scientific-journal-articles

CVPekpaideusis

ISSN: 2241-4665

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. Παιδαγωγικής & Εκπαίδευσης

Σύντομη βιογραφία του συγγραφέα

Κριτικές του άρθρου

 

vipapharm-greek

 

8 Φεβρουαρίου 2022

 

linep5

 

«Ο ΕΠΙΤΟΝΙΣΜΟΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ»

«THE INTONATION OF MEN AND WOMEN IN MODERN GREEK»

 

 

Γιάννης Θεμελής

Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων

 

Giannis Themelis

Ministry of Education and Religious Affairs of Greece

 

line

Περίληψη

Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να αναδείξει τυχόν διαφορές που υπάρχουν στον επιτονισμό ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες ομιλητές της Νέας Ελληνικής. Αφετηρία για την εργασία ήταν η πεποίθηση ότι αυτό που ακουστικά αντιλαμβανόμαστε ως διαφορά όταν ακούμε άνδρες και γυναίκες να μιλάνε, είναι κάτι που αποτυπώνεται και με επιστημονικές μεθόδους, συγκεκριμένα με ακουστική ανάλυση του επιτονισμού.

Ως ομιλητές για την παραγωγή των εκφωνημάτων συμμετείχαν δύο άνδρες και δύο γυναίκες, όλων των οποίων η μητρική γλώσσα είναι η Ελληνική. Χρησιμοποιείται η κλίμακα Hertz, η οποία αποτυπώνει τις συχνότητες ενός εκφωνήματος γραμμικά. Ως τύπος δεδομένων για την ακουστική ανάλυση χρησιμοποιούνται οι προτάσεις. Από αυτές οι μισές είναι καταφατικές και οι άλλες μισές ερωτηματικές.

Η πρώτη μέτρηση αφορά το εύρος συχνοτήτων ανδρών και γυναικών, δηλαδή τη διαφορά της μέγιστης και της ελάχιστης τιμής που παίρνει η βασική συχνότητα μέσα στην επιτονική καμπύλη ενός εκφωνήματος. Βρέθηκε ότι αυτό το εύρος είναι πολύ πιο μεγάλο στην ομιλία των γυναικών. Η δεύτερη μέτρηση αφορά στη συνολική διάρκεια εκφώνησης μιας πρότασης, καθώς και στη διάρκεια των τονισμένων συλλαβών. Κι εδώ βρέθηκε ότι οι γυναίκες παρουσιαζουν σημαντικά αυξημένες τιμές διάρκειας. Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκαν διαφορές μεταξύ των ομιλητών του ίδιου φύλου, ωστόσο, δεν υπάρχουν επικαλύψεις ανάμεσα σε ομιλητές διαφορετικού φύλου. Σε δύο μεμονωμένες περιπτώσεις που αυτό δε συνέβη, οι επικαλύψεις είναι τόσο μικρές, που δεν αναιρούν τη συνολική εικόνα.

Οι μετρήσεις και τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την ιμπρεσιονιστική εντύπωση, υποδεικνύοντας ότι ο επιτονισμός των δύο φύλων διαφέρει τόσο ως προς το εύρος συχνοτήτων που αξιοποιούν οι ομιλητές, όσο και ως προς τη διάρκεια των εκφωνημάτων.

 

1. Εισαγωγή

          Οι όποιες διαφορές προκύπτουν στον επιτονισμό των ανδρών και των γυναικών στη Νέα Ελληνική οφείλονται κατά ένα λόγο στη διαφορετική φυσιολογία των φωνητικών οργάνων ανδρών και γυναικών (Cruttenden, 1997). Αυτές οι διαφορές νομίζω πως θεωρούνται αυτονόητες και δε χρειάζεται να περιγραφούν. Πέρα από τις διαφορές, όμως, που προκαλεί η φυσιολογία των ανθρώπων, κάποιοι γλωσσολόγοι, όπως οι Daly και Warren (2001:85), αναφέρονται και στις διαφορές που έχουν κοινωνική προέλευση. Έτσι εισάγουν την κοινωνιογλωσσική παράμετρο στις διαφορές στον επιτονισμό ανδρών και γυναικών. Το σκεπτικό τους είναι ότι άνδρες και γυναίκες υιοθετούν διαφορετικούς κοινωνικούς ρόλους κι αυτό έχει αντίκτυπο στον τρόπο που μιλάνε, άρα και στον επιτονισμό τους.

Η έρευνα βασίστηκε στην επεξεργασία ενός συνόλου εκφωνημάτων από ομιλητές της ελληνικής γλώσσας. Με την έρευνα επιβεβαιώθηκε η υπόθεση ότι οι γυναίκες έχουν διαφορετικά επιτονικά χαρακτηριστικά από τους άνδρες, κάτι που είχε ήδη αποδειχτεί ότι ισχύει για άλλες γλώσσες. Η έρευνα στηρίχτηκε στις ακόλουθες υποθέσεις, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν πειραματικά.

 

          Ενδείξεις ότι τέτοιες διαφορές υπήρχαν στην Ελληνική βρίσκονταν σε διάφορες παρόμοιες μελέτες για άλλες γλώσσες, όπως στη μελέτη των Daly και Warren (2000) για την Αγγλική της Νέας Ζηλανδίας και στη μελέτη των Haan και van Heuven (1999) για την Κοινή Ολλανδική. Σ’ αυτές τις μελέτες είχε βρεθεί ότι οι γυναίκες έχουν είτε μεγαλύτερες τιμές συχνοτήτων (Fo) στα επιτονικά τους ύψη (pitch accents), είτε μεγαλύτερο εύρος συχνοτήτων, είτε μεγαλύτερο δυναμισμό συχνοτήτων από τους άνδρες. Ο δυναμισμός, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, έχει να κάνει με την ταχύτητα με την οποία η βασική συχνότητα (Fo) μεταβαίνει από μία χαμηλή σε μία υψηλή τιμή ή το αντίστροφο. Έτσι, οι όποιες διαφορές θα προέκυπταν για τους ομιλητές της Ελληνικής ήταν πιθανό να αφορούν τουλάχιστο ένα από τα τρία παραπάνω στοιχεία.

 

2. Υλικό και μέθοδος

2.1. Οι ομιλητές

            Ως ομιλητές για την παραγωγή των εκφωνημάτων συμμετείχαν δύο άνδρες και δύο γυναίκες, όλων των οποίων η μητρική γλώσσα είναι η Ελληνική. Κανένας τους δεν έχει κάποια επιρροή από ιδιαίτερο ιδίωμα της Ελληνικής ή από άλλη γλώσσα, και όλοι είναι επαρκείς χρήστες της κοινής καθομιλούμενης ελληνικής γλώσσας. Οι ηλικίες των ομιλητών κυμαίνονται λίγα χρόνια πριν και μετά τα 30 και κανένας δεν ανέφερε πρόβλημα στην παραγωγή λόγου. Τέλος, οι ομιλητές εκφώνησαν το υλικό με κανονική φωνή σε συνθήκες συγκέντρωσης.

 

2.2. Κλίμακες μέτρησης συχνοτήτων

          Οι παραπάνω έρευνες κατέληξαν στα συμπεράσματά τους χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους. Συγκεκριμένα, χρησιμοποίησαν διαφορετικές κλίμακες μέτρησης των βασικών συχνοτήτων (Fo) για τα εκφωνήματα που εξέταζαν. Υπάρχουν τρεις κλίμακες, και δίνουν διαφορετικά αποτελέσματα.

          Στην εργασία αυτή χρησιμοποιείται η κλίμακα Hertz, η οποία, παρά το ότι έχει συγκεκριμένα μειονεκτήματα, είναι γενικά αποδεκτή. Ως αποτέλεσμα της χρήσης αυτής της κλίμακας, ανάμεσα σε όποιες άλλες διαφορές τυχόν προκύψουν,  αναμένεται ότι οι γυναίκες θα έχουν μεγαλύτερο εύρος συχνοτήτων από τους άνδρες.

 

2.3. Τύποι δεδομένων

          Κάτι εξίσου σημαντικό με την επιλογή κλίμακας είναι η επιλογή του τύπου των δεδομένων προς εξέταση. Υπάρχουν τρεις τύποι δεδομένων.

Τα ευρήματα προηγούμενων μελετών-Daly και Warren (2000), Haan και van Heuven (1999)-έχουν δείξει μεγαλύτερο εύρος συχνοτήτων για τις γυναίκες στο διάλογο και στην ανάγνωση προτάσεων απ’ ότι στα επιμηκυμένα φωνήεντα. Πάντως, στην περίπτωση της ανάγνωσης ερωτηματικών προτάσεων υπάρχει μεγάλη ομοιότητα με το διάλογο (N. Daly και P. Warren, 2001:87), έτσι οι δύο τύποι δεδομένων μπορούν να επιλεγούν εναλλακτικά χωρίς να επιδρούν στο αποτέλεσμα της επεξεργασίας.

     Στην παρούσα εργασία χρησιμοποιείται ο δεύτερος τύπος δεδομένων, οι προτάσεις. Από αυτές οι μισές είναι καταφατικές και οι άλλες μισές ερωτηματικές. Οι δεύτερες είναι πολύ κοντά στον τρίτο τύπο δεδομένων, το διάλογο, όπως προαναφέρθηκε, κι έτσι καλύπτεται μεγάλο εύρος του συνόλου των τύπων δεδομένων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν.

     Ο συνδυασμός τύπου δεδομένων και κλίμακας (Hertz) που χρησιμοποιήθηκαν μπορεί να οδηγήσει σε αξιόπιστα συμπεράσματα την επιτονική εξέταση, μια που κανένα από τα δύο δεν έχει λόγο να αποκλειστεί από την επιλογή, είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό με το άλλο. Η επιλογή άλλου τύπου δεδομένων, π.χ. των επιμηκυμένων φωνηέντων, και άλλης κλίμακας, π.χ. της ERB, δε θα έδινε περισσότερο αξιόπιστα αποτελέσματα.

 

2.4. Το υλικό

Το υλικό που χρησιμοποιείται είναι προτάσεις που έχουν τα εξής χαρακτηριστικά: το μήκος τους είναι 3 με 4 λέξεις, των οποίων τα σύμφωνα είναι κυρίως υγρά και έρρινα. Επίσης, έχει γίνει προσπάθεια ώστε οι τόνοι των λέξεων μέσα σε καθεμιά απ’ τις προτάσεις να μην είναι δίπλα ο ένας με τον άλλο, αλλά να υπάρχει τουλάχιστο μία ή –το ιδανικό- δύο μη τονισμένες συλλαβές ανάμεσά τους.

Οι τρεις καταφατικές προτάσεις που χρησιμοποιούνται δε διαφοροποιούνται σε κάτι μεταξύ τους όπως οι τρεις ερωτηματικές, από τις οποίες οι δύο είναι ολικής άγνοιας και η μία μερικής. Οι προτάσεις, καθώς και το είδος τους φαίνεται στον πίνακα 1.

 

Πίνακας 1. Οι προτάσεις

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΕΙΔΟΣ

1. Ο Μανώλης είναι λερωμένος.

Δήλωση

2. Είναι καλοί οι ρόλοι;

Ερωτηματική ολικής άγνοιας

3. Όλοι λένε καλημέρα.

Δήλωση

4. Η Νέλη μένει επάνω.

Δήλωση

5. Πού μένει μόνιμα;

Ερωτηματική μερικής άγνοιας με στοιχεία ερωτηματικής κλήσης (questioning calling)

6. Εμένα μου λες;

Ερωτηματική ολικής άγνοιας

 

Ο κάθε ομιλητής εκφωνεί την κάθε πρόταση 3 φορές, έτσι ώστε, αν κάποια πρόταση έχει πρόβλημα, να χρησιμοποιηθεί κάποια άλλη. Η πιθανότητα μια πρόταση να είναι προβληματική και να μη μπορεί να γίνει καλή επεξεργασία της μπορεί να οφείλεται σε κακή εκφώνηση, όπως κάποιο κόμπιασμα ή χαμηλή ένταση της φωνής του ομιλητή. Σε περίπτωση που όλες οι επαναλήψεις μιας πρότασης είναι χωρίς πρόβλημα, χρησιμοποιείται για επεξεργασία μόνο μία απ’ αυτές, με τυχαία επιλογή. Αυτό, όμως, ισχύει στην περίπτωση που οι 3 επαναλήψεις δεν έχουν ποιοτικές διαφορές μεταξύ τους. Γιατί είναι πιθανό ακόμα και όλες οι επαναλήψεις να έχουν διαφορετικά στοιχεία μεταξύ τους για επεξεργασία. Ένα παράδειγμα είναι οι προτάσεις να παρουσιάζουν διαφορετική τιμή συχνότητας (Fo) στο τονικό ύψος κάποιου συγκεκριμένου φωνήεντος. Τότε λαμβάνονται υπόψη όλες οι διαφορετικές εκδοχές και παρουσιάζονται χωριστά.

Η εκφώνηση του υλικού έγινε μετά και πριν από παύση, έτσι ώστε να μην επηρεαστεί από κάποιο άλλο υλικό. Συνολικά, ο κάθε ομιλητής εκφώνησε 18 προτάσεις, που είναι οι 6 προτάσεις του υλικού με 3 επαναλήψεις η καθεμιά. Άρα, οι τέσσερις ομιλητές παρήγαγαν 72 εκφωνήσεις. Για κάθε μια απ’ αυτές έγινε επιτονική μεταγραφή με ειδικό λογισμικό στον υπολογιστή.

Στο υλικό που χρησιμοποιήθηκε υπήρξαν κάποια προβλήματα στην ψηφιακή εγγραφή των τριών επαναλήψεων κάποιων προτάσεων. Υπήρχε θόρυβος περιβάλλοντος-παρά το ότι έγινε προσπάθεια αποφυγής του, κάνοντας αυτές τις επαναλήψεις ακατάλληλες για χρήση. Όμως ποτέ δεν είχαν πρόβλημα καί οι 3 επαναλήψεις κάποιας πρότασης, οπότε υπήρχε πάντα τουλάχιστο μία επανάληψη για κάθε πρόταση χωρίς πρόβλημα. Ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τριων επαναλήψεων κάθε πρότασης για κάθε ομιλητή, δεν προέκυψαν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ τους σε χαρακτηριστικά όπως οι τόνοι, το εύρος συχνοτήτων ή οι διάρκειες τονισμένων συλλαβών και προτάσεων. Συμπερασματικά, για κάθε πρόταση και για κάθε ομιλητή χρησιμοποιήθηκε μόνο μία επανάληψη, γιατί οι υπόλοιπες είτε ήταν ακατάλληλες για χρήση είτε δεν παρουσίαζαν κάποια αξιοσημείωτη διαφορά μ’ αυτή που χρησιμοποιήθηκε.

 

2.5. Ακουστικές μετρήσεις

            Οι διαφορές στον επιτονισμό ανδρών και γυναικών προκύπτουν από διάφορες μετρήσεις.

 

2.6. Τεχνικά στοιχεία

            Τα εκφωνήματα που χρησιμοποιούνται εγγράφηκαν σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, με μικρόφωνο. Το πρόγραμμα που χρησιμοποιήθηκε για την επεξεργασία του υλικού είναι το Pitchworks (Scicon). Εκεί απεικονίζονται στοιχεία, όπως η κυματομορφή (waveform) του εκφωνήματος, η οποία επιτρέπει να βρούμε τα τεμάχια του εκφωνήματος, δηλαδή σε ποιο χρονικό σημείο ξεκινά και που σταματά το κάθε γράμμα του εκφωνήματος. Αυτό το βρίσκουμε με τη βοήθεια της χρονικής κλίμακας στο κάτω μέρος του πίνακα και η μονάδα μέτρησης είναι τα ms. Η τελευταία διαδικασία μας επιτρέπει να καθορίσουμε και το πού βρίσκονται χρονικά και οι λέξεις του εκφωνήματος. Άλλο στοιχείο είναι η επιτονική καμπύλη, η οποία αναπαριστά σε Hertz τις τιμές της βασικής συχνότητας (Fo) σε κάθε σημείο του εκφωνήματος.

 

3. Πειράματα και αποτελέσματα

            Για τα πειράματα χρησιμοποιήθηκαν 24 εκφωνήματα. Αυτά αφορούν σε 1 επανάληψη για τις 6 προτάσεις του υλικού για τους 4 ομιλητές. Στις εικόνες 1-6 φαίνονται οι πίνακες επεξεργασίας των εκφωνημάτων από το πρόγραμμα Pitchworks που αφορούν σε έναν από τους ομιλητές. Συγκεκριμένα, αφορούν στη γυναίκα ομιλήτρια που παρακάτω θα εμφανίζεται ως γυναίκα 1.

 

pr1T

Εικόνα 1. Εκφώνημα (πρόταση) 1-Γυναίκα 1

 

pr2TΕικόνα 2. Εκφώνημα (πρόταση) 2-Γυναίκα 1

 

pr3T

Εικόνα 3. Εκφώνημα (πρόταση) 3-Γυναίκα 1

 

pr4T

Εικόνα 4. Εκφώνημα (πρόταση) 4-Γυναίκα 1

 

pr5T

Εικόνα 5. Εκφώνημα (πρόταση) 5-Γυναίκα 1

 

pr6T

Εικόνα 6. Εκφώνημα (πρόταση) 6-Γυναίκα 1

 

            Στις εικόνες 7-10 φαίνονται οι αντίστοιχοι πίνακες για 1 πρόταση, αλλά για όλους τους ομιλητές. Η πρόταση είναι η ίδια για όλους τους ομιλητές, η πρώτη από τις καταφατικες προτάσεις του υλικού.

 

pr1Sb

Εικόνα 7. Εκφώνημα (πρόταση) 1-Άνδρας 1

 

pr1YbΕικόνα 8. Εκφώνημα (πρόταση) 1-Άνδρας 2

 

pr1T

Εικόνα 9. Εκφώνημα (πρόταση) 1-Γυναίκα 1

 

pr1P

Εικόνα 10. Εκφώνημα (πρόταση) 1-Γυναίκα 2

 

3.1. Μεθοδολογικές παρατηρήσεις

          Πριν γίνουν οι μετρήσεις για το εύρος συχνοτήτων αντιμετωπίστηκε ένα πρόβλημα που είχε σχέση με ψευδείς τιμές συχνοτήτων. Μέσα στην επιτονική καμπύλη των εκφωνημάτων  σε κάποια σημεία η συχνότητα έπαιρνε ακραίες τιμές, κυρίως προς τη μέγιστη πλευρά, που, όμως, δεν αντιστοιχούσαν σε κάποιο τεμάχιο του εκφωνήματος, αλλά σε θόρυβο που είχε στιγμιαία διάρκεια και οφείλονταν είτε στο περιβάλλον είτε στον ομιλητή. Εξαιτίας της στιγμιαίας του διάρκειας, αυτός ο θόρυβος δεν επηρέασε το υπόλοιπο εκφώνημα, όπως ο θόρυβος που οδήγησε άλλες επαναλήψεις των εκφωνημάτων στον αποκλεισμό από τη χρήση τους. Στην  περίπτωση του στιγμιαίου θορύβου, η ακραία τιμή που εμφανίζεται στην επιτονική καμπύλη δε λαμβάνεται υπόψη, και η μέτρηση λαμβάνει υπόψη την επόμενη μέγιστη ή ελάχιστη τιμή της βασικής συχνότητας, η οποία, όμως, αντιστοιχεί σε κάποιο τεμάχιο. Έτσι, κατά κάποιο τρόπο, τα εκφωνήματα φιλτράρονται πριν γίνουν οι μετρήσεις συχνότητας, ώστε να έχουμε αξιόπιστα αποτελέσματα.

          Μία άλλη μεθοδολογική παρατήρηση που πρέπει να γίνει σε αυτό το σημείο έχει να κάνει με το είδος των προτάσεων που εξετάζονται. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, το υλικό αποτελείται από 3 καταφατικές και 3 ερωτηματικές προτάσεις. Ίσως αναμενόταν διαφορές στον επιτονισμό ανδρών και γυναικών, ανάλογα με το είδος των προτάσεων αυτών, όμως μετά από στατιστική επεξεργασία των στοιχείων των μετρήσεων δεν προέκυψε τέτοιου είδους διαφορά, κι αυτό ισχύει και για τα επόμενα πειράματα.

 

3.2. Πείραμα #1: εύρος συχνοτήτων

            Για να υπολογιστεί το εύρος συχνοτήτων  έγινε αφαίρεση της ελάχιστης τιμής συχνότητας από τη μέγιστη.

 

Α) Εκφωνήματα

          Στα εκφωνήματα που χρησιμοποιήθηκαν μετρήθηκε η μέγιστη διαφορά ανάμεσα στη μέγιστη και ελάχιστη τιμή της βασικής συχνότητας σε ολόκληρη την επιτονική καμπύλη. Έτσι, οι τιμές που χρησιμοποιήθηκαν είναι η απόλυτη μέγιστη συχνότητα του εκφωνήματος και η απόλυτη ελάχιστη συχνότητά του. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον πίνακα 2.

 

Πίνακας 2. Εύρος συχνοτήτων εκφωνημάτων (προτάσεων) (Hz)

(Hz) 

άνδρας 1

άνδρας 2

άνδρες

γυναίκα 1

γυναίκα 2

γυναίκες

πρότ. 1

92

25

59

127

74

101

πρότ. 2*

67

44

56

92

109

101

πρότ. 3

33

25

29

84

75

80

πρότ. 4

10

1

6

118

79

99

πρότ. 5*

49

10

30

110

169

140

πρότ. 6*

18

54

36

52

193

123

μ. όροι

45

27

36

97

117

107

*ερωτηματική πρόταση

 

          Τα στοιχεία για τον κάθε τον κάθε ομιλητή ξεχωριστά και για κάθε πρόταση, από τις αντίστοιχες στήλες του πίνακα 2, φαίνονται στο γράφημα 1.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Γράφημα 1. Εύρος συχνοτήτων ανά ομιλητή και εκφώνημα (πρόταση)

          Συγκρίνοντας τις γραμμές του γραφήματος 1 μεταξύ τους, μπορούμε να κάνουμε σύγριση είτε ομιλητών του ίδιου φύλου είτε ομιλητών διαφορετικού φύλου. Τα στοιχεία εύρους συχνοτήτων συνολικά για κάθε φύλο και για κάθε πρφαίνονται στο γράφημα 2, όπου πια η σύγκριση μπορεί να γίνει μόνο για τα δύο φύλα.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Γράφημα 2. Εύρος συχνοτήτων ανά φύλο και εκφώνημα (πρόταση)

 

          Τέλος, στο γράφημα 3 φαίνεται η διαφορά στο εύρος συχνοτήτων ανά φύλο για το σύνολο των προτάσεων.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Γράφημα 3. Μέσος όρος εύρους συχνοτήτων ανά φύλο

 

          Συμπερασματικά, όπως προκύπτει κι από το γράφημα 4, το εύρος συχνοτήτων στα εκφωνήματα των γυναικών είναι κατά 3 φορές μεγαλύτερο από εκείνο των ανδρών.

 

Β) Τονισμένα φωνήεντα

          Σε κάθε πρόταση μετρήθηκε το εύρος συχνοτήτων για κάθε τονισμένο φωνήεν. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον πίνακα 3.

 

Πίνακας 3. Εύρος συχνοτήτων τονισμένων φωνηέντων (Hz) (*ερωτηματική πρόταση)

 

(Hz) 

άνδρας 1

άνδρας 2

άνδρες

γυναίκα 1

γυναίκα 2

γυναίκες

Πρ.1-ώ

6

9

8

1

32

17

Πρ.1-εί

0

0

0

21

4

13

πρ.1-έ

17

7

12

51

37

44

Πρ.2*-εί

0

0

0

2

52

27

Πρ.2*-οί

1

6

4

0

3

2

Πρ.2*-οι

0

0

0

48

52

50

Πρ.3-ό

0

0

0

45

21

33

πρ.3-έ

2

0

1

16

6

11

πρ.3-έ(2)

2

8

5

60

45

53

πρ.4-έ

0

0

0

2

23

13

πρ.4-έ(2)

0

3

2

13

11

12

Πρ.4-ά

14

5

10

61

36

49

πρ.5*-ού

8

0

4

11

72

42

πρ.5*-έ

27

0

14

48

60

54

Πρ.5*-ό

16

0

8

3

0

2

πρ.6*-έ

12

0

6

3

3

3

πρ.6*-έ(2)

0

9

5

101

99

100

μ. όροι

6

3

4

29

33

31

            Με μαύρο χρώμα εμφανίζονται στον πίνακα οι τιμές που αφορούν φωνήεντα με ανοδική επιτονική καμπύλη, ενώ με κόκκινο φωνήεντα με καθοδική επιτονική καμπύλη. Οι τιμές του εύρους συχνοτήτων σε όλα τα τονισμένα φωνήεντα όλων των προτάσεων για τα δύο φύλα φαίνονται στο γράφημα 4.

 

Γράφημα 4. Εύρος συχνοτήτων ανά φύλο και τονισμένο φωνήεν

 

          Η διαφορά στο εύρος συχνοτήτων ανάμεσα στα δύο φύλα για το σύνολο-ως μέσο όρο-των τονισμένων φωνηέντων φαίνεται στο γράφημα 5.

Γράφημα 5. Μέσος όρος εύρους συχνοτήτων ανά φύλο

 

          Όπως για τα εκφωνήματα συνολικά, έτσι και για τα μεμονωμένα τονισμένα φωνήεντα το αποτέλεσμα της μέτρησης είναι ότι το εύρος συχνοτήτων στις γυναίκες είναι πολύ μεγαλύτερο από ό,τι στους άνδρες. Στην τελευταία περίπτωση η τιμή για τις γυναίκες είναι περίπου 8 φορές πιο υψηλή από των ανδρών.

          Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των μετρήσεων Α) και Β) προκύπτει ότι γενικά το εύρος συχνοτήτων για τις γυναίκες είναι κατά 5,5 φορές μεγαλύτερο από τους άνδρες.

 

3.3. Πείραμα #2: διάρκεια

          Η διάρκεια που μετρήθηκε έχει να κάνει με δύο πράγματα: τη συνολική διάρκεια των εκφωνημάτων ανδρών και γυναικών, και τη διάρκεια των τονισμένων φωνηέντων των ίδιων εκφωνημάτων.

 

Α) Εκφωνήματα

          Μετρήθηκε η συνολική διάρκεια εκφώνησης των προτάσεων από όλους τους ομιλητές. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον πίνακα 4.

 

Πίνακας 4. Διάρκεια εκφωνημάτων (ms)

(ms)

άνδρας 1

άνδρας 2

άνδρες

γυναίκα 1

γυναίκα 2

γυναίκες

πρότ. 1

1784

1355

1570

2070

2025

2048

πρότ. 2*

1099

844

972

1409

1204

1307

πρότ. 3

1097

886

992

1530

1478

1504

πρότ. 4

1260

957

1109

1693

1719

1706

πρότ. 5*

998

729

864

1232

1065

1149

πρότ. 6*

1087

656

872

1035

993

1014

μ. όροι

1221

905

1063

1495

1414

1454

*ερωτηματική πρόταση

 

          Τα στοιχεία που αντιστοιχούν σε κάθε ομιλητή ξεχωριστά για κάθε πρόταση φαίνονται στο γράφημα 6. Εδώ είναι δυνατή η σύγκριση ανάμεσα σε ομιλητές του ίδιου ή διαφορετικού φύλου.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γράφημα 6. Διάρκεια ανά ομιλητή και εκφώνημα (πρόταση)

          Τα στοιχεία διάρκειας συνολικά-ως μέσος όρος-για κάθε φύλο και για κάθε πρόταση φαίνονται στο γράφημα 7.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γράφημα 7. Διάρκεια ανά φύλο και εκφώνημα (πρόταση)

 

            Ο μέσος όρος διάρκειας των εκφωνημάτων για τα δύο φύλα φαίνεται στο γράφημα 8.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γράφημα 8. Μέσος όρος διάρκειας ανά φύλο

 

            Η μέτρηση έδειξε ότι η μέση διάρκεια εκφώνησης μιας πρότασης είναι κατά 37% μεγαλύτερη στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.

 

Β) Τονισμένα φωνήεντα

          Τα αποτελέσματα της μέτρησης για κάθε τονισμένο φωνήεν που εκφωνήθηκε από άνδρες και γυναίκες φαίνονται στον πίνακα 5.

 

Πίνακας 5. Διάρκεια τονισμένων φωνηέντων (ms)

(ms)

άνδρας 1

άνδρας 2

άνδρες

γυναίκα 1

γυναίκα 2

γυναίκες

πρ.1-ώ

90

75

83

177

107

142

πρ.1-εί

102

93

98

119

87

103

πρ.1-έ

98

106

102

158

182

170

πρ.2*-εί

67

70

69

100

78

89

πρ.2*-οί

60

75

68

120

68

94

πρ.2*-οι

88

119

104

136

131

134

πρ.3-ό

77

59

68

164

115

140

πρ.3-έ

82

77

80

121

89

105

πρ.3-έ(2)

122

115

119

186

190

188

πρ.4-έ

99

76

88

144

102

123

πρ.4-έ(2)

79

74

77

150

93

122

πρ.4-ά

133

113

123

162

171

167

πρ.5*-ού

64

56

60

69

52

61

πρ.5*-έ

94

73

84

116

113

115

πρ.5*-ό

110

85

98

155

141

148

πρ.6*-έ

139

70

105

118

122

120

πρ.6*-έ(2)

87

86

87

122

171

147

μ. όροι

94

84

89

136

118

127

*ερωτηματική πρόταση

 

          Οι τιμές διάρκειας των τονισμένων φωνηέντων για τα δύο φύλα φαίνονται στο γράφημα 9.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γράφημα 9. Διάρκεια ανά φύλο και τονισμένο φωνήεν

 

Ο μέσος όρος διάρκειας των τονισμένων φωνηέντων για τα δύο φύλα φαίνεται στο γράφημα 10.

 

Γράφημα 10. Μέσος όρος διάρκειας ανά φύλο

 

            Το συνολικό αποτέλεσμα της μέτρησης της διάρκειας των τονισμένων φωνηέντων για άνδρες και γυναίκες είναι ότι για τις γυναίκες η μέση τιμή είναι κατά 43% μεγαλύτερη από τους άνδρες.

          Όπως και στο πείραμα του εύρους συχνοτήτων, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των μετρήσεων Α) και Β) προκύπτει ότι η γενικά η διάρκεια για τις γυναίκες είναι κατά 40% μεγαλύτερη από τους άνδρες.

 

 

4. Συμπεράσματα

          Το πρώτο σαφές και γενικότερο συμπέρασμα που βγαίνει από αυτή την εργασία είναι ότι στη Νέα Ελληνική ο επιτονισμός ανδρών και γυναικών είναι διαφορετικός. Αυτό που μπορεί απλά να αποτελούσε μία υπόθεση, επιβεβαιώνεται πειραματικά.

Αναλυτικά, μια επί μέρους διαφορά που υπάρχει στον επιτονισμό ανδρών και γυναικών είναι στο εύρος συχνοτήτων των εκφωνημάτων τους. Στις γυναίκες το εύρος συχνοτήτων είναι μαγαλύτερο από ότι στους άνδρες. Αυτό φαίνεται από την επιτονική καμπύλη, η οποία στα εκφωνήματα των γυναικών παίρνει ελάχιστες και μέγιστες τιμές που απέχουν πολύ περισσότερο μεταξύ τους από ότι στα εκφωνήματα των ανδρών. Αυτό ισχύει καί για ολόκληρα τα εκφωνήματα καί για μεμονωμένα τονισμένα φωνήεντα. Στα πρώτα η διαφορά είναι 3 φορές μςγαλύτερες τιμές για τις γυναίκες, ενώ στα δεύτερα 8 φορές μεγαλύτερες τιμές πάλι για τις γυναίκες. Ο μέσος όρος είναι 5 φορές (500%) μεγαλύτερες τιμές εύρους συχνοτήτων για τις γυναίκες.

Μία άλλη διαφορά στον επιτονισμό των δύο φύλων είναι στη διάρκεια ολόκληρων των εκφωνημάτων τους, αλλά και σε αυτή των τονισμένων φωνηέντων στα ίδια εκφωνήματα. Ως προς τη συνολική διάρκεια των γυναικείων εκφωνημάτων, είναι κατά 37% μεγαλύτερη από των ανδρών, και εκείνη των τονισμένων φωνηέντων είναι κατά 43% μεγαλύτερη. Κατά μέσο όρο η διάρκεια στα εκφωνήματα των γυναικών είναι κατά 40% μεγαλύτερη από εκείνη των ανδρών.

 

Βιβλιογραφία

Arvaniti, A. (2001), ‘The intonation of  Wh-Questions in Greek’, Studies in Greek Linguistics 21 (Thessaloniki), 57-68.

Arvaniti, A. (2002), ‘The Intonation of Yes-No Questions in Greek’, in M. Makri-Tsilipakou (ed.), Selected Papers on Theoretical and Applied Linguistics (Thessaloniki: Department of Theoretical and Applied Linguistics, School of English, Aristotle University), 71-83.

Arvaniti, A., Baltatzani, M., (chapter 4) ‘Intonational Analysis and Prosodic Annotation of Greek Spoken Corpora’, 84-114.

Arvaniti, A., Ladd, D.-R., Mennen, I. (1998), ‘Stability of tonal alignment: the case of Greek prenuclear accents’, Journal of Phonetics, 3-25.

Baltatzani, M., Jun, S.-A., ‘Focus and Topic Intonation in Greek’ (Los Angeles: Dept. of linguistics, UCLA), 1305-1308.

Cruttenden, A. (1997), Intonation (Second Edition) (Cambridge: CUP).

Daly, N., Warren P. (2001), ‘Pitching it differently in New Zealand English: Speaker sex and intonation patterns’, Journal of Sociolinguistics, 85-96.

Haan, J., V. J. van Heuven (1999), ‘Male vs female pitch range in Dutch questions’, Proceedings of the Thirteenth International Congress of Phonetic Sciences (San Francisco), 1581-1584.

Henton, C. G. (1989), ‘Fact and fiction in the description of female and male speech’, Language and Communication 9, 299-311.

Hermes, D. J., J. C. van Gestel (1991), ‘The frequency scale of speech intonation’, Journal of the Acoustical Society of America 90, 97-103.

Hudson, A., Holbrook A. (1981), ‘A study of the reading fundamental vocal frequency of young black adults’, Journal of Speech and Hearing Research 24, 197-201.

line

 

linep5

 

© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved

 

vipapharm

 

linep5