ISSN : 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Σύντομη βιογραφία της συγγραφέως

Κριτικές του άρθρου

ISSN : 2241-4665

Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 30 Οκτωβρίου 2021

Καινοτομία στην Εκπαίδευση

Καινοτόμες Δράσεις στοχεύοντας την Αειφορία

Γεωργία Παγκαλτζή

Εκπαιδευτικός ΠΕ11, Κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών

στη «Διοίκηση και Οργάνωση Εκπαιδευτικών Μονάδων»

Innovation in Education

Innovative Actions towards Sustainability

Georgia Pagkaltzi

Physical Education Teacher

Holder of a Master’s Degree

in «Administration and Organization of Educational Units»

Περιεχόμενα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ.. 3

ABSTRACT. 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.. 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Περιγραφή της καινοτομίας. 7

1.1 Η ιδέα. 7

1.2 Αναμενόμενα αποτελέσματα. 13

1.3 Κριτήρια Επιτυχίας. 14

1.4 Βήματα Υλοποίησης. 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Διοίκηση και Ηγεσία για την αύξηση της αποτελεσματικότητας. 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Χρηματοδότηση και βιωσιμότητα. 20

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Αξιολόγηση. 22

Βιβλιογραφικές αναφορές. 25

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η εφαρμογή καινοτόμων δράσεων που στοχεύουν στην προώθηση της αειφορίας στο σχολείο παράλληλα με την προώθηση και ενσωμάτωση νέων προσεγγίσεων στη διδασκαλία και στη μάθηση, τη βελτίωση του εκπαιδευτικού αποτελέσματος και τελικά, την καλύτερη προετοιμασία των μαθητών για την ένταξη τους στην κοινωνία της γνώσης. Βασικός στόχος της εργασίας είναι, μετά τον εννοιολογικό προσδιορισμό και τα

χαρακτηριστικά της καινοτομίας, να αναδείξει τα ειδικά χαρακτηριστικά των καινοτόμων δράσεων που οδηγούν στο «Αειφόρο Σχολείο» και τους παράγοντες που συμβάλλουν στη βιωσιμότητα και στην ένταξη τους στην εκπαιδευτική πρακτική του σχολείου, όπως: ο καθοριστικός ρόλος του συντονιστή της δράσης, η αξιοποίηση των ΤΠΕ και των κατάλληλων υποδομών του σχολείου, η σχολική κουλτούρα, το κλίμα συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ των εκπαιδευτικών, η εκπαιδευτική ηγεσία και η ένταξη των δράσεων στην πολιτική του σχολείου, όπως επίσης και η δικτύωση του σχολείου.

ABSTRACT

This work presents the implementation of innovative actions that aim at promoting sustainability in the school environment, while promoting and integrating new approaches to teaching and learning, improving educational outcomes and ultimately, better preparing students for their integration into the knowledge society. The main goal of the work is, after analysing the conceptual definition and the characteristics of innovation, to highlight the specific characteristics of the innovative actions that lead to the "Sustainable School" and the factors that contribute to their sustainability and integration into the educational practice at school, such as: the decisive role of the actions coordinator, the use of ICT and the appropriate school infrastructure, the school culture, the sense of cooperation and solidarity among the teachers, the educational leadership and the integration of these actions into the school policy, as well as the school networking.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο όρος Καινοτομία «αναφέρεται στη μετατροπή μιας ιδέας σε ένα εμπορεύσιμο προϊόν ή υπηρεσία, σε μια λειτουργική μέθοδο παραγωγής ή διανομής –νέα ή βελτιωμένη– ή ακόμη σε μια νέα μέθοδο παροχής υπηρεσιών και συνδέεται τόσο με τη διαδικασία όσο και με το αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας» (Κοκκίνου, 2015). Ο Peter Drucker ορίζει την καινοτομία ως ένα εργαλείο το οποίο βρίσκεται στη διάθεση των επιχειρηματιών αλλά και ως το σύνολο των μέσων με τα οποία αυτοί αξιοποιούν την αλλαγή, θεωρώντας την ευκαιρία για μία νέα επιχειρηματική δραστηριότητα ή υπηρεσία (Drucker, 1985). Σύμφωνα με τον Shumpeter καινοτομία είναι μία ριζοσπαστική πράξη που διαταράσσει τις υπάρχουσες πρακτικές. Μία Καινοτόμος δράση μπορεί να είναι ριζοσπαστική ή σταδιακή-βελτιωτική, ανάλογα με τις αλλαγές που θα επιφέρει στις υφιστάμενες λειτουργίες της επιχείρησης ή του οργανισμού. Ο Shumpeter διέκρινε πέντε μορφές καινοτομιών: α) εισαγωγή ενός νέου αγαθού ή μία σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ενός υφιστάμενου αγαθού (καινοτομία προϊόντος) β) εισαγωγή μιας νέας μεθόδου παραγωγής (καινοτομία διαδικασίας) γ) άνοιγμα μιας νέας αγοράς (καινοτομία αγοράς) δ) αναζήτηση μιας νέας πηγής προμήθειας των πρώτων υλών ή ημικατεργασμένων αγαθών ε) δημιουργία μιας νέου τύπου βιομηχανικής οργάνωσης (διοικητική ή διαχειριστική καινοτομία) (Ασημακόπουλος & Ξάνθος, 2018).

Σύμφωνα με τους Κυριακώδη και Τζιμογιάννη (2015) στο ταχύτατα μεταβαλλόμενο πλαίσιο που χαρακτηρίζει τη σημερινή εποχή, η εκπαίδευση καλείται να βελτιώσει επιτυχημένες παραδοσιακές πρακτικές και να αναδείξει νέες προσεγγίσεις, οι οποίες να απαντούν στη σημερινή πραγματικότητα του 21ου αιώνα, στις προσδοκίες και στις ανάγκες των μαθητών. Νέα αντικείμενα, εκπαιδευτικά μέσα και περιβάλλοντα, νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και καινοτόμες ιδέες φαίνεται να είναι ιδιαίτερα υποσχόμενες, για μαθητές και εκπαιδευτικούς, σε ότι αφορά στις εκπαιδευτικές εμπειρίες και ευκαιρίες μάθησης που διαμορφώνουν. Στο πλαίσιο αυτό, η διάχυση των εκπαιδευτικών καινοτομιών αποτελεί σήμερα πρώτη προτεραιότητα για τα εκπαιδευτικά συστήματα σε όλο τον κόσμο (European Commission, 2012). Για παράδειγμα, η στρατηγική Europe 2020 θέτει την ανάπτυξη ως πρώτη προτεραιότητα για τη μετατροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια ανταγωνιστική και συνεκτική κοινωνία (European Commission, 2010). O όρος εκπαιδευτικές καινοτομίες χρησιμοποιείται για να περιγράψει σκόπιμες και συστηματικές δράσεις, ενέργειες, δραστηριότητες ή ολοκληρωμένα προγράμματα που εντάσσουν, αξιοποιούν και προωθούν βελτιώσεις, αλλαγές και νέες εκπαιδευτικές αντιλήψεις συγκεκριμένων πλευρών της σχολικής πραγματικότητας σε τέσσερα, κατά βάση, επίπεδα (Fullan, 2001): α) εφαρμογή νέων εκπαιδευτικών μεθόδων και στρατηγικών, β) χρήση νέων εκπαιδευτικών μέσων, γ) ανάπτυξη μαθησιακών δεξιοτήτων που δεν συνδέονται με κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο (π.χ. δεξιότητες διερεύνησης ή συνεργατικής επίλυσης προβλημάτων), και δ) αλλαγή παιδαγωγικών αρχών και πεποιθήσεων για τους στόχους, τις προτεραιότητες και τις εκπαιδευτικές πρακτικές.

Η παρούσα εργασία φιλοδοξεί να συμβάλλει στην υιοθέτηση καινοτόμων εκπαιδευτικών δράσεων στοχεύοντας στο «Αειφόρο Σχολείο», ενεργοποιώντας μηχανισμούς μετασχηματισμού του σχολείου, μέσω μίας ολιστικής προσέγγισης του σχολείου ως οργανισμού γύρω από τους οκτώ πυλώνες της αειφορίας που είναι: δημοκρατία και συμμετοχή, πλαίσιο μάθησης, πολιτισμός και τέχνες, κτίριο και αυλή, ενέργεια και μετακινήσεις, νερό και απορρίμματα, υγεία και διατροφή, από το τοπικό στο παγκόσμιο.

Η έννοια της αειφορίας, που εμφανίζεται κατά τη δεκαετία του 1990, εστιάζει στις σχέσεις αλληλεπίδρασης ανάμεσα στον άνθρωπο, στην κοινωνία και στη φύση. Εμπεριέχει, δηλαδή, το περιβάλλον αλλά ταυτόχρονα δηλώνει τη σχέση του με την κοινωνία, την οικονομία και την ανάπτυξη. Η χρήση του όρου «αειφορία» είναι πολλαπλή, αλλά είναι αποδεκτό ότι αποτελεί ρυθμιστική έννοια η οποία ρυθμίζει τις σχέσεις που αναπτύσσουν μεταξύ τους το περιβάλλον, η κοινωνία, αλλά και η πολιτική και η οικονομία (Καλαϊτζίδης Δ.,2013). Η Αειφορία έχει οριστεί με πολλούς τρόπους, αλλά ο πιο γνωστός ορισμός παραμένει εκείνος της Επιτροπής Brundtland, για «Το Κοινό μας Μέλλον» (WCED, 1987): «Η αειφόρος ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες.

Για την προώθηση της αειφορίας στο σχολείο θεωρήθηκε ως αποτελεσματικότερη η συμμετοχή όλης της σχολικής κοινότητας και υιοθετήθηκε η «ολιστική σχολική προσέγγιση» (whole school approach) (Henderson & Tilbury, 2004). Η βασική ιδέα για το «Αειφόρο Σχολείο», είναι η ενσωμάτωση της οπτικής της αειφορίας σε κάθε πλευρά της ζωής του, δηλαδή στη διοίκηση, στη μαθησιακή διαδικασία, στη διαχείριση των κτηρίων, στις σχέσεις του σχολείου με τη σχολική κοινότητα (Καλαϊτζίδης & Δηλάρη, 2010).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Περιγραφή της καινοτομίας

1.1 Η ιδέα

Λαμβάνοντας υπ’ όψη τους οκτώ πυλώνες της αειφορίας και τεκμηριώνοντας τις ανάγκες τις οποίες απαντούν, προτείνονται οι παρακάτω εκπαιδευτικές δράσεις, στοχεύοντας σε βελτιωτικές αλλαγές της διαδικασίας μάθησης και της οργανωτικής δομής του σχολείου:

1^ος Πυλώνας: Δημοκρατία και συμμετοχή στο σχολείο

Το Αειφόρο Σχολείο, μπορεί να αποτελέσει πρότυπο κοινωνικής αποδοχής που θα επιτρέπει σε όλα τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς να συμμετέχουν ισότιμα στη σχολική ζωή. Ταυτόχρονα η συμμετοχή των μαθητών σε διαδικασίες λήψης απόφασης, κατάστρωση σχεδίων δράσης και εκτέλεση σχεδίων δράσης συνιστά το αειφόρο σχολείο ιδανικό πεδίο καλλιέργειας της πολιτειότητας, ανάπτυξης δηλαδή του ενεργού πολίτη (Τρικαλίτη Α., 2015).

Για το σκοπό αυτό προτείνεται η Σύσταση Εσωτερικού Κανονισμού του Σχολείου που θα προκύψει μέσα από δημοκρατικές, συμμετοχικές διαδικασίες και θα διασφαλίζει, τη δέσμευση όλων των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας σε σαφείς και οριοθετημένους εξαρχής κανόνες ρύθμισης της καθημερινότητας και των επιμέρους θεμάτων του σχολείου, με κατάλληλη επιμόρφωση και καθοδήγηση των εκπαιδευτικών, ώστε το σχολείο να δημιουργήσει χώρο για την έκφραση των απόψεων των μαθητών, ως μετόχων της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την υιοθέτηση στρατηγικών που προάγουν τη συμμετοχή, επικοινωνία, επίτευξη συμφωνιών, διάλογο, συνεργασία και επίλυση συγκρούσεων.

2^ος Πυλώνας: Βελτίωση του πλαισίου μάθησης

To αειφόρο σχολείο ως ένας εξελισσόμενος οργανισμός μάθησης, διαμορφώνει ένα πλαίσιο βιωματικής παιδαγωγικής και ενεργητικής μάθησης. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι μαθητές δεν μπορεί να είναι παθητικοί ακροατές, αλλά εργάζονται διερευνητικά και παράγουν μαθησιακά έργα. Ένα τέτοιο σχολείο δεσμεύεται και προσανατολίζεται στη μάθηση για το μέλλον, προσκαλεί εκπαιδευτικούς και μαθητές να εισέλθουν σε μια «κουλτούρα πολυπλοκότητας», χρησιμοποιώντας κριτική σκέψη στη διασαφήνιση αξιών, στοχάζεται πάνω στην αξία μάθησης, συμμετοχής και ανάληψης δράσης, αναθεωρεί όλα τα αντικείμενα/μαθήματα και την παιδαγωγική του υπό το πρίσμα της Εκπαίδευσης για τη Αειφόρο Ανάπτυξη (Τρικαλίτη Α., 2015).

Προτείνεται η αξιοποίηση των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων και η Οργάνωση Μαθητικών Ομάδων. Η ηγεσία του σχολείου, οι διδάσκοντες, μαθητές/τριες, γονείς, η τοπική κοινωνία θα πρέπει να κατανοήσουν το μήνυμα της αειφορίας και να δράσουν κατάλληλα. Θα πρέπει να συγκροτηθούν ομάδες δράσης οι οποίες μπορεί να είναι οι τάξεις (τμήματα) ή μικτές ομάδες διαφορετικών τάξεων. Παρακάτω δίνεται μία πρόταση οργάνωσης μαθητικών ομάδων με την υποστήριξη και το συντονισμό των εκπαιδευτικών.

• Συντονιστική Ομάδα (Διευθυντής & Ομάδα Εκπαιδευτικών)
• Ομάδα Δημοκρατικών Διαδικασιών
• Ομάδα Αισθητικής και Τεχνολογίας
• Ομάδα Οικολογικού Αποτυπώματος
• Ομάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας και Νερού
• Ομάδα Υποστήριξης
• Ομάδα Τύπου και Ενημέρωσης
• Ομάδα Πρασίνου
• Ομάδα Ανακύκλωσης / Μείωσης Αποβλήτων

3^ος Πυλώνας: Προαγωγή του πολιτισμού και των τεχνών στο σχολείο

Oι αξίες και οι δυνατότητες της πολιτιστικής κληρονομιάς χρησιμοποιούνται ως μια πηγή για την αειφόρο ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής σε μία συνεχώς εξελισσόμενη κοινωνία. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), καλεί τα κράτη-μέλη της ΕΕ να προβούν σε πολιτιστικές ενέργειες για τη διαφύλαξη, διάδοση και ανάπτυξη του πολιτισμού στην Ευρώπη. Η χώρα μας διαθέτει εντυπωσιακό πολιτισμικό κεφάλαιο αλλά συναντά δυσκολίες στο ζήτημα της διαφύλαξής του στην επερχόμενη κοινωνία της γνώσης. Η έννοια της αειφορίας προσφέρει ένα καινούργιο πλαίσιο για τον επανασχεδιασμό των πολιτιστικών πολιτικών και την αναθεώρηση των μεθόδων πολιτιστικής διαχείρισης.

Προτείνεται η Δημιουργία Δικτύου Τοπικού Πολιτισμικού Κεφαλαίου με σκοπό τη διαφύλαξη και τη διάχυση του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής. Η διοίκηση του σχολείου αναλαμβάνοντας ρόλο συντονιστή, συνεργάζεται με τα σχολεία της περιοχής, έτσι ώστε οι μαθητές του κάθε σχολείου, με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών Τ.Π.Ε του σχολείου, να δημιουργήσουν ένα αποθετήριο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και ψηφιακού υλικού σχετικό με:

• Όλες τις μορφές τέχνης που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή
• Όλους τους χώρους και τις εγκαταστάσεις εκείνες που προάγουν την τέχνη
• Τα ήθη, έθιμα και παραδόσεις της περιοχής,
• Τη γαστρονομική παράδοση

4^ος Πυλώνας: Αειφορικό κτίριο και αυλή

Ένα κτίριο είναι αειφόρο όταν καλύπτει τις ανάγκες για τις οποίες σχεδιάσθηκε διασφαλίζοντας την καλή υγεία και άνεση των χρηστών, ενώ συγχρόνως ελαχιστοποιεί τις ενεργειακές του ανάγκες, δεν διαταράσσει το μικροκλίμα της περιοχής του και σέβεται την τοπική αρχιτεκτονική κληρονομιά. Ειδικότερα, ένα αειφόρο σχολικό κτίριο διαθέτει τα χαρακτηριστικά ενός αειφόρου κτιρίου με ιδιαίτερη έμφαση στη λειτουργική υποστήριξη μιας παιδαγωγικής διαδικασίας συμμετοχικής, ενεργητικής και συνδεδεμένης με την κοινότητα.

Προτείνεται ως δράση η Ενεργειακή Αποτύπωση του σχολείου από τους μαθητές/τριες με σκοπό μελλοντικές διορθωτικές παρεμβάσεις στο υπάρχον κτήριο. Η Καταγραφή και αξιολόγηση της υπάρχουσας κτιριακής κατάστασης μπορεί να υλοποιηθεί μέσα από ένα σύνολο μαθητικών δράσεων γύρω από την αξιολόγηση του σχολικού κτιρίου με αειφορικά κριτήρια. Μετά την καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης, μπορούν να γίνουν μικρές μελέτες διορθωτικής παρέμβασης σαν μαθητικές δράσεις π.χ. συγκεκριμένες βελτιώσεις θερμομόνωσης ή σκιασμού και δροσισμού.

5^ος Πυλώνας: Πολιτική για την εξοικονόμηση ενέργειας και τις μετακινήσεις από/προς το σχολείο

Η εξοικονόμηση πόρων και κυρίως ενέργειας συνδέεται σε μεγάλο βαθμό και με τον περιορισμό της σπατάλης ενέργειας για τις μεταφορές και τις μετακινήσεις μας. Μια αειφόρα λογική στις μεταφορές δεν μπορεί παρά να υποστηρίζει την κίνηση με τα μέσα μαζικής μετακίνησης (ΜΜΜ) τα οποία συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας, αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας, μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και θορύβου. Στηρίζει επίσης την ανάπτυξη μέσων μετακίνησης σταθερής τροχιάς (τραμ, μετρό, σιδηρόδρομοι), μείωση της ταχύτητας του αυτοκινήτου σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, κατασκευή λωρίδας ποδηλάτων (ποδηλατοδρόμων), ενθάρρυνση των πολιτών για τη χρήση του ποδηλάτου ή της πεζοπορίας και υιοθέτηση του συνεπιβατισμού για τη μετακίνηση από και προς το σχολείο από μαθητές και εκπαιδευτικούς.

Στην κατεύθυνση αυτή προτείνεται η καθιέρωση στο σχολείο της Ημέρας Ποδηλάτου, ύστερα από απόφαση του συλλόγου διδασκόντων, με σκοπό τη χρήση του ποδηλάτου για τη μετακίνηση από/προς το σχολείο. Η Δ/νση του σχολείου θα μεριμνήσει για την ποδηλατοδρόμηση των παρακείμενων οδών σε συνεργασία με τη Δημοτική Αρχή και την Τροχαία, διασφαλίζοντας την ασφαλή πρόσβαση των μαθητών, καθώς και για τη δημιουργία ειδικών χώρων στάθμευσης ποδηλάτων στην αυλή του σχολείου. Πριν τη δράση θα γίνει ενημέρωση των μαθητών σχετικά με τους Κανόνες Οδικής Κυκλοφορίας από την Τροχαία και στη συνέχεια οι μαθητές θα ενημερωθούν για θέματα λειτουργίας και συντήρησης του ποδηλάτου από ειδικό εκπρόσωπο Ποδηλατικού Συλλόγου. Την ημέρα της δράσης οι μαθητές θα μπορούν να προσφέρουν αληθινές υπηρεσίες στους μαθητές, στους γονείς τους και σε μέλη της κοινότητας, που έχουν σχέση με τον τεχνικό έλεγχο και ασφάλεια των ποδηλάτων.

6^ος Πυλώνας: Ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων (νερό, υλικά, απορρίμματα)

Η διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί διαχρονικά ένα κρίσιμο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα, εφόσον οι κοινωνίες μας εξακολουθούν να παράγουν μεγάλες ποσότητες αποβλήτων οι οποίες απαιτούν ολοένα και μεγαλύτερη προσπάθεια για την πρόληψη και μείωσή τους. Η σημερινή πολιτική αποβλήτων της ΕΕ βασίζεται στην "Ιεράρχηση των αποβλήτων". Η ιεράρχηση στοχεύει στην πρόληψη των αποβλήτων, κι έπειτα στη μείωση της απόρριψης αποβλήτων μέσω της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και άλλων λειτουργιών ανάκτησης αποβλήτων.

Προτείνεται ένα Σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων του σχολείου το οποίο θα ξεκινήσει με καταγραφή από oμάδα μαθητών των κατηγοριών αποβλήτων του σχολείου, ενώ στη συνέχεια οι εκπαιδευτικοί με τους μαθητές θα οργανώσουν δράσεις για τη μείωση των αποβλήτων.

7^ος Πυλώνας: Προαγωγή της υγείας στο σχολείο

Στο Αειφόρο Σχολείο η σχολική κοινότητα δεν μπορεί παρά να ασχολείται σοβαρά με την προαγωγή της ψυχικής και σωματικής υγείας των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά, που είναι σωματικά υγιή και μέσα στο σχολείο αισθάνονται ότι βρίσκονται σε ένα περιβάλλον ασφαλές και υποστηρικτικό, εμφανίζουν καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις και δεν εγκαταλείπουν εύκολα το σχολείο και τις σπουδές τους. Είναι λοιπόν σημαντικό να δίνεται έμφαση, στην βελτίωση της φυσικής και ψυχικής τους κατάστασης μέσω της κατάλληλης εκπαίδευσης τους σε θέματα ισορροπημένης διατροφής σε θέματα φυσικής άσκησης και θέματα σχέσεων.

Προτείνεται η αξιοποίηση Καινοτόμων Προγραμμάτων Αγωγής Υγείας από το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας, μέσα από τα οποία επιδιώκεται η καλλιέργεια ενός κλίματος εμπιστοσύνης, συνεργασίας και υποστήριξης μεταξύ των μαθητών, αλλά και μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών και η καθιέρωση της Ημέρας Υπαίθριων Δραστηριοτήτων μία φορά το μήνα, με σκοπό να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές να έχουν ευκαιρίες για πεζοπορία, ορειβασία και άλλες δραστηριότητες στη φύση. Η Διοίκηση του σχολείο θα ζητήσει τη συνδρομή Ορειβατικών Συλλόγων της περιοχής, Δασικών Υπηρεσιών, Φορέων Διαχείρισης Εθνικών πάρκων για την καλύτερη οργάνωση και συντονισμό των δράσεων.

8^ος Πυλώνας: Από την τοπική στην πλανητική κλίμακα

Το αειφόρο σχολείο είναι ένα ανοικτό σχολείο. Μέσα από τη συνεργασία του σχολείου με την τοπική κοινότητα και τους φορείς της μπορεί να εμπλουτίζεται η εκπαιδευτική διαδικασία με δραστηριότητες που βελτιώνουν τόσο την κοινωνικοποίηση των μαθητών/τριών, όσο και την ποιότητα ζωής της τοπικής κοινωνίας.

Προτείνεται ως δράση η δημιουργία Καταστήματος ανταλλαγής αντικειμένων (ρουχισμός-βιβλία-ηλεκτρονικά είδη-παιχνίδια κ.ά) που δεν χρησιμοποιούνται από τους μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς και την τοπική κοινότητα, αλλά μπορεί να είναι χρήσιμα σε κάποιους άλλους. Η λειτουργία του καταστήματος βρίσκεται υπό την ευθύνη των μαθητών/τριών οι οποίοι καταγράφουν τα αντικείμενα και οργανώνουν το κατάστημα τους. Κάθε μαθητής/τρια μπορεί να έχει μια κάρτα δανεισμού την οποία θα χρησιμοποιεί, για να δανειστεί κάτι που το ενδιαφέρει για δεκαπέντε μέρες. Στη συνέχεια το επιστρέφει και παίρνει κάτι άλλο. Τη λειτουργία αλλά και τη διαφήμιση του καταστήματος θα αναλάβουν αποκλειστικά τα παιδιά.

Σε ότι αφορά στη συλλογή ρούχων αυτά μπορούν να δοθούν, διακριτικά, σε όσα παιδιά και οικογένειες τα έχουν ανάγκη. Το κατάστημα μπορεί να είναι ανοικτό μια φορά την εβδομάδα απόγευμα, υπό την ευθύνη γονιών και μαθητών/τριών του σχολείου, έτσι ώστε οι κάτοικοι της κοινότητας να μπορούν να το επισκεφτούν.

1.2 Αναμενόμενα αποτελέσματα

Με την υλοποίηση των προτεινόμενων δράσεων επιδιώκεται:

· Απόκτηση γνώσεων και ικανοτήτων για δημοκρατική ζωή, βελτίωση του σχολικού κλίματος, μείωση σχολικής βίας και μαθητικής διαρροής

· Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και ικανοτήτων αποτελεσματικής δράσης με την εφαρμογή της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας

· Βελτίωση της ποιότητας των εκπαιδευτικών μέσω της ενδοσχολικής

συνεργασίας και επιμόρφωσης

· Βελτίωση των σχέσεων του σχολείου με την τοπική κοινωνία και τους

θεσμοθετημένους φορείς της κοινωνίας

· Απόκτηση γνώσεων που αφορούν το Πολιτισμικό Κεφάλαιο της περιοχής, δημιουργία ψηφιακού υλικού, βελτίωση δεξιοτήτων χρήσης ΤΠΕ

· Μείωση του οικολογικού αποτυπώματος του σχολείου

· Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και πόρων

· Χρήση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης από τους μαθητές

· Εξοικονόμηση πόρων

· Εκπαίδευση των μαθητών να φροντίζουν τον εαυτό τους, να λαμβάνουν υγιείς αποφάσεις

· Βελτίωση της ποιότητας ζωής των μαθητών

· Δημιουργία ευαισθητοποιημένων, ενημερωμένων, δραστήριων και ενεργών μαθητών

1.3 Κριτήρια Επιτυχίας

Η επιτυχία της καινοτομίας κρίνεται με βάση τα παρακάτω χαρακτηριστικά

· Η διοίκηση του σχολείου θέτει την αειφορία ως αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής πολιτικής του και προγραμματισμού

· Επαρκής συνεργασία μεταξύ σχολείου, οικογένειας και τοπικής κοινωνίας

· Εφαρμογή συμμετοχικών μαθησιακών προσεγγίσεων οι οποίες προάγουν δεξιότητες και ικανότητες των μαθητών για κριτική σκέψη, αναστοχασμό, διαπολιτισμική κατανόηση, εν-συναίσθηση, συμμετοχή και δράση

· Ενσωμάτωση των πυλώνων της αειφορίας (περιβάλλον, κοινωνία, οικονομία και πολιτισμός) σε όλο το φάσμα του αναλυτικού σχολικού προγράμματος

· Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών

· Ενσωμάτωση ολιστικών και συστημικών προσεγγίσεων στην εκπαίδευση για την αειφορία

· Έμφαση στη διασύνδεση των μαθησιακών δραστηριοτήτων με την τοπική κοινωνία

· Παρακολούθηση, καταγραφή και προσπάθεια μείωσης του οικολογικού αποτυπώματος του σχολείου

Ο αναπροσανατολισμός του σχολείου προς την αειφορία απαιτεί συνολική αναθεώρηση της λειτουργίας του σχολείου, του αναλυτικού του προγράμματος, της διδασκαλίας, της κουλτούρας του, του κλίματός του, της διαχείρισης των πόρων και των συνεργασιών του, εντός και εκτός των σχολικών ορίων. Σύμφωνα με τον Breiting (Breiting et al, 2005), θα μπορούσε κάποιος να διαπιστώσει κατά πόσο ορισμένες πολιτικές είναι σύμφωνες με τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης υιοθετώντας τα παρακάτω κριτήρια-δείκτες ποιότητας:

· Κριτήρια ποιότητας που αφορούν τις διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης

· Κριτήρια ποιότητας που αφορούν την πολιτική και την οργάνωση του σχολείου

· Κριτήρια ποιότητας που αφορούν τις εξωτερικές σχέσεις του σχολείου

Τα παραπάνω κριτήρια-δείκτες ποιότητας, όπως αναφέρει ο Breiting, για την αποτίμηση της προσπάθειας του σχολείου να στραφεί προς την αειφορία, δεν είναι εργαλεία ελέγχου, αλλά ευκαιρίες για αναβάθμιση της ποιότητας μέσα από ένα συνεχιζόμενο διάλογο που εξασφαλίζει τη συμμετοχή όλων. Η βασική ιδέα είναι τα κριτήρια- δείκτες να βοηθήσουν τη σχολική κοινότητα, ώστε να δράσει οργανωμένα, προκειμένου να επιτύχει βελτίωση και στα τρία πεδία του αειφόρου σχολείου, δηλαδή στο παιδαγωγικό, κοινωνικό/οργανωσιακό και περιβαλλοντικό.

• Το παιδαγωγικό (αναλυτικό πρόγραμμα και διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης).
• Το κοινωνικό και οργανωσιακό (η διοίκηση, η οργάνωση, η κουλτούρα και οι σχέσεις του σχολείου με την κοινωνία)
• Το περιβαλλοντικό (το τεχνικό και οικονομικό, κτήριο, αυλή, πόροι).

1.4 Βήματα Υλοποίησης

Τα βασικά βήματα εφαρμογής/υλοποίησης της καινοτομίας είναι τα εξής:

• Στάδιο εισαγωγής της καινοτομίας. Το στάδιο αυτό αποτελείται από όλες

τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τη διαπίστωση του προβλήματος,

συλλογή των πληροφοριών, διαμόρφωση και αξιολόγηση της στάσης

απέναντι στο πρόβλημα και αναζήτηση κατάλληλων πόρων. Η επεξεργασία όλων αυτών των στοιχείων οδηγεί στην απόφαση υλοποίησης ή όχι της καινοτομίας.

• Στάδιο εφαρμογής της καινοτομίας. Το στάδιο αυτό αποτελείται από όλα τα

γεγονότα και τις ενέργειες που σχετίζονται με την αρχική χρησιμοποίηση και

τη συνεχή χρήση της καινοτομίας, μέχρι αυτή να γίνει ένα στοιχείο της ρουτίνας του οργανισμού.

Αναλυτικότερα η καινοτομική διαδικασία αποτελείται από τις παρακάτω φάσεις:

• Γέννηση ιδέας/Ανάγκες
• Εκτίμηση της ιδέας
• Σχεδιασμός-Ανάπτυξη-Έλεγχος
• Εφαρμογή
• Διανομή εκπαιδευτικής καινοτομίας
• Επανατροφοδότηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Διοίκηση και Ηγεσία για την αύξηση της αποτελεσματικότητας

Για να μπορέσει η εκπαιδευτική μονάδα να καινοτομήσει και να γίνει φορέας διαμόρφωσης και άσκησης εκπαιδευτικής πολιτικής απαιτείται μία πολιτική αποκέντρωσης και ένας νέος σχεδιασμός που της επιτρέπει την άσκηση «τοπικής» εκπαιδευτικής πολιτικής στο πλαίσιο μιας κεντρικής υφιστάμενης, ώστε να είναι σε θέση να εξυπηρετεί τις ιδιαίτερες τοπικές ανάγκες της κοινωνίας. Η σύνδεση με την τοπική κοινωνία επιτρέπει στην εκπαιδευτική μονάδα να διαμορφώνει «εσωτερική» εκπαιδευτική πολιτική σε ένα πλαίσιο συλλογικότητας, συνεργασίας, συμμετοχής, απολογισμού και έρευνας, προκειμένου να προγραμματίζει, να αξιολογεί και να καινοτομεί, παρεμβαίνοντας ουσιαστικά και υπεύθυνα στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής και στην κριτική υποστήριξη των εκπαιδευτικών αλλαγών, που δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν, αν δεν γίνουν κατανοητές από την εκπαιδευτική κοινότητα (Βότση Ε., 2016).

Στην προτεινόμενη εκπαιδευτική καινοτομία απαιτείται η συμμετοχή της ευρύτερης εκπαιδευτικής κοινότητας, Διοίκηση, εκπαιδευτικοί, μαθητές, σύλλογος γονέων και τοπική κοινότητα. Στα κοινωνικά συστήματα, όπως είναι η εκπαιδευτική μονάδα, οι καινοτομίες είναι δύσκολο να υιοθετηθούν, αφού η συνήθεια, ο ρυθμός λειτουργίας και οι στόχοι δεν είναι μοναδικοί με αποτέλεσμα ορισμένοι συντελεστές να συμφωνούν και να εργάζονται υπέρ των καινοτομιών και άλλοι να αντιστέκονται ενεργά τις περισσότερες φορές κινούμενοι αντίθετα, δημιουργώντας προβλήματα ή απαξιώνοντας τις προσπάθειες των υπέρμαχων της καινοτομίας (Παπακωνσταντίνου Γ., 2008).

Ο Διευθυντής του σχολείου, ο οποίος θα έχει και τον ηγετικό ρόλο, πρέπει να αναζητήσει τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να παρέμβει στη νοοτροπία των εκπαιδευτικών, μέσα από συνεδριάσεις του συλλόγου διδασκόντων και μέσα από το διάλογο, να τους βοηθήσει να κατανοήσουν τη σημασία της εισαγωγής της καινοτομίας εξασφαλίζοντας τη δέσμευση της ενεργής συμμετοχής τους. Σε ότι αφορά το σύλλογο γονέων και τους μαθητές θα μπορούσε ο Διευθυντής να πραγματοποιήσει συναντήσεις μαζί τους και να τους πείσει ότι η εκπαιδευτική καινοτομία συμβαδίζει με τις εξελίξεις και απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας. Ο Διευθυντής θα πρέπει να αποσαφηνίσει το όραμα του στις βασικές ομάδες αναφοράς, να προσδιορίσει τους λειτουργικούς και στρατηγικούς στόχους που επιδιώκει η εκπαιδευτική μονάδα σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και να διαμορφώσει τα απαραίτητα σχέδια δράσης, ώστε να επιτευχθούν οι συγκεκριμένοι στόχοι (Μπρίνια, 2014). Σύμφωνα με τον Παπακωνσταντίνου (2008), η κατάστρωση μιας στρατηγικής για την εισαγωγή της καινοτομίας και την αντιμετώπιση των δυνάμεων που αντιδρούν σ’ αυτήν, που μπορεί να είναι δικαιολογημένη, εντάσσονται στο έργο που πρέπει να αναλάβει ο διευθυντής, προκειμένου να πείσει τους υφισταμένους και όλους τους εμπλεκόμενους, ότι η καινοτομία είναι ευθύνη όλων και ότι θα αποβεί σε όφελος όλων, χωρίς να περιθωριοποιηθεί κάποιος που δεν θέλει ή δεν πείθεται για τους στόχους της καινοτομίας.

Σύμφωνα με τους Everard & Morris (1999), στην αλλαγή πετυχαίνουν τα σχολεία που χαρακτηρίζονται από ελεύθερη επικοινωνία, ιδιαίτερες επικοινωνιακές ικανότητες, γενική επιθυμία συνεργατικής δουλειάς, υποστηρικτική διοίκηση, ομοψυχία στους εκπαιδευτικούς στόχους και προηγούμενη εμπειρία επιτυχημένης αλλαγής. Το μεγαλύτερο μέρος της επιτυχίας των καινοτομιών εξαρτάται από τη στάση των εκπαιδευτικών και από το σκεπτικισμό και προβληματισμό τους για την αλλαγή που επέρχεται σε συνδυασμό με ένα υψηλό επίπεδο κατάρτισης στη διδακτική και παιδαγωγική, οι οποίες αποτελούν την καλύτερη πηγή για μια διαρκή αλλαγή στο σχολείο. Ο Διευθυντής θα πρέπει να διασφαλίσει αυτό το υψηλό επίπεδο κατάρτισης προωθώντας την ενδοσχολική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στοχεύοντας στην υποστήριξη της επαγγελματικής και ατομικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες που σχετίζονται με τη βελτίωση του επιπέδου της παρεχόμενης εκπαίδευσης και την αύξηση της αποτελεσματικότητας του σχολικού συστήματος.

Ο Διευθυντής θα πρέπει να είναι ικανός manager με στοιχεία ηγέτη, να διαθέτει δηλαδή γνώσεις, δεξιότητες (νοητικές, ανθρώπινες, τεχνικές), συναισθηματική νοημοσύνη, δυναμική προσωπικότητα και γενικά ηγετικά προσόντα (Μπρίνια, 2014). Σύμφωνα με τους Everard & Morris (1999), θα πρέπει να έχει τις απαιτούμενες γνώσεις διαχείρισης αλλαγής όπως:

• Άνθρωποι και ανθρώπινα συστήματα κινήτρων - τι κάνει τους ανθρώπους να κινούνται
• Οργανισμοί όπως τα κοινωνικά συστήματα - τι τους κάνει υγιείς και αποδοτικούς, ικανούς να επιτυγχάνουν στόχους
• Περιβάλλον οργανισμού – τα συστήματα που εξαρτώνται από τον οργανισμό και έχουν απαιτήσεις απ’ αυτόν
• Διοικητικά στυλ και η επίδραση τους στη δουλειά
• Προσωπικό διοικητικό στυλ και προσωπικές προτιμήσεις
• Οργανωσιακές διαδικασίες όπως: λήψη αποφάσεων, σχεδιασμός, έλεγχος, επικοινωνία, διαχείριση συγκρούσεων και σχήματα ανταμοιβών
• Διεργασία της αλλαγής
• Εκπαιδευτική και επιμορφωτική θεωρία και μέθοδος
• Καθοδήγηση και παροχή συμβουλών
• Διδασκαλία και εκπαίδευση

Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της καινοτομίας έχει η εξασφάλιση σύνδεσης μεταξύ των εμπλεκόμενων μελών του οργανισμού. Το θετικό κλίμα και η βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ Διευθυντή, εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων με τη χρήση κατάλληλων εργαλείων συνεργασίας, θα μειώσουν τα εμπόδια επικοινωνίας κάνοντας τις ομάδες παραγωγικότερες. Επίσης, η κοινή χρήση αρχείων πρέπει να είναι απρόσκοπτη μεταξύ των ομάδων, γεγονός που μπορεί να διασφαλιστεί με τη δημιουργία πλατφόρμας επιτρέποντας τις σαφείς συνδέσεις μεταξύ ατόμων και περιεχομένου σε ολόκληρο τον οργανισμό στοχεύοντας στη συνεργασία σε έγγραφα, στην αποθήκευση πληροφοριών και διαχείριση των δράσεων. Τέλος, επιπλέον οφέλη θα επιφέρει η σύνδεση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιώντας τα ως υποδομή εσωτερικής διασύνδεσης και ως μέσο επικοινωνίας με τους γονείς, μαθητές άλλων σχολικών μονάδων και το ευρύτερο εξωτερικό περιβάλλον.

Η καινοτομία έχει ορίζοντα 3/ετίας σύμφωνα με το μοντέλο του Fullan (1991) και περιέχει:

· 1^ο έτος: φάση εισαγωγής που σηματοδοτεί την έναρξη της αλλαγής κι εδώ λαμβάνεται η απόφαση για έναρξη της διαδικασίας αλλά και ανασκόπησης της παρούσας κατάστασης.

· 2^ο έτος: φάση εφαρμογής όπου εδώ περιλαμβάνονται οι σημαντικότερες δραστηριότητες, όπως η εφαρμογή του σχεδίων δράσης, ανάπτυξη και διατήρηση της συνέχειας και παρακολούθησης της προόδου και των προβλημάτων που προκύπτουν.

· 3^ο έτος: φάση εσωτερίκευσης όπου η αλλαγή παύει να αποτελεί κάτι νέο κι ενσωματώνεται στη σχολική μονάδα.

Ως βασικά ορόσημα ορίζονται η έναρξη, μέση και λήξη κάθε φάσης υλοποίησης της καινοτομίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Χρηματοδότηση και βιωσιμότητα

Βασική πηγή χρηματοδότησης της προτεινόμενης καινοτομίας είναι οι οικονομικοί πόροι της εκπαιδευτικής μονάδας μέσα από την κρατική επιχορήγηση. Συμπληρωματικά, ο Διευθυντής του σχολείου θα μπορούσε να αναζητήσει οικονομικές χορηγίες από ιδιωτικές επιχειρήσεις με αυξημένο αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης. Η δυνατότητα πρόσβασης στις εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης προϋποθέτει την ύπαρξη ενός συστήματος παροχής πληροφοριών που να ενημερώνει για τις υπάρχουσες πηγές χρηματοδότησης, τους μηχανισμούς προσέγγισης και την αξιοποίηση αυτών των πηγών. Η χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα μπορεί να αναζητηθεί κατά το στάδιο ανάπτυξης της καινοτομίας όταν δηλαδή βρίσκεται σε φάση πιλοτικής εφαρμογής, ώστε να υπάρχει απτή απόδειξη της βιωσιμότητας της. Επίσης ο σύλλογος γονέων μπορεί να προσφέρει οικονομική ενίσχυση μέσα από τη διοργάνωση δράσεων-εκδηλώσεων (έκδοση ημερολογίων, Bazar, λαχειοφόρας αγοράς, μουσικής βραδιάς κ.ά.).

Για να μπορεί η εκπαιδευτική καινοτομία να διαδοθεί ευρύτερα, θα πρέπει να πληρεί τη βασική ιδιότητα της βιωσιμότητας, τη διατήρηση για σημαντικό χρονικό διάστημα, των αποτελεσμάτων και συνεπειών της εκπαιδευτικής καινοτομίας που δοκιμάστηκε στη σχολική μονάδα, στο ίδιο εκπαιδευτικό πλαίσιο ή σε παρόμοια πλαίσια, μετά από απαραίτητες αλλαγές ή προσαρμογές. Η προτεινόμενη καινοτομία δεν είναι αποτέλεσμα της ατομικής προσπάθειας ενός εκπαιδευτικού αλλά της εμπλοκής και συνεργασίας ολόκληρης της σχολικής κοινότητας και ως εκ τούτου έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι βιώσιμη και να συνεχιστεί ή να ενισχυθεί στην πορεία. Η βιωσιμότητα της καινοτομίας θα εξασφαλιστεί με την ένταξη των καινοτόμων δράσεων στη στρατηγική και στον προγραμματισμό του σχολείου. Επίσης, η δικτύωση των εκπαιδευτικών, σύμφωνα με τους Κυριακώδη και Τζιμογιάννη (2015), θα ενισχύσει την ικανότητα και τις προσπάθειες τους να διατηρήσουν τη δυναμική και τη βιωσιμότητα των καινοτόμων παρεμβάσεων στο σχολείο. Η συνεργασία με άλλα σχολεία και η συμμετοχή της σχολικής μονάδας σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ομίλους ή διαγωνισμούς θα συμβάλλουν επιπλέον στη συνέχεια και τη βιωσιμότητα της καινοτομίας. Θετική επίδραση και ανατροφοδότηση έχει η ενεργή εμπλοκή των γονέων των μαθητών και το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία ( π.χ. τοπικοί φορείς, προβολή έργου μέσω του τοπικού τύπου κλπ.).

Η προβολή της εκπαιδευτικής καινοτομίας, τόσο μέσω του αποθετηρίου των δράσεων όσο και στην τοπική κοινωνία (εκδηλώσεις, ημερίδες προς τη σχολική κοινότητα, δημοσιεύσεις, διαδίκτυο), μπορεί να συμβάλλει στην ανάδειξη της σημασίας της και στη διάχυση της στην ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Αξιολόγηση

Βασική επιδίωξη της αξιολόγησης είναι η εδραίωση της αλλαγής, η σταθεροποίηση της στη νέα κατάσταση και φυσικά η αποφυγή της φαινομενικής αλλαγής. Η αλλαγή αυτή θα εδραιωθεί μόνο όταν οι εμπλεκόμενοι αλλάξουν αξίες και αντιλήψεις ( Everard & Morris, 1999). Επίσης, χρειάζεται ρεαλισμός ως προς το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την όλη διαδικασία (σχέδιο δράσης, αλλαγή στάσεων, εφαρμογή και αξιολόγηση καινοτομίας). Σύμφωνα με τα κριτήρια ποιότητας που έχουν ήδη τεθεί θα αξιολογηθεί ο βαθμός βελτίωσης και στα τρία πεδία του αειφόρου σχολείου, δηλαδή στο παιδαγωγικό, κοινωνικό/οργανωσιακό και περιβαλλοντικό στοχεύοντας σε βελτίωση 75%-80% των παρακάτω δεικτών:

Το παιδαγωγικό (αναλυτικό - μεθοδολογίες)

• Ποσοστό ενσωμάτωσης θεμάτων σχετικών με το περιβάλλον και την αειφόρο

ανάπτυξη στα μαθήματα του σχολείου

• Αριθμός εκπαιδευτικών επισκέψεων
• Αριθμός προαιρετικών προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων που

υλοποιήθηκαν στο σχολείο την προηγούμενη και την τρέχουσα σχολική χρονιά.

• Ποσοστό εκπαιδευτικών του σχολείου που συμμετέχει ενεργά στο Σχέδιο

Αειφόρου Διαχείρισης.

• Ποσοστό ενσωμάτωσης ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία
• Βελτίωση απόδοσης των μαθητών

Το κοινωνικό (διοίκηση-μαθητικές κοινότητες- γονείς)

• Ανθρωποώρες εκπαιδευτικών που παρακολούθησαν σεμινάρια επαγγελματικής ανάπτυξης
• Αριθμός συνεδριάσεων του 15 μελούς και γενικών συνελεύσεων
• Εκτιμώμενος βαθμός συμμετοχής των γονέων στη σχολική ζωή
• Πόσες ποινές επιβλήθηκαν στο σχολείο
• Αριθμός Σχολικών Συμβουλίων που έχουν συγκληθεί τα τελευταία 2 χρόνια.
• Αριθμός κοινωνικών δράσεων και δράσεων προστασίας του περιβάλλοντος εκτός σχολείου (π.χ. δενδροφυτεύσεις, συμμετοχή σε εράνους).
• Ποσοστό παιδιών που εγκατέλειψαν το σχολείο πρόωρα
• Ποσοστό των παιδιών που πηγαίνουν στο σχολείο με ΜΜΜ/Ι.Χ./ποδήλατο/ πόδια

Το περιβαλλοντικό

• Βάρος χαρτιού που δόθηκε για ανακύκλωση ανά μαθητή
• Αριθμός φύλλων φωτοτυπικού χαρτιού ανά μαθητή και εκπαιδευτικό
• Κυβικά μέτρα νερού ανά μαθητή και εκπαιδευτικό
• Κιλοβατώρες ανά μαθητή και εκπαιδευτικό
• Βάρος απορριμμάτων που δεν πάει για ανακύκλωση, ανά μαθητή
• Αριθμός λαμπτήρων πυρακτώσεως
• Γίνεται ανακύκλωση λαμπτήρων και ηλεκτρικών-ηλεκτρονικών συσκευών;

(κιλά/μαθητή).

• Κ.μ. φυσικού αερίου που χρησιμοποιήθηκαν για θέρμανση ανά μαθητή ή ανά

τετραγωνικό μέτρο στεγασμένης σχολικής επιφάνειας

Με την έναρξη της φάσης εισαγωγής της καινοτομίας θα αξιολογηθεί η υπάρχουσα κατάσταση της εκπαιδευτικής μονάδας με βάση τους παραπάνω δείκτες και στο τέλος της φάσης εφαρμογής θα πραγματοποιηθεί η επόμενη αξιολόγηση. Σε όλο το στάδιο εφαρμογής της καινοτομίας, θα δίνεται ανατροφοδότηση από όλους τους εμπλεκόμενους με τη μορφή ερωτηματολογίων με σκοπό την υλοποίηση των απαραίτητων διορθωτικών ενεργειών. Τα απαραίτητα στοιχεία για την αξιολόγηση θα αντληθούν από το Ημερολόγιο Σχολικής Ζωής, Πρακτικά του Συλλόγου Διδασκόντων, Πρακτικά του Σχολικού Συμβουλίου, Πληροφοριακό Σύστημα myschool, παραστατικά δαπανών, ερωτηματολόγια.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Breiting, S. & Mayer, M. & Mogensen, F. (2005). Quality Criteria for ESD Schools. SEED & ENSI NETWORKS. Guidelines to enhance the quality Education for Sustainable Delopment. Austrian Federal Ministry of Education, Schience and Culture-Vienna, in collaboration with “Environment and School Initiatives-ENSI. Στο «Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη» Από τη θεωρία στην πράξη. Επιμέλεια: Ευγενία Φλογαΐτη & Γεωργία Λιαράκου, σελ. 50-56, ΚΠΕ Αρχανών, 2009.

Drucker, P. (1985). Innovation and entrepreneurship. New York: Harper and Row, p. 30-36.

European Commission (2012). Rethinking Education: Investing in skills for better socio-economic outcomes. Ανακτήθηκε Δεκέμβριος 6,2018 από: http://www.cedefop.europa.eu/EN/Files/com669_en.pdf

European Commission (2010). Horizon 2010. Ανακτήθηκε Δεκέμβριος 6, 2018 από: http://ec.europa.eu/programmes/horizon2020

Everard, K. B. & Morris, G. (1999). Αποτελεσματική εκπαιδευτική διοίκηση (μτφ. Δ. Κίζικας). Πάτρα: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, 257-292

Fullan, M. (1991). The new meaning of education change. p.30-31, London: Cassell,

Fullan, M. (2001). The New Meaning of Educational Change. 3rd ed. New York: Teachers College Press.

Henderson, K. and Tilbury, D. (2004). Whole-School Approaches to Sustainability: An International Review of Sustainable School Programs. Report Prepared by the Australian Research Institute in Education for Sustainability (ARIES) for the Department of the Environment and Heritage, Australian Government. Ανακτήθηκε Δεκέμβριος 6, 2018, από: http://aries.mq.edu.au/projects/whole_school/files/international_review.pdf

World Commission on Environment and Development (1987). Our Common Future. Ανακτήθηκε Δεκέμβριος 6, 2018 από https://sustainabledevelopment.un.org/milestones/wced

Αθανασούλα – Ρέππα, Α., Δακοπούλου, Α., Κουτούζης, Μ., Μαυρογιώργος, Γ. & Χαλκιώτης Δ. (2008). Διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων. (Τομ. Α΄). Πάτρα: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο

Ασημακόπουλος Κ., Ξανθός Σ. (2018), Καινοτομία στην Εκπαίδευση, ΠΜΣ στη Διοίκηση & Οργάνωση Εκπαιδευτικών Μονάδων, σελ. 8-11, Α.Τ.Ε.Ι.Θ.

Βότση Ε.(2016). Η εκπαιδευτική καινοτομία στην ελληνική σχολική πραγματικότητα και η αυτονομία της σχολικής μονάδας, Πρακτικά του Ελλάδα-Ευρώπη 2020, Τόμος 1, σελ.519, Ελληνικό Ινστιτούτο Οικονομικών της Εκπαίδευσης & δια Βίου Μάθησης, της Έρευνας & Καινοτομίας, Αθήνα 1-3 Ιουλίου 2016

Καλαϊτζίδης Δ. (2013). Το Αειφόρο Σχολείο: Δείκτες Αειφόρου Σχολείου και Μεθοδολογία Οργάνωσης, σελ. 8-9, AEIFORUM, Αθήνα.

Καλαϊτζίδης, Δ. & Δηλάρη, Β. (2010).Το βραβείο Αειφόρου Σχολείου. Στο 5^ο Συνέδριο της ΠΕΕΚΠΕ, τεύχος 12 (57), Ιωάννινα

Κόκκινου, Α. (2015), Εννοιολογικός Προσδιορισμός και Βασικά Χαρακτηριστικά της Καινοτομίας. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Κόκκινου, Α. 2015. Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και καινοτομική επιχειρηματικότητα. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 1, σελ. 18. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/1332

Κυριακώδη Δ.,Τζιμογιάννης Α.(2015), Οι εκπαιδευτικές καινοτομίες στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση: Μελέτη των βραβευμένων έργων της δράσης “Θεσμός Αριστείας και Ανάδειξη Καλών Πρακτικών”, Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 8(3), 123-151, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Μπρίνια Β. (2014),Μελέτες Περιπτώσεων Εκπαιδευτικών Μονάδων, Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, σελ. 164-169, Αθήνα

Παπακωνσταντίνου, Γ. (2008). Εισαγωγή καινοτομιών στην εκπαιδευτική μονάδα: ο ρόλος του διευθυντή, Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο Οδηγός Επιμόρφωσης. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Αγωγή, 231-240 , Θεσσαλονίκη

Τρικαλίτη Α. (2015). Αειφόρο ελληνικό σχολείο, Διάλογοι! Θεωρία& Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και της Εκπαίδευσης, Τεύχος 1, σελ. 127, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης

Χυτήρης, Λ., Άννινος, Λ. (2015), Καινοτομία και ανάπτυξη νέων υπηρεσιών. [Κεφάλαιο Συγγράμματος]. Στο Χυτήρης, Λ., Άννινος, Λ. 2015. Διοίκηση και ποιότητα υπηρεσιών. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. κεφ 8. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/4989

© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved