να έχουν αναθεωρήσει την άδεια τους .Εδώ ανήκουν και οι εποχιακοί εργαζόμενοι που δεν μπορούν να επιστρέψουν στις εστίες τους και που έχει απορριφτεί το αίτημα για παροχή ασύλου. Ένας άλλος όρος που χρησιμοποιείται είναι «παράτυποι» μετανάστες ως αντίστοιχος του αγγλικού όρου undocumented με την έννοια ότι η μόνη παρατυπία τους είναι ότι δεν έχουν τα απαραίτητα έγγραφα.

2.4.Νόμιμοι Μετανάστες

Νόμιμοι μετανάστες είναι τα πρόσωπα τα οποία έχουν εισέλθει και παραμένουν νόμιμα στη χώρα, η παρουσία τους έχει καταγραφεί από τις αρμόδιες αρχές και είναι εφοδιασμένα με την απαιτούμενη άδεια παραμονής και εργασίας. Δεν πρέπει να συγχέεται ο όρος «μετανάστης» με τον όρο « πρόσφυγα». Σύμφωνα με τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών ο πρόσφυγας είναι ένα άτομο που «λόγω βάσιμου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα, ή πολιτικών πεποιθήσεων, βρίσκεται εκτός της χώρας της ιθαγένειάς του, και είναι σε θέση λόγω του φόβου που αισθάνεται να θέσει τον εαυτόν υπό την προστασία της χώρας αυτής»([3] Προστατεύοντας τους πρόσφυγες και ο ρόλος της Ύπατης Αρμοστείας. 20/11/2010).

3.Η Παγκοσμιοποίηση και οι συνέπειες της

3.1 Θετικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης

Η παγκοσμιοποίηση αποτελεί ένα φαινόμενο με πολλαπλές επιδράσεις στην οικονομία , την πολιτική, στον πολιτισμό, την κοινωνία. Ως φαινόμενο και πράξη έχει τους υποστηρικτές της, οι οποίοι αναδεικνύουν και προβάλλουν τα θετικά στοιχεία που προσφέρει η παγκοσμιοποίηση, αλλά και τους επικριτές της, οι οποίοι παρουσιάζουν τις αρνητικές διαστάσεις της παγκοσμιοποίησης. Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση σύμφωνα με τους υποστηρικτές της είναι:

1. Η δημιουργία μιας διεθνοποιημένης αγοράς παρέχει περισσότερες ευκαιρίες πλούτου. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα καλύτερης εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών, γεγονός που συντελεί στην οικονομική ανάπτυξη και κατά συνέπεια στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου.

2. Οι διεθνοποιημένες επενδύσεις δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και συμβάλλουν στην καταπολέμηση της ανεργίας.

3. Αναπτύσσονται οι επιστήμες , με την ανταλλαγή των επιτευγμάτων και των ιδεών των επιστημόνων από όλο τον κόσμο.

4. Δίνεται η δυνατότητα ενημέρωσης σε παγκόσμιο επίπεδο και συλλογικής συνεργασίας για την αντιμετώπιση προβλημάτων που είναι κοινά απασχολούν την ανθρωπότητα και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν παρά μόνο με τη σύμπραξη πολλών κρατών. (οικολογική καταστροφή ,υποσιτισμός, τρομοκρατία κ .τ. λ)

5. Η επαφή με άλλους πολιτισμούς συμβάλει στην δημιουργία ενός παγκόσμιου πανανθρώπινου πολιτισμού εμπλουτισμένου από τα πολιτιστικά στοιχεία των άλλων πολιτισμών.

6. Δημιουργείται κλίμα φιλίας και συνεργασίας μεταξύ των λαών σε θέματα οικονομικά, πολιτικά, πολιτιστικά . Ενισχύεται η παγκόσμια ειρήνη και περιορίζονται οι πολεμικές συγκρούσεις. Απαλλάσσονται οι άνθρωποι από τα στερεότυπα ή κάποιες αρνητικές αντιλήψεις και νιώθουν ότι έχουν πολλά κοινά σημεία μεταξύ τους παρά διαφορές([4]Γεωργογιάννης ,2008).

3.2 Αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης

Από την άλλη πλευρά οι επικριτές της επισημαίνουν τις αρνητικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης.

1. Ο ανταγωνισμός μεταξύ κρατών κλονίζει τις διεθνείς σχέσεις και δεν αφήνει περιθώρια για αμοιβαιότητα στις ενέργειες τους. Ο ανταγωνισμός αυτός εκδηλώνεται με εμπορικούς αποκλεισμούς στις διεθνείς αγορές, με αστάθεια του νομίσματος και εκμετάλλευση των μικρότερων κρατών. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις τα αδύναμα οικονομικά κράτη αδυνατούν να επιβιώσουν μέσα σ ’ένα αθέμιτο ανταγωνισμό και επομένως το επιχείρημα των ίσων ευκαιριών καταρρέει([5] Γεωργογιάννης,2008).

2. Η απελευθέρωση του εμπορίου ,η άρση των ελέγχων έχουν περιορίσει τα περιθώρια πολιτικών επιλογών από τα κράτη. Κατά συνέπεια παρατηρείται το φαινόμενο οι παγκόσμιες αγορές να υπονομεύουν τις ενέργειες των κρατών να θέσουν στόχους εθνικούς ακολουθώντας μια ανεξάρτητη πολιτική. Ο αναβαθμισμένος ρόλος των διεθνών οικονομικών ιδρυμάτων, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Δ.Ν.Τ.), η Παγκόσμια Τράπεζα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου έχει ως αποτέλεσμα να ελέγχουν και να ρυθμίζουν την δανείων απαιτούν από τα κράτη –πιστωτές τους ,την εφαρμογή των προγραμμάτων διαρθρωτικής προσαρμογής σύμφωνα με τους όρους των ΗΠΑ. Τα προγράμματα αυτά οδηγούν σε περικοπές στα δημόσια έξοδα, στα κοινωνικά προγράμματα και περισσότερη φτώχεια.

3. Η δυνατότητα των πολυεθνικών εταιρειών να διαχωρίζουν τη διαδικασία της παραγωγής σε πολλές ξεχωριστές φάσεις που διεξάγονται σε διαφορετικές χώρες συντελεί στη διαμόρφωση πολυεθνικών δικτύων παραγωγής .Για παράδειγμα, η Nike αναθέτει το 100% της παραγωγής της σε 75.000 εργαζόμενους στην Κίνα, τη Νότια Κορέα, τη Μαλαισία, την Ταιβάν και την Ταϊλάνδη. Τα πολυεθνικά αυτά δίκτυα διευκολύνουν τις πολυεθνικές να παρακάμπτουν τις συνδικαλιστικές ενώσεις που εδρεύουν στη χώρα και τις υπόλοιπες οργανώσεις των εργαζομένων. Παράλληλα η απειλή των εργοδοτών να μεταφέρουν τις δραστηριότητες τους στο εξωτερικό και ειδικά σε χώρες φτωχές, υποανάπτυκτες με φτηνό εργατικό δυναμικό περιορίζουν τις διεκδικήσεις των εργαζομένων. Επιπλέον οι πολυεθνικές εταιρίες αποβλέποντας στη μεγιστοποίηση των κερδών τους επενδύουν όπου υπάρχει προσφορά φθηνότερης εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων μένουν άνεργοι, εφόσον μεταφέρεται η παραγωγή στο εξωτερικό(6. Γεράκη,2008).

4. Η οικονομική εξάρτηση οδηγεί την πολιτική εξάρτηση, καθώς οι μεγάλες δυνάμεις επεμβαίνουν στα εσωτερικά των μικρών κρατών με το πρόσχημα της οικονομικής ενίσχυσης. Έτσι τα αδύναμα οικονομικά κράτη γίνονται έρμαια των ισχυρών.

5. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης προωθούν παγκοσμίως και με τη βοήθεια της τεχνολογίας την οποία ελέγχουν ένα ομοιόμορφο μαζικό πολιτισμό(όχι απαραίτητα και καλύτερο) σε βάρος της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας και της μοναδικότητας που διακρίνει κάθε πολιτισμό.

6. Η άνιση κατανομή του πλούτου, φτώχεια, η ραγδαία οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη των χωρών που θεωρούνται προηγμένες επηρέασε τη μετακίνηση μεταναστών προς αυτές και συνέβαλε στην αυξανόμενη κινητικότητα των πληθυσμών.

4.Σύγχρονα μεταναστευτικά ρεύματα ως συνέπεια της παγκοσμιοποίησης.

4.1 Ο όγκος μεταναστευτικών ροών σε παγκόσμιο επίπεδο και η σύνδεση τους με την παγκοσμιοποίηση

Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι συνυφασμένη με τη μετανάστευση. Ανέκαθεν οι άνθρωποι μετακινούνταν από τον ένα τόπο στον άλλο, προκειμένου να εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.Τα τελευταία χρόνια με βάση τα στατιστικά στοιχεία παρατηρείται μια αυξημένη κινητικότητα των πληθυσμών παγκοσμίως με αυξητικές τάσεις και στο μέλλον .Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό για τη Μετανάστευση, στο διάστημα 1970-2000 η στατιστική καταγραφή έδειξε τον υπερδιπλασιασμό των παγκόσμιων μεταναστών από 81,5 εκατομμύρια το 1970 ,σε 174 εκατομμύρια το 2000. Όσον αφορά τη μελλοντική πορεία εκτιμάται από τους μελετητές ότι ο όγκος της παγκόσμιας μετανάστευσης θα αυξάνεται λόγω της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, που από 6,1 δισεκατομμύρια αναμένεται να φτάσει το 2015 σε 7,29 ,σε 8,04 το 2025 και 9,37 το 2050.Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι υπολογίζεται η μείωση του πληθυσμού των αναπτυγμένων χωρών αλλά η αύξηση των αναπτυσσόμενων. Η κατεύθυνση των μεταναστευτικών ρευμάτων, διαχρονικά έχει ως αφετηρία τις φτωχές χώρες και κατάληξη τις πλουσιότερες. Αν και στο πέρασμα του χρόνου μπορεί να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ως προς τα κράτη αναχώρησης και υποδοχής, εντούτοις οι μεταναστευτικές διαδρομές εξακολουθούν να επιβεβαιώνουν μέχρι σήμερα την κατεύθυνση από τα φτωχά προς τα πλουσιότερα κράτη ,όπου οι μετανάστες ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον με καλύτερες αμοιβές από εκείνες των πατρίδων τους και διαφυγή από τη φτώχεια και την εξαθλίωση. Παρακάτω παρουσιάζονται παράγοντες που δείχνουν πως η παγκοσμιοποίηση ως οικονομικό σύστημα και συμβάλλει στην εμφάνιση μεταναστευτικών ροών.

1. Ένας σημαντικός παράγοντας που ευθύνεται για την παγκόσμια μετανάστευση είναι άνιση ανάπτυξη των χωρών του κόσμου που συνδέεται με τον τρόπο που έχει δομηθεί και λειτουργεί το διεθνές οικονομικό σύστημα. Η απελευθέρωση του εμπορίου στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και το άνοιγμα των αγορών ευνοεί τις ισχυρές οικονομίες , δεν ευνοεί όμως τις ανίσχυρες οικονομικά αγορές ,οι οποίες δεν μπορούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό των πολυεθνικών και των ισχυρών οικονομιών. Το αποτέλεσμα είναι η οικονομική απορρύθμιση των φτωχότερων κρατών, η αδυναμία ανάπτυξης τους , η οικονομική εξάρτηση από ισχυρούς οικονομικούς κύκλους και η βύθιση τους σε ένα φαύλο κύκλο φτώχειας και υπανάπτυξης. Το χαμηλό επίπεδο διαβίωσης , η απουσία προοπτικών και η ανέχεια οδηγεί τους πληθυσμούς στην αναζήτηση καλύτερης τύχης με τη μορφή νόμιμης ή παράνομης μετανάστευσης προς τις αναπτυγμένες χώρες.

2. Ένας σημαντικός παράγοντας μετακινήσεων συνδέεται με τη παγκοσμιοποίηση και το παγκόσμιο δίκτυο συνεργασιών. Με όχημα την παροχή υπηρεσιών η μετανάστευση εντάσσεται πλέον στα ενδιαφέροντα που Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Συγκεκριμένα η γενική συμφωνία για το Εμπόριο των Υπηρεσιών προβλέπει για την παροχή υπηρεσιών ενός κράτους μέλους εντός του εδάφους άλλου κράτους μέλους. Κάτω από αυτές τις συνθήκες δημιουργείται ένας δίαυλος προσωρινής μετανάστευσης εργαζομένων που συνδέεται όμως με το εμπόριο τω υπηρεσιών και τις πολυεθνικές επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν να μεταφέρουν εργαζόμενους μιας επιχείρησης σε επιχείρηση της ίδιας πολυεθνικής σε μια άλλη χώρα.

3. Η πολιτική των ανοικτών συνόρων ή χαλαρών συνόρων που προωθείται με βάση την αρχή του ελεύθερου διεθνούς ανταγωνισμού, εξωθεί τις εκ των πραγμάτων τις μάζες σε μετανάστευση. Πρώτον γιατί οι επιχειρήσεις επιζητούν την απασχόληση ξένου προσωπικού χαμηλού κόστους για να είναι ανταγωνιστικές και κερδοφόρες. Δεύτερον, γιατί η έλλειψη προοπτικών στη χώρα, η χαλάρωση των συνοριακών ελέγχων και οι πολιτικές ανοχής λαθρομεταναστών σε ευρωπαϊκές ή άλλες αναπτυγμένες χώρες καθιστούν τη λαθρομετανάστευση ελπιδοφόρα και εφικτή προοπτική.

4. Επίσης η πείνα και ο υποσιτισμός ως αποτέλεσμα του τρόπου λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας εξωθεί στην εξαθλίωση και αναγκάζει τους πληθυσμούς των μη αναπτυγμένων κρατών να μεταναστεύουν με προορισμό τις αναπτυγμένες χώρες, καθώς η γη δεν καλλιεργείται για τις ανάγκες του πληθυσμού αλλά για την παραγωγή πρώτων υλών και προϊόντων που αγοράζουν οι αναπτυγμένες χώρες.

5. Η επικράτηση ενός νεοφιλελεύθερου τύπου παγκόσμιου συστήματος οδήγησε στην κατάρρευση κρατών με αντιαναπτυξιακό χαρακτήρα .Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού οφείλονταν κυρίως στη μειονεκτική θέση που βρίσκονταν το σοβιετικό μπλοκ στον οικονομικό ανταγωνισμό με την αναπτυγμένη Δύση και τη ραγδαία αναπτυσσόμενη Νότιο ανατολική Ασία (7Μουζέλης,2010).

6. Στους παραπάνω λόγους μπορούν να προστεθούν οι φυσικές καταστροφές αλλά και οι διώξεις, τα απολυταρχικά καθεστώτα, οι πόλεμοι , οι εμφύλιες συγκρούσεις , οι εκκαθαρίσεις .

4.2.Μετανάστευση αλλοδαπών προς την Ελλάδα

Το φαινόμενο της μετανάστευσης σε διεθνές επίπεδο επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό κοινωνίες που μέχρι πρότινος θεωρούνταν σχετικά ομοιογενείς ,όπως η ελληνική . Πάντα η Ελλάδα φιλοξενούσε αλλοδαπούς μετανάστες. Άλλωστε η ιδιάζουσα γεωγραφική της θέση καθιστά εύκολη την πρόσβαση των ελληνικών εδαφών . Από τα μέσα περίπου της δεκαετίας 1980 η Ελλάδα δέχτηκε ένα μεγάλο αριθμό εθνοτικά ελληνικών πληθυσμών από την πρώην Ε.Σ.Σ.Δ και την Αλβανία.

Από τα τις αρχές όμως του 1990 και έπειτα ακολούθησε ένας καταιγισμός από οικονομικούς και πολιτικούς μετανάστες .Οι νέοι μετανάστες κατάγονταν κυρίως από πρώην σοσιαλιστικές χώρες και μετά την πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων ακολούθησε μια ασύντακτη μετανάστευση για μεγάλη χρονική περίοδο κυρίως από την Αλβανία. Η Ελλάδα κλήθηκε να αντιμετωπίσει ένα κύμα μεταναστών οι οποίοι είχαν έρθει χωρίς πρόσκληση για συγκεκριμένη εργασία, χωρίς άδεια εργασίας και παραμονής (τουλάχιστον για την πρώτη περίοδο μεταναστευτικής πολιτικής).

Σύμφωνα με την απογραφή του Μαρτίου του 2001 στην Ελλάδα διαμένουν 11 εκατομμύρια άνθρωποι από τους οποίους 797 .91 είναι αλλοδαποί. Περισσότεροι από τους μισούς αλλοδαπούς είναι Αλβανοί πολίτες. Δεύτερη πολυπληθέστερη ομάδα είναι οι Βούλγαροι με 35.000 καταγεγραμμένους και ακολουθούν κατά σειρά μεγέθους οι ακόλουθες εθνικότητες: Γεωργία, Ρουμανία(με περίπου 20.000 άτομα η καθεμιά) Ρωσική Ομοσπονδία (17.500), Ρωσική Ομοσπονδία(17.000),Ουκρανία, Πακιστάν και Ινδία με λιγότερους από 10.000 εγγεγραμμένους η καθεμιά. Επίσης ζουν 17.000 17.ΟΟΟ Κύπριοι και 13.000 Πολωνοί , που όμως σήμερα είναι πλέον πολίτες της Ε.Ε. Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε και τους Έλληνες ομογενείς που παλινόστησαν από τις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες κατά τα τη δεκαετία του 1990 Σύμφωνα με την ειδική απογραφή της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού στις αρχές του 2000 κατοικούσαν στην Ελλάδα 152.204 μετανάστες Ελληνικής καταγωγής από τους οποίους 80.000 προέρχονταν από τη Γεωργία ,31,000 από το Καζακστάν, 23.000 από τη Ρωσία και περίπου 9000 από την Αρμενία(8 Τριανταφυλλίδου,2005). Σύμφωνα με μια εκτίμηση του Ο.Η.Ε και των αρμόδιων για τη μετανάστευση υπηρεσιών του, πριν τα τέλη της πρώτης εικοσαετίας του 21^ου αιώνα είναι πολύ πιθανό η Ελλάδα να έχει γενικά γύρω στα 3 εκατομμύρια μετανάστες σε σύνολο 14 εκατομμυρίων κατοίκων.

Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της οικονομικής ανάπτυξης των χωρών της Νότιας Ευρώπης και τα δεδομένα της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης προσδιόρισαν τις ιδιομορφίες των μεταναστευτικών εισροών. Η ανάπτυξη του τριτογενή τομέα(τουρισμός, εμπόριο, παροχή υπηρεσιών)ο εποχικός χαρακτήρας κάποιων σημαντικών τομέων οικονομίας (γεωργία, τουρισμός, οικοδομές) σε συνάρτηση με το μεγάλο αριθμό των οικογενειακών επιχειρήσεων, είχαν προκαλέσεις αυξημένη ζήτηση ευέλικτης και προσωρινής εργασίας στα ευρωπαϊκά κράτη της Μεσογείου στα οποία εντάσσεται και η Ελλάδα πολύ πριν τη μαζική έλευση των μεταναστών. Με την άνοδο του βιοτικού και του μορφωτικού επιπέδου μεταβλήθηκαν οι προσδοκίες των Ελλήνων και παρουσιάστηκε έλλειψη εργατικών χεριών εκεί όπου οι θέσεις ήταν κακοπληρωμένες , χωρίς κύρος και δίχως επαγγελματικές προοπτικές . Αυτήν την έλλειψη κλήθηκαν να καλύψουν οι μετανάστες. Οι ιδιαίτερα χαμηλοί μισθοί των μεταναστών προσέφεραν στους τεχνολογικά καθυστερημένους τομείς της Ελλάδας και του Νότου γενικότερα το μόνο τρόπο επιβίωσης τους σε μια εποχή έντονου ανταγωνισμού. Η φθηνή εργατική δύναμη των μεταναστών που ζούσαν σε καθεστώς κατά κύριο λόγο παρανομίας ή ημιπαρανομίας φάνηκε για πολλά χρόνια ,αν όχι και μέχρι, σήμερα ιδιαίτερα επωφελής στη γεωργία, στις κατασκευές, στις βιοτεχνίες, στον τουρισμό, στην αλιεία ,στην εμπορική μετακίνηση, στις οικιακές εργασίες στη φροντίδα παιδιών ,στη βιομηχανία του σεξ και γενικότερα στη δευτερεύουσα και ανεπίσημη αγορά εργασίας. (9. Βεντουρά 2006).

5.Μη νόμιμη μετανάστευση και οι συνέπειες της.

Το ζήτημα της μη νόμιμης ή παράτυπης μετανάστευσης έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια ως ένα μείζον πολιτικό θέμα με έντονες οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις . Αν και αποτελεί ένα διαχρονικό φαινόμενο ,ωστόσο ανά εποχή ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν παρουσιάζει διακυμάνσεις. Σήμερα οι ατομικές ,οι κοινωνικές και οι πολιτικές συγκυρίες ευνοούν την έξαρση αυτού του φαινομένου. Η εξαιρετική πολυμορφία της μετανάστευσης καθιστά δύσκολο να υπολογιστεί ο αριθμός των μη νόμιμων μεταναστών με ακρίβεια. Ορισμένες χώρες του ΟΟΣΑ έχουν δημοσιεύσει κάποια στοιχεία ωστόσο οι αριθμοί είναι συμβατικοί, αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι ,εκτός των άλλων, όσοι δεν έχουν τα απαραίτητα έγγραφα δεν εμφανίζονται στις αρχές και ζουν στο περιθώριο .Υπολογίζεται ότι αριθμός των μη νόμιμων μεταναστών στην Ελλάδα είναι περίπου 300.000. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα και η μεσογειακή ζώνη της Ευρώπης διευκολύνει την είσοδο των μη νόμιμων μεταναστών λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Οι συνέπειες που απορρέουν δημιουργούν προβληματισμό, ανησυχίες και εντάσεις τόσο για τις χώρες εισροής όσο και για τους ίδιους τις ομάδες που μετακινούνται χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για ανθρώπους που ,αν και ζουν και εργάζονται σε στη χώρα μας είναι αόρατοι για τον κρατικό μηχανισμό και την κοινωνική μέριμνα. Αν και οι ίδιοι οι μετανάστες είναι ανύπαρκτοι για το κράτος, οι ίδιοι ζουν με τον καθημερινό φόβο της απέλασης τους ,και τα μόνα δικαιώματα που έχουν, τουλάχιστον στην Ελλάδα , είναι της ιατροφαρμακευτικής βοήθειας σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και τη δυνατότητα ένταξης των παϊδιών τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Η απόγνωση τους ευνοεί την ανάπτυξη κυκλωμάτων εκμετάλλευσης ιδιαίτερα κερδοφόρων ,που λειτουργούν ως « διακινητές» των λαθρομεταναστών .

Η μη νόμιμη μετανάστευση δεν ωφελεί τους εμπόρους διακίνησης αλλά και τους εργοδότες των χωρών μεταφορές τους. Ένας απελπισμένος για εργασία μετανάστης είναι έτοιμος να αποδεχθεί οποιαδήποτε αμοιβή συνήθως πολύ χαμηλή. Παράλληλα η επισφαλής θέση στην οποία βρίσκεται και η συνακόλουθη χαμηλή διαπραγματευτική δύναμη τον καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτο και αντικείμενο εκμετάλλευσης. Συχνά αναγκάζεται να εργάζεται περισσότερο από το κανονικό, δεν του καταβάλλεται ο συμφωνημένος μισθός, και δεν έχει κανένα δικαίωμα εργασιακό. Η οικονομική εξαθλίωση καθορίζει και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης(10. Tapinos,,2010).

Η προτίμηση των μη νόμιμων μεταναστών από τους εργοδότες αποτέλεσε κίνητρο για την ανάπτυξη της παράνομης μετανάστευσης και οδήγησε στον παραγκωνισμό των εργαζομένων σε κάποια επαγγέλματα αλλά κυρίως στη μη αύξηση των μισθών και την προώθηση των εργασιακών διεκδικήσεων, γεγονός που ευνοεί τη δημιουργία εχθρικού κλίματος εναντίον των μεταναστών.

Ένα άλλο ζήτημα είναι ο εγκλωβισμός των μεταναστών τους σε κάποιες χώρες. Παράνομοι ,χωρίς χαρτιά και χωρίς χρήματα δεν μπορούν να φύγουν. Συχνά η απελπισία και η απόγνωση οδηγεί σε ενέργειες παράνομες προκειμένου να επιβιώσουν.

6.Συμπεράσματα

Η μετανάστευση αποτελεί μια πραγματικότητα της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης εποχής που επιβάλλει την υιοθέτηση από τον πολιτικό χώρο μιας περισσότερο συνεκτικής προσέγγισης και τη λήψη μέτρων προληπτικών που θα διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή και τα ανθρώπινα δικαιώματα..

Η μετανάστευση δεν είναι φαινόμενο ελληνικό, αποτελεί παγκόσμιας εμβέλειας φαινόμενο, γι’αυτό και απαιτείται η συνεργασία των κρατών για τη εφαρμογή κοινής μεταναστευτικής πολιτικής. Εκείνο όμως που πάνω απ ’όλα χρειάζεται είναι ειλικρίνεια απ’όλους όσους μπορούν να βοηθήσουν και όχι ενέργειες εντυπωσιασμού, που δεν αποσκοπούν στη ρεαλιστική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος. Είναι καιρός κάθε πολιτικός ή κοινωνικός φορέας να μην κρύβεται πίσω από τους μετανάστες για να εξυπηρετήσει τα δικά της συμφέροντα ή για να κρύψει την ανικανότητά της. Αυτό που πρέπει πάνω απ’όλα να αποτελέσει προϋπόθεση και αφετηρία είναι πως η μετανάστευση αποτελεί ένα συστημικό φαινόμενο που οι πηγές του βρίσκονται κυρίως στη διεθνή άνιση ανάπτυξη, τη συνεχιζόμενη υποανάπτυξη πολλών κρατών και τους όρους λειτουργίας του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος .Πρόκειται για όρους που υπαγορεύονται από τις ισχυρές οικονομίες και πολιτικές δυνάμεις του κόσμου ,ενώ τα αδύναμα οικονομικά κράτη αδυνατούν να ακολουθήσουν ανάλογους ρυθμούς ανάπτυξης. Όσο το οικονομικό σύστημα διευρύνει το χάσμα Βορρά-Νότου αναπτυγμένων και υποανάπτυκτων η μετανάστευση θα αυξάνεται και παράλληλα θα διατηρούνται τα διλήμματα σχετικά με τα δικαιώματα των μεταναστών, τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τη διαρκή πληθυσμιακή αύξηση ομάδων διαφορετικής κουλτούρας στα πλαίσια πολυπολιτισμικών κοινωνιών και τη δυνατότητα συμβίωσης ανθρώπων με διαφορετικές επιρροές. Χρειάζεται λοιπόν οι χώρες να προχωρήσουν στη δημιουργία ενός δίκαιου διεθνούς δίκαιου που θα ενισχύει και δε θα καταστρέφει τις φτωχές χώρες.

Όσον αφορά την Ελλάδα μετά από 20 χρόνια εμπειρίας ως χώρας υποδοχής μεταναστών, η μεταναστευτική πολιτική εξακολουθεί να στερείται συντονισμένου προγραμματισμού και περιορίζεται σε αποσπασματικές προτάσεις που κάθε άλλο παρά συμβάλλουν στην εξάλειψη των προβλημάτων τόσο για τους γηγενείς όσο και για τους μετανάστες. Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το φαινόμενο της μετανάστευσης θα πρέπει :

Η μεταναστευτική πολιτική να περιλαμβάνει όλες εκείνες τις διαδικασίες που διευκολύνουν την εισαγωγή των νόμιμων μεταναστών και τους βοηθούν να ενταχθούν ομαλά στο νέο περιβάλλον. Εδώ ανήκουν και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η κατοχύρωση των ασφαλιστικών τους δικαιωμάτων, η διευκόλυνση τους στη δωρεάν Παιδεία και στη δημόσια Υγεία.

Ο προγραμματισμός των μεταναστευτικών ροών θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις δυνατότητες απορρόφησης τους από την εθνική οικονομία.

Ιδιαίτερα ευαίσθητο είναι το θέμα την μη νόμιμης μετανάστευσης. Χρειάζεται καλύτερη φύλαξη των συνόρων, εφόσον μια χώρα δεν έχει τη δυνατότητα να προσφέρει τις απαραίτητες συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η ασφάλεια των συνόρων δεν αρκεί για την αντιμετώπιση του φαινομένου και ουσιαστικά πρέπει να ακολουθεί και όχι να προηγείται μια σειράς μέτρων .

Επιβάλλεται η παροχή ασύλου σε όσους προέρχονται από χώρες, όπου η ζωή τους κινδυνεύει και διευκόλυνση σε όσους είναι εγκλωβισμένοι στη χώρα μας επειδή δεν έχουν τα απαραίτητα έγγραφα ώστε να επαναπροωθηθούν στη χώρα του αν το επιθυμούν.

Τέλος τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει να συμφωνήσουν στην επιβολή αυστηρότατων κυρώσεων σε όσους εκμεταλλεύονται τους μη νόμιμους μετανάστες, τους οποίους μεταφέρουν στυφά και κάτω από απάνθρωπες συνθήκες.

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι οι μετανάστες είναι πάνω απ’όλα άνθρωποι και αξίζουν το σεβασμό από όλους μας.

Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση

Βεντουρά Λ.(2006), Ευρώπη και μετανάστες κατά τον 20^Ο αιώνα. Στο:Χ. Γεράκη Α.(2008),Παγκοσμιοποίηση- χαρακτηριστικά και διαστάσεις .Υποστηρικτές και πολέμιοι της. Σύνδεση με τη Μετανάστευση. Σύγχρονα μεταναστευτικά ρεύματα . Στο: Π. Γεωργογιάννης (2008)(επιμ.) , Διαπολιτισμική Εκπαίδευση-Ελληνικά ως Δεύτερη ή Ξένη Γλώσσα, τόμος Ι,Πρακτικά 11^ου Διεθνούς Συνεδρίου(Πάτρα,11-13 Ιουλίου 2008).Πάτρα

Γεωργογιάννης Π.(2008), Παράμετροι εκπαιδευτικής πολιτικής μετακινούμενων πληθυσμών ,παγκοσμιοποίηση και μοντέλα εκπαίδευσης .Στο: Π. Γεωργογιάννης (επιμ.), Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Πάτρα ,σς.144-145

Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια ,(1983).Στο «μετανάστευση πληθυσμών», Τόμος 21,, εκδόσεις Ακάδημος, Αθήνα.

Μπάγκλαβος&Δ. Παπαδοπούλου(επιμ.) ,Μετανάστευση και ένταξη των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Αθήνα: Gutemberg, σς.112-113

Τριανταφυλλίδου, Α.(2005) ,Ελληνική Μεταναστευτική Πολιτική :Προβλήματα και κατευθύνσεις . Αθήνα: Ελληνικό ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής.

Ιστοσελίδες

http//el.wikipedia.org/wiki (προσπελάστηκε στις 10/11/2010

Εθνικό πρόβλημα της χώρας η ανεξέλεγκτη λαθρομετανάσταση. Στο: http:// www.rieas.gr/index.php?ortion= om-content&view=article&id ( προσπελάστηκε στις 1/11/20010)

Μουζέλης,Ν, Η κατάρρευση του κράτους του σοβιετικού τύπου .Στο: http: www. Tovima,gr/default.asp? pid (προσπελάστηκε στις 9/11/2010)

Tapinos, G., Illegal immigrants and the Labour market. Στο:http://oecd observer org/news/fullstory.php aid= ( προσπελάστηκε στις 24/11/2010)

Προστατεύοντας τους πρόσφυγες και ο ρόλος της Ύπατης Αρμοστείας. Στο :http://www. Unchr.gr/PDF-Low, σελ.4 ( προσπελάστηκε στις 20/11/2010)

© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved

---