ISSN : 2241-4665
|
Σύντομη βιογραφία της συγγραφέως |
ISSN : 2241-4665
Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 11 Μαΐου
2021
«Η Φυσική Αγωγή και η Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση»
Ελένη
Β.Τζανή,
Συντονίστρια
Εκπαιδευτικού Έργου
Φυσικής Αγωγής
Περίληψη
Το παρόν άρθρο
επικεντρώνεται στο πεδίο της σχολικής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, όπως αυτή
πραγματοποιείται κατά το σχολ. έτος
2020-21 λόγω της αναστολής της λειτουργίας των σχολικών μονάδων εξαιτίας
της πανδημίας του κορονοϊού. Σκοπός η μελέτη της
σύγχρονης «εξ αποστάσεως εκπαίδευσης», η οποία είναι τελικά σύγχρονη «εξ αποστάσεως διδασκαλία»
λόγω της επείγουσας μορφής που έχει και αφού δεν είχε ποτέ εφαρμοστεί με υποχρεωτική μορφή στην τυπική εκπαίδευση δηλαδή στην Α/θμια και Β/θμια Εκπαίδευση και
ιδιαίτερα για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Επιπλέον θα μελετηθεί η σχέση των
εκπαιδευτικών Φυσικής Αγωγής με την σύγχρονη διαδικτυακή διαδικασία, οι γνώσεις
κατά την διάρκεια της εξ αποστάσεως διδασκαλίας και η στάση απέναντι σε αυτή, καθώς και το εκπαιδευτικό
υλικό, οι βασικές οδηγίες για ένα ισορροπημένο διαδικτυακό μάθημα και ο
σχεδιασμός μαθήματος εξ αποστάσεως της Φυσικής Αγωγής. Συμπερασματικά
η εξ αποστάσεως Εκπαίδευση στην τυπική μάθηση είναι το παρόν (και με όχι αβέβαιο μέλλον) και σίγουρα μια εκπαιδευτική διαδικασία που ήρθε
να υποστηρίξει την εκπαιδευτική κοινότητα και να ξεπεράσει τα εμπόδια ακόμα
και στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής.
Abstract
This article focuses on the field of school
distance education, as this is taking place during the school year 2020-21 due
to the suspension of the operation of school units, because of the coronavirus
pandemic. The purpose of the study of synchronous
"distance education"- which actually is compulsory distance
teaching, due to its urgent implementation, as it has never been implemented
before in the formal Primary and Secondary education- and especially for the
subject of Physical Education. In addition, the relationship of Physical
Education teachers with the synchronous online process, the knowledge acquired
during the distance learning and the attitude towards it as well as the
educational material, the basic instructions for a balanced online course on distance
Physical Education. In conclusion, distance education/teaching in formal learning is the
present (and not with an uncertain future) and certainly an educational process
that came to support the educational community and overcome obstacles even in
the Physical Education course.
1.Εισαγωγή
Το έναυσμα της εισήγησης
Η αναστολή της
λειτουργίας των σχολικών μονάδων, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού,
οδήγησε στη διαμόρφωση νέων δεδομένων, τα οποία επέδρασαν όχι μόνο στις ανθρώπινες σχέσεις και την επικοινωνία
αλλά και στην εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία. Οι εκπαιδευτικοί, με
αίσθημα ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, αλλά και καινοτόμο διάθεση,
έσπευσαν να εργαστούν ψηφιακά, για να
στηρίξουν μαθησιακά, επιστημονικά, παιδαγωγικά και ψυχολογικά τους μαθητές
τους.
Η εξ αποστάσεως Εκπαίδευση, που εφαρμόζεται στην ελληνική εκπαίδευση
σύμφωνα με την υπ αριθμ. εγκύκλιο 151977/ΓΔ4/07-11-2020 και το υπ αριθμ. 155692/ΓΔ4/14-11-2020 έγγραφο του ΥΠΑΙΘ, είχε την μορφή επείγουσας εξ αποστάσεως
διδασκαλίας λόγω έκτακτης ανάγκης και για το σχολ. έτος 2020-21.
Η σύγχρονη «εξ αποστάσεως εκπαίδευση»
στη φυσική αγωγή, η οποία είναι τελικά
σύγχρονη «εξ αποστάσεως διδασκαλία», λόγω της επείγουσας μορφής, που έχει και αφού δεν έχει ποτέ εφαρμοστεί υποχρεωτικά στην τυπική
εκπαίδευση δηλαδή. στην Α/θμια και Β/θμια Εκπαίδευση και ιδιαίτερα για το
μάθημα της Φυσικής Αγωγής, για το οποίο στόχος ήταν να ερευνηθεί η στάση των
εκπαιδευτικών Φυσικής Αγωγής, να ενισχυθούν οι γνώσεις τους κατά την διάρκεια της εξ
αποστάσεως διδασκαλίας, να βελτιωθούν οι δεξιότητες τους και τέλος να γίνει
επαναπροσδιορισμός και αλλαγή στάσεων στο διαδικτυακό μάθημα κτλ. Επιπλέον,
γίνεται θεωρητική προσέγγιση της εξ αποστάσεως Εκπαίδευσης, παρουσιάζονται
βασικές οδηγίες και υλικό για ένα ισορροπημένο διαδικτυακό μάθημα, καθώς και ο
σχεδιασμός για μάθημα της Φ. Αγωγής εξ αποστάσεως. Το συμπέρασμα είναι ότι μπήκε το πρώτο λιθαράκι που θα οδηγήσει
την Φ. Αγωγή σε μια άλλη διάσταση.
2.Θεωρία
2.1. Αποσαφήνιση όρων
Εξ αποστάσεως εκπαίδευση: είναι η
υποβοηθούμενη από τα μέσα επικοινωνίας εκπαίδευση (ταχυδρομείο, ηλεκτρονικό
ταχυδρομείο, ραδιόφωνο, τηλεόραση, κασέτες βίντεο, υπολογιστές, τηλεδιάσκεψη και άλλα) με μικρή ή καθόλου
διαπροσωπική ή σε τάξη επαφή μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου.
Η πανδημία, που προκύπτει από την σύνθεση των
λέξεων παν (όλος) και δήμος (πληθυσμός),
είναι επιδημία λοιμωδών
ασθενειών που
εξαπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς σε μια μεγάλη περιοχή (ήπειρο) ή σε παγκόσμια
κλίμακα και απειλεί το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού.
2.2 Θεωρητικές
προσεγγίσεις του συγκεκριμένου θέματος
Στη διεθνή βιβλιογραφία (Barbour & Reeves, 2009 Zandberg, & Lewis, 2008 Clark & Smith, 2005), οι αναφορές στην εξ αποστάσεως
σχολική εκπαίδευση περιλαμβάνουν ποικίλους όρους, όπως: Distance learning,
Electronic learning, On line learning, Mobile learning,
Hybrid learning, Virtual learning, Virtual schools,
Cyber schools, Homeschooling, δείχνοντας πόσο άμεση είναι η
επιρροή που έχει ασκήσει η ανάπτυξη της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική
διαδικασία.
Η ανάγκη για εξ αποστάσεως εκπαίδευση
μέσα στο χρόνο ήταν αντικείμενο μελέτης από ερευνητές, οι οποίοι όρισαν και τα χαρακτηριστικά της. Συγκεκριμένα η
εξ ΑΕ έχει οριστεί διαχρονικά με διάφορους τρόπους, αφού αρκετοί ερευνητές
έχουν δώσει τη δική τους εννοιολογική εκδοχή. Οι ορισμοί των Peters (2003), Moore (1993), Holmberg (1977) έχουν ως
κοινό τόπο δύο παραδοχές, οι οποίες χαρακτηρίζουν την ιδιαιτερότητα της εξ ΑΕ
και τη διαφοροποιούν ταυτόχρονα από τη διά ζώσης: α) την απόσταση
διδάσκοντος-διδασκομένου και β) τη δόμηση του διδακτικού υλικού.
2. Σκιαγράφηση του ευρύτερου πεδίου της εξΑΕ
Η
εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί μια μορφή εκπαίδευσης που χαρακτηρίζεται από
τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά:
1. Την ύπαρξη φυσικής απόστασης του σπουδαστή από τον
εκπαιδευτή, σχεδόν σε μόνιμη βάση και σε όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής
διαδικασίας, στοιχείο που τη διακρίνει από τη συμβατική εκπαίδευση που
διενεργείται σε κάποια αίθουσα διδασκαλίας.
2. Τον κεντρικό ρόλο που έχει ο εκπαιδευτικός
οργανισμός που σχεδιάζει, οργανώνει, προετοιμάζει, σχετικό διδακτικό υλικό,
αλλά παράλληλα αναλαμβάνει και την υποστήριξη των σπουδαστών, στοιχείο που
διαφοροποιεί την εξ αποστάσεως εκπαίδευση από άλλα προγράμματα αυτοδιδασκαλίας
και αμιγώς προσωπικής μελέτης
3. Τη διαφοροποίηση από προσπάθειες προσωπικής μελέτης
ή αυτοδιδασκαλίας, αφού προϋποθέτει την ύπαρξη ενός εκπαιδευτικού οργανισμού
που σχεδιάζει και υλοποιεί το εκπαιδευτικό υλικό, παρέχει δε υποστήριξη στον
σπουδαστή.
4. Τη χρήση τεχνικών μέσων έντυπων, οπτικοακουστικών
ή ηλεκτρονικών- ως φορέων μεταφοράς του εκπαιδευτικού περιεχόμενου, αλλά και
σύνδεσης μεταξύ διδάσκοντα και σπουδαστή.
5. Τη δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας, προκειμένου
να επωφελούνται οι σπουδαστές από τον τεχνολογικά υποστηριζόμενο διάλογο,
δηλαδή έναν τρόπο χρήσης της τεχνολογίας που είναι συγκριτικά διαφορετικός από
τη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς σε αυτήν η τεχνολογία σχετίζεται με
άλλες λειτουργίες.
6. Την απουσία σε μεγάλο βαθμό της λειτουργίας της
μαθησιακής ομάδας, και τη χρήση εξατομικευμένων μορφών διδασκαλίας οι οποίες,
όμως, δεν αποκλείουν τη δυνατότητα ομαδικών συναντήσεων, είτε πρόσωπο με
πρόσωπο, είτε με τη χρήση της τεχνολογίας.
Από την πιο πάνω παρουσίαση των χαρακτηριστικών και
των μοντέλων εφαρμογής της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αλλά και από τις
διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις, καταλήγουμε σε δύο βασικές μορφές της εξΑΕ
Δύο βασικές διαστάσεις της εξΑΕ: Η εξ αποστάσεως
εκπαίδευση Keegan Desmond,
(2001). περιέχει δύο παράμετρούς
και τις διακρίνουμε στην
·
την εξ αποστάσεως διδασκαλία, η οποία σχετίζεται άμεσα με την ανάπτυξη του
μαθησιακού υλικού από την πλευρά ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος και
·
την εξ αποστάσεως μάθηση, που αναφέρεται στη μαθησιακή διαδικασία στην οποία
συμμετέχει ενεργά ο εκπαιδευόμενος.
Ο ρόλος του περιεχομένου και των μέσων παρουσίασής
του: H εξΑΕ, συνεπώς, είναι μια μέθοδος( Ματραλής, 1998), που το κύριο
χαρακτηριστικό που την ξεχωρίζει από τις άλλες εκπαιδευτικές μεθόδους είναι η
απόσταση που χωρίζει τον διδάσκοντα από τον διδασκόμενο, αφού ο τελευταίος
μαθαίνει χωρίς την παρουσία του πρώτου, μακριά από κάποια παραδοσιακή αίθουσα
διδασκαλίας. Ο ιδιαίτερος ρόλος του διδάσκοντα ως συμβούλου και εμψυχωτή σε
συνδυασμό με το ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό υλικό την καθιστά ως την
εκπαίδευση που διδάσκει και ενεργοποιεί τον μαθητή όσον αφορά το πώς να
μαθαίνει μόνος του και πώς να λειτουργεί αυτόνομα προς μία ευρετική πορεία
αυτομάθησης και γνώσης[1]. Σε
αντίθεση με την τριαδική σχέση εκπαιδευτή, εκπαιδευομένου και περιεχομένου, που
χαρακτηρίζει τη συμβατική εκπαίδευση, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση διαμορφώνεται
από μια τετραδική σχέση με άξονες τον εκπαιδευτή, τον εκπαιδευόμενο, το
εκπαιδευτικό υλικό και το μέσο( Σοφός, Α. Kron, F. 2010). Όπως φαίνεται στο σχήμα,
στην εκπαιδευτική διαδικασία της εξΑΕ το εκπαιδευτικό υλικό έχει πολύ βασικό
ρόλο. Ο διδασκόμενος μαθαίνει από το εκπαιδευτικό υλικό, έντυπο ή ηλεκτρονικό,
και ο διδάσκων καλείται να το υποστηρίξει και, παράλληλα, να λειτουργήσει
συμβουλευτικά και καθοδηγητικά.
Η τετραδική σχέση των συντελεστών της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (Σοφός
& Kron, 2010).
2.3. Σκοπός
της έρευνας
Στο σχολ. ετος 2020-21 δόθηκαν οδηγίες από το ΥΠΑΙΘ «Οι σχολικές μονάδες
της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, λόγω της αναστολής λειτουργίας
τους, υποχρεούνται να παρέχουν σύγχρονη εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση καλύπτοντας τη
διδακτέα ύλη» κάτι το οποίο δεν είχε δοθεί κατά το προηγούμενο σχολ .έτος
2019-20, όπου είχε δοθεί έμφαση στην Ασύγχρονη εξΑπ.Εκπ.
Το ΠΕΚΕΣ ως κέντρο επιστημονικής και
παιδαγωγικής στήριξης των εκπαιδευτικών έδωσε αναλυτική προσέγγιση και κατευθύνσεις
για τη Σύγχρονη Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και τη δημιουργία ηλεκτρονικής τάξης
στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο για την πλατφόρμα webex (το μέσο) και εξασφαλίστηκε η πολύ καλή γνώση της
χρήσης της πλατφόρμας για τη σύγχρονη εξ Απ Εκπ. Ουσιαστικές και εποικοδομητικές
επιμορφωτικές συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν και διαμορφώθηκε το πλαίσιο μέσα
στο οποίο θα κινηθούν οι εκπαιδευτικοί Φυσικής Αγωγής και δόθηκε έμφαση στην
αξιοποίηση των διαδραστικών σχ.βιβλίων,
του φωτόδεντρου ,της εκπ/κης πλατφόρμας Αισώπου κτλ.
Δόθηκαν οδηγίες για:
·
Εκπαιδευτικές
Ρουτίνες
·
Σχέδια
Μαθήματος
·
Καλές
Πρακτικές στο μάθημα της Φ.Α
·
Συνδυασμός
σύγχρονου και ασύγχρονου μαθήματος
Αυτός ο προσανατολισμός για επιμόρφωση
στις παραπάνω θεματικές βασίστηκε ότι η εξ αποστάσεως διδασκαλία διαφέρει
από τη συμβατική, κατά την οποία ένας καθηγητής μιλάει στους μαθητές που
βρίσκονται συγκεντρωμένοι την ίδια στιγμή στο ίδιο μέρος. Στην εκπαίδευση από
απόσταση, ο δάσκαλος και οι μαθητές δεν βρίσκονται στο ίδιο μέρος την ίδια
στιγμή, ενώ η πληροφορία μπορεί να «καταναλωθεί» ακόμη και σε διαφορετικούς
χρόνους. Καθίσταται αναγκαίο, λοιπόν, να εισαχθεί ένα τεχνητό μέσο επικοινωνίας
που θα μεταδίδει την πληροφορία, καθώς επίσης και να υπάρξει ένα κανάλι για την
αλληλεπίδραση μεταξύ τους.
Στην Εξ ΑπΕκπ στο μάθημα της Φυσικής
Αγωγής υπάρχει και αλληλεπίδραση της
Ασύγχρονης και τη Σύγχρονης Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ψηφιακές πλατφόρμες και κυρίως αυτών που πρότεινε το ΥΠΑΙΘ δηλαδή της eme, e class/ τη δημιουργία ηλεκτρονικής τάξης στο
Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο ως υποστηρικτικό εκπαιδευτικό υλικό στη σύγχρονη
ΕξΑπΕκπ (WEBEX).
’λλωστε η απόσταση που παρεμβάλλεται ανάμεσα στους μαθητές και τους διδάσκοντες
προκαλεί δυσκολίες στην επικοινωνία τους. Συνεπώς, το εκπαιδευτικό υλικό θα
πρέπει να είναι δομημένο κατά τέτοιο τρόπο που όχι μόνο να αναπληρώνει αυτό το
κενό, αλλά παράλληλα και να επιτελεί τις διάφορες διδακτικές λειτουργίες που
πραγματοποιούνται στην παραδοσιακή εκπαίδευση. Έτσι θα πρέπει : α) να καθοδηγεί
το μαθητή στη μελέτη του β) να περιέχει συγκεκριμένες ασκήσεις και εργασίες, γ)
να επεξηγεί δύσκολα σημεία και έννοιες, δ) να αξιολογεί και να ενημερώνει το
μαθητή για την πρόοδό του, ε) να τον ενθαρρύνει να συνεχίσει και τέλος να του
επιτρέπει να επιλέγει ελεύθερα τον τόπο, το χρόνο, καθώς και το ρυθμό της μελέτης
του(Νταραντούμης,Θ.,2007).
Με τον τρόπο αυτό, το διδακτικό υλικό
καθίσταται θεμελιώδες στην εξΑΕ και εάν δεν διαθέτει τα ζητούμενα ποιοτικά
χαρακτηριστικά, είναι δυνατόν να δημιουργήσει σοβαρότατα προβλήματα στη δομή
λειτουργίας του εκπαιδευτικού σχήματος. Συνεπώς, είναι απαραίτητη η διαρκής
αξιολόγηση του επιπέδου ποιότητας που προσδίδουν στη συνολική μαθησιακή
εμπειρία των μαθητών. Ωστόσο, δεν συμβαίνει το ίδιο και στη συμβατική
εκπαίδευση, όπου η επιλογή του μαθησιακού υλικού και η εκπόνηση εργασιών είναι
θέμα επιλογής του διδάσκοντα[2].
3. Μεθοδολογία ποιοτικής
έρευνας
3.1 Το δείγμα
Το δείγμα στη συγκεκριμένη περίπτωση
είναι η μεθοδολογία, οδηγίες, εφαρμογή, υλικό της σύγχρονης Εξ αποστάσεως
Εκπαίδευσης. Επιλέχθηκε αυτό το δείγμα, γιατί από την μελέτη πάνω σε αυτό θα
βγουν πολλά αξιόλογα συμπεράσματα για το πως θα εφαρμοστεί η σύγχρονη Εξ
Αποστάσεως Εκπαίδευση αποτελεσματικά.
3.2. Ερευνητικά εργαλεία
Θα χρησιμοποιηθεί η παρατήρηση και
η ανάλυση περιεχομένου και με αυτό τον
τρόπο θα εξαχθούν ουσιαστικά συμπεράσματα για τη αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής
διαδικασίας
Θα αξιολογηθεί κατά πόσο είναι δόκιμο
και έχει εκπαιδευτική βαρύτητα η χρησιμοποίηση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση
που εφαρμόζεται στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής στην Α/θμια και Β/θμια Εκπαίδευση
η εφαρμογή των
- Διδακτικό Συμβόλαιο
- Εκπαιδευτικές Ρουτίνες
- Σχέδια Μαθήματος
- Καλές Πρακτικές στο μάθημα της Φ.Α
- Συνδυασμός σύγχρονου και ασύγχρονου μαθήματος
Οι
κυριότερες δραστηριότητες που απαρτίζουν τη σύγχρονη ΕξΑΕ είναι οι εξής:
-
Επικοινωνία
εκπαιδευτικού και μαθητών,
-
Εισήγηση
νέων εννοιών,
-
Εργασία
σε Ομάδες με καθορισμένους ρόλους για τα μέλη,
-
Συνδιδασκαλίες
με βάση κοινή θεματική περιοχή,
-
Συζήτηση
και επίλυση αποριών σε σχέση με το διδακτικό αντικείμενο,
-
Διάλογοι
σε πραγματικό χρόνο (γραπτοί ή/και προφορικοί),
-
Αλληλεπίδραση
σε κοινόχρηστα αρχεία σε πραγματικό χρόνο και
-
Ομαδοσυνεργατική
εργασία σε κοινόχρηστους πίνακες (Keegan Desmond,2001)
Στην
πραγματικότητα όμως, ο σχεδιασμός και η οργάνωση για την παραγωγή ενός
μαθήματος κατάλληλου για εκπαίδευση από απόσταση απαιτεί κατά μέσο όρο 6 έως 9
μήνες (Battes,2005)
Επιπρόσθετα, χρειάζεται τη συνεργασία ομάδων ανθρώπων
(domain experts,
instructional designers,
learning designers,
media designers) με εξειδίκευση και μεγάλη
εμπειρία στην ΕξΑΕ (Τσινάκος,2020). Επιπλέον, η διαδικασία της
διδασκαλίας πρέπει να πλαισιώνεται από εξειδικευμένη τεχνική υποστήριξη. Λόγω
της υποχρεωτικότητας και της ανάγκης σχεδιασμού της ΕξΑπΕκπ θα αναφερθούν τα
στάδια στα οποία πρέπει να σταθεί ο εκπαιδευτικός που θα σχεδιάσει ένα ΕξΑπεκπ
μάθημα.
Α.
Προγραμματισμός της Διδασκαλίας/σχεδιασμός μαθήματος
Όπως και στο σχεδιασμό της δια ζώσης
διδασκαλίας έτσι και στην ΕξΑπΕκπ είναι επιβεβλημένος ο σωστός
προγραμματισμός και συγκροτημένος
σχεδιασμός. Ξεκινώντας να σχεδιάζουμε πρέπει να λάβουμε υπόψιν τις βασικές
αρχές ενός καλά δομημένου μαθήματος και να γνωρίζουμε ότι ο προγραμματισμός της
διδασκαλίας είναι σημαντικός, γιατί μπορεί να επιλύσει το πρόβλημα της
διδασκαλίας ενός θέματος του γνωστικού αντικειμένου σε περιορισμένα χρονικά
όρια, βοηθά τον εκπαιδευτικό να φανταστεί εκ των προτέρων την εξελικτική
διαδικασία της διδασκαλίας, δίνει αίσθημα ασφάλειας και αυτοπεποίθησης στον
εκπαιδευτικό, βοηθά στην έγκαιρη πρόβλεψη των προβλημάτων, δίνει τη δυνατότητα
έγκαιρης προετοιμασίας, συμβάλλει στην εξοικονόμηση χρόνου, αποκαλύπτει τις
παιδευτικές δυνατότητες του περιεχομένου που πρόκειται να διδαχθεί και διευκολύνει
τον αυτοέλεγχο του εκπαιδευτικού.
Οι
3 Φάσεις της Διδασκαλίας
H διδασκαλία μπορεί να αναλυθεί στις
εξής φάσεις:
1. Σχεδιασμός
2. Διεξαγωγή
3.
Αξιολόγηση
Β.
Προσδιορισμός Διδακτικού Σκοπού Διδακτικών Στόχων
Ο όρος σχεδιασμός διδακτικής
(instructional design / ID) χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη διαδικασία σχεδιασμού
στρατηγικών διδακτικής, επιλογής διδακτέας ύλης και μέτρων αξιολόγησης για να χρησιμοποιηθούν
σε εκπαιδευτικά πλαίσια. Είναι η πρακτική εφαρμογή των θεωριών διδακτικής για
την παραγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Οι Carson & Curtis όπως γίνεται
αναφορά στο (Macro Theory,
1991) τονίζουν ότι ο σχεδιασμός διδακτικής
αποτελεί μία συστηματική διαδικασία για τον καθορισμό της πιο αποτελεσματικής
και ικανοποιητικής οργάνωσης του περιεχομένου και του πιο κατάλληλου
συνυπολογισμού των στρατηγικών διδακτικής για να βοηθηθούν οι εκπαιδευόμενοι να
κατανοήσουν και να αφομοιώσουν το περιεχόμενο της διδασκαλίας . ’ρα ο
σχεδιασμός διδακτικής αφορά το περιεχόμενο, την επιλογή της μεθόδου για να αποδώσει
ο σχεδιασμός πιο αποτελεσματικά και τον τρόπο που θα παρουσιαστεί το
περιεχόμενο του μαθήματος.
Ο σκοπός και οι στόχοι που τίθενται
αποτελούν τους συνδετικούς κρίκους ανάμεσα στις εκπαιδευτικές ανάγκες που έχουν
διαπιστωθεί και στην πραγματοποίηση της διδασκαλίας.
Ο διδακτικός σκοπός αποτελεί τη
διατύπωση της γενικής πρόθεσης της διδασκαλίας και προσδιορίζει σε γενικές
γραμμές αυτό που η διδασκαλία επιδιώκει.
Οι διδακτικοί στόχοι προσδιορίζονται στα
πλαίσια του διδακτικού σκοπού και τον εξειδικεύουν δηλαδή:
Περιγράφουν με ακρίβεια τα επιδιωκόμενα
αποτελέσματα τα οποία πρέπει να προσδιορίζονται κατά τρόπο σαφή, συγκεκριμένο,
παρατηρήσιμο και συνεπώς ελέγξιμο ώστε να αποτιμηθεί ο βαθμός στον οποίο
επιτυγχάνονται.
Γιατί
χρειάζεται ο προσδιορισμός των διδακτικών στόχων;
Στην περίπτωση όπου δεν υπάρχουν
συγκροτημένοι στόχοι τότε:
Ο εκπαιδευτικός κινούμενος σε ασαφή
πλαίσια θα αντιμετωπίσει δυσκολίες σε ότι αφορά στη διαμόρφωση του περιεχομένου
της διδασκαλίας, στον υπολογισμό του χρόνου που θα χρειαστεί για τις διάφορες
δραστηριότητες, στην επιλογή της κατάλληλης εκπαιδευτικής τεχνικής και των
εποπτικών μέσων που θα χρησιμοποιήσει.
Αν οι στόχοι είναι συγκεχυμένοι για τον
εκπαιδευτικό, θα είναι πολύ περισσότερο ασαφείς για τους μαθητές, δε θα
γνωρίζουν τι τους ζητείται και για ποιο λόγο και θα είναι δύσκολη η υποκίνηση τους,
ώστε να δραστηριοποιηθούν προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις.
Αδύνατη η διαμόρφωση κριτηρίων με βάση
τα οποία θα γίνει η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της μάθησης.
Δόμηση
των διδακτικών στόχων
Οι στόχοι δε θα πρέπει να αφορούν στις
ενέργειες του εκπαιδευτικού αλλά στις γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις που
χρειάζεται να αποκτήσουν οι μαθητές βάσει της μελέτης αναγκών.
Οι στόχοι μπορεί να δομηθούν στα
ακόλουθα επίπεδα:
α) επίπεδο των γνώσεων και δεξιοτήτων
(γνωστικές δεξιότητες), τις οποίες επιδιώκεται να αποκτήσουν οι μαθητές
(λειτουργίες κατανόησης, ανάλυσης, σύνθεσης, αξιολόγησης, εφαρμογής, κ.λπ).
Πραγματοποιείται μέσω της επεξεργασίας θεωρητικών ζητημάτων, πληροφοριών,
δεδομένων, πρακτικών ασκήσεων κ.ά.
β) επίπεδο των στάσεων των μαθητών, οι
οποίες χρειάζεται να ενισχυθούν ή να μετασχηματιστούν (στάση είναι ένα σύνολο
αξιών που υιοθετούν τα άτομα με βάση τις οποίες καθορίζεται η συμπεριφορά
τους). Επιτυγχάνεται μέσω των βιωματικών τεχνικών εκπαίδευσης που διασυνδέουν
τη θεωρητική προσέγγιση με την πράξη.
Σύνθεση-διατύπωση
των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων μάθησης (διδακτικών στόχων)
Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα πρέπει στο
σύνολό τους να καλύπτουν όλες τις απαιτήσεις που θα έχει ο διδάσκοντας,
προκειμένου να αξιολογήσει επιτυχώς το μαθητή.
Το σύνολο των προσδοκώμενων
αποτελεσμάτων/στόχων αποτελεί στην ουσία μια σαφή περιγραφή του συνόλου των
ικανοτήτων που θα έχει αναπτύξει ο μαθητής έχοντας μελετήσει το
υλικό/παρακολουθήσει τη διδασκαλία
Σχεδιασμός
του περιεχομένου και της μεθοδολογίας
Το περιεχόμενο
στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής βασίζεται στα διαδραστικά βιβλία και διαδραστικό υλικό του ΥΠΑΙΘ (διαδραστικά σχ.βιβλία,ψηφιακό σχολείο,φωτόδεντο Αίσωπος)
Με βάση τους διδακτικούς στόχους,
σχεδιάζεται το περιεχόμενο και η μεθοδολογία μιας διδασκαλίας, δηλαδή
προσδιορίζονται:
-
τα
βασικά στάδια της διδασκαλίας και οι εκπαιδευτικές ενέργειες που περιέχει το
καθένα,
-
προσδιορίζεται
ο χρόνος που θα χρειαστεί για κάθε στάδιο και
-
επιλέγονται
οι εκπαιδευτικές τεχνικές και τα εποπτικά μέσα που ταιριάζουν σε κάθε
περίπτωση.
Ο εκπαιδευτικός χρειάζεται να έχει την
ετοιμότητα στη διάρκεια της εκπαιδευτικής πράξης να επιφέρει τροποποιήσεις στον
αρχικό του προγραμματισμό, ανάλογα με τις αντιδράσεις των μαθητών, τις
δυσκολίες που προκύπτουν και το κλίμα που διαμορφώνεται.
Β)Συμβόλαια/Ρουτίνες
Θα αναλυθούν ως μείζονος σημασίας λόγω
της ιδιαιτερότητας του μαθήματος στην ΕξΑπΕ
Η πρώτη προσέγγιση θα γίνει για την
διαμόρφωση διδακτικού συμβολαίου και ρουτίνων.
Είναι
αναγκαίο το Διδακτικό συμβόλαιο και ο καθορισμός ρουτινών στην Εξ Απ Εκπ.
Η σύναψη ενός διδακτικού Συμβολαίου είναι πολύ σοβαρή
και τονίζεται πως μια μαθησιακή διαδικασία χαρακτηρίζεται από καταστάσεις που
αναπαράγονται κι οδηγούν τους μαθητές στην κατανόηση ενός ιδιαίτερου και
συγκεκριμένου μέρους της γνώσης και για αυτό πρέπει να γίνει αλλαγή
συμπεριφοράς για να γίνει κατανοητή η νέα γνώση(
Perrin- Glorian, 2005).
Έχοντας αυτή την βάση και μελετώντας τις
οδηγίες του ΑΠΣ για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής, προτείνονται οδηγίες για το διδακτικό
συμβόλαιο και για ορισμό ρουτινών από
την δια ζώσης διδασκαλία στην Εξ
Αποστάσεως(Τo Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής στο
Δημοτικό αναθεωρημένη έκδοση, ΑΘΗΝΑ 2014)
Για να γίνει αυτό πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει
ο εκπαιδευτικός την δημιουργία θετικού και δημιουργικού περιβάλλοντος
Το μάθημα της Φυσικής Αγωγής είναι το
πιο ευάλωτο στην ΑΠΕ γιατί είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατον να μεταφερθεί το
μάθημα από την αυλή σε μια διαδυκτιακή
γύμναση. Γι αυτό το λόγο οι συμπεριφορά, τα όρια, η ασφάλεια, οι ρουτίνες και
φυσικά το διδακτικό συμβόλαιο έχουν σημαντική θέση στο μάθημα της Φυσικής
Αγωγής όταν γίνεται Εξ Αποστάσεως.
Το περιβάλλον
Δικαιώματα των μαθητών στο μάθημα της ΦΑ που μπορούν να
προσαρμοστούν στην ΑΠΕ
-
να
αισθάνονται ότι τους εκτιμούν και τους σέβονται
-
να
έχουν ευκαιρίες μάθησης και να τα καταφέρνουν όσο καλύτερα μπορούν
-
να
δέχονται βοήθεια όποτε τη χρειάζονται
-
να
τους συμπεριφέρονται όλοι δίκαια
-
να
είναι και να αισθάνονται (φυσικά και συναισθηματικά) ασφαλείς
-
να
εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να προσφέρουν τη βοήθειά τους να ασκούνται
σε ασφαλές και καθαρό περιβάλλον
-
να
έχουν πρόσβαση σε όλες τις μαθησιακές εμπειρίες
Ευθύνες των μαθητών στο μάθημα της ΦΑ
-
να
εκτιμούν και να σέβονται τον εκπαιδευτικό και τους συμμαθητές τους
-
να
συμπεριφέρονται κατάλληλα και δίκαια σε όλους
-
να
μαθαίνουν και να βοηθούν και τους άλλους να μάθουν
-
να
επιτρέπουν σε όλους να εκφράζουν τα συναισθήματα
-
να
φροντίζουν να λειτουργούν άψογα τα διαδικτυακά τους εργαλεία (μικρόφωνο, οθόνη,
κινητό ή lap top)
Θετικό - Δημιουργικό περιβάλλον μάθησης
Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος μάθησης, επικοινωνίας και
ελέγχου είναι πρωταρχικό μέλημα του ΚΦΑ αλλά και βασικό συστατικό της αποτελεσματικής
διδασκαλίας. Τα χαρακτηριστικά του είναι:
-
να παρέχει
φυσική ασφάλεια στους μαθητές
-
να παρέχει
συναισθηματική ασφάλεια
-
να είναι
παρακινητικό ( να ενισχύει την εσωτερική παρακίνηση),
-
να παρέχει
στοχευμένη εξάσκηση και αναπτύσσει τη δημιουργικότητα
-
να διέπεται
από πρωτόκολλα συμπεριφοράς (κανόνες, συνέπειες, μείωση προβληματικών
συμπεριφορών, ανάπτυξη υπευθυνότητας) και πρωτόκολλα οργάνωσης (ρουτίνες)
-
να εμπεριέχει
κατάλληλες πρακτικές διδασκαλίας (παρατήρηση τάξης, επίδειξη δραστηριότητας,
διδακτικές οδηγίες, παροχή ανατροφοδότησης, μεγιστοποίηση χρόνου εξάσκησης,
επικοινωνία με τους μαθητές, διαχείριση χρόνου μαθήματος, κατασκευή
υλικού/εξοπλισμού)
Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να
σημειωθεί το συμβόλαιο και οι ρουτίνες
θα διαμορφωθούν σύμφωνα με τις δυνατότητες και τους περιορισμούς ενός
διαδικτυακού μαθήματος. Ιδιαίτερα στους μαθητές δημοτικού και στις μικρές
τάξεις οι γονείς πρέπει να είναι συνεργάτες και βοηθοί τόσο για την ασφάλεια
όσο και στην υλικοτεχνική υποστήριξη αν χρειαστεί. Πχ DRIVE
Β) Σχεδιασμός
μαθήματος
Προσδιορισμός των παραμέτρων για τη ρύθμιση παιδαγωγικού
πλαισίου για το διαδικτυακό μάθημά μας και με βάση της δειγματικής ύλης από τα
διαδραστικά βιβλία(ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ)
Συζήτηση
για πρακτικά θέματα σχετικά με τον σχεδιασμό και τη οργάνωση του διαδικτυακού
μαθήματος μας
Γνωριμία με στρατηγικές για ενεργή διδασκαλία
Χρήση
των εργαλείων της μάθησης της πλατφόρμας
Διαδικτυακά
εργαλεία και τρόποι συνεργασίας
Πιο αναλυτικά:
Τι
θα κάνω-Ποιον στόχο θα βάλω;
Τι
υλικό-ποια πηγή θα χρησιμοποιήσω;
Τι
μαθησιακά αποτελέσματα περιμένω σε επίπεδο: γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων (ως
προς την εξ αποστάσεως διδασκαλία)
Οι παράμετροι για να σχεδιαστεί ένα on line μάθημα που να ταιριάζει:
·
ΑΝΑΓΚΕΣ
ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΟΥΣ
Και να
περιλαμβάνει:
·
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ
·
ΥΛΙΚΟ
·
ΠΟΡΟΙ
·
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ-ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
·
ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ
·
ΣΤΥΛ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
·
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
·
ΚΙΝΗΣΗ
·
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΟΝΟΥ
·
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ
·
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
Η συγκεκριμένη σειρά ενός
σχεδίου μαθήματος:
Προετοιμασία:
v
Έχω
ετοιμάσει την παρουσίαση / pdf- μπορώ να την ανεβάσω πριν αρχίσει το μάθημα (share file)
v
Ή
μπορώ απλά να την έχω ανοίξει στον υπολογιστή μου (share screen 1)
v
Έχω
ανοίξει τις ιστοσελίδες που θα χρειαστώ (μπορείτε να έχετε ένα έγγραφο με το lesson plan για να μην χάσετε τη σειρά ή όλο το
μάθημα να είναι σε πλαίσιο παρουσίασης που περιέχει τους συνδέσμους)
v
Ανοίγω
την τάξη 10-15 νωρίτερα ώστε να αρχίσω το μάθημα στην ώρα του
Διαδικασία :
Αρχίζω
υπενθυμίζοντας στους μαθητές ποια είναι η επιθυμητή συμπεριφορά.
Ξεκινώ
το μάθημα δίνοντας το λόγο σε έναν-έναν μαθητή να πει κάτι (σε σχέση με την
καθημερινότητα, στοχεύω στο θετικό, ενισχύω την
ψυχολογία)
Ξεκινά
η ανατροφοδότηση της ασύγχρονης, τα δύσκολα σημεία σε μια εργασία, λύσεις,
ανατροφοδότηση
Έχω
σχεδιάσει από πριν μια κοινή δράση που θα κάνει πιο ελκυστικό το μάθημα
(τραγούδι, βίντεο)
Ολοκληρώνω
το μάθημα δίνοντας το λόγο σε κάθε μαθητή να πει κάτι (λεξιλόγιο,
συναίσθημα, μια σκέψη)
Υπενθυμίζω
τι θα πρέπει να έχουν κάνει για το επόμενο μάθημα και πότε θα γίνει
Απευθύνομαι
στους γονείς αν έχω μικρούς μαθητές που χρειάστηκε να τους βοηθήσουν
Εκπαιδευτικά εργαλεία:
ü Πολυμορφικό
(κείμενο με εικόνες,
χάρτης, βίντεο, παιχνίδια, ήχο)-δημιουργεί ερεθίσματα, προκαλεί το ενδιαφέρον,
δημιουργεί το κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον
ü 
Έχω εκτιμήσει τον χρόνο που απαιτείται
για να
o ολοκληρωθεί
μια δραστηριότητα
Δραστηριότητες:
ü
Ασκήσεις πολλαπλής επιλογής
ü
Σταυρόλεξα
ü
Κρυπτόλεξα
ü
Ακροστιχίδες
ü
Εννοιολογικοί χάρτες
ü
Διαδραστικό
βιβλίο (χρειάζεται κάποια προσαρμογή των δραστηριοτήτων)
ü
Photodentro
ü
Και
φυσικά ασκήσεις Φυσικής Αγωγής σύμφωνα με τις δυνατότητες των μαθητών μας, τον
χώρο τους, την ασφάλεια τους κτλ
Επιπλέον:
- Εκμάθηση με βάση την έρευνα: Εισάγετε
ένα θέμα, οι μαθητές κάνουν ερωτήσεις, ερευνούν το θέμα, παρουσιάζουν όσα έχουν
μάθει στην τάξη (παρουσιάσεις / βίντεο),αν είναι κάτι
- Να αναλογιστούν τι λειτούργησε / δεν
λειτούργησε
- Να αποφασίσετε πρώτα για τα
αναμενόμενα αποτελέσματα
Ανατροφοδότηση:
·
Αρχικά
παίρνω
·
Ψηφοφορία-polling
·
Πίνακας
-Whiteboard
·
’μεση
ερώτηση πριν φύγουν (π.χ. ένα πράγμα που μάθατε σήμερα)
·
Έγγραφο
Google
Δίνω Ανατροφοδότηση:
Προφορική γενική ανατροφοδότηση
Κανάλια επικοινωνίας
Ασύγχρονη πλατφόρμα
Συμπέρασμα
Η μελέτη της εφαρμογής οδηγιών που αναβαθμίζουν
την εξ Αποστάσεως εκπαιδευτική διαδικασία είναι μια σημαντική ανατροφοδότηση για το επίπεδο γνώσεων σχετικά με την σύγχρονη Εξ. Απ. Εκπ., δηλαδή για τις
μεθοδολογίες ,το εκπαιδευτικό υλικό και πως η όλη αυτή η διαδικασία θα βοηθήσει στην θετική στάση των
εκπαιδευτικών Φυσικής Αγωγής και την αλλαγή νοοτροπίας, λόγω των συνθηκών που
προκύπτουν κάθε φορά.
Ελληνική και Διεθνής Βιβλιογραφία
Διεθνή βιβλιογραφία (Barbour & Reeves, 2009 Zandberg, & Lewis, 2008 Clark & Smith, 2005)
Λιοναράκης, Α., Παπαδημητρίου, Δ., (2002). Συγκριτική
Μελέτη Ανοικτής εξ Αποστάσεως & Συμβατικής Εκπαίδευσης: Προκαταρτικά
Δεδομένα της Ποιότητας της Μαθησιακής Εμπειρίας στο «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση»,
Τόμος B΄, Επιμ. Α. Δημητρακοπούλου, Πρακτικά 3ου Συνεδρίου ΕΤΠΕ, 26-29/9/2002,
Πανεπιστήμιο Αιγαίου, σσ. 3-12. Αθήνα: Καστανιώτης
Perrin-Glorian, M. (2008). From
producing optimal teaching to analysing usual classroom situations. Development
of a fundamental concept in the theory of didactic situations: the notion of
milieu. In Symposium on the Occasion of the 100th Anniversary of
ICMI. Geneve: University of Geneve. Ανακτήθηκε 8/2018 από https://www.unige.ch/math/EnsMath/Rome2008/WG5/WG5.html
Νταραντούμης, Θ., (2007). Εκπαιδευτικό Υλικό για εξ
Αποστάσεως Εκπαίδευση, ανακτήθηκε 1/11/2009 από https://www.aegean.gr/culturaltec/daradoumis/4ETDE104/04%20-%20Con-tent.ppt
Σοφός,
Α. Kron, F. (2010). Αποδοτική Διδασκαλία με τη Χρήση Μέσων. Από τα προσωπικά
και πρωτογενή στα τεταρτογενή και ψηφιακά Μέσα. Αθήνα: Γρηγόρης.
Τo Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Φυσικής Αγωγής
στο Δημοτικό ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ, ΑΘΗΝΑ 2014
Keegan Desmond, (2001), Οι βασικές αρχές
της ανοικτής και εξ αποστάσεως Εκπαίδευσης, μετάφραση: Μελίστα Αλεξάνδρα,
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Bates, T. (2005).Technology,
e-learning and Distance Education.Great Britain: Routledge
Τσινάκος, Α. (2020). Εξ Αποστάσεως Διδασκαλία: Τι είναι
αυτό που γίνεται στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο αυτή τη στιγμή.
http://www.fresh-education.gr/
ΠΗΓΕΣ
Ιστοσελίδες:
https://drive.google.com/file/d/1-FCoThoQvM16ZOjItKUC2h0W_nrV4AeK/view
https://blogs.sch.gr/pekespelop/#prettyPhoto
https://didaskaliaepp.fandom.com
© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved
