ISSN : 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Σύντομη βιογραφία των συγγραφέων

Κριτικές του άρθρου

ISSN : 2241-4665

Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 27 Ιουλίου 2016

Η «γωνιά» του ηλεκτρονικού υπολογιστή στους χώρους της προσχολικής αγωγής.

Σεμεντεριάδης Θ., Νηπιαγωγός Δρ. Παιδαγωγικών Επιστημών ΑΠΘ

Αποστόλου Γ., Νηπιαγωγός

Ευαγγέλου Μ., Νηπιαγωγός

The area of the computer on the premises of preschool education

Sementeriadis Th., Kindergarten teacher, Dr. in Pedagogical sciences, Aristotle University of Thessaloniki

Apostolou G., Kindergarten teacher

Evangelou M., Kindergarten teacher

Περίληψη

Η εισαγωγή του ηλεκτρονικού υπολογιστή στους χώρους της προσχολικής αγωγής είναι από τις σημαντικότερες καινοτομίες που έχουν συντελεστεί στο χώρο της εκπαίδευσης. Η εξέλιξη αυτή, αν και δεν αποτελεί πανάκεια για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ωστόσο σε μεγάλο βαθμό έχει διαφοροποιήσει την καθημερινή εκπαιδευτική δράση.

Στόχος της μελέτης μας είναι να καταγράψουμε τα χαρακτηριστικά της « γωνιάς» του ηλεκτρονικού υπολογιστή και να διερευνήσουμε το ευρύτερο πλαίσιο της εισαγωγής του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην προσχολική τάξη.

Abstract

The introduction of the computer in preschool education is one of the major innovations that have generally occurred in education. This development, although not a cure-all (panacea) for improving the educational process greatly, however has differentiated the daily educational action.

The aim of our study is to document the characteristics of the “corner of the computer” and to explore the wider context of the introduction of the computer in the pre-school classroom.

1. Εισαγωγή

Η είσοδος του ηλεκτρονικού υπολογιστή και γενικότερα των τεχνολογιών της πληροφορικής στους χώρους της προσχολικής αγωγής ( παιδικοί σταθμοί, νηπιαγωγεία )θεωρείται αναγκαιότητα. Η ένταξη και ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην τάξη του παιδικού σταθμού και του νηπιαγωγείου πραγματοποιείται με την κατάλληλη διαρρύθμιση του χώρου (γωνιά του ηλεκτρονικού υπολογιστή), ώστε ο ηλεκτρονικός υπολογιστής να αποτελέσει αναπόσπαστο κομμάτι της τάξης και ουσιαστικό συντελεστή της καθημερινής διδακτικής πράξης¹. Η ύπαρξη του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην προσχολική τάξη δεν θεωρείται παιδαγωγική « πολυτέλεια», ούτε αποσκοπεί στο να προσθέσει νέες δυσκολίες, αλλά αποτελεί φυσιολογική εξέλιξη και ανταποκρίνεται στην ολοένα και περισσότερο αυξανόμενη κοινωνική και εκπαιδευτική απαίτηση για ψηφιακό αλφαβητισμό². Στόχος της μελέτης μας είναι να καταγράψουμε τα χαρακτηριστικά της «γωνιάς» του ηλεκτρονικού υπολογιστή καθώς και το ευρύτερο πλαίσιο της εισαγωγής του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην προσχολική τάξη.

2. Ηλεκτρονικός Υπολογιστής και Προσχολική Αγωγή

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής αποτελεί μια σημαντική μαθησιακή περιοχή στην προσχολική αγωγή. Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στον Οδηγό Νηπιαγωγού² υπάρχει ξεχωριστό κεφάλαιο που αναφέρεται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ενώ στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.)για το νηπιαγωγείο³ ιδιαίτερη θέση κατέχει η ενότητα « Παιδί και Πληροφορική». Στον Οδηγό Νηπιαγωγού τονίζεται η συμβολή του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην ανάπτυξη της αυτονομίας των παιδιών, ενώ παράλληλα ενισχύεται η κοινωνική συναναστροφή και η συμμετοχή τους στη συνεργατική μάθηση. Ταυτόχρονα δίνεται έμφαση στην εξέλιξη των γνώσεων, των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων που συνδέονται με άλλες μαθησιακές περιοχές, στην ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας και της παρατηρητικότητας καθώς και στην κατανόηση αίτιου- αποτελέσματος. Γενικότερα με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στο νηπιαγωγείο δίνεται η δυνατότητα στα μικρά παιδιά να αντιληφθούν ποιες ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου εξυπηρετούν οι νέες τεχνολογίες αλλά και να αναπτύξουν δεξιότητες αξιοποίησης των νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων. Σύμφωνα με το Δ.Ε.Π.Π.Σ. σκοπός της εισαγωγής της πληροφορικής στο νηπιαγωγείο είναι να εξοικειωθούν τα νήπια με τις απλές βασικές λειτουργίες του υπολογιστή και να γνωρίσουν τις διάφορες χρήσεις του, τόσο ως εποπτικού μέσου διδασκαλίας όσο και ως εργαλείο ανακάλυψης, δημιουργίας, έκφρασης, επικοινωνίας, και αξιολόγησης. Όσον αφορά το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των παιδικών σταθμών⁴ δεν υπάρχει διακριτή ενότητα αποκλειστικά για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Στο πεδίο καλλιέργειας «Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία» όμως αναφέρεται ότι τα μικρά παιδιά κρίνεται αναγκαίο να μάθουν να χρησιμοποιούν μόνα τους απλά προγράμματα στον υπολογιστή, ενώ στο πεδίο καλλιέργειας «Κοινωνική και Πολιτιστική ζωή» προτείνεται ο εμπλουτισμός του χώρου της τάξης με υπολογιστή. Ένα ερώτημα που απασχολεί τους ερευνητές και όχι μόνο, είναι ποια θεωρείται η κατάλληλη ηλικία για να χρησιμοποιούν τα παιδιά τους υπολογιστές. Υπάρχουν δυο βασικές αντιλήψεις: η πρώτη θεωρεί ότι τα παιδιά μπορούν να ξεκινήσουν την ενασχόλησής τους με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή στην ηλικία των τριών ετών γιατί είναι αναπτυξιακά έτοιμα^5,6,7, ενώ η δεύτερη υποστηρίζει ότι είναι παιδαγωγικά λανθασμένη η πρώιμη ενασχόληση των παιδιών με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και προσδιορίζει τη χρήση του υπολογιστή από τα παιδιά στην ηλικία των έξι ή επτά ετών⁸. Αν και είναι δύσκολο να τεκμηριωθεί ποια είναι η ορθότερη αντίληψη, ωστόσο τα πορίσματα των σχετικών ερευνών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η καταλληλότητα χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών από τα μικρά παιδιά συνδέεται αποκλειστικά με τον τρόπο χρήσης τους στην εκπαιδευτική διαδικασία^2,9. Είναι γνωστό πως ακόμη και στις μέρες μας πολλές οικογένειες δε διαθέτουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι. Το γεγονός αυτό ενισχύει την αναγκαιότητα ύπαρξης του ηλεκτρονικού υπολογιστή στους χώρους της προσχολικής αγωγής¹⁰.Με αυτόν τον τρόπο διευρύνονται οι εκπαιδευτικές ευκαιρίες των παιδιών. Είναι αυτονόητο πως όταν αναφερόμαστε σε παρουσία ηλεκτρονικού υπολογιστή στους χώρους της προσχολικής αγωγής εννοούμε την παρουσία του στο χώρο της τάξης. Στη χώρα μας συχνά παρατηρείται το φαινόμενο να υπάρχει ηλεκτρονικός υπολογιστής, όχι στην τάξη, αλλά στο γραφείο των εκπαιδευτικών για υποστήριξη κυρίως της διοικητικής λειτουργίας του παιδικού σταθμού ή του νηπιαγωγείου. Το γεγονός αυτό, αν και πιθανόν να εξυπηρετεί ορισμένες ανάγκες, ωστόσο παιδαγωγικά είναι ανωφελές.

3. Ηλεκτρονικός Υπολογιστής και Παιδαγωγοί Προσχολικής Ηλικίας.

Είναι γνωστό πως οι τάσεις, οι απόψεις και οι πρακτικές των παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο τα μικρά παιδιά αντιλαμβάνονται να χρησιμοποιούν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.¹ Βέβαια οι παιδαγωγοί δε χρειάζεται να είναι εξειδικευμένοι επιστήμονες στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές αλλά πρέπει να είναι συνερευνητές της γνώσης με τα παιδιά.¹¹ Σε έρευνες που έχουν διεξαχθεί στο εξωτερικό έχει διαπιστωθεί η εξαιρετικά θετική στάση των νηπιαγωγών απέναντι στην εκπαιδευτική χρήση των υπολογιστών στην τάξη.¹² Οι περισσότεροι νηπιαγωγοί χρησιμοποιούν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές σε δραστηριότητες γλώσσας και μαθηματικών.¹³ Η θετική στάση των παιδαγωγών απέναντι στη χρήση του υπολογιστή δε σημαίνει ταυτόχρονα και χρήση του. Περίπου οι μισοί από τους παιδαγωγούς που έχουν θετική στάση χρησιμοποιούν τους υπολογιστές στη διδακτική πράξη.¹⁴ Απαραίτητη κρίνεται η διαρκής επιμόρφωση των παιδαγωγών στη χρήση του υπολογιστή. Οι παιδαγωγοί συνήθως έχουν κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις για τα βασικά στοιχεία και τη λειτουργία του υπολογιστή, όμως είναι εφικτή η βελτίωση των γνώσεων αυτών.¹⁵ Οι φοιτητές των σχολών νηπιαγωγών τονίζουν την αναγκαιότητα επιμόρφωσής τους στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Εκτιμούν πως το γεγονός αυτό θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση τους, θα αμβλύνει το άγχος τους, θα τους βοηθήσει να αποκτήσουν περισσότερη εμπιστοσύνη, γνώση και ικανότητα στην αποτελεσματική χρήση του υπολογιστή στην τάξη.¹⁵ Γενικότερα, οι απόψεις των παιδαγωγών για τη μάθηση, το επίπεδο της γνώσης τους για τη λειτουργία και τη χρήση του υπολογιστή αλλά και η εμπειρία στη χρήση του παίζουν σημαντικό ρόλο στη στάση των παιδαγωγών για την εισαγωγή του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην προσχολική τάξη.¹

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές έρευνες με σκοπό να ανιχνεύσουν τη στάση τόσο των φοιτητών –μελλοντικών παιδαγωγών προσχολικής ηλικίας όσο και των εν ενεργεία παιδαγωγών, για την εισαγωγή του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην προσχολική εκπαίδευση. Τα αποτελέσματα των ερευνών είναι διττά. Σε ορισμένες έρευνες υπάρχει επιφυλακτική στάση των παιδαγωγών ,^16,17 ενώ σε άλλες υπάρχει θετικότερη στάση.^18,19,20 Σημαντικό ρόλο για τη στάση των παιδαγωγών διαδραματίζουν δημογραφικά και εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά, όπως η ηλικία, η προϋπηρεσία, η παρακολούθηση κάποιου επιμορφωτικού προγράμματος, η γνώση εκπαιδευτικού λογισμικού κ.ά.²¹ Η θετική στάση των εκπαιδευτικών για τον ηλεκτρονικό υπολογιστή συσχετίζεται κυρίως με το βαθμό εξοικείωσης τους με αυτόν, ενώ η αρνητική στάση τους συνδυάζεται άμεσα με την ηλικία, την προϋπηρεσία και την έλλειψη κάποιου επιμορφωτικού προγράμματος.²¹ Στη χώρα μας οι παιδαγωγοί αντιλαμβάνονται τη σκοπιμότητα χρήσης του υπολογιστή στην προσχολική τάξη και εκτιμούν ότι οι υπολογιστές μπορούν να βοηθήσουν τόσο τα παιδιά όσο και τους ίδιους.²² Οι παιδαγωγοί πιστεύουν πως η χρήση του υπολογιστή στην προσχολική τάξη συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών. Επίσης φαίνεται να είναι ιδεολογικά προετοιμασμένοι να αποδεχτούν και να αξιοποιήσουν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στην τάξη, με την προϋπόθεση ότι θα επιμορφωθούν οι ίδιοι και θα υπάρξει κατάλληλος εξοπλισμός, κτιριακή υποδομή και ποιοτικό εκπαιδευτικό λογισμικό.²³

4. Η «Γωνιά» του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή

Έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις για την επιλογή του χώρου τοποθέτησης του υπολογιστή στην εκπαιδευση.¹ Στους χώρους της προσχολικής εκπαίδευσης ειδικότερα, η πλέον ενδεδειγμένη άποψη θεωρείται αυτή που υποστηρίζει ότι η κατάλληλη θέση του υπολογιστή είναι μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας και όχι σε ένα ιδιαίτερο χώρο ή στο γραφείο του παιδαγωγού.⁹ Η τοποθέτηση του υπολογιστή στην αίθουσα διδασκαλίας συμβάλλει στην ομαλή ενσωμάτωσή του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η επιλογή αυτή καθιστά τον υπολογιστή οργανικό και αναπόσπαστο τμήμα της διδακτικής πράξης.⁹ Είναι κοινός τόπος πως η διαμόρφωση του χώρου της τάξης στην προσχολική εκπαίδευση είναι σε «γωνιές». Η σωστή οργάνωση της «γωνιάς» του ηλεκτρονικού υπολογιστή αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, ώστε η χρήση της να είναι ωφέλιμη για τα παιδιά. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να τοποθετηθεί σε μια γωνιά που θα διαμορφωθεί κατάλληλα για να τον υποδεχτεί.² Ο υπολογιστής πρέπει να είναι τοποθετημένος κοντά σε άλλες ήσυχες «γωνιές», σε ένα φωτεινό και ευρύχωρο σημείο της αίθουσας διδασκαλίας , που δεν αποτελεί πέρασμα και διαθέτει τις απαιτούμενες παροχές ηλεκτρισμού.^1,2 Πρέπει να δίνει τη δυνατότητα παράλληλης και συνεργατικής ενασχόλησης σε δύο – τρία παιδιά και όχι μόνο ατομικά.¹ Είναι καλό ο ηλεκτρονικός υπολογιστής να είναι τοποθετημένος πάνω σε πλαίσιο που εφάπτεται στον τοίχο, προκειμένου να αποφεύγεται η επαφή των παιδιών με τα καλώδια.² Είναι αναγκαίο να μην αντανακλάται το ηλιακό φως πάνω στην επιφάνεια της οθόνης και να μη βρίσκονται παράθυρα στο οπτικό πεδίο του χρήστη, ώστε να διασπάται η προσοχή του.¹ Η ιδανικότερη θέση για την οθόνη είναι να βρίσκεται σε παράλληλη διάταξη με τα παράθυρα, τα οποία μπορούν να διαθέτουν ανοιχτόχρωμες κουρτίνες που ευνοούν τη σκίαση.¹ Ο πάγκος που είναι τοποθετημένος ο υπολογιστής πρέπει να είναι σε τέτοιο ύψος, ώστε να είναι εφικτή η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του από τα παιδιά.² Ο εξοπλισμός της « γωνιάς» του ηλεκτρονικού υπολογιστή αποτελείται από την κεντρική μονάδα, την οθόνη – ηχείο, το πληκτρολόγιο, το ποντίκι, τον εκτυπωτή , τον σαρωτή και την κάμερα του υπολογιστή.¹ Η επιφάνεια του επίπλου πρέπει να είναι σκουρόχρωμη και θαμπή για να μην αντανακλάται το φως. Τη «γωνιά» του υπολογιστή συμπληρώνουν ένας πίνακας παρουσιάσεων στον τοίχο, σε τέτοιο ύψος, για να παρέχει τη δυνατότητα στα παιδιά να αναρτούν τα έργα τους και ορισμένα ράφια, στα οποία πέρα από την τοποθέτηση των CD που είναι αποθηκευμένες οι εργασίες των παιδιών, των μουσικών CD, των τυχόν λογισμικών κ.λ.π. θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και ως διαχωριστικό για τη διαμόρφωση της «γωνιάς».² Ιδιαίτερη σημασία, επίσης, πρέπει να δοθεί στην εργονομία των επίπλων και του τεχνολογικού εξοπλισμού της «γωνιάς» του υπολογιστή , καθώς αύτη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην υιοθέτηση από τα παιδιά σωστής στάσης σώματος κατά την εργασία με τον υπολογιστή. Είναι αυτονόητο πως πρέπει να τίθενται όρια στη χρήση του υπολογιστή από τα παιδιά, τόσο για την ασφάλεια τους (ενδεχόμενοι κίνδυνοι από την ακτινοβολία που εκπέμπεται) όσο και από την αναγκαιότητα τα παιδιά να απασχολούνται σε όλες τις γωνιές των δραστηριοτήτων.² Ακόμη, είναι χρήσιμο να γίνονται συζητήσεις με τους γονείς των παιδιών για την πρόληψη μακροπρόθεσμων κινδύνων που ελλοχεύουν από τη διαρκή χρήση του υπολογιστή από τα παιδιά (διαδικτυακός εθισμός κ.λ.π.)

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα προγράμματα που χρησιμοποιούνται. Υπάρχουν τα παλαιότερα απλά προγράμματα για τον υπολογιστή και τα νεότερα, τα πολυμέσα, τα οποία συνδυάζουν εικόνες, κείμενο, κίνηση, ήχο κ.λ.π..⁹ Τα προγράμματα που είναι πλέον διαδεδομένα είναι τα εκγύμνασης και εμπέδωσης, τα προγράμματα παρουσίασης, προσομοίωσης, τα προγράμματα ανοιχτού περιβάλλοντος και επίλυσης προβλημάτων.⁹ Στην ελληνική πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται ο χώρος των κατάλληλων για μικρά παιδιά λογισμικών. Η επιλογή από τον παιδαγωγό των λογισμικών που θα χρησιμοποιηθούν στην προσχολική τάξη πρέπει να υπακούει σε ορισμένα κριτήρια :α) να μην ανήκουν στο σύνολό τους στην κατηγορία των λογισμικών που καλλιεργούν επιμέρους δεξιότητες αλλά να είναι κυρίως λογισμικά που θέτουν προβλήματα που επιδέχονται περισσότερες από μία λύσεις, με σκοπό να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της εφευρετικής ικανότητας των μικρών παιδιών, β) να προσελκύουν το ενδιαφέρον των παιδιών, γ) να παρέχουν τη δυνατότητα στα παιδιά να τα χρησιμοποιούν προοδευτικά και αυτόνομα , δ) να προωθούν την μεταξύ των παιδιών συνεργασία και ε) να συνδέονται με τις επιδιώξεις του προγράμματος σπουδών και να αξιοποιούνται στην καθημερινή διδακτική πράξη.²

Η ενασχόληση των παιδιών με τη «γωνιά» του ηλεκτρονικού υπολογιστή μπορεί να έχει την αφετηρία της περίπου ένα με ενάμισι μήνα από την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Το χρονικό διάστημα αυτό κρίνεται απαραίτητο, ώστε τα παιδιά να εξοικειωθούν με τη δομή και τις λειτουργίες του χώρου της τάξης. Τα παιδιά γνωρίζουν, με τη συμβολή του παιδαγωγού, προοδευτικά, τη «γωνιά» του υπολογιστή. Στην αρχή ο παιδαγωγός δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να αγγίξουν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, να πειραματιστούν με αυτόν, παρουσιάζει σ΄αυτά τα διαφορετικά μέρη και τις περιφερειακές συσκευές και τα καλεί να υποθέσουν τι μπορεί να σημαίνουν τα ονόματά τους. Στη συνέχεια τα προτρέπει να παρατηρήσουν τις συνδέσεις ανάμεσα στις περιφερειακές συσκευές. Επίσης, τα παρακινεί να παρατηρήσουν το πληκτρολόγιο, να ακούσουν και να περιγράψουν τους διαφορετικούς ήχους του υπολογιστή και τις αλλαγές που συμβαίνουν στην οθόνη, καθώς ο παιδαγωγός κινεί το ποντίκι ή πιέζει τα πλήκτρα. Με την πάροδο του χρόνου τα καλεί να συνεργαστούν σε δυάδες και να ζωγραφίσουν το δικό τους υπολογιστή, όπως θα ήθελαν να είναι.²

5. Επίλογος

Η εισαγωγή του ηλεκτρονικού υπολογιστή στους χώρους της προσχολικής αγωγής συνεισφέρει πολύπλευρα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής προσφέρει δυνατότητες για πειραματισμό, διερεύνηση, συνεργασία, παιγνιώδη και ενεργό εκμάθηση, εναλλακτικό τρόπο εργασίας και γενικότερα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης παιδαγωγικής. Σε καμιά περίπτωση όμως ο ηλεκτρονικός υπολογιστής δεν αντικαθιστά το ρόλο που επιτελεί ο παιδαγωγός. Είναι ένα χρήσιμο παιδαγωγικό μέσο που λειτουργεί συμπληρωματικά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ζαράνης, Ν. & Οικονομίδης,Β. (2009).Οι τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών στην προσχολική εκπαίδευση. Θεωρητική επισκόπηση και εμπειρική διερεύνηση. Αθήνα: Γρηγόρη.

2. Δαφέρμου, Χ., Κουλούρη, Π.& Μπασαγιάννη,Ε.(2006).Οδηγός νηπιαγωγού. Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί. Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β.

3. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.(2002). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο και Προγράμματα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Δραστηριοτήτων. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β.

4. Prott, R.& Preissing,C.(2009). Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Παιδικών Σταθμών (προσαρμογή και επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης: Τζέλα Βαρνάβα- Σκούρα) (πιλοτική εφαρμογή). Αθήνα: Υπουργεία Εσωτερικών.

5. Elkind,D.(1998).Computers for infants and young children. Child Care Information Exchange,9,(98),44-46.

6. Shade, D., Nida, R., Lipinski,J., & Watson,J. (1986).Microcomputers and preschoolers: Working together in a classroom setting. Computers in the schools, 3(2), 53-61

7. Clements, D. (1999).Effective use of computer with young children. In..J.V. Cooley ( Ed), Mathematics in the Early Years ( pp. 119-128)Reston, VA : National Council of Teachers of Mathematics.

8. Healy, J. ( 1998). How Computers Affect our Children’s Minds for Better and Worse. New York : Simon and Schuster.

9. Ντολιοπούλου, Ε. (2002).Σύγχρονες τάσεις της προσχολικής αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω – Γ. Δαρδανός. Β΄έκδ.

10. Παγγέ, Τ.(1997). Να υπάρχουν ηλεκτρονικοί υπολογιστές στο νηπιαγωγείο; Σύγχρονη Εκπαίδευση, 93, 82-84.

11. Bredekamp,S.& Rosegrant, T.(1994). Learning and teaching with technology. In. J.L. Wright & D.D.Shade (Eds)Young children: Active Learners in a Technological Age (pp.53-61), Washington, DC: NAEVC

12. Davis, O. (1988). Early Childhood Teacher Attitude Toward the Instructional Use of Computers. Unpublished doctoral dissertation, The University of Huston.

13. Ellison, T.S.(1993) Early Childhood Teacher Attitudes Toward Computers and Computer Use. Unpudlished doctoral dissertation, The University of South Carolina.

14. Landerholm,A,.(1994) Early Childhood teachers’ Attitudes, Knowledge and practices. Chicago, IL: Northeastern Illinois University. ( ERIC Document Reproduction Service No. ED 377983)

15. Specht, J,, Wood & Willoughby, T. (1999). Computer Training for early childhood educators. Montreal, Canada: The Social Science and Humanities Research Concil of Canada. ( ERIC Document Reproduction Service No. ED 435481.

16. Ζαράνης, Ν.& Οικονομίδης, Β.( 2005). Οι απόψεις των νηπιαγωγών για τη χρήση του υπολογιστή στο νηπιαγωγείο. Εισήγηση στο 3⁰ Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ. Αξιοποίηση των τεχνολογιών, της πληροφορίας και της επικοινωνίας στη διδακτική πράξη. Σύρος 13-15 Μαίου.

17. Νατσιοπούλου, Τ. (2014).Απόψεις παιδαγωγών για την ένταξη του υπολογιστή στο πρόγραμμα του παιδικού σταθμού. Εισήγηση στο Διεθνές Συνέδριο Προσχολικής Αγωγής, Επενδύοντας στην Προσχολική Αγωγή σε περίοδο κρίσης, Θεσ/νίκη 4-6 Απριλίου ΠΑΣΥΒΝ.

18. Tsitouridou, M.& Vryzas, K.(2004). The prospect of integrating ICT into the education of young children the views of Greek early childhood teachers. European Journal of Teacher Education, 27(1),29-45

19. Tsitouridou, M.& Vryzas, K.(2001). Early childhood Education Students’ Attitudes Towards Information Technology. Themes in Education,4,425-443

20. Κυρίδης, Α., Δρόσος, Β., Ντίνας, Κ., Μαρσέλλου, Β., & Νικούση, Σ. (2003). Η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο νηπιαγωγείο. Σύγχρονη Εκπαίδευση, 130, 131-140

21. Χριστοδούλου – Γκλιάου, Ν.& Γουργιώτου,Ε.(2009). Στάσεις των νηπιαγωγών δημοσίων και ιδιωτικών νηπιαγωγείων για τη χρήση του υπολογιστή στην προσχολική τάξη. Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων, 15, 148-165

22. Κυρίδης, Α., Δρόσος, Β., Ντίνας, Κ.,(2003). Η πληροφοριακή επικοινωνιακή τεχνολογία στην προσχολική και πρωτοσχολική εκπαίδευση. Αθήνα: Τυπωθήτω

© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved