ISSN : 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Σύντομη βιογραφία των συγγραφέων

Κριτικές του άρθρου

C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης ISSN: 2241-4665

Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 25 Οκτωβρίου 2021

‘’ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ‘’

΄΄ INVESTING THE PHENOMENON OF BULLYNG IN SCHOLS ‘’

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΣΑΧΙΝΙΔΗΣ ΣΥΜΕΩΝ ΣΑΛΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

Καθηγητής Φυσικός Καθηγητής (Μηχανολόγος Μηχανικός)

ΣΑΧΙΝΙΔΟΥ ΧΡΥΣΗ

Δασκάλα

Sachinidis Simeon Salis Anastasios

Physical Professor Professor Secondary (Mechanical Engineer) Education

Sachinidou Crisi

Teacher

Περίληψη

Ο όρος «σχολικός εκφοβισμός» στην συγκεκριμένη έρευνα χρησιμοποιείται για να εκφράσει την εσκεμμένη βία που ασκείται από ένα παιδί ή μια ομάδα παιδιών προς κάποιο άλλο και επιβάλλεται από θέση ισχύος. Η θέση ισχύος του θύτη μπορεί να είναι η σωματική υπεροχή του σε σχέση με το θύμα ή ακόμα και η κοινωνική θέση που κατέχει στην ομάδα των συνομηλίκων.

Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να απαντήσει στο πώς το σχολείο και οι
εκπαιδευτικοί προλαμβάνουν και αντιμετωπίζουν περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, και πώς λειτουργεί και εφαρμόζεται το πρόγραμμα κατά του σχολικού εκφοβισμού που ακολουθούν. Η έρευνα στοχεύει στο να αναδείξει μέσα από το πρόγραμμα το οποίο εφαρμόζεται, τις ενέργειες των εκπαιδευτικών οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν περιστατικά εκφοβισμών στο χώρο του σχολείου, να περιγράψει τις αντιδράσεις τους απέναντι στους θύτες και τα θύματα και να αναλύσει καθημερινές πρακτικές παρέμβασης που ακολουθούν για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

ABSTRACT

The term "school bullying" in this research is used to express the deliberate violence perpetrated by one child or group of children against another and imposed from a position of power. The perpetrator's position of power may be his physical superiority over the victim or even his social position in the peer group.

The aim of this research is to answer how the school and the

teachers prevent and deal with school bullying incidents, and how the anti-bullying program that follows works and is implemented. The research aims to highlight through the program that is implemented, the actions of teachers who are called to manage incidents of bullying at school, to describe their reactions to perpetrators and victims and to analyze daily intervention practices that follow for dealing with the phenomenon.

Εισαγωγή

Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να τονίσουμε πως ο σχολικός εκφοβισμός χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενη βία και όχι από ένα μεμονωμένο περιστατικό βίας. Επιπλέον, χαρακτηρίζεται από την αδυναμία του θύματος να υιοθετήσει αμυντική στάση προκειμένου να προστατέψει τον εαυτό του, με συνέπεια, η επαναλαμβανόμενη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ θύτη και θύματος να σταθεροποιείται και να παγιώνεται (Οlweus, 2009).

Κυρίως θέμα

Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο μεταξύ μαθητών αποτελεί μορφή επιθετικής συμπεριφοράς με σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και τη διαδικασία της μάθησης. Μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, άμεσες ή έμμεσες, όπως η σωματική βία, ο αποκλεισμός από την ομάδα και η διάδοση φημών (κοινωνικός εκφοβισμός), οι απειλές (λεκτικός εκφοβισμός), καθώς και η σεξουαλική παρενόχληση.

Όταν καλούνται οι εκπαιδευτικοί να αντιμετωπίσουν ένα περιστατικό
σχολικού εκφοβισμού την στιγμή που συμβαίνει, προσπαθούν να δράσουν όσο το δυνατόν πιο προσεκτικά και αποτελεσματικά προκειμένου να αποφύγουν λάθη που ενδεχομένως να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχολογία και των δύο εμπλεκόμενων μερών. Το ερώτημα που γεννάται είναι το κατά πόσο καταρτισμένοι είναι οι εκπαιδευτικοί να αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις και φυσικά αυτό το σημείο αποτελεί και σημείο της έρευνάς μας.

Γνωρίζουμε ότι οι πράξεις στις οποίες προβαίνει κάθε παιδί και ο τρόπος με τον οποίο προσπαθεί να επιλύσει τα προβλήματά του αντανακλούν την ψυχοσύνθεσή του

Οι επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού είναι ποικίλες, σοβαρές και μακροχρόνιες και αφορούν όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες που εμπλέκονται σε τέτοιου είδους περιστατικά. Οι Bauman & Yoon (2014:253) αναφέρουν ότι οι σημαντικότερες συνέπειες είναι οι χαμηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις, η αυξημένη αποχή από το σχολείο και η περιορισμένη ψυχοκοινωνική προσαρμογή των παιδιών.
Υπάρχουν ωστόσο και έρευνες που εντοπίζουν συγκεκριμένες συνέπειες, ανάλογα με το ρόλο των μαθητών στα συμβάντα.

Οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του σχολικού εκφοβισμού στους μαθητές είναι πολλές και σοβαρές και διαφέρουν σε δράστες και θύματα.

Στο πλαίσιο της τάξης το πρόγραμμα επιδιώκει την πρόληψη του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού, μέσα από την αντιμετώπιση των προσωπικών αντιλήψεων των ατόμων για την διαφορετικότητα. Στόχος είναι να μάθουν όλοι να αποδέχονται την διαφορετικότητα, να συνυπάρχουν, να
αναγνωρίζουν και να σέβονται τους άλλους και την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου να την υπολογίζουν. «Η καλλιέργεια του σεβασμού στους μαθητές γίνεται με σκοπό να προλάβουμε την εκδήλωση αντικοινωνικών συμπεριφορών» (Γκότοβος., 2002).
Οι εκπαιδευτικοί στο πλαίσιο της τάξης εισάγουν και επιβάλλουν κανόνες
κατά του σχολικού εκφοβισμού. Οι κανόνες αυτοί καλύπτουν τόσο τις άμεσες όσο και τις έμμεσες μορφές σχολικού εκφοβισμού, συμπεριλαμβανομένης της
κοινωνικής απομόνωσης και του σκόπιμου αποκλεισμού από την ομάδα των
συνομηλίκων. Συζητούν διεξοδικά με τους μαθητές τους (για παράδειγμα, στις
συνεδριάσεις στην τάξη) τους κανόνες σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό, για να βεβαιωθούν ότι οι μαθητές έχουν κατανοήσει τη σημασία τους.

Η συγκεκριμένη ερεύνα πραγματοποιήθηκε με την μορφή των ερωτήσεων σε φυλλάδιο, ανώνυμα, άνδρες γυναίκες, σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευση της Δράμας , Καβάλας και Σερρών. Ένα μέρος από αυτούς είναι και διευθυντές σχολείων και με ηλικία μεταξύ 45 με 60. Εγινε η έρευνα για να εξαρθούν κάποια συμπεράσματα αλλά να τονιστεί και η ανάγκη των εκπαιδευτικών να ασχοληθούν με κάποια σοβαρότητα αυτού του φαινομένου του εκφοβισμού που αρχίζει να φαίνεται σε κάποια σχολεία και όπως δείχνουν τα πράγματα αρχίζει να παίρνει ανεξέλικτες διαστάσεις. Χρήζει λοιπόν η ανάγκη για την αντιμετώπισή του πρέπει και οι εκπαιδευτικοί να έχουν κάποια σχετική και ειδική ενημέρωση. Στην εργασία μας έχουμε σκοπό να δείξουμε πόσο έτοιμοι είναι οι εκπαιδευτικοί να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις. Η αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στο σχολείο θα πρέπει οπωσδήποτε να αποτελεί μέρος των πολιτικών του σχολείου ως μια προσπάθεια για ενδυνάμωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ενίσχυση των κοινωνικών αξιών του σεβασμού, της ισότητας, της αλληλεγγύης (Τζώρτζη Μ., 2016). Μέσα από οργανωμένες πρακτικές και εντατικά προγράμματα θα πρέπει το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων να προάγουν τον διάλογο μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας, να ενδυναμώσουν τις σχέσεις συνεργασίας μεταξύ μαθητών και μαθητών και εκπαιδευτικού, ώστε ενωμένοι να δημιουργήσουν ένα ασφαλές σχολικό κλίμα, καθώς και θετικά πρότυπα κοινωνικής συμβίωσης και (Τζώρτζη Μ., 2016)..
Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να απαντήσει πώς το σχολείο και οι
εκπαιδευτικοί προλαμβάνουν και αντιμετωπίζουν περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, και πώς λειτουργεί και εφαρμόζεται το πρόγραμμα κατά του σχολικού εκφοβισμού. Η έρευνα στοχεύει στο να αναδείξει μέσα από το πρόγραμμα το οποίο εφαρμόζεται, τις ενέργειες των εκπαιδευτικών οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν περιστατικά εκφοβισμών στο χώρο του σχολείου, να περιγράψει τις αντιδράσεις τους απέναντι στους θύτες και τα θύματα και να αναλύσει καθημερινές πρακτικές παρέμβασης που ακολουθούν για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Δόθηκαν 8 ερωτήσεις και απάντησαν 17 εκπαιδευτικοί. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν ήταν αξιόλογα. Οι πληροφορίες που πηραμε από αυτές τις ερωτήσεις αφορούσαν εκπαιδευτικούς το πόσο γνωρίζουν το θέμα και φυσικά το πόσο ενημερωμένοι είναι για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τέτοια θέματα.

Οι ερωτήσεις

1.Γνωρίζετε το φαινόμενο του εκφοβισμού ;

2.Εχετε αντιμετωπίσει κάποιο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού στην τάξη σας;

3.Θεωρείτε αποτελεσματική την ύπαρξη του ψυχολόγου στο σχολείο ώστε να αντιμετωπίζει το περιστατικό βίας ;

4.Εχετε παρακολουθήσει κάποιο σεμινάριο σχετικά με τον εκφοβισμό ;

5.Θεωρείτε πως η ενασχόληση των μαθητών με ομαδικές δραστηριότητες στα πλαίσια της σχολικής τάξης συμβάλλει στην πρόσληψη του φαινομένου του εκφοβισμού ;

6.ΓΊνονται συζητήσεις μέσα στην τάξη σχετικά με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και την αντιμετώπιση του;

7.Ποσο καθοριστικός είναι ο ρόλος του δασκάλου στην άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος εκφοβισμού;

8.Κατά την γνώμη σας η συζήτηση του φαινομένου μέσα στην τάξη θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να μειωθεί το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού;

Οι απαντήσεις που έδωσαν οι εκπαιδευτικοί αν γνωρίζουν το φαινόμενο του

εκφοβισμού είναι γενικές και αόριστες.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις των εκπαιδευτικών το πρόβλημα αυτό αρχίζει να γίνεται έντονο στις μέρες μας.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις το 60% των εκπαιδευτικών θεωρούν αποτελεσματική την ύπαρξη κάποιου ειδικού ψυχολόγου στο σχολείο. Αυτό θα βοηθήσει τον Δντη και το σύλλογο διδασκόντων να βρούν που εστιάζεται το πρόβλημα. Ο ψυχολόγος θα πρέπει να εφαρμόσει τα κατάλληλα μετρα ή να τα τροποποιήσει ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στο συγκεκριμένο σχολείο. Θα είναι αυτός που με τις σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις θα βελτιώσει το παιδαγωγικό έργο των εκπαιδευτικών και παράλληλα να αυξήσει τις ικανότητές τους για την στήριξη των μαθητών που έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού και την παροχή βοήθειας στους μαθητές που προβαίνουν σε εκφοβιστικές ενέργειες

Αποτυπώνεται η πικρή αλήθεια. Γνωρίζουν το φαινόμενο οι εκπαιδευτικοί από κάποιον ή έχουν διαβάσει κάποιο έντυπο. Στην πραγματικότητα δεν έχουν τις κατάλληλες γνώσεις από κάποιο ειδικό ή από κάποια ειδικά σεμινάρια.

Η ενασχόληση των μαθητών σε ομαδικές δραστηριότητες στα πλαίσια της σχολικής τάξης όχι μόνο συμβάλλει στην πρόσληψη του φαινόμενου του εκφοβισμού αλλά μπορεί να ανακαλύψει και κάποια φαινόμενα βίας που στο αρχικό στάδιο δεν είναι ορατά. Η ενασχόληση αυτή επιβάλει εκπαιδευτικό με συνεχή επιμόρφωση τόσο σε γενικά θέματα προαγωγής της ψυχικής υγείας και της μάθησης των μαθητών, όσο και σε πιο ειδικά θέματα που αφορούν παιδιά τα οποία μπορεί να εκδηλώσουν ή εκδηλώνουν δυσκολίες και προβλήματα.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις των εκπαιδευτικών οι συζητήσεις μέσα στην τάξη σχετικά με το φαινόμενο του εκφοβισμού δεν γίνονται γιατί απουσιάζουν οι σχετικές γνώσεις.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού φαίνεται να είναι καθοριστικός στην αντιμετώπιση του προβλήματος αρκεί να έχει τις κατάλληλες γνώσεις.

Γνώσεις πρέπει να προέρχονται από ειδικά σεμινάρια ειδικών, από ειδικές αναλύσεις αντιμετώπισης και όχι από γνώσεις που προέρχονται από το πουθενά. Να είναι σε θέσει να μπορεί να εφαρμόζει τα κατάλληλα μετρα ή να τα τροποποιεί ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στο συγκεκριμένο σχολείο.

Συμφωνεί το 60% των εκπαιδευτικών. Η συζήτηση μέσα στην τάξη συμβάλει στην μείωση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού αρκεί ο εκπαιδευτικός να είναι άριστα εκπαιδευμένος.

Συμπεράσματα
Οι συνέπειες της σχολικής βίας και του εκφοβισμού είναι δυνατόν να
καθορίσουν τη μελλοντική πορεία ενός μαθητή και να οδηγήσουν στη δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων και κατά συνέπεια ψυχολογικών προβλημάτων που μπορεί να συνοδεύουν το θύμα σε όλη του τη ζωή. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα επικίνδυνο φαινόμενο της σύγχρονης εποχής που διαμορφώνει μια στρεβλή αντίληψη περί ανθρωπίνων σχέσεων τόσο από μέρους των θυμάτων όσο και από μέρους των θυτών. Η ισχύς γίνεται κριτήριο κοινωνικής επιβίωσης και συνύπαρξης.

Η έξαρση του φαινομένου στις μέρες μας και η επικινδυνότητα των
συνεπειών θέτουν την ανάγκη οργάνωσης και λειτουργίας των κατάλληλων
προγραμμάτων από μέρους των εκπαιδευτικών, του διευθυντή των σχολικών
μονάδων και ειδικευμένων προσώπων όπως είναι οι ψυχολόγοι και οι σχολικοί σύμβουλοι στο πλαίσιο του σχολείου και της τάξης. Ολοι τους θα πρέπει να είναι άριστα καταρτισμένοι στην αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων. Όπως φαίνεται και από την εργασία όλοι γνωρίζουν το θέμα αλλά δεν έχουν την κατάλληλη κατάρτιση.. Το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να μεριμνήσεις για αυτό πριν οδηγηθούμε σε άσχημες καταστάσεις και να ρίχνουμε τις ευθύνες ο ένας στον άλλον. Θα πρέπει μέσα στις σχολικές μονάδες να υπάρχει ένας τουλάχιστον ψυχολόγος ώστε να παρέχει βοήθεια στους εκπαιδευτικού και μαθητές.

Βιβλιογραφία

Γκότοβος(2002).Παιδαγωγική Αλληλεπίδραση. Επικοινωνία και Κοινωνική Μάθηση στο Σχολείο, Αθήνα, Gutenberg

Τζώρτζη Μ., (2016). «ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Κόρινθος 2016..Σελ 6

Bauman, S., & Yoon, J. (2014). This issue: Theories of bullying and cyberbullying. Theory Into Practice, 53(4), 253-256

Οlweus (2009).Εκφοβισμός και βία στο σχολείο. Τί γνωρίζουμε και τι μπορούμε να κάνουμε, Αθήνα, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. σελ. 547

© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved