C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης ISSN: 2241-4665

Ημερομηνία έκδοσης: ΑΘΗΝΑ 14 Νοεμβρίου 2014

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Σιδηροπούλου Μάλαμα

Εκπαιδευτικός στην Β/θμια Εκπ/ση, Μsc στην Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης, Msc στη Σχολική Ψυχολογία

THE SCHOOL PRINCIPAL FROM THE TEACHERS POINT OF VIEW IN THE SECONDARY EDUCATION

Sidiropoulou Malama

Teacher in secondary education, Msc in the organization and administration of education, Msc in School psychology

Περίληψη

ΣΚΟΠΟΣ

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο διευθυντής του σημερινού Ελληνικού σχολείου θα πρέπει να είναι ένας προικισμένος ηγέτης με πολλές ικανότητες και βαθιά γνώση του αντικειμένου του. Το ερώτημα που τίθεται λοιπόν είναι αν ο διευθυντής της σχολικής μονάδας διαθέτει τα απαραίτητα προσόντα, ικανότητες και δεξιότητες για να ανταποκριθεί στις πολλαπλές απαιτήσεις της εποχής. Οι πλέον κατάλληλοι να απαντήσουν σ’αυτό είναι οι εκπαιδευτικοί που πλαισιώνουν την εκπαιδευτική μονάδα. Η παρούσα εργασία είναι προϊόν έρευνας που διεξήχθη στην πόλη της Καβάλας σε σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Οι στόχοι της έρευνας είναι: 1) Να αξιολογηθούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών για το ρόλο του Διευθυντή στη σχολική μονάδα και 2) να διερευνηθούν τα χαρακτηριστικά του επιτυχημένου Διευθυντή.

ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ

Ως μέθοδος της έρευνας έχει επιλεγεί η ποσοτική έρευνα. Πραγματοποιήθηκε τη σχολική χρονιά 2013-14 και ως ερευνητικό εργαλείο χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο με εικοσιπέντε ερωτήσεις κλειστού τύπου και διαβαθμισμένης κλίμακας. Η έρευνα έγινε μέσα σε εκπαιδευτικές μονάδες, στις οποίες ο ερευνητής έδωσε το ερωτηματολόγιο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους. Ο πληθυσμός στόχος της έρευνας είχε μικρό μέγεθος (76 ερωτηματολόγια επιστράφηκαν συμπληρωμένα). Στην παρούσα εργασία αναλύονται οι απαντήσεις από δύο μόνο ερωτήσεις του ερωτηματολογίου:

Πιστεύετε ότι ο διευθυντής

1.Φροντίζει να δημιουργεί ένα ευχάριστο ,δημοκρατικό και ήρεμο κλίμα με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης;

2.Προωθεί ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία;

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Όπως κατέδειξαν τα αποτελέσματα της έρευνας το μεγαλύτερο ποσοστό των εκπαιδευτικών πιστεύουν πως ο ρόλος του διευθυντή στην υποστήριξη των εκπαιδευτικών περνά μέσα από την προσπάθεια για τη δημιουργία συνεργατικού κλίματος στο σχολείο που με τη σειρά του επιδρά στη δημιουργία πεποιθήσεων επάρκειας και αποτελεσματικότητας στους εκπαιδευτικούς. Όσο αφορά την δεύτερη ερώτηση η έρευνα δείχνει ότι οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες εκπαιδευτικούς συμφωνούν (64%) ότι ο διευθυντής προωθεί ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία. Ένα ενθαρρυντικό αποτέλεσμα ιδίως αν θεωρήσουμε το σχολείο ως σύστημα και την κοινωνία ως περιβάλλον που διαχωρίζονται μεταξύ τους με διαπερατή μεμβράνη.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ο τόπος μας χρειάζεται διευθυντές που να καταθέτουν ταυτότητα, ψυχή, παιδεία, σεβασμό στον άνθρωπο και στον επιστήμονα δάσκαλο. Οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της σχολικής κοινότητας αποκτούν βαρύνουσα σημασία και επηρεάζουν θετικά τη λειτουργία του σχολείου. Το σύγχρονο σχολείο πρέπει να είναι ανοικτό στην κοινωνία και ν’ αποτελεί ένα πολυδύναμο και πολύπλευρο εκπαιδευτικό κέντρο, με προσαρμοστικότητα και ευελιξία και πάνω από όλα με σεβασμό στην ετερότητα και την προσωπικότητα των μαθητών.

ABSTRACT

PURPOSE

It is commonly accepted that the current director of the Greek school should be a gifted leader with many skills and deep knowledge of the object. The questions, then, is whether the director of the school unit has the necessary qualification, abilities and skills to meet the multiple demands of the time. The most appropriate people to answer to these questions are the teachers who surround the educational unit. This work is the product of research that was conducted in the city of Kavala in secondary schools. The objectives of this research are: 1) To assess the views of teachers on the role οf director in the school and 2) to investigate the characteristics of a successful director.

METHOD

As a research method the quantitative research is selected. It was carried the 2013-14 school year and, as a research tool, what was used was a questionnaire with twenty closed questions and graded scale. The research was conducted in educational establishments, in which the researcher gave the questionnaire during their operation. The target population of the survey was small (76 completed questionnaires were returned). In the present study the responses of only two questions in the questionnaire are analyzed:

Do you think that the director

1. Is trying to create a pleasant, peaceful and democratic atmosphere in the spirit of cooperation and solidarity?

2. Promotes a school open in society?

RESULTS

As demonstrated by the results of the survey the majority of teachers believe that the role of the manager in supporting teacher goes through the effort to create a collaborative climate in the school which in turn affects the creation of belief in the efficiency and effectiveness of teachers. As for the second question, the survey shows that most respondents (64%) agree that the Director promotes an open school society; An encouraging result especially if we consider the school as a system and the society as an environment, which are separated by a permeable membrane.

CONCLUSIONS

Our country needs managers who file identity, soul, education, respect for people and the scientist teacher. Good interpersonal relations between members of the school community gain importance and influence positively the functioning of the school. The modern school should be open to society and constitute a versatile and multifaceted training center, with adaptability and flexibility and above all with respect to diversity and personality of students.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.1 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

1.1.1 Ιστορική αναδρομή

Από την Αρχαία Ελλάδα ακόμη ήταν ορατές οι πρώτες ενδείξεις για οργάνωση, διεύθυνση και έλεγχο.Ο τρόπος με τον οποίο ήταν οργανωμένος ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός αποτέλεσε το μοντέλο στο οποίο στηρίχτηκαν οι μετέπειτα κοινωνίες. Η διοίκηση ήταν ανέκαθεν ένα φαινόμενο ορατό (Κανελλόπουλος,1990)1

Η Διοικητική Επιστήμη γνωστή διεθνώς ως Διοίκηση Επιχειρήσεων εμφανίζεται στις αρχές του 20ού αιώνα. Η Εκπαιδευτική Διοίκηση όμως εμφανίστηκε πολύ αργότερα γύρω στα 1950, δανειζόμενη στοιχεία και θεωρίες από την Διοίκηση Επιχειρήσεων. Η νέα αυτή επιστήμη πέρασε από τρία φιλοσοφικά στάδια (Πασιαρδής 2004)2:

Την κλασσική προσέγγιση ή αλλιώς επιστημονική διοίκηση (1900-1930).

Την ψυχολογική προσέγγιση γνωστή και ως διοίκηση των ανθρώπινων σχέσεων (1930-1950).

Την σύγχρονη προσέγγιση γνωστή και ως διοίκηση με βάση το συμπεριφορικό μοντέλο

(1950-σήμερα).

Οι σκαπανείς της επιστημονικής διοίκησης (Taylor, Fayol,Weber και άλλοι) δεν ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με τον παράγοντα «άνθρωπος». Αντίθετα δίνουν έμφαση στην ορθολογική οργάνωση της εργασίας, με καθορισμένες σχέσεις εξουσίας και στην άσκηση της διοίκησης με γνώμονα βασικές αρχές της επιστήμης.

Μελετητές της προσέγγισης της ανθρώπινης συμπεριφοράς ήταν οι Mayo , Maslow , Follet και Mc Crecor. Σύμφωνα με αυτούς πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στην ανθρώπινη συμπεριφορά της διοίκησης χωρίς να απορρίπτονται τα συμπεράσματα των κλασσικών.

Η σύγχρονη διοίκηση ως συνδυασμός θεωριών (Θεωρία των αποφάσεων, Θεωρία των κοινωνικών συστημάτων, Ενδεχομενική θεωρία) από διάφορες επιστήμες, αναζητεί τη χρυσή τομή δηλαδή εκείνη τη μορφή διοίκησης που να εξυπηρετεί τις ανάγκες και των δύο πλευρών, του οργανισμού και των εργαζομένων.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι δεν υπάρχει μοντέλο διοίκησης κοινά παραδεκτό από όλους, σε όλες τις εποχές. Η διοίκηση είναι ένα επιστημονικό κράμα από τις φυσικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και ένας χώρος όπου πρέπει να συμπορεύονται ο τεχνικός και ο κοινωνικός ορθολογισμός. (Σαΐτη Α, Σαΐτης Χ 2012)3

1.1.2 Εννοιολογική Προσέγγιση των όρων: Οργάνωση και Διοίκηση

Η οργάνωση και η διοίκηση είναι δύο όροι που αποτελούν τη βάση της διοικητικής επιστήμης, η οποία άρχισε να αναπτύσσεται ταυτόχρονα με τη βιομηχανική εποχή (τέλος του XIX αιώνα-αρχές του ΧΧ) στην Ευρώπη και στη Β.Αμερική.

Για τους επιστήμονες της μελέτης των ανθρώπινων σχέσεων η οργάνωση ορίζεται ως ο προσχεδιασμένος συντονισμός των δραστηριοτήτων ενός αριθμού ανθρώπων για την επίτευξη κάποιου κοινού, εμφανούς σκοπού ή στόχου, μέσα από τον καταμερισμό της εργασίας και των λειτουργιών και την ιεράρχηση εξουσίας και ευθυνών (Ε.Η.Schein,1980)4. Σύμφωνα με την άποψη αυτή αμφισβητείται ότι η οργάνωση είναι ένα κλειστό αυτορυθμιζόμενο σύστημα αλλά αντίθετα ένα σύστημα ανοικτό που υπόκειται στις επιδράσεις του εξωτερικού περιβάλλοντος. Επομένως δεν υπάρχει ένας μοναδικός τρόπος οργάνωσης αλλά η οργάνωση βρίσκεται σε αλληλεπίδραση με το περιβάλλον της (Α.Καντάς 1993)5

Για τους επιστήμονες της συστημικής ανάλυσης η οργάνωση θεωρείται ως η λειτουργική διαδικασία και δραστηριότητα για την επίτευξη αντικειμενικού στόχου. Έτσι απαιτείται η οργανωτική δομή η οποία εμπεριέχει σχέσεις εξουσίας (Η.Koontz-C.O’Donnell 1984)6

Αν θεωρήσουμε ότι η οργάνωση είναι εργαλείο για την επίτευξη ενός αντικειμενικού σκοπού, τότε η διοίκηση είναι η λειτουργία αυτού του εργαλείου και η δραστηριοποίηση του.

Η διοίκηση θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επιστήμη και ως τέχνη, μέσω της οποίας επιδιώκεται η βελτίωση της αποτελεσματικότητας ενός συστήματος, η ορθολογική κατανομή της εργασίας και η ανάπτυξη αρμονικών κοινωνικών σχέσεων

(Α. Ανδρέου- Γ. Παπακωνσταντίνου, Αθήνα 1994)7

Κατά γενική παραδοχή, διοίκηση είναι η εναρμόνιση όλων των συντελεστών παραγωγής

(ανθρώπινων και υλικών πόρων) για την επίτευξη συγκεκριμένου αποτελέσματος (Scanlan,1974). Για τον Β.Scalan η διοίκηση διακρίνεται σε πέντε επιμέρους διοικητικές λειτουργίες : τον προγραμματισμό, τη λήψη αποφάσεων την οργάνωση, την διεύθυνση και τον έλεγχο (Scanlan,1974)8

Κατά τον Robbins (1991)9 οι σύγχρονες λειτουργίες της διοίκησης είναι: ο προγραμματισμός ,

η ηγεσία και ο έλεγχος. Η διοίκηση ως μεθοδολογία δε στηρίζεται μόνο σε επιστημονικά κριτήρια αλλά και σε τεχνικά στοιχεία. Αυτό σημαίνει πως τα διοικητικά στελέχη μιας οργάνωσης πρέπει να έχουν κατάρτιση στη διοικητική επιστήμη, αλλά, ταυτόχρονα πρέπει να διαθέτουν και τη γνώση του πως θα επιτευχθεί ένα καλό αποτέλεσμα δηλαδή τη γνώση της συμπεριφοράς (Σαΐτη Α, Σαΐτης Χ 2012)10

1.2 Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ

1.2.1 Εκπαιδευτική ηγεσία

Μεταφέροντας τα παραπάνω στη διοίκηση ενός εκπαιδευτικού οργανισμού, ενός σχολείου, θα τονίζαμε πως υπάρχουν ορισμένες διοικητικές ιδιαιτερότητες, αφού δεν είναι μόνο απλή εφαρμογή νόμων και κανόνων, καθώς ο ευρύτερος σκοπός του είναι η βελτίωση της παρεχόμενης εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσω της ενεργοποίησης όλων των εμπλεκόμενων φορέων, για την επίτευξη όλων των στόχων της διδασκαλίας και της μάθησης. Σ’ αυτόν τον τομέα καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η συνεργασία, το πνεύμα συναίνεσης, μεταξύ όλων των μελών του οργανισμού για την επιτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος και την αποτελεσματική του λειτουργία. Πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να αναπτυχθούν δράσεις με καθορισμένες λειτουργίες –μορφωτικές, παιδαγωγικές, διοικητικές- αξιοποιώντας όλους τους διαθέσιμους πόρους, ανθρώπινους και υλικούς, μέσω του σχεδιασμού και προγραμματισμού, της λήψης αποφάσεων, της οργάνωσης, της διεύθυνσης, του ελέγχου αλλά και της εποικοδομητικής συνεργασίας με όλους τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς φορείς, καθώς οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί αποτελούν ανοικτά συστήματα. Δηλαδή η διοίκηση είτε στον εκπαιδευτικό χώρο είτε αλλού σχετίζεται βασικά με την πραγματοποίηση στόχων μέσω της συνεργασίας

(Σαΐτη Α, Σαΐτης Χ 2012).11

Ο ρόλος του διευθυντή του σχολείου διανύει μια περίοδο αλλαγών στα εκπαιδευτικά συστήματα όλου του κόσμου. Ο Hopkins και συνεργάτες ( 2009 )12 και ο Hallinger ( 2003 )13 προσδιορίζουν μια σειρά από πρόσφατες τάσεις στην εξάσκηση της εκπαιδευτικής ηγεσίας και επισημαίνουν ότι πολλές επίκαιρες τάσεις παρήγαγαν μεγάλες αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα: για παράδειγμα, η αλλαγή του επονομαζόμενου management βασισμένο στο σχολείο, πρόγραμμα σπουδών ολοκληρωμένο και συγκεντρωτικό, οι δοκιμασίες υψηλής αξιολόγησης και οι διαδικασίες accountability με τις οποίες διαπιστώνεται η εκπαιδευτική δράση του καθένα. Πρόκειται για προκλήσεις που αντιμετωπίζονται καθολικά, όπως η ανάπτυξη του εκπαιδευτικού συστήματος από μοντέλα κυρίως γραφειοκρατικά και ιεραρχικά προς μοντέλα που δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στο τοπικό management του εκπαιδευτικού οργανισμού, όπου η ηγεσία κατανέμεται και οι διευθυντές παίρνουν υπεύθυνες αποφάσεις σε συνεργασία με τους συναδέλφους τους . Το management είναι η επιστήμη της διοίκησης, είναι περισσότερο μηχανιστικό - τεχνοκρατικό ασχολείται με την καθημερινότητα, με την ορθή εφαρμογή και αλληλουχία των διαδικασιών (Άνθης & Κακλαμάνης, 2005). Αντίθετα η ηγεσία έχει να κάνει με το όραμα, τη δημιουργικότητα, την πρόκληση και τη διαχείριση της αλλαγής, την έμπνευση, είναι τέχνη και φαντασία μαζί. Η επαγγελματική ενημέρωση και ανάπτυξη ειδικά της ηγεσίας, είναι, λοιπόν, κρίσιμη. Όμως τι ακριβώς σημαίνει ηγεσία;

Οι Bush και Glover ( 2003 )14 εξετάζουν διάφορους ορισμούς της εκπαιδευτικής ηγεσίας πριν να προσφέρουν τη δική τους. Και οι δύο επιβεβαιώνουν ότι: Η ηγεσία είναι μια διαδικασία επιρροής που προσανατολίζεται στην επίτευξη των επιθυμητών στόχων. Οι ηγέτες επιτυχίας αναπτύσσουν, για τα σχολεία τους, ένα όραμα που περιστρέφεται γύρω από το προσωπικό και από τις επαγγελματικές αξίες. Αρπάζουν κάθε χρήσιμη ευκαιρία για να εκφράσουν αυτό το όραμα, να επηρεάσουν το προσωπικό τους και το προσωπικό στήριξης ώστε να συμμεριστούνε το όραμα τους. Η φιλοσοφία, οι δομές και οι δραστηριότητες του σχολείου προδιατίθενται για την εκπλήρωση αυτού του κοινού οράματος.

Επίσης, οι Davies&Davies (2009)15 αναφέρονται στο όραμα και στις αξίες, όταν ισχυρίζονται ότι:

Οι διευθυντές των σχολείων τείνουν να προτείνουν τους ορισμούς των ηθικών στόχων του οργανισμού. Οι αξίες που είναι βάση αυτών των ηθικών στόχων έχουν να κάνουν με το όραμα, δηλαδή να αναρωτηθούμε πού θέλουμε να τοποθετηθούμε ως οργανισμός και τι είδους οργανισμός θέλουμε να γίνουμε στο μέλλον.

Με την πάροδο των χρόνων αναπτύχθηκαν διάφορες θεωρίες για να εξηγήσουν πώς οι ηγέτες ηγούνται των σχολείων τους. Οι Bush και Glover κατηγοριοποιούν την ηγεσία σε οκτώ ευρείες θεωρίες ( Bush και Glover,2003)16 :

Εκπαιδευτική leadership

Μεταρρυθμιστική leadership

Ηθική leadership

Συμμετοχική leadership

Διοικητική leadership

Μεταμοντέρνα leadership

Διαπροσωπική leadership

Απρόβλεπτη leadership

Η θεωρία της ηγεσίας που είναι στη βάση των πιο πρόσφατων ερευνών, είναι αυτό της εκπαιδευτικής και μεταρρυθμιστικής leadership , leadership επικεντρωμένη στη μάθηση

( Matthews,2009) 17

Αυτές οι μορφές leadership επικεντρώνονται λιγότερο στον ηγέτη – η leadership δεν γίνεται

αντιληπτή ως ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας – και περισσότερο στην κατανομή της

ηγεσίας μέσα στον εκπαιδευτικό οργανισμό

Η σύγχρονη αντίληψη της ηγεσίας στα σχολεία, επομένως, είναι ισχυρά επικεντρωμένη στη μάθηση και δεν ανήκει σε ένα μόνο άτομο. Αντίθετα, πρέπει να θεωρείται σαν μια θεμελιώδης συνιστώσα του εκπαιδευτικού συστήματος και είναι μέρος του ρόλου του διευθυντή του σχολείου να αναπτύξει ηγετικές και μαθησιακές ικανότητες μέσα στο σχολείο. Οπότε η ηγεσία διαδίδεται σε ολόκληρο τον εκπαιδευτικό οργανισμό και ο παράγοντας-κλειδί δεν είναι ο ηγέτης αλλά η ηγεσία.

Είναι, πλέον εδώ και καιρό, αναγνωρισμένο ότι οι ηγέτες δημιουργούν τις κουλτούρες και το να δημιουργήσεις την κουλτούρα της μάθησης, είναι κρίσιμο. Αυτή η διαδικασία διαμορφώνεται χάρη στην προσοχή των ηγετών όσον αφορά στην επαγγελματική ανάπτυξη .

Ποια μηνύματα δίνουν οι οργανωτικοί ηγέτες στη σημασία της μάθησης και της ενημέρωσης;

Συμμετέχουν οι ίδιοι στις δραστηριότητες της επαγγελματικής ανάπτυξης και συγκεκριμένα στα

γεγονότα που συνδέονται με το σχολείο, πραγματικά οδηγούν τη μάθηση.

Όπως παρατήρησε ο Senge ( 2000)18 :

Η αποτελεσματική ηγεσία –leadership δεν εξαρτάται μόνο από το πώς θα δημιουργηθούν οι

προϋποθέσεις για να μπορέσουν οι άνθρωποι να μάθουν μαζί, αλλά από το πώς μπορούμε να

μάθουμε μαζί τους .

1.2.2 Χαρακτηριστικά του αποτελεσματικού ηγέτη

Ο πραγματικός εκπαιδευτικός ηγέτης είναι εκείνος ο διευθυντής του σχολείου που μπορεί αποτελεσματικά να μεταδώσει την αποστολή του σχολείου σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Αφιερώνει πολύ από τον χρόνο του για να εκπληρώσει αυτή την αποστολή την οποία έχει διατυπώσει με σαφήνεια. Επικοινωνεί, συνεργάζεται και ενημερώνει το προσωπικό ώστε να το κάνει πιο αποτελεσματικό στην εκτέλεση της εργασίας του. Γενικά ο διευθυντής καλλιεργεί ενεργά ένα θετικό περιβάλλον καθοδηγεί τον συλλογικό προγραμματισμό, αξιολογεί το εκπαιδευτικό προσωπικό, προσπαθεί για την απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή και για την επαγγελματική ανάπτυξη του προσωπικού του σχολείου του (Πασιαρδής 2004) 19

Γενικά οι βασικές ικανότητες που πρέπει να χαρακτηρίζουν έναν προϊστάμενο –ηγέτη είναι σύμφωνα με τον Katz (1974)20 τρείς:

Τεχνικές δεξιότητες που δηλώνουν την ικανότητα ενός ατόμου να πραγματοποιεί κάποιο είδος δραστηριότητας που περιέχει μέθοδο, διαδικασία ή τεχνική

Ανθρώπινες δεξιότητες που σχετίζονται με την ικανότητα ενός διοικητικού στελέχους να συνεργάζεται με τα μέλη της ομάδας

Νοητικές δεξιότητες που περικλείουν την ικανότητα ενός προϊσταμένου να βλέπει την οργάνωση σαν σύνολο.

Κατά τον Stogtill (1974)21 τα χαρακτηριστικά ενός διευθυντικού στελέχους είναι:

Σωματικά χαρακτηριστικά όπως ηλικία και εμφάνιση

Κοινωνικό υπόβαθρο όπως μόρφωση και κοινωνική θέση

Χαρακτηριστικά ευφυΐας όπως γνώσεις, αποφασιστικότητα

Χαρακτηριστικά προσωπικότητας όπως ενεργητικότητα, ενθουσιασμός αυτοπεποίθηση

Χαρακτηριστικά που σχετίζονται με το έργο του όπως πρωτοβουλία, επιμονή,

Κοινωνικά χαρακτηριστικά όπως κοινωνικότητα, γόητρο και ευγένεια.

Σε καμιά περίπτωση όμως τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν θεωρούνται κριτήρια πρόβλεψης της αποτελεσματικότητας του ηγέτη (Σαΐτη Α, Σαΐτης Χ 2012).22

Η θεωρία της συναισθηματικής νοημοσύνης που αναπτύχθηκε τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα, περιέχει κατευθυντήριες γραμμές για την αποτελεσματική ηγεσία.

Συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα ενός ατόμου να αντιλαμβάνεται, να κατανοεί και να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τα συναισθήματα ως πηγή ενέργειας, γνώσης και επιρροής τόσο του εαυτού του όσο και των άλλων ανθρώπων, με τους οποίους βρίσκεται σε σχέση αλληλεπίδρασης. (Μπουραντάς, 2001) 23

Τα στοιχεία της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι η αυτοεπίγνωση, η αυτορύθμιση, η ενσυναίσθηση, οι κοινωνικές δεξιότητες και τα κίνητρα συμπεριφοράς .Σύμφωνα με τον Goleman (1998) οι τύποι της ηγεσίας που σχετίζονται άμεσα με την συναισθηματική νοημοσύνη είναι:

Ο καταπιεστικός ηγέτης

Ο οραματιστής ηγέτης

Ο ανθρωπιστικός ηγέτης

Ο δημοκρατικός ηγέτης

Ο καθοδηγητικός ηγέτης

Ο συμβουλευτικός ηγέτης

Για να μπορέσει ο διευθυντής να διαμορφώσει ένα θετικό κλίμα στο σχολείο του , πρέπει να διαθέτει ικανότητες συναισθηματικής νοημοσύνης έτσι ώστε να εναλλάσσει τον τρόπο ηγεσίας ανάλογα με τις συνθήκες του συγκεκριμένου σχολείου. ( Goleman 1998)24

1.2.3 Το σχολείο και η κοινωνία

Η σύνδεση του σχολικού , οικογενειακού και κοινωνικού πλαισίου, αποτελεί αντικείμενο μελέτης και έρευνας από τον χώρο της εκπαίδευσης και της ψυχολογίας κυρίως από τα μέσα της

δεκαετίας του 1990 μέχρι σήμερα. Η Διεύθυνση της σχολικής μονάδας συνεργάζεται συστηματικά με τους αρμόδιους εκπαιδευτικούς φορείς και υπηρεσίες και την τοπική αυτοδιοίκηση. Συμμετέχει στη σχολική επιτροπή, προΐσταται στο σχολικό συμβούλιο και στις συνεδριάσεις του συλλόγου διδασκόντων και καθοδηγεί τους εμπλεκόμενους σε κάθε δραστηριότητα στο πλαίσιο της σχολικής μονάδας, ώστε να συνεργασθούν:

● με τις οικογένειες των μαθητών

● με άλλες εκπαιδευτικές μονάδες της περιοχής

● με φορείς της τοπικής κοινωνίας

Τα αποτελεσματικά σχολεία εξασφαλίζουν αποτελεσματική επικοινωνία με τους γονείς ενημερώνοντας τους για τους στόχους που τέθηκαν, τις προσδοκίες που έχουν για τα παιδιά τους και την πρόοδο τους . Αυτό επιτυγχάνεται με τις τακτικές ώρες επισκέψεων των γονέων, τα ενημερωτικά φυλλάδια, την αλληλογραφία και την ενημέρωση της ιστοσελίδας του σχολείου.

Η επικοινωνία με τους γονείς και η διαρκής ενημέρωση τους είναι ένα επιπλέον μέλημα του διευθυντή του σχολείου. Οι γονείς πρέπει να παρέχουν ιδέες και σχέδια για τα προγράμματα του σχολείου καθώς και εθελοντική προσφορά σε όλες τις εκδηλώσεις του ( Πασιαρδής 2004)25

Το σχολείο πέρα από τη βασική του αποστολή για μάθηση πρέπει να δημιουργήσει και να διατηρήσει καλές σχέσεις με εξωσχολικές κοινωνικές ομάδες αλλά και να συμβάλλει στην ανάπτυξη της τριγύρω περιοχής. Σημαντική επίσης είναι η συνεργασία με τις τοπικές αρχές, που έχει ως σκοπό την επίλυση τυχόν προβλημάτων του σχολείου και την δημιουργία κινήτρων για τους μαθητές. Ακόμη θα πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων σχολικών μονάδων και άλλων κοινωνικών οργανώσεων της περιοχής για την ανταλλαγή απόψεων πάνω σε εκπαιδευτικά και κοινωνικά θέματα καθώς και την πραγματοποίηση κοινών πολιτιστικών εκδηλώσεων. Το σχολείο πρέπει να αποτελεί συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην τοπική κοινωνία και την σχολική μονάδα. Να φέρει κοντά δημόσιους οργανισμούς κοινής ωφελείας, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους γονείς, έτσι ώστε να προσφέρουν υποστηρικτικές υπηρεσίες και να δίνουν ευκαιρίες στα παιδιά. Να δραστηριοποιήσει τη γειτονιά και την τοπική κοινωνία γύρω από το σχολείο. Να βοηθά τους γονείς να επιμορφώνονται διαρκώς και να βρίσκονται πλάι στο παιδί σε όλα τα στάδια της δικής του εκπαιδευτικής αγωγής. Το σύγχρονο, ανοιχτό και δημοκρατικό σχολείο φιλοδοξεί να μεταβάλει τη μόρφωση σε μια κοινωνική διεργασία που συνδομείται από παιδιά, δασκάλους και γονείς. Όλα τα παραπάνω διευρύνουν τους ορίζοντες των μαθητών και τους βοηθούν να κατανοήσουν τον πραγματικό κόσμο.

Συμπερασματικά το σχολείο πρέπει να είναι ανοικτό στην κοινωνία. Γι’αυτό ο διευθυντής της σχολικής μονάδας δεν θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στο εσωτερικό περιβάλλον αλλά να επεκτείνεται και στον κοινωνικό περίγυρο, εκεί που οι μαθητές θα ζήσουν αύριο σαν υπεύθυνοι πολίτες. (Σαΐτη Α, Σαΐτης Χ 2012).26

2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ

2.1 Το πρόβλημα

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ο διευθυντής του σημερινού Ελληνικού σχολείου θα πρέπει να είναι ένας προικισμένος ηγέτης με πολλές ικανότητες και βαθιά γνώση του αντικειμένου του.

Τα ερωτήματα που τίθενται λοιπόν είναι αν ο διευθυντής της σχολικής μονάδας διαθέτει τα απαραίτητα προσόντα, ικανότητες, δεξιότητες και αν έχει την ανάλογη διοικητική επάρκεια και ετοιμότητα που του χρειάζονται για να διοικήσει τη σχολική μονάδα και να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο έργο του. Αλλά και αν ακόμα τη διαθέτει και ασκεί άψογα το διοικητικό του έργο πρέπει να αναρωτηθούμε αν η σχολική μονάδα ως μικροδιοικητικό περιβάλλον θα πρέπει να ευνοεί την εκδήλωση της αυτονομίας και των πρωτοβουλιών της. Θεωρούμε ότι τα πλέον κατάλληλα πρόσωπα για να απαντήσουν σ’αυτά τα ερωτήματα είναι οι εκπαιδευτικοί .

2.2 Μεθοδολογία-Περιγραφή της έρευνας

Ο Dewey (2000) 27 πιστεύει ότι είναι καθήκον να οικοδομήσουμε γέφυρες μεταξύ της μίας και της άλλης επιστήμης, μεταξύ της μίας και της άλλης γενιάς. Στο σχολείο θα πρέπει να κατασκευάζονται πολλές γέφυρες, γέφυρες μεταξύ των συναδέλφων που προέρχονται από σπουδές και εμπειρίες της ζωής τόσο διαφορετικές, γέφυρες μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών, γέφυρες μεταξύ μαθητών από διάφορες κοινωνικές και πολιτιστικές προελεύσεις, γέφυρες με τους γονείς, που όταν δεν υπάρχουν λείπουν και όταν υπάρχουν ενοχλούν, γέφυρες με τους διευθυντές, με τις τοπικές επιχειρήσεις. Η κατασκευή αυτών των γεφυρών είναι η έρευνα .

Η διαβαθμισμένη κλίμακα χρησιμοποιήθηκε επειδή ενδιαφερόμαστε όχι μόνο αν τα υποκείμενα τύπου της έρευνας είναι υπέρ ή κατά μιας άποψης αλλά και για το βαθμό αποδοχής της άποψης αυτής. Το ερωτηματολόγιο βασίστηκε στο ερωτηματολόγιο της έρευνας των Paschardis και Οrphanou (1999)28. Η έρευνα έγινε μέσα σε εκπαιδευτικές μονάδες, στις οποίες ο ερευνητής έδωσε το ερωτηματολόγιο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τους. Ο πληθυσμός στόχος της έρευνας είχε μικρό μέγεθος (76 ερωτηματολόγια επιστράφηκαν συμπληρωμένα) . Άλλωστε σύμφωνα με τον G.Morretti στο συνέδριο που έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο Roma Tre στη Ρώμη 7-8 Ιουνίου 2013, με θέμα « Νέος Ρεαλισμός και Εκπαιδευτική Έρευνα », μικρές έρευνες φέρουν στην επιφάνεια μεγάλα προβλήματα.

Οι ανεξάρτητες μεταβλητές της έρευνας είναι στοιχεία όπως τα δημογραφικά δεδομένα του δείγματος, ενώ οι εξαρτημένες μεταβλητές είναι οι παράγοντες που θα μελετηθούν και αφορούν τα επιμέρους μέρη του ερωτηματολογίου που αναφέρονται και σχετίζονται με τις δεξιότητες και το ρόλο του διευθυντή στο σύγχρονο σχολείο.

Με βάση τα παραπάνω φτάνουμε στην κύρια υπόθεση της εργασίας, η οποία είναι:

«Ο ρόλος του διευθυντή στο σύγχρονο σχολείο είναι θετικός».

2.3 Στόχοι -Σπουδαιότητα της έρευνας

Οι στόχοι της έρευνας είναι:

1. Να αξιολογηθούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών για το ρόλο του Διευθυντή στη σχολική μονάδα

2. Να διερευνηθεί ποια είναι τα χαρακτηριστικά του επιτυχημένου Διευθυντή

Η παρούσα έρευνα έχει ακαδημαϊκό αλλά και πρακτικό ενδιαφέρον. Το ακαδημαϊκό συνίσταται στο ότι έρχεται να δώσει επιπρόσθετη γνώση και δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματική ηγεσία σένα χώρο στον οποίο έχουν πραγματοποιηθεί ελάχιστες έρευνες παρά την σπουδαιότητα του θέματος. Πρακτικό όφελος της εργασίας είναι ότι τα αποτελέσματα της έρευνας θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πραγματοποίηση αλλαγών με απώτερο σκοπό τον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης και της κοινωνίας. Επιπλέον η εργασία αυτή δίνει το έναυσμα για μελλοντική έρευνα , που θα βασίζεται στο πόρισμα της παρούσης και η οποία θα συμβαδίζει με τις αλλαγές στη νομοθεσία που σχετίζεται με το ρόλο του διευθυντή.

Στην παρούσα εργασία αναλύονται οι απαντήσεις από δύο μόνο ερωτήσεις του ερωτηματολογίου:

Πιστεύετε ότι ο διευθυντής

1.Φροντίζει να δημιουργεί ένα ευχάριστο ,δημοκρατικό και ήρεμο κλίμα με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης

Συμφωνώ πολύ □ Συμφωνώ □ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ □

Διαφωνώ □ Διαφωνώ πολύ □

2.Προωθεί ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία

Συμφωνώ πολύ □ Συμφωνώ □ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ □

Διαφωνώ □ Διαφωνώ πολύ □

3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Τα βασικά δημογραφικά στοιχεία των συμμετεχόντων παρουσιάζονται

στον Πίνακα 1.

Πίνακας 1: Δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών

Φύλο των συμμετεχόντων	Πλήθος	%
Άνδρες	36	47.36
Γυναίκες	40	52.63
Έτη υπηρεσίας
0-10	16	21.05
10-20	28	36.84
20 και άνω	32	42.10
Ατομικό επίπεδο μόρφωσης πέραν του βασικού πτυχίου
Δεύτερο πτυχίο	12	15.78
Μεταπτυχιακό Δίπλωμα	6	7.89
Διδακτορικό Δίπλωμα	0	0
Νέες Τεχνολογίες	42	55.26

Από τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στην έρευνα οι 36 ήταν άντρες (%) και

οι 40 γυναίκες ( 52,6 %). Στο δείγμα τα ποσοστά ανδρών , γυναικών είναι περίπου ίδια αν και είναι γεγονός ότι η εκπαίδευση (κυρίως η Πρωτοβάθμια ) είναι ένας γυναικοκρατούμενος χώρος.

Σε ότι αφορά τα έτη υπηρεσίας στην εκπαίδευση τα αποτελέσματα είναι τα παρακάτω: Από τους 78 εκπαιδευτικούς οι 16 είχαν κάτω από 10 χρόνια υπηρεσίας , οι 28 μέχρι 20 και οι περισσότεροι πάνω από 20 χρόνια. Από τις απαντήσεις που έχουμε στα χέρια μας φαίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό υπάρχει μια καλή εμπειρία των ερωτώμενων από τον εργασιακό χώρο των Β/θμιων εκπαιδευτικών μονάδων.

Σε σχέση με τις επιπλέον μορφωτικές ικανότητες, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν τα παρακάτω στοιχεία:

Δεύτερο πτυχίο: 12 εκπαιδευτικοί Μεταπτυχιακές Σπουδές: 6 εκπαιδευτικοί

Διδακτορική Διατριβή : 0 εκπαιδευτικοί Νέες Τεχνολογίες: 42 εκπαιδευτικοί

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών είναι χαμηλή κάτι που αποτελεί πρόβλημα στην εκπαίδευση γιατί, ασπαζόμενοι τα λόγια του Benjiamin Britten, Το να μαθαίνεις είναι σαν να κωπηλατείς ενάντια στο ρεύμα. Μόλις σταματήσεις να το κάνεις παρασύρεσαι.

Οι διαστάσεις της επαγγελματικής ανάπτυξης συνδέονται με μία δια βίου επιμόρφωση των εκπαιδευτικών η αναγκαιότητα της οποίας ενισχύεται λόγω των συνεχών μεταβολών στο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Ο Roland Barth (1990)29 τονίζει:

Μέσα σε ένα σχολείο ίσως τίποτα δεν έχει μεγαλύτερη επίδραση στους μαθητές όσον αφορά

την ανάπτυξη των δεξιοτήτων, την αυτοεκτίμηση ή συμπεριφορά στην τάξη, όσο η

προσωπική συμπεριφορά και κατάρτιση των δασκάλων τους.

Τα αποτελέσματα της έρευνας σχετικά με το αν ο διευθυντής δημιουργεί ήρεμο, δημοκρατικό και ευχάριστο κλίμα μεταξύ των συναδέλφων του οι απαντήσεις καταγράφονται στον επόμενο πίνακα (πίνακας 2)

Πίνακας 2

Διευθυντής και σχολικό κλίμα

Ο διευθυντής φροντίζει να δημιουργεί ήρεμο………	Πλήθος	%
Συμφωνώ πολύ	26	34.21
Συμφωνώ	30	39.47
Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ	14	18.42
Διαφωνώ	4	5.56
Διαφωνώ πολύ	2	2.63

Όπως φαίνεται καθαρά στον παραπάνω πίνακα το μεγαλύτερο ποσοστό των εκπαιδευτικών πιστεύουν πως ο ρόλος του διευθυντή στην υποστήριξη των εκπαιδευτικών περνά μέσα από την προσπάθεια για τη δημιουργία συνεργατικού κλίματος στο σχολείο που με τη σειρά του επιδρά στη δημιουργία πεποιθήσεων επάρκειας και αποτελεσματικότητας στους εκπαιδευτικούς. Η συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών και η συνεργατική προσέγγιση από μέρους του διευθυντή συμβάλλει στη δημιουργία ενός κλίματος που ενισχύει την αποτελεσματικότητα του σχολείου και αυξάνει τις ατομικές και συλλογικές πεποιθήσεις επάρκειας των εκπαιδευτικών.

Επιπλέον ο διευθυντής σε σχολεία με θετικό κλίμα δραστηριοποιείται στην εφαρμογή καινοτομιών και με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον , έχει την ικανότητα να αλλάζει στόχους, πηγές και πόρους ώστε να υπάρχει συνεχής ανάπτυξη . Γενικά το κλίμα για έναν κοινωνικό οργανισμό είναι ότι η προσωπικότητα για τον άνθρωπο.( Πασιαρδής 2004)30

Σε ότι αφορά τις σχέσεις του διευθυντή με το εξωτερικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής μονάδας και συγκεκριμένα τους γονείς και την κοινωνία η έρευνα κατέδειξε τα παρακάτω:

Πίνακας 3

Διευθυντής και κοινωνία

Ο διευθυντής προωθεί ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία	Πλήθος	%
Συμφωνώ πολύ	30	39,47
Συμφωνώ	18	23.68
Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ	16	21.05
Διαφωνώ	12	15.78
Διαφωνώ πολύ	0	0

Η έρευνα δείχνει ότι οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες εκπαιδευτικούς συμφωνούν (64%) ότι ο διευθυντής προωθεί ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία. Ένα μικρότερο ποσοστό όμως έχουν ουδέτερη άποψη (21%) και αρνητική (15.78%).Τα αποτελέσματα αυτά είναι ενθαρρυντικά ιδίως αν θεωρήσουμε το σχολείο ως σύστημα και την κοινωνία ως περιβάλλον που διαχωρίζονται μεταξύ τους με διαπερατή μεμβράνη. Υπάρχει συνεπώς μια συνεχής αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση μεταξύ τους . Το ζητούμενο είναι ένα ευέλικτο σχολείο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας, να παράγει κριτικά σκεπτόμενους πολίτες με δεξιότητες, γνώσεις, ταλέντα, προσαρμοστικότητα, αυτοπεποίθηση και αυτοπειθαρχία.

4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, των ραγδαίων και πρωτοφανών τεχνολογικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αλλαγών η εκπαίδευση και το σχολείο δεν μπορούν να παραμείνουν ανεπηρέαστοι και προσκολλημένοι στην παλιά παραδοσιακή μορφή. Κατά συνέπεια και ο διευθυντής του σύγχρονου σχολείου πρέπει να ξεπεράσει τον γραφειοκρατικό ρόλο του , τον ρόλο του διορισμένου ηγέτη και να μετατραπεί σε έναν εμπνευσμένο ηγέτη.

Ο τόπος μας χρειάζεται διευθυντές που να καταθέτουν ταυτότητα, ψυχή, παιδεία, σεβασμό στον άνθρωπο και στον επιστήμονα δάσκαλο. Που είναι προϊστάμενοι μεταξύ ίσων και συνδυάζουν την οργάνωση με τις διαπροσωπικές σχέσεις, με στόχο τους να αυξήσουν το βαθμό ικανοποίησης του διδακτικού προσωπικού και να συμβάλλουν γενικότερα στην επαγγελματική ανάπτυξη και την καλύτερη εμπλοκή στα δρώμενα του σχολείου.

Ο ηγέτης κατευθύνει, κινητοποιεί, δραστηριοποιεί, εμπνέει, και ελέγχει το ανθρώπινο δυναμικό, είναι φορέας συγκεκριμένων αξιών, ως προσωπικότητα αλλά και φορέας ορισμένων χαρακτηριστικών ως επαγγελματική οντότητα. Ο ηγέτης ως προσωπικότητα διακρίνεται για την αυτοπεποίθηση την αυτογνωσία και την αυτοπειθαρχία. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του αποτελεσματικού σχολείου είναι και το ευνοϊκό κλίμα. Μπορούμε, επομένως, να υποστηρίξουμε ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στο κλίμα εργασίας και στην αποδοτικότητα του σχολείου. Πραγματικά, η αποτελεσματική λειτουργία μιας σχολικής μονάδας, όπως και κάθε οργανισμού, διευκολύνεται όταν υπάρχει αγαστή συνεργασία μεταξύ διευθυντή και διδακτικού προσωπικού, καλή επικοινωνία των διδασκόντων με τους μαθητές τους, και φυσικά ο παράγοντας ικανοποίησης των ατομικών αναγκών των εκπαιδευτικών. Με άλλα λόγια, οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της σχολικής κοινότητας αποκτούν βαρύνουσα σημασία και επηρεάζουν θετικά τη λειτουργία του σχολείου.

Οι κοινωνίες, δεν έχουν πια σύνορα, γιατί να έχει η μάθηση; Το σύγχρονο σχολείο ( και κατ’ επέκταση και ο σύγχρονος εκπαιδευτικός) πρέπει να είναι ανοικτό στην κοινωνία και ν’ αποτελεί ένα πολυδύναμο και πολύπλευρο εκπαιδευτικό κέντρο, με προσαρμοστικότητα και ευελιξία και πάνω από όλα με σεβασμό στην ετερότητα και την προσωπικότητα των μαθητών.

Βιβλιογραφία

1.Κανελλόπουλος,Χ.Κ.(1990) Μάνατζμεντ,Αποτελεσματική Διοίκηση .Αθήνα.Εκδόσεις International Publishing Co

2.Πασιαρδής Π (2004) Εκπαιδευτική ηγεσία σελ(2-10).Αθήνα. Εκδόσεις Μεταίχμιο

3.Σαίτη Α,Σαίτης Χ (2012) Οργάνωση και διοίκηση της Εκπαίδευσης σελ(36-46,47).Αθήνα

4.Schein E.H,Organizational Psychology,Englewood Cliffs,N.J.Prentice-Hall,1980

5.Α.Καντάς,Οργανωτική-βιομηχανική ψυχολογία,Αθήνα εκδ.Ελληνικά Γράμματα,1993 σελ 37

6 Η.Koontz-C.O’Donnell,Οργάνωση και Διοίκηση,Αθήνα,εκδ.Παπαζήση,Τόμος 1,μετάφραση από την αγγλική ,1984,σελ116

7. Α.Ανδρέου-Γ.Παπακωνσταντίνου,Εξουσία και Οργάνωση-Διοίκηση του εκπαιδευτικού συστήματος,εκδ.Νέα Σύνορα-Α.Α.Λιβάνη,Αθήνα 1994 σελ 91

8. Β.Κ.Scalan (1974) Management18,J.Willey page 5,New York

9. Robbins S.P.(1991).Management,3rd edition,Prentice,Hall Inc,page 7,London

10. Σαίτη Α,Σαίτης Χ (2012) Οργάνωση και διοίκηση της Εκπαίδευσης σελ.28 Αθήνα

11. Σαίτη Α,Σαίτης Χ( 2012) Οργάνωση και διοίκηση της Εκπαίδευσης σελ.47 Αθήνα

12.Hopkins, D., Higham, R. e Ahtaridou, E. (2009) School leadership in England: contemporary challenges, innovative responses and future trends, Nottingham: NCSL.

13.Hallinger, P. (2003) Leading educational change: reflections on the practice of instructional and transformational leadership, Cambridge Journal of Education, 33 (3) 329-51..

14. Bush, T. e Glover, D. (2003) School Leadership: Concepts and Evidence, Nottingham: NCSL σελ. 4-8,13

15. Davies, B. e Davies, B. J. (2009) „Strategic Leadership‟ in Davies, B (ed) The Essentials of School Leadership. London: Sage σελ.9

16. Bush, T. e Glover, D. (2003) School Leadership: Concepts and Evidence, Nottingham: NCSL σελ.11-22

17. Matthews, P. (2009) How do school leaders successfully lead learning? Nottingham: NCSL. from www.nationalcollege.org.uk

18. Senge, P, Cambron-McCabe, N, Lucas, T, Smith, B, Dutton, J e Kleiner, A (2000) Schools that Learn, London: Nicholas Brearley σελ 423

19. Πασιαρδής Π (2004) Εκπαιδευτική ηγεσία σελ(215-16).Αθήνα. Εκδόσεις Μεταίχμιο

20.Katz R.L(1974), ”Skills of an effective administrator”in Harvard Business Review, September-Octomber 1974 p.90-102

21. Σαίτη Α,Σαίτης Χ (2012) Οργάνωση και διοίκηση της Εκπαίδευσης σελ.274 Αθήνα:

Stogdill R.(1974),Handbook of Leadership,N .York

22. Σαίτη Α,Σαίτης Χ (2012) Οργάνωση και διοίκηση της Εκπαίδευσης σελ.274 Αθήνα

23.Μπουραντάς,Δ. (2001),Μάνατζμεντ: Οργανωτικό Υπόβαθρο,Σύγχρονες Πρακτικές,Εκδόσεις Μπένου,Αθήνα σελ.506

24.Goleman,D.(1998) Η Συναισθηματική Νοημοσύνη-Γιατί το EQ είναι πιο σημαντικό από το IQ.Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα,σελ.397

25. Πασιαρδής Π (2004) Εκπαιδευτική ηγεσία σελ.(116-17). Αθήνα. Εκδόσεις Μεταίχμιο

26. Σαίτη Α,Σαίτης Χ (2012) Οργάνωση και διοίκηση της Εκπαίδευσης σελ.411 Αθήνα

27. TRINCHERO R. (2012) La ricerca e la sua valutazione. Istanze di qualita per la ricerca educativa, in Journal of Educational, Cultural and Psichological Studies, n.6, pp. 75-96.

28.Paschiardis,P and Ophanou, St. (1999) An insight into elementary principalship

in Cyprus: the teacher’s perspective, The International Journal of Educational

Management, 13/5, pp. 241-251.

29.Barth, R. (1990) Improving Schools from Within. San Francisco, CA: Jossey-Bass.pp. 49

30. Πασιαρδής Π (2004) Εκπαιδευτική ηγεσία σελ.115,173. Αθήνα. Εκδόσεις Μεταίχμιο

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΑΤΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Φύλο: Άνδρας □ Γυναίκα □

Εκπαιδευτική μονάδα: Γυμνάσιο □ Λύκειο □

Ειδικότητα:……………….. Συνολικά Έτη υπηρεσίας:……….

Έτη υπηρεσίας στην παρούσα εκπαιδευτική μονάδα:……………..

Οικογενειακή κατάσταση: Άγαμος □ Έγγαμος □

Έγγαμος με παιδιά □

Επιπλέον σπουδές:

Δεύτερο πτυχίο □ Μεταπτυχιακό Δίπλωμα □

Διδακτορικό Δίπλωμα □

Πιστοποίηση Η/Υ 10 Επίπεδο □ 20 Επίπεδο □

Ιδιότητα στην εκπαίδευση:

Εκπαιδευτικός □

Υποδιευθύντρια/ντής Σχολικής Μονάδας □

Διευθύντρια/ντής Σχολικής Μονάδας □

Αγαπητέ/ή συνάδελφε,

Διεξάγουμε μία έρευνα που σκοπό έχει να διερευνήσει τις απόψεις σας για το ρόλο του Διευθυντή στο σημερινό σχολείο. Η έρευνα αυτή δεν είναι δυνατή χωρίς τη δική σας συμβολή, που συνίσταται στη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου που έχετε στα χέρια σας. Παρακαλούμε να απαντήσετε ατομικά σε όλες τις ερωτήσεις που ακολουθούν , δίνοντας μία απάντηση σε κάθε ερώτηση. Το ερωτηματολόγιο είναι ανώνυμο και προορίζεται αποκλειστικά και μόνο για ερευνητική χρήση. Είμαστε βέβαιοι πως θα ανταποκριθείτε στην έκκλησή μας.

Για καθένα από τα παρακάτω ερωτήματα, κυκλώστε αυτό που σας αντιπροσωπεύει περισσότερο.

Πιστεύετε ότι ο Διευθυντής:

1.Φροντίζει να δημιουργεί ένα ευχάριστο ,δημοκρατικό και ήρεμο κλίμα με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης

Συμφωνώ πολύ □ Συμφωνώ □ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ □

Διαφωνώ □ Διαφωνώ πολύ □

2.Προωθεί ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία

Συμφωνώ πολύ □ Συμφωνώ □ Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ □

Διαφωνώ □ Διαφωνώ πολύ □

vipapharm