ISSN : 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Σύντομη βιογραφία των συγγραφέων

Κριτικές του άρθρου

ISSN : 2241-4665

Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 01 Οκτωβρίου 2016

΄΄ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ-ΜΑΘΗΤΩΝ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΄΄

΄΄ INVESTIGATION OF THE PERCEPTION OF EDUCATORS - STUDENTS
ON THE DIRECTOR’S PROFILE OF THE ORGANIZATION AND THE
MANAGEMENT OF THE SCHOOL UNIT ΄΄

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΣΑΧΙΝΙΔΗΣ ΣΥΜΕΩΝ ΚΑΤΣΙΚΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

Καθηγητής Φυσικός Προϊσταμένη Διοικητικού Π/θμιας

Εκπαίδευσης

ΣΙΑΣΙΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

Καθηγήτρια Φιλόλογος

Sachinidis Simeon Katsika Anastasia

Physical Professor Chief Administrative Officer, Directorate

of Primary Education

Siasiou Magdalini

Literature Professor

Περίληψη

Η αποτελεσματική οργάνωση και διοίκηση μιας σχολικής μονάδας είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στη σωστή πορεία της. Μια σχολική μονάδα πρέπει να είναι ανοικτή στην κοινωνία, και να προσφέρει θετική επίδραση στα αποτελέσματα των μαθητών, στην καλή επικοινωνία με τους καθηγητές και τους γονείς. Η αποτελεσματική οργάνωση και διοίκηση μιας σχολικής μονάδας δημιουργεί τις προϋποθέσεις δημιουργίας θετικού κλίματος, που είναι απαραίτητες για να λειτουργήσει ποιοτικά το σχολείο.

Abstract

The effective organization and management of a school unit is an important factor that contributes to the fulfillment of its course. A school unit must be open to society, and must provide a positive impact on pupils' results as well as good communication with teachers and parents. Effective organization and management of a school facility creates the conditions necessary to create a positive climate for qualitative functioning of the school unit

Εισαγωγή

Η αποτελεσματική οργάνωση και διοίκηση μιας σχολικής μονάδας είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στη σωστή πορεία της. Μια σχολική μονάδα πρέπει να είναι ανοικτή στην κοινωνία, και να προσφέρει θετική επίδραση στα αποτελέσματα των μαθητών, στην καλή επικοινωνία με τους καθηγητές και τους γονείς. Η αποτελεσματική οργάνωση και διοίκηση μιας σχολικής μονάδας δημιουργεί τις προϋποθέσεις δημιουργίας θετικού κλίματος, που είναι απαραίτητες για να λειτουργήσει ποιοτικά το σχολείο.

Η σωστή πορεία για ένα ποιοτικό σχολείο πρέπει να καλύπτει ορισμένες προϋποθέσεις, όπως :

α) να καθορίζονται με σαφήνεια οι επιμέρους στόχοι,

β) να συμμετέχουν στη διαδικασία του όλοι οι φορείς που εμπλέκονται στη λειτουργία της εκπαιδευτικής μονάδας (διοικητικά στελέχη, εκπαιδευτικοί, γονείς, μαθητές, κλπ.),

γ) να καταλήγει σε αντικειμενικά, σαφή και ευέλικτα σχέδια-προγράμματα,

δ) να υπάρχει καλός συντονισμός όλων των εμπλεκομένων μερών.

Η πραγματοποίηση των παραπάνω προϋποθέσεων είναι μια δύσκολη υπόθεση και δεν εξαρτάται μόνο από τις ικανότητες των εμπλεκομένων. Πολλές φορές επηρεάζεται αρνητικά από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες όπως: η αβεβαιότητα του οργανωσιακού περιβάλλοντος, η έλλειψη χρόνου και καθηγητών ειδικότερα στις μικρές σχολικές μονάδες της περιφέρειας, η αντίσταση στην αλλαγή από το εσωτερικό της εκπαιδευτικής μονάδας και τέλος η επίδραση από εξωοργανωσιακούς παράγοντες (Σαΐτης Χ., 2002).

Ο ιδανικός ηγέτης που μπορεί να αξιοποιήσει όλες τις προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι ο Δντής.

Ένα από τα επιπλέον βασικά εφόδια του Δντή μιας σχολικής μονάδας είναι η ικανότητα του να αξιοποιεί και να κινητοποιεί με τον κατάλληλο τρόπο το ανθρώπινο δυναμικό που διοικεί έτσι ώστε να αναλαμβάνουν δράση και πρωτοβουλίες που προσανατολίζονται στους στόχους που έχουν τεθεί. Ο Cohen ορίζει την ηγετική ικανότητα «ως την επιδεξιότητα να καθοδηγείς ανθρώπους να δημιουργούν πράγματα τα οποία δεν γνωρίζουν οι ίδιοι ότι μπορούν να επιτύχουν ή δεν γνωρίζουν ότι είναι απαραίτητο να γίνουν πραγματικότητα» (Cohen., 1990). Άλλος ορισμός για την ηγεσία είναι αυτός των Rauch & Behling οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ηγετική ικανότητα είναι «η διαδικασία επίδρασης όλων των ενεργειών και δράσεων ενός οργανισμού προς την κατεύθυνση της επίτευξης του οράματος και της αποστολής του οργανισμού» (Rauch & Behling., 1984).

Η Θετική επίδραση του διευθυντή προς τους μαθητές, τους καθηγητές και τους  γονείς, δημιουργεί τις προϋποθέσεις δημιουργίας θετικού κλίματος, που είναι απαραίτητες για να λειτουργήσει ποιοτικά το σχολείο.

Κυρίως θέμα

Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να τονίσει κάποιες ιδιότητες- χαρίσματα που πρέπει να έχει ο Δντής κατά την γνώμη καθηγητών και μαθητών. Από τα δεδομένα που θα προκύψουν, θα αναζητηθεί το προφίλ του Ηγέτη Δντή, όπως θα τον ήθελαν αυτοί που εμπλέκονται στη λειτουργία της εκπαιδευτικής μονάδας (διοικητικά στελέχη, εκπαιδευτικοί, γονείς, μαθητές, κλπ.).

Ως μεθοδολογικό εργαλείο χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο χωριστά για τους καθηγητές και μαθητές, μέσα από το οποίο αξιοποιήθηκαν ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα για το προφιλ του Δντή. Δόθηκε στο ΓΕΛ Νικήσιανης. Ανήκει στο Νομό Καβάλας. Είναι απομακρυσμένο από την πόλη της Καβάλας και αριθμεί περίπου 100 μαθητές, 13 μόνιμους καθηγητές και 2-3 αναπληρωτές καθηγητές. Στο ερωτηματολόγιο τονίζονται οι οραματικές απόψεις των καθηγητών και μαθητών, για το προφίλ ενός αποτελεσματικού Δντη στη Διοίκηση.

Στην παρούσα μελέτη απάντησαν 18 καθηγητές. Από τους 18 καθηγητές, 4 ήταν από άλλo ΠΥΣΔΕ (Δράμας). Από το σύνολο καθηγητών οι 8 ήταν άνδρες.

Ερωτήσεις που δόθηκαν στους καθηγητές.

Α.1.Πώς θα θέλατε τον Δντής σας να είναι γενικά:

Άνδρας Γυναίκα Αδιάφορο

Α2.Πώς θα θέλατε τον Υποδντής σας να είναι γενικά:

Άνδρας Γυναίκα Αδιάφορο

Α3.Πώς θα θέλατε τον Δντής σας να είναι γενικά:

Έγγαμος Άγαμος Αδιάφορο

Σύμφωνα με τις απαντήσεις των καθηγητών:

Το σύνολο των καθηγητών απάντησε για το ερώτημα Α.1 ότι θα ήθελε Δντή άνδρα με ποσοστό 61,1% και για το ερώτημα Α.3 έγγαμο με ποσοστό 55,6%. Να τονιστεί ότι όλες οι γυναίκες εκτός από μια απάντησαν ότι θα ήθελε για Δντή άνδρα. Για το ερώτημα Α.2 που αφορά τον υποδντή, το 55,6% απάντησε ότι τους είναι αδιάφορο αν είναι άνδρας ή γυναίκα. Μόνο ένα ποσοστό 38,9% τον ήθελε άνδρα. Πίνακας 1 και 2

Πίνακας 1.

Πίνακας 2

Ερωτήσεις που δόθηκαν στους καθηγητές για το πώς θα ήθελαν τον Δντη τους.

Οι ερωτήσεις έπρεπε να απαντηθούν με το αν Συμφωνούν ή Διαφωνούν.

Β.Nα είναι αυστηρός σε όλους είτε στους καθηγητές είτε στους μαθητές και να εφαρμόζει τους νόμους που σχετίζονται με την διοίκηση του σχολείου.

Γ.Να δημιουργεί ευχάριστο δημοκρατικό και ήρεμο κλίμα με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης.

Δ.Να είναι ανοικτός στην τοπική κοινωνία.

Ε.Να έχει επιπλέον σπουδές που να σχετίζονται με την διοίκηση.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις των καθηγητών:

Το 50% των καθηγητών θα ήθελε ο Δντής να είναι αυστηρός σε όλους είτε στους καθηγητές είτε στους μαθητές και να εφαρμόζει τους νόμους που σχετίζονται με την διοίκηση του σχολείου (ερώτηση Β). Όλοι οι καθηγητές 100% απάντησαν ότι θα θέλανε ο Δντής να δημιουργεί ευχάριστο δημοκρατικό και ήρεμο κλίμα με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύη (ερώτηση Γ). Με το ίδιο ποσοστό 100% συμφωνεί και στην ερώτηση Δ ότι θα τον ήθελε ανοικτό στην τοπική κοινωνία. Το 83,3% θα ήθελε ένα Δντή με επιπλέον σπουδές που να σχετίζονται με την διοίκηση .(Ερώτηση Ε). Πίνακας 3.

Πίνακας 3

Ερωτήσεις που δόθηκαν στους καθηγητές.

Οι ερωτήσεις έπρεπε να απαντηθούν με το αν Συμφωνούν ή Διαφωνούν.

2.Πιστεύετε ότι τα επιπλέον προσόντα του Δντή βοηθούν στην διοίκηση του σχολείου.

3.Πιστεύετε ότι θα πρέπει σε κάποιες αποφάσεις του σχολείου, είναι καλό να παίρνουν το λόγο και οι μαθητές.

4.Πιστεύετε ότι τα έτη υπηρεσίας συμβάλλουν στη διοίκηση του Δντή.

5.Πιστεύετε ότι η εξωτερική εμφάνιση του Δντή παίζει καθοριστικό ρόλο στο έργο του Δντή

6.Πιστεύετε ότι είναι θετικό ο Δντής να παρευρίσκεται με τους καθηγητές σε εκδηλώσεις έξω από το σχολείο.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις των καθηγητών το 94,4% πιστεύει ότι τα επιπλέον προσόντα του Δντή βοηθούν στην διοίκηση του σχολείου, το 94,4% πιστεύει ότι σε κάποιες αποφάσεις του σχολείου, είναι καλό να παίρνουν το λόγο και οι μαθητές. Το72,2% πιστεύει ότι τα έτη υπηρεσίας συμβάλλουν στο έργο της διοίκησης του Δντή και μόνο το 33,3% των καθηγητών πιστεύει ότι η εξωτερική εμφάνιση του Δντή παίζει καθοριστικό ρόλο στο έργο της διοίκησης του Δντή. Το 94,4% πιστεύει ότι είναι θετικό ο Δντής να παρευρίσκεται με τους καθηγητές σε εκδηλώσεις έξω από το σχολείο. Πίνακας 4.

Πίνακας 4

Συμπέρασμα

Οι καθηγητές θέλουν τον ηγέτη τους να είναι γενικά άνδρας, ενώ τους είναι αδιάφορο το γένος του υποδιευθυντή τους.

Θέλουν να είναι δημοκρατικός και ανοικτός στην κοινωνία. Οι σπουδές στην διοίκηση όπως και η επιπλέον σπουδές, τα έτη υπηρεσίας αποτελούν προσόντα για τον ηγέτη τους και δεν του ενδιαφέρει η εξωτερική του εμφάνιση.

Ένα ερωτηματολόγιο σχεδόν παρόμοιο δόθηκε και στους μαθητές ( 33).

Μαθητής Τάξης Λυκείου (33 απαντήσεις)

Α Λυκείου	5
Β Λυκείου	8
Γ Λυκείου	20

1. Α1.Πώς θα θέλατε τον Δντής σας να είναι γενικά:

Άνδρας	13
Γυναίκα	0
Αδιάφορο	20

1. Α2.Πώς θα θέλατε τον Δντής σας να είναι γενικά:

Εγγαμος	10
Αγαμος	2
Αδιάφορο	21

1. Α3. Θα θέλατε τον Δντής σας να είναι γενικά αυστηρός στους μαθητές και καθηγητές

Συμφωνώ	22
Διαφωνώ	11

1. Α4. Θα θέλατε τον Δντής σας να δημιουργεί ευχάριστο δημοκρατικό και ήρεμο κλίμα με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης.

Συμφωνώ	32
Διαφωνώ	1

1. Α4. Θα θέλατε τον Δντής σας να είναι ανοικτός στην τοπική κοινωνία.

Συμφωνώ	31
Διαφωνώ	2

1. Α5. Θα θέλατε τον Δντής σας να έχει επιπλέον σπουδές που να σχετίζονται με την διοίκηση.

Συμφωνώ	21
Διαφωνώ	12

2.Β1. Πιστεύετε ότι τα επιπλέον προσόντα του Δντή βοηθούν στην διοίκηση του σχολείου.

Συμφωνώ	27
Διαφωνώ	6

2.Β2. Πιστεύετε ότι θα πρέπει σε κάποιες αποφάσεις του σχολείου είναι καλό να παίρνουν το λόγο και οι μαθητές.

Συμφωνώ	31
Διαφωνώ	2

2.Β3. Πιστεύετε ότι τα έτη υπηρεσίας συμβάλλουν στη διοίκηση του Δντή- μαθητών.

Συμφωνώ	18
Διαφωνώ	14

2.Β4. Ο πρωινός διάλογος με τον Δντή με τους μαθητές μετά την προσευχή πιστεύετε ότι δημιουργεί ένα θετικό κλίμα στο σχολείο.

Συμφωνώ	30
Διαφωνώ	3

2.Β5. Υπάρχει διαφορά κατά την γνώμη σας στον τρόπο διοίκησης αν η σχολική μονάδα είναι μικρή σε αριθμό μαθητών ή μεγάλη. Που οφείλεται κατά την γνώμη σας:

στο μεγάλο αριθμό των μαθητών	13
δεν υπάρχει συναισθηματισμός και η σχέση μαθητών –Δντή είναι απρόσωπη.	19

2.Β6. Είναι θετικό ο Δντής να συμμετέχει στις δραστηριότητες του σχολείου και ιδιαίτερα στις δραστηριότητες των μαθητών.

Συμφωνώ	30
Διαφωνώ.	3

Στην έρευνα το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών που πήρε μέρος ήταν της Γ λυκείου.

Το μεγαλύτερο ποσοστό απάντησε ότι τους είναι αδιάφορο αν ο Δντής είναι άνδρας ή γυναίκα. Ένα ποσοστό απάντησε ότι τον ήθελε άνδρα και παντρεμένο αλλά κανείς δεν ήθελε για Δντή γυναίκα. Το σύνολο των μαθητών θα ήθελε ο Δντής:

• να είναι αυστηρός σε όλους είτε στους καθηγητές είτε στους μαθητές,
• να εφαρμόζει τους νόμους που σχετίζονται με την διοίκηση του σχολείου,
• να δημιουργεί ευχάριστο δημοκρατικό και ήρεμο κλίμα με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύη,
• να είναι ανοικτός στην τοπική κοινωνία,
• να έχει επιπλέον σπουδές που να σχετίζονται με την διοίκηση και να συμμετέχει στις δραστηριότητες του σχολείου.

Συμπέρασμα

Το τελικό συμπέρασμα που προκύπτει από την έρευνα :

Το φύλο των διευθυντών/τριων, η ηλικία του/της, η οικογενειακή του/της κατάσταση και τα προσόντα του/της επηρεάζουν τον τρόπο χειρισμού θεμάτων που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα ενός σχολείου. Καθηγητές και μαθητές θέλουν ένα Δντή να είναι δίκαιος και δημοκρατικός. Τον θέλουν να έχει επιπλέον προσόντα στη διοίκηση γιατί πιστεύουν ότι θα τον βοηθήσουν στο έργο του. Θέλουν επίσης ένα Δντή διπλα τους. Να συμμετάχει στις δραστηριότητες καθηγητών και μαθητών. Αυτό που πρέπει να τονιστεί από την έρευνα ότι στα μικρά σχολεία το έργο του Δντή είναι πιο εύκολο.

Ειδικότερα οι άνδρες εκπαιδευτικοί δείχνουν μια σαφή προτίμηση στους άνδρες διευθυντές λόγω εμμονής σε έμφυλα στερεότυπα. Η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ των έμφυλων στερεοτύπων και των ιδιοτήτων ενός/μιας πετυχημένου/νης διευθυντή/ντριας έχει γίνει και στο παρελθόν και έχει αναδείξει παρόμοια αποτελέσματα, στη βάση όμως των αντιλήψεων που οι διευθυντές/ντριες έχουν για τον εαυτό τους (Schein., 1973, Massengil & DiMarco., 1979). Και ενώ θα ανέμενε κανείς οι γυναίκες εκπαιδευτικοί να στηρίζουν τις γυναίκες διευθύντριες, στην παρούσα έρευνα φάνηκε να συμβαίνει το αντίθετο. Η συμπεριφορά των γυναικών διαφοροποιείται με βάση τις προσδοκίες που είχαν από τις γυναίκες διευθύντριες (Shakeshaft et al., 1991). Όπως αναφέρουν οι συμμετέχουσες στην παρούσα έρευνα, οι γυναίκες διευθύντριες τοποθετούνται στη συγκεκριμένη θέση, εφαρμόζοντας και ακολουθώντας όλες τις τυπικότητες του τίτλου ο οποίος προορίζεται κυρίως για άνδρες, χωρίς να καταβάλλουν καμία προσπάθεια ενθάρρυνσης των άλλων γυναικών, υποβιβάζοντας συχνά το ρόλο τους και παραμερίζοντας τη «γυναικεία» τους φύση. Ενεργούν με αυτό τον τρόπο, υιοθετώντας περισσότερες ανδρικές μεθόδους διοίκησης προκειμένου να αντεπεξέλθουν καλύτερα στα καθήκοντά τους και να αποφύγουν την άσκηση κριτικής (Kawakami, White & Langer., 2000). Με τον τρόπο αυτό ενισχύουν κοινωνικά κατασκευασμένους κανόνες περί ηγεσίας (Christman & McClellan., 2008) καθώς και την αντίληψη σύμφωνα με την οποίαν ο ιδανικός ηγέτης για ένα σχολείο είναι άνδρας (Brunner & Peyton-Caire., 2000).

Τα γενικά συμπεράσματα της έρευνας αναδεικνύουν αρχικά το γεγονός ότι οι αποτελεσματικοί σχολικοί ηγέτες διακρίνονται από ένα όραμα για την εκπαίδευση και μια διάθεση προσφοράς προς τους μαθητές, τους συναδέλφους και την κοινωνία γενικότερα, νιώθουν μεγάλη αγάπη για τη δουλειά τους και αφιερώνουν μεγάλο μέρος από τον προσωπικό τους χρόνο για την προώθηση των ζητημάτων του σχολείου. Στη συνέχεια διαφαίνεται η μεγάλη σημασία που αποδίδουν οι σχολικοί ηγέτες στην καλή επικοινωνία εντός και εκτός του σχολικού χώρου, στη δημιουργία θετικού σχολικού κλίματος μεταξύ του προσωπικού του σχολείου και στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει ο σύλλογος διδασκόντων και η δημοκρατική λειτουργία του, για την επίλυση όλων των ζητημάτων, που απασχολούν τη σχολική μονάδα.

Βιβλιογραφία

1.Σαΐτης, Χ. : ( 2002 ), « Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης », εκδ. Ατραπός, Αθήνα.

2.Cohen, W. A. (1990), The art of the leader. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.

3.Rauch, C., Behling, O. (1984), Functionalism: Basis for an alternate approach to the study of leadership, In J. G. Hunt, D. M. Hosking, C. A. Schriesheim, and R. Stewart (Eds.) Leaders and Managers: International perspective on managerial behavior and leadership, Elmsford. New York: Pergamon.

4.Massengill, D. & DiMarco, N. (1979). Sex role stereotypes and requisite management characteristics: A current replication, Sex Roles, 5 (5), 561-570.

5.Schein, V. E. (1973). The relationship between sex role stereotypes and requisite management characteristics, Journal of Applied Psychology, 57, 95-100.

6.Shakeshaft, C. (1989). The gender gap in research in educational administration, Educational Administration Quarterly, 25, 324-337.

7. Kawakami, C., White, J. B. & Langer, E. J. (2000). Mindful and masculine: Freeing women leaders from the constraints of gender roles, Journal of Social Issues, 56 (1), 49-64.

8.Christman, D. & McClellan, R. (2008). "Living on Barbed Wire": Resilient Women Administrators in

9.Brunner, C. C. (2000). Unsettled Moments in Settled Discourse: Women Superintendents’ Experiences of Inequality, Educational Administration Quarterly, 36 (1), 76-116.

Brunner, C. C. & Peyton-Caire, L. (2000). Seeking representation: Supporting Black femalegraduate students who aspire to the superintendency, Urban Education, 31(5), 532-548.

© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved